Organizacja procesu zaopatrzenia
LOGISTYKA
Decyzje dotycz
ą
ce pozyskiwania produktów
Decyzje
odno
ś
nie
tego
jakie
produkty i usługi nale
ż
y wytwarza
ć
i
ś
wiadczy
ć
we własnym zakresie
(
insourcing
=
MAKE
)
a
jakie
pozyskiwa
ć
od
zewn
ę
trznych
partnerów
z
ła
ń
cucha
dostaw
(
outsourcing = BUY
)
Zalety i wady INsourcingu
ZALETY
WADY
Wysoki poziom kontroli
Mo
ż
liwo
ść
nadzorowania
całego procesu
Korzy
ś
ci skali i zakresu
Zmniejszona elastyczno
ść
strategiczna
Konieczno
ść
dokonywania
du
ż
ych inwestycji
Utrata dost
ę
pu do
pierwszorz
ę
dnej jako
ś
ci
produktów i usług oferowanych
przez potencjalnych dostawców
Zalety i wady OUTsourcingu
ZALETY
WADY
Du
ż
a elastyczno
ść
strategiczna
Niewielkie ryzyko inwestycyjne
Usprawnione przepływy
pieni
ęż
ne
Dost
ę
p do najnowocze
ś
niejszych
produktów i usług
Ryzyko wybrania złego dostawcy
Utrata kontroli nad procesem i
kluczowymi technologiami
Problemy z komunikacj
ą
i
koordynacj
ą
współpracy
„Drena
ż
” firmy
Czynniki wpływaj
ą
ce na decyzje o
wyborze insourcingu i outsourcingu
CZYNNIK
Na korzy
ść
INSOURCINGU
Na korzy
ść
OUTSOURCINGU
Niepewno
ść
otoczenia
Mała
Du
ż
a
Konkurencja na rynku
dostawców
Niewielka
Intensywna
Mo
ż
liwo
ść
kontrolowania
wydajno
ś
ci dostawcy
Ograniczona
Du
ż
a
Zwi
ą
zek produktu lub usługi z
kluczowymi kompetencjami
firmy kupuj
ą
cej
Bliski
Niewielki
Strategie pozyskiwania produktów i usług
Pozyskiwanie
z
jednego
ź
ródła
(single
sourcing)
– nabywca kupuje wszystkie albo prawie wszystkie
produkty lub usługi okre
ś
lonego rodzaju od jednego dostawcy
Pozyskiwanie
z
wielu
ź
ródeł
(multiple
sourcing)
– nabywca dzieli zamówienia pomi
ę
dzy wielu
dostawców
Pozyskiwanie krzy
ż
owe (cross sourcing)
–
firma korzysta z usług pojedynczego dostawcy zaopatruj
ą
cego j
ą
w cz
ęś
ci lub usługi wykorzystywane w pewnym obszarze jej
działalno
ś
ci,
natomiast
zapotrzebowanie
innej
cz
ęś
ci
przedsi
ę
biorstwa na podobne wyroby inny kontrahent
Pozyskiwanie dwu
ź
ródłowe (dual sourcing)
–
dostawca A zaspokaja 70% popytu klienta, natomiast reszta
przypada na dostawce B
Organizacja zakupów – Poj
ę
cia wst
ę
pne
Zakup - transakcja wymienna, dokonana na podstawie
rozpoznanego wcze
ś
niej zapotrzebowania, okre
ś
lonego
co do rodzaju i gatunku towaru, nabywanej ilo
ś
ci i ceny
oraz miejsca i czasu realizacji transakcji.
Dokonanie transakcji poprzedzaj
ą
czynno
ś
ci: analizy
stanu zapasów towarowych i po
żą
danego ich poziomu,
sposobu składowania i przechowywania towarów, obsługi
transportowej, kontroli dostaw, reklamacji, zwrotów oraz
innych, wynikaj
ą
cych z umów z dostawcami. Realizacja
wymienionych czynno
ś
ci przebiega z zachowaniem
okre
ś
lonego ich nast
ę
pstwa i dlatego okre
ś
lana jest
mianem procesu zaopatrzenia.
