S P R AW DZ I A N Y  L E KC J I

112

Sprawdzian z działu

Przemiany polityczne współczesnego świata

Grupa I

ZadanIe 1 (0–4 p.)

W każdym zestawieniu podkreśl państwo lub terytorium zależne, które nie spełnia kryterium przypo-

rządkowania.

a) Estonia, Mołdawia, Rumunia, Ukraina

b) Macedonia, Serbia, Słowacja, Słowenia

c) Falklandy, Gibraltar, Grenlandia, Kajmany

d) Brazylia, Chiny, Kanada, Monako

ZadanIe 2 (0–4 p.)

Przyporządkuj każdej organizacji charakterystyczny dla niej cel działania.

1.  NAFTA 

A. Ustalanie cen i wielkości światowego wydobycia ropy naftowej

2.  OPEC 

B.  Pomoc ofiarom klęsk żywiołowych, jeńcom wojennym i uchodźcom 

3.  NATO 

  politycznym

4.  ONZ 

C.  Stworzenie strefy wolnego handlu, liberalizacja inwestycji  

zagranicznych

   

D.  Zagwarantowanie bezpieczeństwa państw członkowskich

   

E.  Pokojowe rozwiązywanie sporów międzynarodowych, kontrola zbrojeń, 

zwalczanie terroryzmu

1. 

     2. 

     3. 

     4. 

 

 ZadanIe 3 (0–4 p.) 

Przeczytaj uważnie poniższe zdania, a następnie przy zdaniu prawdziwym wstaw literę P, a przy błęd-

nym B.

a)  Jednym z celów Unii Europejskiej jest ustalanie wspólnej polityki zagranicznej. 

 

b)   Podstawą utworzenia Unii Europejskiej był traktat z Maastricht podpisany

  w 1951 roku przez pięć państw.  

c)   Unia Europejska jest jedyną organizacją gospodarczą na świecie, 

  która wprowadziła wspólną walutę.  

d)  Fundusze strukturalne, którymi dysponuje UE, są przeznaczane głównie 

  na pozyskiwanie nowych rynków zbytu.  

S P R AW DZ I A N Y  L E KC J I

113

ZadanIe 4 (0–3 p.)

Wypełnij tabelę odpowiednimi miernikami poziomu rozwoju gospodarczego wymienionymi poniżej.

Mierniki poziomu rozwoju gospodarczego

gospodarcze

społeczne

Mierniki:
1.  Liczba lekarzy na 1 tys. mieszkańców.

2.  Odsetek ludności z wykształceniem średnim i wyższym.

3.  Struktura towarowa handlu zagranicznego.

4.  Udział w światowej produkcji wyrobów elektronicznych.

5.  Udział wydatków na wyżywienie w budżetach domowych.

6.  Wysokość plonów z 1 hektara.

ZadanIe 5 (0–4 p.)

Podkreśl te cechy gospodarki, które charakteryzują kraje słabo rozwinięte gospodarczo.

a)  Przewaga surowców i płodów rolnych w strukturze towarowej eksportu.

b)  Dominacja rolnictwa w strukturze zatrudnienia ludności.

c)  Dominacja usług w strukturze zatrudnienia ludności.

d) Niskie dzienne spożycie kalorii i białka.

e)  Wskaźnik HDI powyżej 0,7.

f)  Wysoki przyrost naturalny.

g)  Postępujące starzenie się społeczeństwa.

h) Duży udział handlu zagranicznego w tworzeniu PKB.

ZadanIe 6 (0–1 p.)

Podkreśl przyczynę, która nie wyjaśnia narastania nierówności między państwami bogatymi i biednymi.

a)   Stosowanie surowcooszczędnych technologii produkcji powodujące zmniejszenie  

zapotrzebowania na surowce i systematyczny spadek ich cen.

b)  Eksplozja demograficzna w większości krajów słabo rozwiniętych.

c)  Likwidowanie barier między krajami wysoko i słabo rozwiniętymi.

d) Przeszłość kolonialna większości krajów słabo rozwiniętych.

S P R AW DZ I A N Y  L E KC J I

114

ZadanIe 7 (0–4 p.)

Na podstawie wykresów porównaj cechy społeczno-demograficzne państw, a następnie odpowiedz na 

poniższe pytania.

A. W którym państwie długość trwania życia jest większa?  ................................................................................
B. W którym państwie zatrudnienie w rolnictwie jest większe?  .......................................................................
C. Które trzy wskaźniki świadczą o wyższym standardzie życia w Norwegii?

a)  .............................................................................................................................................................................................
b)  ............................................................................................................................................................................................
c)  .............................................................................................................................................................................................

