background image

 
 

 

Rezerwy walutowe (oficjalne aktywa rezerwowe) – łatwo rozporządzalne, płynne aktywa zagraniczne, posiadane i w pełni kontrolowane 
przez władzę monetarną. 
 
Oficjalne aktywa rezerwowe netto – wprowadzone przez NBP od maja 2000 roku, zastępują rezerwy oficjalne brutto. Rezerwy oficjalne 
brutto  zawierały  wartość  netto  transakcji  repo  (różnica  między  aktywnymi  i  pasywnymi  transakcjami),  natomiast  oficjalne  aktywa 
rezerwowe netto uwzględniają tylko aktywne transakcje repo (zakupy papierów wartościowych z przyrzeczeniem odkupu). 
 
W skład oficjalnych aktywów rezerwowych wchodzą: 
 

Złoto monetarne 

 

SDR 

 

Pozycja rezerwowa w MFW 

 

Aktywa w walutach obcych – gotówka, depozyty, papiery wartościowe 

 

Pozostałe należności w walutach wymienialnych – pożyczki pod zastaw papierów wartościowych, tzw. repo, instrumenty pochodne. 

 
Źródła pochodzenia rezerw walutowych: 
 

Emisja długu publicznego w walutach obcych. 

 

Wymiana pieniądza krajowego na waluty obce w tzw. transakcjach swapowych. 

 

Nabywanie walut obcych za pieniądz krajowy na rynku transakcji kasowych (spot) lub terminowych rzeczywistych (forward).  

 
Wybór źródła rezerw walutowych przez BC zależy od: 
 

Wiarygodności kredytowej 

 

Poziomu rozwoju rynku transakcji swapowych 

 

Sytuacji na rynku walutowym  

 
Funkcje rezerw dewizowych: 
1.  
Pokrycie emisji pieniądza krajowego – parytetowa funkcja rezerw: 
 

Gold standard 

 

Currency  board  –  waluta  krajowa  związana  jest  z  walutą  zagraniczną  stałym  kursem,  emisja  waluty  krajowej  ściśle  zależy  od 
posiadanych rezerw w walucie referencyjnej. 

2.  Narządzie prowadzenia polityki pieniężnej: 
 

Strategia pieniężna oparta na nominalnej kotwicy walutowej – strategia dezinflacji.  

 

Gdy władza monetarna chce stabilizować podaż pieniądza krajowego – strategia kontroli agregatów monetarnych.  

 

Gdy władza monetarna chce stabilizować krajowe stopy procentowe – strategia bezpośredniego celu inflacyjnego.  

 

Decyzje  BC o podjęciu i zakresie interwencji walutowych są podporządkowane celom prowadzonej polityki pieniężnej i nie wynikają 
bezpośrednio z sytuacji na rynku walutowym.  

3.  Instrument polityki kursu walutowego –  wykorzystanie kursu walutowego  w  formie stałej albo płynnej. Niebezpieczeństwo spekulacji 

na osłabienie waluty w przypadku kursu stałego w formie miękkiej – drenowanie rezerw. 

4.  Źródło finansowania zadłużenia zagranicznego - głównie z rezerw. 
5.  Źródło pokrywania bieżących płatności dewizowych kraju – obsługa kredytów zagranicznych, koszty utrzymywania ambasad. 
6.  Bufor chroniący przed negatywnymi dla kraju skutkami nieoczekiwanych zdarzeń. 
7.  Środki służące dokonywaniu inwestycji finansowych z zamiarem osiągnięcia zysku. 
 
Interwencja BC 
 
Zestawienie bilansowe BC 

Aktywa 

Pasywa 

Aktywa zagraniczne                       1000 
Aktywa krajowe                             1500      

Depozyty banków komercyjnych              500 
Pieniądz w cyrkulacji (baza monetarna)  2000                      

 
Balance  sheet  policy  –  BC  osiąga  cel  nie  poprzez  stopę  procentową,  tylko  poprzez  operacje  w  swoim  bilansie.  Przykład:  interwencje 
walutowe. 
 
Interwencje walutowe

 

Sterylizowane. 

 

Niesterylizowane.  