Etapy procesu
zaopatrzenia
w przedsi
ę
biorstwie
Definicja - ZAOPATRZENIA
Zaopatrzenie
to
proces
obejmuj
ą
cy
wszystkie
czynno
ś
ci
zwi
ą
zane
z identyfikowaniem potrzeb, lokalizowaniem
i wybieraniem dostawców, negocjowaniem
warunków i obserwowaniem działalno
ś
ci
kontrahenta
w
celu
upewnienia
si
ę
,
ż
e
spełnia
on
wymogi
dotycz
ą
ce
wydajno
ś
ci.
Podstawowe cele procesu zaopatrzenia:
Racjonalizacja
procesu
produkcji/sprzeda
ż
y
towarów ze wzgl
ę
du na wielko
ść
i poziom
kosztów zaopatrzenia towarowego
Utrzymanie
po
żą
danego
przez
nabywców
detalicznych poziomu
ś
wiadczonych usług
Zachowanie zało
ż
onego stopnia niezale
ż
no
ś
ci
od dostawców materiałów/towarów
Wykorzystanie kategoryzacji towarów
w polityce zakupu
Dobra
strategiczne
–
charakteryzuj
ą
ce
si
ę
du
ż
ym
wpływem na wyniki finansowe (obroty) przedsi
ę
biorstwa,
ale charakteryzuj
ą
ce si
ę
du
ż
ym ryzykiem zakupu
Dobra
„problematyczne”-
maj
ą
ce
niewielki
(mało
istotny) wpływ na wyniki działalno
ś
ci przedsi
ę
biorstwa, ale
charakteryzuj
ą
ce
si
ę
du
ż
ym
ryzykiem
zakupu
(tzw.
artykuły „w
ą
skiego gardła”)
Dobra „nowo
ś
ci” - nowo
ś
ci techniczne, b
ę
d
ą
ce d
ź
wigni
ą
handlu,
promocji”)
z
du
ż
ym
wpływem
na
wynik
działalno
ś
ci ale przy wzgl
ę
dnie małym ryzyku zakupu
Dobra
„bezproblemowe”-
niezb
ę
dne
dla
procesu
handlowego, mały wynik na wynik dzielno
ś
ci, bez ryzyka
zakupu
Wykorzystanie kategoryzacji
towarów w polityce zakupu
Kategoryzacja towarów w polityce zakupu
Reguła ABC – oparta na prawie Pareto
okre
ś
la podstawowa grup
ę
artykułów,
towarów, materiałów o strategicznym
znaczeniu dla przedsi
ę
biorstwa
Reguła XYZ – Klasyfikacja według
prognozy popytu
Reguła ABC/XYZ – klasyfikacja według
ci
ą
gło
ś
ci (regularno
ś
ci) zapotrzebowania
i dokładno
ś
ci prognoz zapotrzebowania
Metoda ABC
Polega na przyporz
ą
dkowaniu wyrobów lub
materiałów do jednej z 3 grup wyró
ż
nionych
dla potrzeb planowania zakupów, produkcji lub
gospodarki magazynowej,
Kryterium przyporz
ą
dkowania mo
ż
e stanowi
ć
wyra
ż
ona
w
ró
ż
nych
miarach
wielko
ść
zapotrzebowania,
produkcji
lub
sprzeda
ż
y
w danym okresie,
Metoda ABC: procedura post
ę
powania
1.
Obliczy
ć
warto
ść
wykorzystania
ka
ż
dego
asortymentu
(iloczyn ilo
ś
ci zapasu i jego warto
ś
ci jednostkowej)
2.
Posortowa
ć
tabele wg wykorzystania od najwi
ę
kszej do
najmniejszej
3.