ZadanIe 8 (0–3 p.)

Podkreśl trzy pozytywne skutki globalizacji.

a)  Pogłębianie się dystansu między krajami bogatymi i biednymi.

b)  Umożliwienie kontroli wydarzeń w skali globalnej.

c)  Przyspieszenie rozwoju gospodarczego dzięki szybkiej wymianie informacji.

d)  Osłabienie pozycji państwa w stosunku do międzynarodowych korporacji  

przemysłowych.

e)  Upowszechnianie się nowoczesnych technologii, także w krajach słabo rozwiniętych.

S P R AW DZ I A N Y  L E KC J I

115

ZadanIe 9 (0–4 p.)

Uzupełnij tabelę, wybierając informacje spośród niżej wymienionych.

Lp. Organizacja

Forma pomocy dla krajów słabo rozwiniętych

1.

Udzielanie długoterminowych pożyczek o niskim 

oprocentowaniu

2.

Obrona praw człowieka

3. UNDP

4. Fundacja Billa i Meliny Gatesów

a)  Amnesty International

b)  Bank Światowy

c)  Finansowanie szczepień dzieci w krajach afrykańskich i badań nad AIDS

d) Planowanie działań wspierających rozwój krajów słabo rozwiniętych

e)  Pomoc medyczna mieszkańcom obszarów objętych wojnami lub epidemiami

ZadanIe 10 (0–4 p.)

Opisom procesów globalizacji przyporządkuj odpowiadające im terminy.

Terminy: globalizacja, globalizacja finansów, globalizacja gospodarki, globalizacja polityczna

  a)   Wzrost znaczenia organizacji międzynarodowych, ugrupowań regionalnych  

i organizacji pozarządowych to wynik  .......................................................................................................................  

  b)   Wzrost specjalizacji poszczególnych państw oraz zacieśnianie współpracy między nimi, głównie 

w zakresie wymiany handlowej, to skutek   ..............................................................................................................

  c)   Ogół procesów prowadzących do ujednolicenia zachowań ludzi i powstania światowego systemu 

powiązań gospodarczych to  ............................................................................................................................................

  d) Swobodny transfer funduszy między państwami to efekt  .................................................................................

 

S P R AW DZ I A N Y  L E KC J I

116

Sprawdzian z działu

Przemiany polityczne współczesnego świata

Grupa II

ZadanIe 1 (0–4 p.)

W każdym zestawieniu podkreśl państwo lub terytorium zależne, które nie spełnia kryterium przypo-

rządkowania.

a)  Gibraltar, Grenlandia, Falklandy, Kajmany

b)  Brazylia, Chiny, Monako, Kanada

c)  Estonia, Mołdawia, Rumunia, Ukraina

d) Macedonia, Serbia, Słowacja, Słowenia

ZadanIe 2 (0–4 p.)

Przyporządkuj każdej organizacji charakterystyczny dla niej cel działania.

1.  ONZ 

A.  Stworzenie strefy wolnego handlu, liberalizacja inwestycji 

2.  NATO 

     zagranicznych

3.  OPEC 

B. Ustalanie cen i wielkości światowego wydobycia ropy naftowej

4.  NAFTA 

C.   Pokojowe rozwiązywanie sporów międzynarodowych, kontrola  

zbrojeń, zwalczanie terroryzmu

   

D.  Pomoc ofiarom klęsk żywiołowych, jeńcom wojennym i uchodźcom  

politycznym

   

E. Zagwarantowanie bezpieczeństwa państw członkowskich

1. 

     2. 

     3. 

     4. 

 

ZadanIe 3 (0–4 p.)

Przeczytaj uważnie poniższe zdania, a następnie przy zdaniu prawdziwym wstaw literę P, a przy błęd-

nym B.

a)   Podstawą utworzenia Unii Europejskiej był traktat z Maastricht 

  podpisany w 1951 roku przez pięć państw.  

b)  Unia Europejska jest jedyną organizacją gospodarczą na świecie, 

  która wprowadziła wspólną walutę.  

c)  Jednym z celów Unii Europejskiej jest ustalanie wspólnej polityki 

  zagranicznej.  

d) Fundusze strukturalne, którymi dysponuje UE, są przeznaczane 

  głównie na pozyskiwanie nowych rynków zbytu.  

S P R AW DZ I A N Y  L E KC J I

117

ZadanIe 4 (0–3 p.)

Wypełnij tabelę odpowiednimi miernikami poziomu rozwoju gospodarczego wymienionymi poniżej.