 
Zestawienie bilansów BC po sprzedaży aktywów zagranicznych na sumę 100 jednostek. 
Aktywa 

Pasywa 

Aktywa zagraniczne                              900 
Aktywa krajowe                                  1500 

Depozyty banków komercyjnych            500 
Pieniądz w cyrkulacji                             1900 

 

background image

 
 

 

Zestawienie bilansowe BC po zabiegu sterylizacyjnym sprzedaży aktywów zagranicznych na sumę 100 jednostek. 
Aktywa 

Pasywa 

Aktywa zagraniczne                              900 
Aktywa krajowe                                  1600   

Depozyty banków komercyjnych            500 
Pieniądz w cyrkulacji                             2000  

 
Jest to przykład balance – sheet policy w kierunku aprecjacji kursu. Sprzedaż 100 jednostek ze swoich rezerw. BC ściągnął pieniądz z rynku. 
 

BC stracił kontrolę nad bazą monetarną. Dokonał przesunięcia ilości pieniądza w cyrkulacji (by produkt- produkt uboczny)- interwencja 
niesterylizowana. 

 

BC dokonał operacji sterylizacji. Zakupuje aktywa krajowe z rynku (np. krajowe papiery skarbowe) zasilają system bankowy w walutę 
krajową. W aktywach zmieniła się kompozycja walorów BC. W pasywach bez zmian. – interwencja sterylizowana. 

 
Interwencja  sterylizowana  –  zmiany  ilości  pieniądza  w  obiegu  wywołane  zakupem  lub  sprzedażą  dewiz  są  neutralizowane  przez 
odpowiednie operacje na rynku pieniężnym. 
Obecnie jest coraz mniej interwencji walutowych BC, gdyż jest to kosztowne. 
 
Banki  centralne  stosują  masowe  akumulowanie  rezerw walutowych.  Jest  to  zjawisko  obserwowane  od  ok.  20  lat. W  systemie  kursów 
płynnych  BC  mają  coraz  więcej  rezerw  walutowych.  Taka  sytuacja  powinna  mieć  miejsce  w  systemie  kursów  sztywnych.  Dlaczego  jest 
odwrotnie: 
1.  Motyw historyczny: motyw interwencyjny 
2.  Motywy współczesne:  
 

Motyw  przezornościowy  (ubezpieczeniowy)-    popyt  na  rezerwy  walutowe  dla  celów  płynnościowych  i  ubezpieczających.  Wynika  z 
negatywnych doświadczeń krajów azjatyckich (kryzysy finansowe). Rezerwy akumulowane są po to, by bronić się przed kryzysem. 

 

Motyw  „współczesny  merkantylizm”-  utrzymywanie  nieoszacowanej  waluty,  by  zwiększyć  atrakcyjność  eksportu  oraz  hamowanie 
popytu (by hamować inflację). Jest to paradoks.  

 
 
 
Cechy współczesnego zjawiska akumulacji rezerw: 
1.  Zjawisko  dominuje  w  grupie  krajów  EME  (Japonia  jest  druga  na  liście,  więc  nie  można  powiedzieć,  że  zjawisko  dotyczy  w  100% 

krajów EME; należy powiedzieć, że dominuje w krajach EME). 

2.  Koncentracja  zjawiska  (dominacja  w  grupie  państw  azjatyckich.  W  2009r.  6  państw  azjatyckich  rozwijających  się  było  w  pierwszej 

dziesiątce światowych posiadaczy rezerw). 

Chiny od 1990 do 2008 – 50% udziału w światowym przyroście rezerw 
 
Porozumienia lub linie swapowe (swap arrangement) – mechanizm zasilania walutowego na skutek porozumienia dwóch BC. Instrument 
odgrywa podobną rolę do rezerw walutowych. Wykorzystywany od lat 60. do 90. 
 
SRF (System Rezerwy Federalnej) – utrzymywał siatkę porozumień swapowych. W latach 60.-90. SRF służył dystrybuowaniu płynności 
walutowej dla celów interwencyjnych. 
W ostatnim kryzysie finansowym nastąpił wybuch transakcji swapowych.  
 
4 największe porozumienia swapowe: 
1. Siatka SRF służąca dostarczaniu płynności dolarowej. 
2. Siatka EBC służąca dostarczaniu płynności euro. 
3. Siatka SNB (Szwajcarski Bank Narodowy) służąca dostarczaniu płynności franków szwajcarskich. 
4. Siatka azjatycka służąca dostarczaniu płynności w walutach azjatyckich. 
 
