Z jednostką centralna mikrokontrolera współpracuje układ przerwań. W mikrokontrolerach 
rodziny 8051 stosuje się jeden standardowy mechanizm obsługi przerwań. Źródłem przerwań 
są wydarzenia w wewnętrznych urządzeniach peryferyjnych (np. przepełnienie układu 
czasowego) lub w zewnętrznym otoczeniu mikrokontrolera (zmiana stanu logicznego na 
określonym wyprowadzeniu). Takie wydarzenie prowadzi do zaprzestania wykonywania 
bieżącego programu i skoku do określonego miejsca w przestrzeni adresowej. Licznik 
przerwań zależy od liczby i stopnia komplikacji wewnętrznych urządzeń peryferyjnych. 
Nie w każdym przypadku wystąpienie przyczyny przerwania musi doprowadzić natychmiast 
do przerwania bieżącego programu. Istnieją bowiem dwa warunki przejścia do obsługi 
przerwania: 
- przerwanie musi być dopuszczone, bowiem programista może każde przerwanie 

indywidualnie dopuścić lub zablokować, 

-   nie jest aktualnie obsługiwane przerwanie o wyższym priorytecie. 
Nadawanie priorytetów przerwaniom przez programistę w przypadku 8051 jest ograniczone i 

polega tylko na możliwości zadeklarowania każdego przerwania na jednym z dwóch 
poziomów priorytetów. 

 
Różnice między układami 8051 i 80166 w zakresie normalnych przerwań: 
- 80166 posiada znacznie więcej źródeł przerwań, tj. 32, 
- bardziej rozbudowane możliwości ustalania przez użytkownika priorytetów przerwań, 
- obsługa przerwań może nastąpić szybciej, bowiem w układzie 80166 od razu precyzyjnie 
wiadomo, co jest źródłem przerwania, 
Możliwa jest obsługa przerwań za pomocą zupełnie innego mechanizmu – kanałów PEC 
(Peripherial Event Controler – kontroler zdarzeń peryferyjnych) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Rozwój wewnętrznych układów peryferyjnych mikrokontrolerów jest jednym 
z podstawowych kierunków ich rozwoju. W strukturach pierwszych mikrokontrolerów 
umieszczane były tylko podstawowe urządzenia peryferyjne: porty, łącze komunikacji 
szeregowej oraz proste układy czasowe. Od tego czasu do chwili obecnej nastąpił znaczny 
postęp rozwoju wewnętrznych urządzeń peryferyjnych mikrokontrolerów: 
 

- w 

strukturze 

mikrokontrolera integrowano więcej urządzeń peryferyjnych, 

- są to urządzenia bardziej „inteligentne”, tzn. są wstanie samoczynnie 

realizować złożone funkcje bez ingerencji jednostki centralnej, 

- są bardziej wyspecjalizowane. 
 

Urządzenia peryferyjne współczesnych mikrokontrolerów można podzielić na kreślone grupy 
funkcyjne.  
 

Układy peryferyjne mikrokontrolerów 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Łącza 
równoległe 

Ports 
PCIAMCIA 

Sterowniki 
komunikacji 
szeregowej 

UART 
SCC 
I

2

B 

CAN 

Układy 
czasowe 

Timers 
Counters 
PWM 
CAPCOM 
RTC 

Układy 
nadzorujące 

Watchdog 

8051 

 

 
Jednostka centralna 8051: 

- architektura typu CISC, 
- architektura akumulatorowa – tzn. niektóre rozkazy, m. in. operacje arytmetyczne, 

muszą wykorzystywać jeden wyróżniony rejestr wewnętrzny o nazwie akumulator, 

- możliwość wykonywania operacji na pojedynczych bitach, 
- model pamięci typu Harvard (rozdzielona przestrzeń adresowa dla pamięci programu 

i pamięci danych). 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wewnętrzne szyny 
systemowe 

 

jednostka centralna 

pamięć 

ROM 

pamięć 

RAM 

układ 

przerwań 

sterownik 

zewnętrznych szyn 

systemowych 

wewnętrzne 

urządzenia 

peryferyjne 

 

porty 

80166 

 

Jednostka centralna 80166: 

- architektura typu RISC, 
- czteropoziomowa struktura potokowa, 
- brak akumulatora. 

 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wewnętrzne szyny 
systemowe 

 

jednostka centralna 

pamięć 

ROM 

pamięć 

RAM 

układ 

przerwań 

sterownik zewnętrznych 

szyn systemowych 

wewnętrzne 

urządzenia 

peryferyjne 

 

porty