Mierniki poziomu rozwoju gospodarczego

demograficzne

gospodarcze

Mierniki:
1.  Długość trwania życia.

2.  Struktura towarowa handlu zagranicznego.

3.  Struktura zatrudnienia ludności.

4.  Śmiertelność niemowląt na 1 tys. urodzeń żywych.

5.  Udział przemysłu w tworzeniu PKB.

6.  Wysokość plonów z 1 hektara.

ZadanIe 5 (0–4 p.)

Podkreśl te cechy gospodarki, które charakteryzują kraje wysoko rozwinięte gospodarczo.

a)  Duży udział handlu zagranicznego w tworzeniu PKB.

b)  Postępujące starzenie się społeczeństwa.

c)  Wysoki przyrost naturalny.

d) Wskaźnik HDI powyżej 0,7.

e)  Niskie dzienne spożycie kalorii i białka.

f)  Dominacja usług w strukturze zatrudnienia ludności.

g)  Dominacja rolnictwa w strukturze zatrudnienia ludności.

h) Przewaga surowców i płodów rolnych w strukturze towarowej eksportu.

ZadanIe 6 (0–1 p.)

Podkreśl przyczynę, która nie wyjaśnia narastania nierówności między państwami bogatymi i biednymi.

a)  Przeszłość kolonialna większości krajów słabo rozwiniętych.

b)  Redukcja części zadłużenia krajów słabo rozwiniętych.

c)  Eksplozja demograficzna w większości krajów słabo rozwiniętych.

d) Gospodarka surowcowa w większości krajów słabo rozwiniętych.

S P R AW DZ I A N Y  L E KC J I

118

ZadanIe 7 (0–4 p.)

Na podstawie wykresów porównaj cechy społeczno-demograficzne państw, a następnie odpowiedz na 

poniższe pytania.

A.  Oblicz, o ile lat długość trwania życia w Polsce jest większa niż w Nigrze.  .............................................

  Miejsce na obliczenia

B.  W którym państwie odsetek ludności żyjącej poniżej poziomu ubóstwa jest mniejszy? 

 

 ..................................................................................................................................................................................................

C.  Które trzy wskaźniki świadczą o wyższym standardzie życia w Norwegii?

 

a)  .............................................................................................................................................................................................

 

b)  ............................................................................................................................................................................................

 

c)  .............................................................................................................................................................................................

ZadanIe 8 (0–3 p.)

Podkreśl trzy negatywne skutki globalizacji.

a)  Upowszechnianie się nowoczesnych technologii, także w krajach słabo rozwiniętych.

b)  Pogłębianie się dystansu między krajami bogatymi i biednymi.

c)   Osłabienie pozycji państwa w stosunku do międzynarodowych korporacji 

  przemysłowych.

d) Wzrost bezrobocia w wyniku automatyzacji produkcji.

e)  Przyspieszenie rozwoju gospodarczego dzięki szybkiej wymianie informacji.

S P R AW DZ I A N Y  L E KC J I

119

ZadanIe 9 (0–4 p.)

Uzupełnij tabelę, wybierając informacje spośród niżej wymienionych.

Lp.  Organizacja

Forma pomocy dla krajów słabo rozwiniętych

1. 

UNDP

2.

Udzielanie długoterminowych pożyczek o niskim 

oprocentowaniu

3. 

Fundacja Billa i Meliny Gatesów

4.

Obrona praw człowieka

a)  Amnesty International

b)  Bank Światowy

c)  Finansowanie szczepień dzieci w krajach afrykańskich i badań nad AIDS

d) Planowanie działań wspierających rozwój krajów słabo rozwiniętych

e)  Pomoc medyczna mieszkańcom obszarów objętych wojnami lub epidemiami

ZadanIe 10 (0–4 p.)

Zamieszczonym opisom procesów globalizacji przyporządkuj odpowiadające im terminy.

Terminy: globalizacja, globalizacja finansów, globalizacja gospodarki, globalizacja polityczna

a)  Swobodny transfer funduszy między państwami to efekt .............................................................................. 
b)   Wzrost znaczenia uwarunkowań światowych przy równoczesnym spadku znaczenia władz  

danego państwa w podejmowaniu decyzji o lokalizacji zakładu przemysłowego 

  to przejaw  ...........................................................................................................................................................................
c)  Wzrost znaczenia organizacji międzynarodowych, ugrupowań regionalnych 
  i organizacji pozarządowych to wynik  ...................................................................................................................
d) Ogół procesów prowadzących do ujednolicenia zachowań ludzi i powstania światowego
  systemu powiązań gospodarczych to ......................................................................................................................