Doktryna TBTF ( too big to fail) – dominowała do kryzysu, jeżeli bank jest istotnym uczestnikiem rynku, to fakt ten nie pozwoli na jego 
upadek. Podczas kryzysu zdano sobie sprawę, że jednak te banki nie są tak mocne, bo nastąpił brak płynności między bankami. BC steruje 
płynnością waluty krajowej w wyniku transakcji repo i reverse repo.  
 
Sterowanie płynnością waluty zagranicznej może odbywać się na 4 sposoby: 
1.  Poprzez sterowanie rezerwami walutowymi. 
2.  BC może zasilać banki w walucie krajowej, mówiąc im żeby sprzedawały tę walutę na rynku walutowym. Jest to jednak niebezpieczne, 

bo prowadzi do deprecjacji waluty. 

3.  BC pożyczają brakujące dewizy od MFW – działa to bardzo wolno, uzależnia wsparcie kredytowe od programu odbudowawczego, jest 

mało elastyczny. 

4.  BC krajowy pożycza dewizy od zagranicznych BC poprzez zawarcie porozumienia swapowego (swap agreement). 
 

Korzyści z tego tytułu: 

  BC udzielają tych dewiz na zasadzie kredytu (mają odsetki). 
  BC udzielające pożyczki chcą ustabilizować krajowe rynki finansowe.  
  BC udzielające pożyczki zasilają w ten sposób zagraniczne oddziały swoich banków. 

 

Koszty i zagrożenia z powodu uruchomienia linii swapowej: 

background image

 
 

 

  Ryzyko kredytowe nie ponosi BC udzielający pożyczki, lecz zagraniczny BC. 

  BC krajowy      → BC zagraniczny → zagraniczny system bankowy 
  [sovereign risk]       [ryzyko kredytowe] 

  Aby minimalizować ryzyko kraju (sovereign risk) bank podnosi poziom zabezpieczenia (np. poprzez przyjęcie depozytu ale nie w 

walucie kraju, lecz w międzynarodowej  walucie zagranicznej np. euro) lub poszukuje gwarancji zabezpieczenia/ instytucji, która 
gwarantowałaby 

spłatę, 

np. 

MFW 

(przykład 

Islandii). 

 

Strategia  polityki  pieniężnej-  sposób  postępowania  stosowany  przez  BC  dla  osiągnięcia  ostatecznych  celów  polityki  pieniężnej,  (tzw. 
celów finalnych) za pomocą różnych instrumentów. 
 
Celem finalnym powinna być stabilizacja cen, rozumiana jako: 
1.  Stabilność cen, jako równomierna stopa deflacji (poglądy Friedmana). Efektywna alokacja zasobów, której warunkiem są zerowe stopy 

procentowe. Friedman mówi, że można je osiągnąć poprzez powolny  wzrost lub nawet lekki spadek podaży pieniądza, czego efektem 
będzie stały spadek poziomu cen.  

2.  Stały poziom cen, rozumiany, jako zerowa inflacja. 
3.  Stała stopa inflacji – stosowane najczęściej, bo w ok. 95% interpretacji stabilności cen. Efekt Summersa – niewielka inflacja (2-3%) jest 

potrzebna. 

 

 

Korzyści dla gospodarki wynikające z nieznacznej inflacji: 
  W warunkach zbyt niskich stóp procentowych następuje ograniczenie skuteczności polityki pieniężnej (zbyt niska inflacja powoduje, że 
BC nie może obniżać stóp procentowych- zero manewru). 
    Uznanie 

sztywności 

płac 

cen- 

utrata 

potencjału 

dostosowawczego 

ze 

strony 

cen 

płac. 

 

Typy strategii: 
1.  Oparte na celach pośrednich – dominują na kontynencie europejskim.  
Rodzaje celów pośrednich: 
 

Kontrola kursu walutowego (Exchange Rate Targeting) – związanie kursu waluty kraju z walutą dużego kraju lub grupy krajów o niskiej 
inflacji. Wyklucza prowadzenie niezależnej polityki pieniężnej . Współcześnie jest rekomendowane dla krajów realizujących programy 
stabilizacyjne (kraje o dużej inflacji) lub wielostronnych porozumień walutowych. W latach 70-tych ten rodzaj celów zalecany był dla 
małych krajów. W latach 90-tych strategia wykorzystywana była, jako bardzo dobry mechanizm dla krajów chcących wykonać program 
dezinflacji.  Dobra  strategia  dla  importu  wiarygodności  polityki  pieniężnej,  polegająca  na  tym  że  ustalając  stały  kurs  wymiany  z 
partnerem,  który  ma  niską  inflację  i  niskie  stopy  procentowe,    gospodarka  kraju  może  odnieść  korzyść.  Ten rodzaj  kontroli  przynosi 
korzyści tylko w krótkim i średnim okresie. W długim okresie gospodarka ponosi koszt – realna aprecjacja kursu. 

