Rolnictwo  

jako sektor 

gospodarki 

Dr Barbara Trzcińska - Katedra Geografii Ekonomicznej SGH 

Gospodarka rolna pełni funkcje: 

 

ekonomiczna (polegają na produkcji 
żywności i pasz, wytwarzaniu surowców dla 
przemysłu przetwórczego, udział w tworzeniu 
Produktu Krajowego Brutto)  
społeczna (polegają na zapewnianiu 
społeczeństwu miejsc pracy)  
przestrzenna (polegają na przekształcaniu 
krajobrazu naturalnego w rolniczy) 

 

  

Pytanie 

 

1.

Jaka rolę odgrywa rolnictwo w gospodarce w krajach 
znajdujących się na różnych poziomach rozwoju społeczno-
gospodarczego? 

2.

Wyjaśnij pojęcie dezagraryzacja. Jakie są przyczyny 
dezagraryzacji? 

 

Por. s. 227-229. 

 

Cechy rolnictwa 

Uzależnienie  

od warunków  

przyrodniczych 

Podatność  

na uzyskiwanie  

korzyści  

komparatywnych 

Rosnące 

 

koszty krańcowe 

Duża  

zależność  

od poziomu rozwoju  

gospodarki narodowej 

Duża zależność  

od regulacji instytucjonalnych 

Zależność  

od ustroju rolnego  

(struktury wielkości  

i własności gospodarstw rolnych)  

Potrzeba znacznych 

 

zasobów przestrzeni 

Źródło: opracowanie  na podstawie: Geografia ekonomiczna, red. K. Kuciński, Oficyna a Wolters Kluwer Bussines, Kraków 2009, s. 230. 

Czynniki rozwoju i rozmieszczenia rolnictwa 

Opłacalność  

produkcji 

Zapotrzebowanie  

zewnętrzne  

i wewnętrzne 

Czynniki  

demograficzne 

 

i społeczno 

-kulturowe 

Czynniki  

organizacyjne 

-struktura  

agrarna 

Czynniki  

polityczno 

-organizacyjne 

Postęp  

naukowo 

-techniczny 

Uwarunkowania  

kapitałowe 

Środowisko 

 przyrodnicze 

Źródło: opracowanie  na podstawie: Geografia ekonomiczna, red. K. Kuciński, Oficyna a Wolters Kluwer Bussines, Kraków 2009, s. 230. 

Czynniki przyrodnicze warunkujące rozwój 

rolnictwa 

Gleby

 - 

od rodzaju gleby zależy w dużej mierze 

rodzaj uprawianych roślin i wielkość plonów 

Klimat

 - 

istotne są: wielkość i rozkład opadów oraz 

długość okresu wegetacyjnego 

Ukształtowanie powierzchni

 - 

najbardziej sprzyjające 

rolnictwu są tereny równinne lub pagórkowate o 
łagodnych stokach 

Pytanie 

 

1.

Na wybranych 
przykładach przedstaw 
zależność rolnictwa od 
przyrody. 

 

Por. s. 231. 

 

Źródło: fot. Marshall Burke / AAAS, Gazeta.pl,  

Struktura użytkowania gruntów na świecie  

(w % powierzchni ogólnej kontynentów) 

   

 

Wyszczególnienie 

Użytki rolne 

Lasy 

Grunty 

nieupr

awne 

Grunty 

orne 

Sady 

Łąki i 

pastwiska 

Świat 

10,5 

0,2 

27,5 

27,5 

34,3 

Europa 

12,8 

0,7 

16,5 

32,5 

37,5 

Azja 

15,7 

0,2 

28,0 

20,0 

36,1 

Ameryka 

Północna 

12,1 

0,4 

16,3 

32,0 

39,2 

Ameryka 

Południowa 

5,5 

1,0 

25,7 

40,5 

27,3 

Afryka 

6,1 

0,7 

29,1 

22,5 

41,6 

Oceania 

6,2 

0,5 

50,0 

18,0 

25,3 

 

Rolnicza przestrzeń produkcyjna 

grunty orne 

– największe powierzchnie znajdują się na obszarach 

żyznych gleb pozwalających na prowadzenie produkcji roślinnej  

    

 

Źródło: http://www.news.wisc.edu/11907 

Rolnicza przestrzeń produkcyjna - pastwiska – duże powierzchnie 

pastwisk znajdują się na obszarach stepowych i sawannowych 

  

Źródło: http://www.news.wisc.edu/11907