1
30.
J
AK BYĆ ŚWIADKIEM
B
OśEJ MIŁOŚCI
?
(1
J)
Cel
• zapoznanie się z Janową wizją miłości
• umiejętność praktycznej aplikacji Janowych wskazówek odnoszących się do miłości braterskiej
Metoda
• niedokończone zdania
• gwiazda
• reklama
Materiały
• formularz „Janowa wizja miłości” (zał.30.1)
• gwiazda „Świadek BoŜej miłości” (zał.30.2)
• Z. Domaszkiewicz, „Jak radzi sobie reklama religijna” (Gazeta wyborcza z dn. 3.12.2006)
W
PROWADZENIE BIBLIJNE
Pierwszy List św. Jana zawiera wiele tematycznych podobieństw do Czwartej Ewangelii. Swoim
kształtem odbiega od formy listu (nieobecność np. wstępu i zakończenia, nie jest określony
adresat), przez co część biblistów uznaje go za rodzaj homilii. Wskazywałyby na to np.
charakterystyczne dla homilii zwroty: „umiłowani”, „dzieci moje”.
Struktura Listu
NiezaleŜnie od powyŜszych rozstrzygnięć, kwestia gatunku literackiego przekłada się na
trudność ustalenia kompozycji listu. Zdradza on pewną troskę autora o stworzenie nierozerwalnego
ciągu myślowego, w którym brak jest wyraźnych przerw. Nawet gdy jakaś myśl zostaje ukończona,
w jej zakończeniu pojawia się słowo, które będzie stanowić temat następnego fragmentu.
Ostatecznie moŜna zaproponować (za polską Biblią Paulistów) następującą strukturę listu: prolog
(1,1-4), następnie trzy części – Bóg jako światłość (1,5–2,28), człowiek dzieckiem Boga (2,29–4,6),
Bóg jako miłość (4,7–5,12), wreszcie zakończenie (5,13-21).
Cel Listu
Cel listu zostaje wyraŜony w 5,13: „O tym napisałem do was, którzy wierzycie w imię Syna
BoŜego, abyście wiedzieli, Ŝe macie Ŝycie wieczne”. List zatem jest skierowany do ludzi
wierzących w Jezusa Chrystusa. Nie ma on na celu skłonienie ich do wiary, gdyŜ ta jest zakładana
przez autora. Raczej zastanawia się on nad tym, jak wiarę czynić Ŝywą w codziennym Ŝyciu i jak ją
umacniać. Jest to moŜliwe tylko poprzez trwanie w łączności z Bogiem, który jest sprawiedliwy i
wierny (1,9), jest światłością (1,5), miłością (4,8.16), Ŝyciem (5,1.12), prawdą (5,6). Ta więź z
Bogiem ma być tak głęboka i intensywna, by właściwości Boga stały się udziałem zjednoczonego z
Nim chrześcijanina.
Miłość – temat wiodący Listu
To zjednoczenie dokonuje się przede wszystkim na płaszczyźnie miłości. PrzynaleŜy ona do
istoty Boga, który jest miłością (4,8.16). PoniewaŜ miłość pochodzi od Boga, nie jest ona czymś, co
moŜna sobie zdobyć. Ona jest uprzednia wobec wszelkich naszych działań: „nie my umiłowaliśmy
Boga, ale On sam nas umiłował i posłał swojego syna jako ofiarę przebłagalną za nasze grzechy”
(4,10). Ta miłość stwarza naszą ścisłą więź z Bogiem, która czyni nas „dziećmi BoŜymi” (3,1). Ona
teŜ w konsekwencji sprawia, ze jesteśmy jedną wielką rodziną ludzką, której Ojcem jest Bóg.
Trwając w miłości Boga, jesteśmy powołani do naśladowania Jezusa, który jest modelem i
fundamentem chrześcijańskiej miłości. Wierzący w Boga ma postępować tak jak Chrystus (2,6), tak
2
jak On oddać Ŝycie za braci (3,16), stawać się podobnym do Niego w świętości i sprawiedliwości
(3,3.17; por. 4,17). Jezus pozostawia nam przykazanie miłości, które wprawdzie nie jest nowe, bo
istnieje od dawna (2,7; 3,11-12), a jednak jawi się jako nowe (2,8) właśnie dzięki Jezusowi, który
umiłował nas do końca (J 13,1; 15,12). Stąd teŜ w 3,23 zostaje ono poszerzone o relację wiary w
Jezusa: „Przykazanie Jego jest takie: abyśmy wierzyli w imię Jego Syna Jezusa Chrystusa i
miłowali się wzajemnie tak, jak nam nakazał”.