 

Kontrola  agregatów  pieniężnych  –  ustanowienie  pożądanego  tempa  przyrostu  podaży  pieniądza  w  danym  okresie,  co  opiera  się  na 
Friedmanowskim  założeniu,  że  tempo  przyrostu  cen  zależy  od  dynamiki  podaży  pieniądza.  Im  większa  ilość  pieniądza,  tym  wyższe 
ceny. BC kontroluje agregat M3. Jeżeli M3 jest większe niż wartość referencyjna, to BC uznaje, że jest zbyt dużo pieniądza w obiegu i 
trzeba obniżyć stopy procentowe. 

 

Kontrola stóp procentowych 

2.  Podejście modelowo- optymalizujące: 
 

Bezpośrednia  strategia  inflacyjna-  od  1998r  stosuje  ją  NBP.  Zakłada,  że  nie  ma  celów  operacyjnych  i  pośrednich.  Każdy  parametr 
finansowy ma identyczną ważność dla osiągnięcia celu finalnego. 

 

Podejście eklektyczne „Just do it strategy”, wymienność celu finalnego. 

 
Indykator  polityki  pieniężnej  –  wybrana  nominalna  stopa  procentowa.  BC  stabilizuje  i  monitoruje  jej  poziom.  Strategia  ta  ma  szanse 
powodzenia tylko w sytuacji braku płynności w systemie bankowym. 
 
Sytuacje w systemie bankowym: 
 

Braku płynności – BC jest kredytodawcą netto w systemie bankowym. 

 

Nadpłynność  w  systemie  bankowym  –  BC  jest  kredytobiorcą  netto  w  systemie  bankowym.  Wzrost  środków  systemu  bankowego  na 
swoich lokatach (pasywa). BC w tej sytuacji traci możliwość sterowania systemem bankowym (stóp procentowych).  

 
 
 
Podstawowe przyczyny porzucenia agregatów pieniężnych przez BC: 
 

Założenie: Kontrola agregatów pieniężnych zakłada że funkcja popytu na pieniądz jest w miarę stabilna, oznacza to że popyt na pieniądz 
udaje się BC w przybliżeniu kontrolować. Natomiast badania empiryczne zakładają że BC nie może  kontrolować popytu na pieniądz. 

 

Pojawienie się substytutów pieniądza, co powoduje że zatarła się czytelność poszczególnych kategorii pieniężnych i powoduje trudność 
w kontrolowaniu tych agregatów. 

 
Strategia BCI: 
 

Chile, nowa Zelandia  

 

Kanada 

 

Wielka Brytania, Izrael 

 

Australia, Szwecja, Finlandia 

 

Hiszpania 

 

Polska 

background image

 
 

 

 
Zalety BCI: (strategia bezpośredniego celu inflacyjnego) 
 

Pozwala na większą elastyczność w prowadzeniu polityki pieniężnej. 

 

Prostota  konstrukcji  –  cel  jest  bardziej  zrozumiały  dla  uczestników  życia  gospodarczego,  co  pozwala  skuteczniej  wpływać  na 
oczekiwania inflacyjne 

 
Wady BCI 
 

Zjawiska przesunięć czasowych które uniemożliwiają precyzyjne prowadzenie polityki pieniężnej. 

 

Trudności w jednoznacznej, pozytywnej ocenie efektów tak prowadzonej polityki. 

 
Dylematy związane z wyborem strategii BCI: 
 

Co przyjąć za BCI – stabilność cen czy niska inflacja. 

 

Jaki  wybrać  wskaźnik  cen  –  delator  PKB  (wadą  jego  wyboru  są  opóźnienia  w  informacjach  dotyczących  jego  kształtowania),  albo 
indeks cen konsumpcyjnych(stosowany najczęściej, jest często publikowany i rzadko korygowany, wadą jest to ze jest bardzo szeroki- 
często w jego skład wchodzą czynniki które nie są wynikiem prowadzonej polityki BC), indeks cen produkcyjnych. 

