PROFIL DORADCY ZAWODOWEGO
PROFIL DORADCY ZAWODOWEGO
2
Zgodnie z syntetycznym opisem zawodu zamieszczonym w projekcie standardu
kwalifikacji zawodowych doradca zawodowy (kod zawodu – 241303 w Klasyfikacji
zawodów i specjalności) jest pracownikiem publicznych słuŜb zatrudnienia, które tworzą or-
gany zatrudnienia wraz z powiatowymi i wojewódzkimi urzędami pracy, urzędem
obsługującym ministra właściwego do spraw pracy oraz urzędami wojewódzkimi,
realizującymi zadania określone w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy
1
.
Praca doradcy zawodowego polega na udzielaniu bezrobotnym i poszukującym pracy
pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia oraz pracodawcom w
doborze kandydatów do pracy.
Pomoc dla bezrobotnych i poszukujących pracy polega szczególnie na:
–
udzielaniu informacji o zawodach, rynku pracy oraz moŜliwościach szkolenia
i kształcenia;
–
udzielaniu porad z wykorzystaniem standaryzowanych metod ułatwiających wybór
zawodu, zmianę kwalifikacji, podjęcie lub zmianę zatrudnienia, w tym badaniu
zainteresowań i uzdolnień zawodowych;
–
kierowaniu na specjalistyczne badania psychologiczne i lekarskie umoŜliwiające
wydawanie opinii o przydatności zawodowej do pracy i zawodu albo kierunku szkolenia;
–
inicjowaniu, organizowaniu i prowadzeniu grupowych porad zawodowych dla
bezrobotnych i poszukujących pracy;
Natomiast pomoc dla pracodawców polega na udzielaniu informacji i doradztwie
w zakresie doboru kandydatów do pracy.
Usługi poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej świadczone są przez doradcę
zawodowego w formie indywidualnej i grupowej, zgodnie z zasadami:
–
dostępności usług poradnictwa zawodowego dla bezrobotnych i poszukujących pracy oraz
dla pracodawców;
–
dobrowolności korzystania z usług poradnictwa zawodowego;
–
równości w korzystaniu z usług poradnictwa zawodowego, bez względu na płeć, wiek,
niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną,
przekonania polityczne i wyznanie religijne lub przynaleŜność związkową;
–
swobody wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia;
–
bezpłatności usługi;
–
poufności i ochrony danych osobowych bezrobotnych i poszukujących pracy
korzystających z usług poradnictwa zawodowego.
W pracy doradcy zawodowego dominuje układ człowiek-człowiek, dlatego teŜ
znaczenia nabierają jego umiejętności i predyspozycje współdziałania z ludźmi.
W rozwoju kariery doradcy zawodowego w Polsce wyróŜnić naleŜy cztery poziomy
awansu: doradca zawodowy – staŜysta, doradca zawodowy, doradca zawodowy I stopnia oraz
doradca zawodowy II stopnia
2
.
Doradcy zawodowi zatrudniani są najczęściej w jednostkach organizacji samorządowej w
powiatowych urzędach pracy oraz centrach informacji i planowania kariery zawodowej.
Ponadto mogą być zatrudnieni w specjalistycznych poradniach psychologiczno-
pedagogicznych, w zespołach ds. orzecznictwa o stopniu niepełnosprawności, centrach
pomocy rodzinie, Ochotniczych Hufcach Pracy oraz placówkach kształcenia i doskonalenia
nauczycieli w specjalnościach pedagogika pracy i doradztwo zawodowe. Poza sferą
budŜetową moŜliwości zatrudnienia i samozatrudnienia dają doradcom zawodowym agencje
poradnictwa zawodowego, agencje doradztwa personalnego oraz agencje pośrednictwa pracy.
Szczegółowe wymagania kwalifikacyjne dla zawodu doradca zawodowy określa standard
1
Projekt standardu kwalifikacji zawodowych dla zawodu „Doradca zawodowy”. MGiP, 2005 r.
2
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 października 2004r. w sprawie trybu nadawania licencji
zawodowych pośrednika pracy i doradcy zawodowego. Dz.U nr 238 poz. 2393.
3
kwalifikacji dla tego zawodu, który jest w gestii właściwego ministra ds. pracy
(www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl).
Doradcą zawodowym w MCIZ moŜe być osoba posiadająca ukończone kierunkowe
studia wyŜsze. Preferowane są studia kierunkowe: psychologia, doradztwo zawodowe,
pedagogika oraz socjologia.
Praca doradcy zawodowego wymaga ustawicznego dokształcania i doskonalenia
zawodowego w formie: samokształcenia, edukacji na odległość, udziału w szkoleniach,
seminariach, konferencjach, warsztatach metodycznych oraz podyplomowych studiach z
zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego.
Podstawowy zakres wiedzy doradcy zawodowego
Podstawowy zakres wiedzy jaką powinien ustawicznie aktualizować doradca zawodowy
obejmuje następującą problematykę:
1.
Podstawy psychologii, socjologii, pedagogiki, organizacji i zarządzania, ekonomii,
prawa (w tym prawa pracy) i innych nauk pokrewnych.
2.
Podstawy pedagogiki pracy oraz zawodoznawstwa.
3.
Rynek pracy.
4.
Rynek usług edukacyjnych.
5.
Poradnictwo grupowe i indywidualne – metody i narzędzia.