Dzięki zjednoczeniu z Jezusem miłość Jego ucznia zostaje wyzwolona z lęku (4,18) i umocniona
Jego Duchem (3,24; 4,13). Miłość do braci nie jest w tym wypadku jakimś nakazem narzuconym z
zewnątrz, gdyŜ wyraŜa najgłębsze pragnienie serca zanurzonego w BoŜej miłości. Miłość bliźniego,
wzajemna miłość staje się w praktyce sprawdzianem, na ile „Bóg trwa w nas i na ile miłość ku
Niemu jest w nas doskonała” (4,12). Dlatego teŜ w wielu miejscach list powraca do praktycznych
wskazówek dotyczących miłości bliźniego (por. 2,9-11; 3,11-28; 4,7-12; 4,20–5,3).
K
ONSPEKT SPOTKANIA
I. Janowy traktat o miłości
• Praca w grupach
• Metoda „zdań niedokończonych”
• Formularz „Janowa wizja miłości”
II. Dlaczego świat odrzuca miłość?
• Dyskusja: co jest warunkiem urzeczywistnienia się Janowej wizji miłości?
• Praca w grupach
• Problem: jak być świadkiem miłości Boga?
• Metoda „gwiazdy”
III. Jak zachęcać do miłości?
• Praca w grupach
• Metoda „reklamy”
• UłoŜenie haseł wspierających dobro w określonych sytuacjach Ŝyciowych (szkoły, rodziny,
ulicy)
S
CENARIUSZ SPOTKANIA
I. Janowy traktat o miłości
• Praca w grupach
• Metoda „zdań niedokończonych”
• Formularz „Janowa wizja miłości” (zał.30.1)
Zadaniem grup jest zapoznanie się z wybranymi fragmentami listu, by następnie w oparciu o te
teksty uzupełnić formularz „Janowa wizja miłości”.
3
J
ANOWA WIZJA MIŁOŚCI
1J 2,3-11; 3,1-3; 3,10-24; 4,7-19; 4,20–5,3; 5,14-17
Bóg jest miłością!
Zostaliśmy obdarzeni miłością Ojca, która...
Poznaliśmy miłość Boga po tym, Ŝe...
Trwać w Chrystusie znaczy...
Prawdziwa miłość bliźniego polega na miłowaniu...
Miłując braci, przechodzimy z...
To jest przykazanie od Boga, by...
Kto miłuje Boga i zachowuje Jego przykazania, ...
Nie lęka się ten, kto...
• Prezentacja pracy w grupach
Uzupełnienie powyŜszych zdań moŜe być róŜne. Przedstawienie na forum ogólnym
poszczególnych propozycji ma słuŜyć wzajemnemu ubogaceniu.
Przykład interpretacji „Janowej wizji miłości”
Bóg jest miłością! (4,8.16)
Zostaliśmy obdarzeni miłością Ojca, która czyni nas dziećmi BoŜymi (3,1).
Poznaliśmy miłość Boga po tym, Ŝe On sam nas umiłował i posłał Syna swego jako ofiarę
przebłagalną za nasze grzechy (4,10). On oddał za nas swoje Ŝycie (4,16).
Trwać w Chrystusie znaczy postępować tak jak On (2,6) – tak jak On oddać swoje Ŝycie za braci
(3,16)
Prawdziwa miłość bliźniego polega na miłowaniu nie słowem i językiem, ale czynem i prawdą
(3,18).
Miłując braci, przechodzimy ze śmierci do Ŝycia (3,14). Kto nie miłuje, kto nienawidzi swego
brata, trwa w ciemności i w śmierci (2,11).
To jest przykazaniem Boga, byśmy wierzyli w Jezusa i miłowali się wzajemnie tak, jak nam On
nakazał (3,23).
Kto miłuje Boga i zachowuje Jego przykazania, trwa w Bogu, a Bóg w nim (3,24), narodził się z
Boga i zna Boga (4,7)
Nie lęka się kto miłuje, bo doskonała miłość usuwa lęk (4,18).
II. Dlaczego świat odrzuca miłość?
• Dyskusja: co jest warunkiem urzeczywistnienia się Janowej wizji miłości?
• Lektura 1J 3,1 i 1,1-4.
Sugestie dla prowadzącego
Pierwszy tekst wskazuje, iŜ świat nie poznał, Ŝe Bóg jest miłością. Problem poznania Boga jawi
się jako moment decydujący w urzeczywistnianiu się w świecie BoŜej miłości.