 

Czy cel ustalić punktowo czy w postaci pasma (zaleta – większe prawdopodobieństwo osiągnięcia celu). 

 

W  jakim  horyzoncie  czasowym  ma  obowiązywać  podany  cel  –  optymalnym  horyzontem  czasowym  jest  ustalenie  celu  finalnego  na 
okres 1-4 lat. Ustalenie celu poniżej roku jest obarczone dużym ryzykiem nieosiągnięcia celu. 

 
Niezależnie od stosowanej (teoretycznie) strategii, banki centralne w podobny sposób wpływają na rynki finansowej.  
W każdej realizowanej strategii centralne miejsce zajmuje interweniowanie na pieniężnym rynku międzybankowym. 
 
Inflacja cen aktywów – nagły wzrost cen aktywów finansowych i realnych. 
 
Bąble  spekulacyjne
  na  rynkach  aktywów  finansowych  i  realnych  –  utrzymujące  się  odchylenia  cen    aktywów  od  ich  wartości 
fundamentalnej.  Są  one  niebezpieczne  dla  gospodarki,  nie  wiadomo  czy  BC  mają  włączyć  do  inflacji  ten  parametr,  ponieważ  są  trudno  
mierzalne. 
 
Instrumenty polityki pieniężnej: 
 

Na płaszczyźnie makroekonomicznej – stopa procentowa, kurs walutowy. 

 

Na płaszczyźnie operacyjnej – rezerwa obowiązkowa, operacje otwartego rynku, standing facilities (operacje kredytowo – depozytowe). 

 
BC: 
 

Nie kontroluje w pełni bazy monetarnej. 

 

Jedyną  zmienną,  na  którą  może  wywierać  bezpośredni  wpływ  jest  krótkoterminowa  stopa  procentowa.  Staje  się  ona  wówczas 
indykatorem polityki pieniężnej. 

 
Oddziaływanie  BC  ma  stopy  procentowe  jest  skuteczne  jeśli  występuje  tzw.  strukturalny  brak  płynności  w  systemie  bankowym,  co 
oznacza że BC jest kredytodawcą systemu bankowego. 
 
Rezerwa obowiązkowa – główną funkcją jest stabilizowanie krótkoterminowych stóp procentowych, co wynika z tendencji do stosowania 
opóźnionego i uśrednionego systemu rezerwy.  
 
Systemy naliczania rezerwy: 
 

Równoległy 

 

Częściowo opóźniony (semi – lagged) 

 

Opóźniony  (lagged)  –  od  momentu  naliczenia  rezerwy  do  momentu  w  którym  ma  być  ona  utrzymana  w  BC  mija  określony  czas  – 
system ten eliminuje niepewność wynikającą z nieznajomości kwoty podlegającej rezerwie.  

 
Systemy utrzymywania rezerwy: 
 

Nieuśredniony  

 

Uśredniony – rezerwa jest utrzymywana w  wymaganej wysokości średnio w  określonym  okresie,  zwanym okresem rezerwowym, co 
powoduje,  że  nagły  odpływ  środków  z  banków  komercyjnych  w  jednym  okresie  może  zostać  zrekompensowany  dopływem  środków 
innym okresie. 

 
Operacje otwartego rynku: 
 

Są wykorzystywane do zbilansowania popytu i podaży środków rezerwowych. 

 

Celem jest właściwe zarządzanie płynnością systemu bankowego. 

 

Przyjmują  najczęściej  formę  operacji  warunkowych,  co  nie  wymaga  tak  rozwiniętego  i  płynnego  rynku  wtórnego  jak  w  przypadku 
operacji bezwarunkowych. 

 

Terminy operacji warunkowych oscylują między 1 dniem a 1 miesiącem, większość BC przeprowadza chociaż 1 transakcję z określoną 
regularnością. 

background image

 
 

 

 

Problem  wyboru  papierów  akceptowanych  jako  zabezpieczenie  (collateral),  potrzeba  rozszerzenia  poza  papiery  skarbowe  w  sytuacji 
nadwyżek budżetowych (Fed). 

 

Skracanie się terminów zapadalności. 

 
Operacje kredytowo – depozytowe: 
 

Pełnią funkcje zaworów bezpieczeństwa systemu bankowego (safety valves). 