6.
Techniki i narzędzia pomagające w wyborze kierunku kształcenia i zawodu.
7.
Aktywizacja zawodowa i poszukiwanie pracy – metody i techniki.
8.
Prognozy rozwoju kwalifikacji i kompetencji.
9.
Ź
ródła
informacji
zawodoznawczych:
klasyfikacja
zawodów
i
specjalności,
charakterystyki zawodów, teczki informacji o zawodach, opisy standardów kwalifikacji
zawodowych, raporty, ekspertyzy, prognozy, filmy o zawodach, programy
komputerowe, obsługa specjalistycznego oprogramowania, bazy danych, raporty,
prognozy, ekspertyzy i inne.
10.
Zasady współpracy doradcy zawodowego z innymi instytucjami, w tym z instytucjami
rynku pracy.
11.
Metody, techniki i narzędzia gromadzenia, opracowywania i aktualizacji informacji w
tym obsługa oprogramowania do przetwarzania danych.
12.
Metody i narzędzia wykorzystywane przy udzielaniu indywidualnych i grupowych
informacji o zawodach, rynku pracy oraz moŜliwościach szkolenia.
13.
Zasady podejmowania decyzji związanych z wyborem szkoły, zawodu oraz
przygotowaniem do podjęcia pracy i zatrudnienia.
14.
Zasady organizacji spotkań indywidualnych i grupowych.
15.
Przepisy prawne i dokumentacja z zakresu doradztwa zawodowego.
16.
Współczesne technologie informacyjne i komunikacyjne.
Podstawowe cechy psychofizyczne doradcy zawodowego
3
Praca doradcy zawodowego wymaga posiadania nw. cech psychofizycznych:
W zakresie cech sensomotorycznych:
1.
Koordynacja wzrokowo-ruchowa.
2.
Zręczność kończyn górnych.
3.
Spostrzegawczość.
4.
Ostrość słuchu.
5.
RozróŜnianie barw.
6.
Zmysł równowagi.
W zakresie zdolności:
1.
Koncentracja uwagi na problemie klienta.
2.
Łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie.
3
Na podstawie projektu standardu kwalifikacji zawodowych dla doradcy zawodowego (MGiP, 2005).
4
3.
Komunikatywność.
4.
Zdolność przekonywania.
5.
Podzielność uwagi.
6.
Rozumowanie logiczne.
7.
Dobra pamięć.
8.
Wyobraźnia i myślenie twórcze.
9.
Elastyczne podejście do rozwiązywania problemów.
10.
Predyspozycje do kontaktów człowiek-człowiek.
W zakresie cech osobowości:
1.
Poczucie odpowiedzialności moralno-społecznej.
2.
Okazywanie szacunku dla wartości, indywidualności i godności klienta.
3.
Umiejętność postępowania z ludźmi.
4.
Umiejętność słuchania i obserwacji.
5.
Wytrzymałość na długotrwały wysiłek intelektualny.
6.
Odporność emocjonalna.
7.
Umiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi.
8.
Motywowanie klientów do aktywnego współdziałania.
9.
Umiejętność tworzenia atmosfery zaufania i akceptacji.
10.
Samodzielność.
11.
Umiejętność planowania.
12.
Inicjatywność.
13.
Ciekawość poznawcza.
14.
Umiejętność współdziałania.
15.
Łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą.
16.
Empatia.
17.
Obiektywizm i tolerancja.
18.
Umiejętność podejmowania szybkich i trafnych decyzji.
19.
Zainteresowania społeczne i naukowe.
20.
NiezaleŜność poglądów.
21.
Wytrwałość i cierpliwość.
22.
Ś
wiadomość własnych moŜliwości oraz ograniczeń.
23.
Zamiłowanie do dokładności, ładu i porządku.
24.
Gotowość do wprowadzania zmian.
25.
Wiarygodność.
26.
Samokontrola.
27.
Otwartość.
28.
Miła aparycja.
29.
Dyspozycyjność.
30.
Skłonność do samokształcenia.
Podstawowe umiejętności doradcy zawodowego
Podstawowe umiejętności doradcy zawodowego dotyczą realizacji typowych prac, na
które składa się:
1.
Planowanie i organizowania pracy własnej.
2.
Analizowanie sytuacji na rynku pracy.
3.
Nawiązywanie kontaktu z klientem, tworzenie atmosfery zaufania, Ŝyczliwości
i akceptacji.
4.
Komunikowanie się ze współpracownikami i klientami.
5.
Udzielanie klientom informacji o moŜliwości wykonania badań psychologicznych
i lekarskich pod kątem określenia przydatności zawodowej.
6.
Motywowanie klientów do aktywnego współdziałania w rozwiązywaniu problemów
zawodowych.
5
7.
Prowadzenie rozmowy doradczej.
8.
Tworzenie, z udziałem klienta, realnego planu jego rozwoju zawodowego oraz
monitorowanie jego realizacji.
9.
Organizowanie i prowadzenie zajęć grupowych.
10.
Gromadzenie i wykorzystywanie informacji dotyczących kształcenia i szkolenia
zawodowego oraz rynku pracy.
11.
Udostępnianie klientom informacji zawodowych.
12.
Stosowanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w działalności informacyjno-
doradczej.
13.
Przeprowadzanie samooceny własnej pracy i gromadzenie dowodów jakości
ś
wiadczonych usług.