O poznaniu Boga mówi drugi tekst będący prologiem Listu. Poznajemy Boga, Jego miłość
objawioną w Jezusie Chrystusie dzięki naocznym świadkom Jego Ŝycia (oni ujrzeli, usłyszeli,
dotykali własnymi rękoma). Zatem poznanie Boga ma dokonać się dzięki świadkom Jego miłości.
• Praca w grupach
• Problem: jak być świadkiem miłości Boga?
• Metoda „gwiazdy” (zał.30.2)
4
Grupy otrzymują planszę z pięcioramienną gwiazdą. Na końcach jej ramion znajdują się pytania,
na które uczestnicy mają odpowiedzieć w oparciu o dokonaną analizę listu:
Kogo miłuje?
Dlaczego miłuje? Co robi?
Dzięki czemu miłuje? Dla kogo jest?
• Prezentacja
Grupy kolejno zawieszają swoje prace na tablicy i omawiają swoje propozycje.
III. Jak zachęcać do miłości?
• Praca w grupach
• Metoda „reklamy”
• UłoŜenie haseł wspierających dobro w określonych sytuacjach Ŝyciowych (szkoły, rodziny,
ulicy)
• Wprowadzenie
Mówi się, Ŝe dobro nie potrzebuje reklamy i rozgłosu. A jednak wobec zalewu zła, przemocy,
wręcz promocji negatywnych postaw, potrzeba mówienia o dobru, rozgłaszania go i wspierania.
Stąd propozycja wejścia w rolę chrześcijańskiego copywritera (autor tekstów i sloganów
reklamowych).
KaŜda z grup otrzyma do opracowania strategię promowania dobra (np. przez ułoŜenie haseł
wspierających i popierających pozytywne postawy) w jednym z trzech podanych niŜej środowisk:
a) szkoła – zjawisko przemocy;
b) rodzina – brak jedności, komunikacji, spotkania;
c) ulica – brak kultury osobistej (rzucanie śmieci, przekleństwa, itd.)
Świadek BoŜej
miłości
5
Sugestie dla prowadzącego
Ta aktywizacja moŜe przełoŜyć się na rzeczywistą próbę propagowania właściwych zachowań
np. w szkole. UłoŜone hasła mogą pojawić się na gazetkach szkolnych. Mogą stać się równieŜ
grupową reakcją na negatywną postawę jakiegoś członka klasy (np. hasło wypowiadane wspólnie
przez klasy jako reakcja na niewłaściwe zachowanie: Tylko dobro – zmieni świat!).
W kontekście chrześcijańskiej kampanii reklamowej moŜna przywołać przykład „Kampanii
Boga” z Singapuru (Z. Domaszkiewicz, „Jak radzi sobie reklama religijna”, w: Gazeta wyborcza z
dn. 3.12.2006).
Największą legendą religijnego marketingu stała się „Kampania Boga” w
Singapurze, choć chrześcijanie stanowią tam tylko 19 proc. społeczeństwa. W
2000 r. organizacja zrzeszająca 150 luźno powiązanych kościołów
chrześcijańskich zwróciła się do agencji reklamowej Ogilvy z zadaniem: „Bóg
ma problem z wizerunkiem. Czy moŜecie pomóc?”.
Autorzy kampanii postanowili przybliŜyć wszystkim obywatelom Singapuru
chrześcijańskiego Boga jako wyrozumiałego, przyjaznego ludziom i
przemawiającego zwyczajnym językiem. Zamysł wymagał odświeŜenia
„wizerunku Boga” wyobraŜanego dotąd najczęściej w roli gniewnego i
surowego sędziego. Jak pisali fachowcy: „Boga trzeba było repozycjonować”.
Kampania wypadła imponująco, mimo Ŝe władze po dwóch tygodniach
zakazały emitowania spotów telewizyjnych. Bóg zwracał się do ludzi z
billboardów, autobusów, gazet (wykorzystano tylko komunikaty, Ŝadnych
wyobraŜeń). Pocieszał: „Nie martw się, jeśli przegapiłeś dzisiejszy wschód
słońca. Jutro mam dla ciebie następny”. śartował: „Nietzsche umarł”. Z
dziesiątków plakatów w przejściu podziemnym przypominał: „Jestem tutaj”. W
niedzielę rano wysyłał nawet ludziom SMS-y z zaproszeniem: „Czy zamierzasz
wpaść dziś do mnie?”.
• Zakończenie
Po prezentacji haseł wspólne odczytanie 1J 3,1-3 i odmówienie Modlitwy Pańskiej.