 

Są  sporadycznie  wykorzystywane  przez  banki  komercyjne  w  okresach  występowania  krótkoterminowych,  dużych  nadwyżek  lub 
niedoborów płynności. 

 

Zadaniem jest stworzenie pasma wahań dla krótkoterminowych stop procentowych rynku międzybankowego. 

 

Operacje  kredytowo  –  depozytowe  inicjują  banki  komercyjne,  a  operacje  otwartego  rynku  inicjuje  BC.  BC  nadzoruje  operacje 
kredytowo  –  depozytowe  ponieważ  są  one  dla  niego  sygnałem  kryzysów  w  systemach  bankowych  (rośnie  wtedy  zastosowanie  tego 
instrumentu) -> powoduje to silne wahania stóp międzybankowych. 

 
 
 
 
Instrumenty polityki pieniężnej euro systemu: 
 

Operacje otwartego rynku 

 

Standing facilities  

 

Rezerwa obowiązkowa 

 
TABELKA 
 
Pięć rodzajów instrumentów do przeprowadzania operacji otwartego rynku: 
 

Transakcje odwracalne (repo) 

 

Transakcje bezwarunkowe (outright) 

 

Emisja certyfikatów dłużnych 

 

Swapy walutowe 

 

Przyjmowanie depozytów terminowych  

 
Cztery kategorie operacji otwartego rynku, jeśli chodzi o cele, regularności i procedury: 
 

Podstawowe operacje refinansujące 

 

Dłuższe operacje refinansujące 

 

Operacje dostrajające (fine – tuning)  

 

Operacje strukturalne 

 
Polska nie musi mieć takiej samej płynności jaką ma euro system, jeśli chce do niego dołączyć. 
 
Transakcje odwracalne repo: 
 

Oznaczają  operacje,  w  ramach  których  Eurosystem  kupuje  lub  sprzedaje  aktywa  kwalifikowane  na  podstawie  umów  odkupu  lub 
prowadzi operacje kredytowe, wykorzystując aktywa kwalifikowane jako zabezpieczenie. 

 

Wykorzystuje się w podstawowych i dłuższych operacjach refinansujących. 

 

Mogą być wykorzystywane w operacjach strukturalnych i dostrajających. 

 
Transakcje bezwarunkowe outright: 
 

Są to operacje, w ramach których Eurosystem kupuje lub sprzedaje kwalifikowane aktywa bezpośrednio na rynku. 

 

Takie operacje wykorzystywane są wyłącznie w celach strukturalnych i dostrajających.  

 
Emisja certyfikatów dłużnych EBC: 
 

EBC  może  emitować  certyfikaty  dłużne  w  celu  dostosowania  strukturalnej  pozycji  Eurosystemu  wobec  sektora  finansowego,  aby 
stworzyć (lub pogłębić) niedobór płynności na rynku. 

 

Mogą być emitowane regularnie lub nieregularnie, mają termin zapadalności poniżej 12 miesięcy. 

 

Przetargi  i  rozliczenia  certyfikatów  przeprowadzają  w  sposób  zdecentralizowany  krajowe  banki  centralne.  (dotyczy  wszystkich 
instrumentów). 

 
Swapy walutowe: 
 

Obejmują  równocześnie  transakcje  kasowe  i  terminowe  w  euro  wobec  obecnej  waluty;  Eurosystem  kupuje  (sprzedaje)  euro  za  obcą 
walutę na rynku kasowym i jednocześnie odsprzedaje (lub odkupuje) je w ramach transakcji terminowej w określonej dacie. 

 

Wykorzystuje się je do celów dostrajających, głównie w celu zarządzania płynnością na rynku i sterowania stopami procentowymi. 

 

Przeprowadzane są w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne. 

 
Przyjmowanie depozytów terminowych: 

background image

 
 

 

 

Eurosystem  może  zaprosić  kontrahentów  do  składania  oprocentowanych  depozytów  terminowych  w  krajowym  BC  państwa 
członkowskiego, w którym kontrahent jest ustanowiony. 

 

Nie jest regularną operacją, nieprzewidywalna dla systemu depozytowego, a instrument depozytowy jest regularny. 

 

Inicjowany jest przez BC. 

 

Mają dłuższą zapadalność niż instrument depozytowy który jest instrumentem O/N. 

 
Cechy credit, deposit facility: 
1.  Funkcje:  
 

Zasilanie w płynność lub absorbowanie płynności na koniec dnia. 