Obliczy
ć
sum
ę
warto
ś
ci
wykorzystania
wszystkich
asortymentów
4.
Obliczy
ć
udział procentowy warto
ś
ci wykorzystania ka
ż
dego
asortymentu w sumie warto
ś
ci wykorzystania wszystkich
asortymentów
5.
Obliczy
ć
skumulowane warto
ś
ciowe udziały procentowe
asortymentów
6.
Podj
ąć
decyzje o podziale asortymentów na klasy A,B,C.
A – 80% sumarycznej warto
ś
ci wielko
ś
ci kryterialnej
B – 15%
C – 5%
Charakterystyka klas w metodzie ABC
Metoda XYZ
Jest innym wariantem metody ABC,
Pozwala na wykorzystanie
wielko
ś
ci popytu (ilo
ś
ci),
zmienno
ś
ci sprzeda
ż
y
jako
kryterium
wa
ż
no
ś
ci
obiektu
(produktu,
kanału
dystrybucji
(dostawcy,
odbiorcy),
czy
rynku
geograficznego
)
Algorytm:
Punktem wyj
ś
cia jest metoda ABC i jej wyniki,
Nale
ż
y dokona
ć
segmentacji obiektów na segmenty X, Y
oraz Z,
Nale
ż
y przedstawi
ć
wspóln
ą
macierz ABC/XYZ
Metoda XYZ: procedura post
ę
powania
100
⋅
=
x
Wzm
δ
n
x
x
∑
−
=
2
)
(
δ
1) Obliczamy dla każdego produktu
•
ś
rednią arytmetyczną
•
odchylenia standardowe
•
współczynnik zmienności
2) Szeregujemy produkty wg wartości współczynnika
zmienności w szereg niemalejący
3) Klasyfikujemy produkty do segmentów X, Y, oraz Z
Metoda XYZ: procedura post
ę
powania
Podstaw
ą
klasyfikacji
XYZ
jest
podział
pozycji
asortymentowych na grupy, które opisuj
ą
typ (sposób)
zapotrzebowania na dany asortyment.
Klasa X zawiera pozycje asortymentowe, na które istnieje
regularne
zapotrzebowanie
(popyt).
X - zu
ż
ycie z wahaniami do 20% stałego zu
ż
ycia (wysoka
dokładno
ść
prognozy)
,
Klasa Y zawiera pozycje asortymentowe, dla których
wyst
ę
puj
ą
sezonowe
wahania
w
zapotrzebowaniu.
Y - zu
ż
ycie z silnymi wahaniami 20% do 50% stałego
zu
ż
ycia (
ś
rednia dokładno
ść
)
,
Klasa Z składa si
ę
z tych pozycji asortymentowych, na które
wyst
ę
puje
sporadyczne
(okazjonalne)
zapotrzebowanie.
Z - zu
ż
ycie z silnymi wahaniami powy
ż
ej 50% stałego
zu
ż
ycia (niska dokładno
ść
)
.
Reguła ABC XYZ
Poł
ą
czenie metod ABC i XYZ (ABC/XYZ) ułatwia
racjonalizacj
ę
gospodarki
asortymentowej
(materiałowej, zapasami). Interpretacja metody
podana jest w tabeli
Interpretacja pola XA…..
Zastosowania klasyfikacji ABC/XYZ
Zwi
ę
kszenie poziomu obsługi dostaw materiałowych
Redukcja czynno
ś
ci administracyjnych zarz
ą
dzania
materiałami
Konfigurowanie systemu dystrybucji
Wskazanie obszarów wysokich kosztów
Identyfikacja materiałów do JIT, zarz
ą
dzania dostawami
Identyfikacja wa
ż
nych dostawców/odbiorców
Rozmieszczenie materiałów w magazynie
Zró
ż
nicowanie organizacji systemu dostaw
Organizacja procedur inwentaryzacyjnych.
Rozwi
ą
zanie