 

Sygnalizowanie nastawienia w polityce  pieniężnej. 

 

Ograniczenie dla wahań rynkowej stopy procentowej overnight. 

2.  Przeprowadzane są w sposób zdecentralizowany przez krajowe banki centralne. 
3.  W zwykłych okolicznościach nie stosuje się limitów kredytowych ani depozytowych w dostępie do instrumentu. 
 
Operacja  polityki 
pieniężnej  

Rodzaj 

transakcji- 

zasilenie w płynność 

Rodzaj  transakcji  – 
absorpcja płynności  

Termin 
zapadalności 

Częstotliwość i procedura 

Credit facility 

Transakcje odwracalne 

 

Overnight 

Dostęp 

według 

uznania 

kontrahentów 

Deposit facility  

 

Depozyty 

overnight 

Dostęp 

według 

uznania 

kontrahentów 

 
Kredyt na koniec dnia (credit facility) 
 

Dostępny dla kontrahentów, z ich własnej inicjatywy, w celu uzyskania płynności. 

 
Depozyt na koniec dnia (deposit facility) 
 

Dostępny dla kontrahentów, z ich własnej inicjatywy, w celu złożenia depozytu overnight w krajowym BC. 

 

Oprocentowanie deposit facility zazwyczaj określa minimalny poziom dla rynkowej stopy procentowej typu overnight. 

 
Zasada systemu rezerwowego 
 

Uśrednienie rezerwy (spełnienie wymogów w zakresie utrzymywania rezerwy weryfikuje się na podstawie średniej dziennej wielkości 
rezerw danej instytucji w okresie utrzymywania rezerwy obowiązkowej) 

 

Oprocentowanie rezerwy- na poziomie stopy procentowej podstawowych operacji refinansujących 
 

Rezerwa obowiązkowa- podstawa naliczania 
Pasywa objęte podstawą rezerwy, do których stosuje się dodatnią stopę rezerwy: 
 

Depozyty: 

Depozyty typu overnight 
Depozyty o ustalonym terminie zapadalności do 2 lat 
Depozyty za wypowiedzeniem do 2 lat 
 

Wyemitowane dłużne papiery wartościowe 

Dłużne papiery wartościowe o ustalonych terminie zapadalności do 2 lat.  
Pasywa objęte podstawą naliczania rezerwy, do których stosuje się ujemną stopę rezerwy: 
 

Depozyty pow. 2 lat 

Pasywa wyłączone z podstawy naliczania rezerwy  
 

Zobowiązania wobec innych instytucji podlegających systemowi… 

 
Rezerwa obowiązkowa: 
 

Ustalanie jej zasad jest skomplikowane od strony proceduralnej 

 

Decyzje w tej kwestii podejmuje Rada Unii Europejskiej na wniosek EBC po konsultacjach z Parlamentem Europejskim i Komisją 

 
Kontrahenci transakcji banku centralnego: 
 

Instytucje  podlegające  wymogowi  rezerwy  obowiązkowej  mają  dostęp  do  standing  facilities  oraz  mogą  uczestniczyć  w  operacjach 
otwartego rynku w oparciu o przetargi standardowe 

 

Do udziału w operacjach dostrajających EBS może wybrać ograniczoną liczbę kontrahentów 

 

W przypadku transakcji bezwarunkowych nie wprowadza Sie z góry żadnych ograniczeń, co do wyboru kontrahentów  

 

Dla swapów walutowych wykorzystuje się aktywnych graczy na rynku walutowym (instytucje wybrane dla interwencji walutowych) 

Aktywa zabezpieczające: 
 

Art.  18  ust.1  Statutu  ESBC:  wszystkie  operacje  kredytowe  Eurosystemu  (tzn.  operacje  polityki  pieniężnej  zasilające  w  płynność  oraz 
credit facility) muszą posiadać odpowiednie zabezpieczenie  

 

Eurosystem stosuje szeroki zakres aktywów wykorzystywanych, jako zabezpieczenie- aktywa rynkowe i nierynkowe w całej strefie euro 
spełniające jednolite kryteria kwalifikujące przez Eurosystem 

 

background image

 
 

 

W reakcji na kryzys banki centralne podejmowały decyzje poprzez: 
 

Politykę stopy procentowej 

 

Politykę bilansu banku centralnego (balance sheet policy), „unconventional monetarny policy”, „quantitative esing” 

 
Quantitative esing-  operacje bezwarunkowego zakupu papierów wartościowych, ilościowe rozluźnianie polityki pieniężnej  
Cel  Quantitative  esing:  czy  wpływanie  na  politykę  kredytową  sektora  bankowego,  czy  na  długoterminowe  stopy  procentowe,  czy 
monetyzowanie długu publicznego?- spór o cel. 
 
Modyfikacja w stosowanych dotychczas instrumentach: 
 

Częściej wykorzystywane operacje strukturalne 

 

Wydłużenie  okresu  transakcji,  rozszerzanie  listy  kontrahentów  i  zabezpieczeń  operacji,  zmiana  formuły  przetargów  (ze  zmiennej  na 
stałą stopę procentową)- BC chciał przez to powiedzieć że każdy popyt zostanie zaspokojony, typowe zachowanie antykryzysowe. 

 

Wprowadzenie dodatkowych długoterminowych operacji zasilających (3miesięcznych, potem także 6-miesięcznych i 12-miesięcznych) 

 

Zwężenie korytarza wahań stóp procentowych 

 
 
 
BANK CENTRALNY JAKO POŻYCZKODAWCA OSTATNIEJ INSTANCJI (LOLR) 
 
Funkcja LOLR, czyli pożyczanie środków bankom komercyjnym oznacza dyskrecjonalne (uznaniowy) zasilenie w płynność jednego banku 
lub całego systemu bankowego w reakcji na niekorzystny szok, powodujący nadzwyczajny wzrost popytu na pieniądz rezerwowy, gdy popyt 
ten nie może zostać zaspokojony z innych np. prywatnych źródeł. 
 
Instytucja LOLR powinna spełniać 3 funkcje: 
 

Chronić integralność systemu płatniczego 

 

Zapobiegać runom na banki i przekształcaniu ich w kryzysy bankowe 

 

Zapobiegać zaburzeniom płynności poszczególnych banków, często prowadzącym do niewypłacalności 

 
Dyskusja nad realizacją funkcji LOLR koncentruje się na pytaniach: 
 

Wspieranie indywidualnych banków, czy tylko w odniesieniu do całego systemu bankowego? 

 

Wspieranie  tylko  banków  dotkniętych  przejściowym  brakiem  płynności, ale  uznanych  za  wypłacalne  (illiquid  but  solvent  banks),  czy 
także banków niewypłacalnych (insolvent banks)? 

 

Jaki poziom oprocentowania pożyczek? 

 

Czy funkcję LOLR należy traktować jako element polityki pieniężnej (wykorzystujący jej instrumenty) czy są to funkcje oddzielne? 

 

Czy zasady wsparcia płynnościowego powinny być określone ex ante, czy też dyskrecjonalne i niejawne? 

 

Czy zasady powinny być identyczne w sytuacji kryzysu systemowego, jak i w pozstałym okresie? 

 
Na te pytania nie ma jednej odpowiedzi, są różne doktryny na ten temat w różnych krajach. 
 
Model amerykański (Kanada, Australia, USA)- stopa lombardowa jest stopą oddolną, ma to na celu pomoc sektorowi bankowemu. 
Model europejski- stopa lombardowa jest stopą odgórną 
 
Ujęcie klasyczne- doktryna Hortona- Bagehota: (model europejski) – UMIEC!!!! 
 

Zapewnienie pomocy płynnościowej dla odczuwających przejściowy brak płynności, ale wypłacalnych banków 

 

Wymaganie dobrego zabezpieczenia 

 

Stosowanie tzw. penalty rate 

 

Wsparcie nielimitowane 

 

Znajomość stopa lombardowa jest stopą ex ante zasad polityki LOLR  

 

Minimalizowanie skutków zaburzeń płynnościowych w gospodarce, a nie ich zapobieganie 

 
Safety net- siatka bezpieczeństwa finansowego 
 
Doktryna constructive ambiguity G. Corrigana: 
Polega  na  ograniczaniu  do  minimum  przez  bank  centralny  informacji  dotyczących  procedur  i  zasad  udzielania  Awaryjnego  Wsparcia 
Płynnościowego.  Brak  dostatecznej  polityki  informacyjnej  dotyczącej  metod  zarządzania  kryzysem  systemowym  ma  służyć  ograniczaniu 
zjawiska pokusy nadużycia i zwiększeniu dyscypliny rynkowej podmiotów