background image

BADANIE NEUROLOGICZNE 

NIEMOWLĘCIA I MAŁEGO 

DZIECKA. 

background image

Badanie neurologiczne dziecka 

Badanie przeprowadza się u wszystkich 

dzieci, u których lekarz pediatra stwierdził 

nieprawidłowości mogące wynikać z choroby 

układu nerwowego. 

Wskazane jest również u dzieci, których w 

okresie ciąży i/lub okołoporodowym 

występowały nieprawidłowości (m.in. 

otrzymały niskie wartości skali Apgar, 

ciężko chorowały w okresie noworodkowym, 

urodziły się przedwcześnie, przeszły 

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i in.).  

background image

Im wcześniej rozpoznaje się 

nieprawidłowości, tym wcześniej 

można rozpocząć leczenie, co w 

pewnych przypadkach zwiększa 

szansę ustąpienia dolegliwości.

  

background image

Badanie neurologiczne dziecka – c.d. 

1. Dokładny wywiad od rodziców lub opiekunów dziecka z 

uwzględnieniem: 

   

- okresu ciąży 

   

- okresu okołoporodowego 

   

- rozwoju psychoruchowego 

   

- przebytych chorób 

   

- aktualnych dolegliwości 

   

- trudności szkolnych i wychowawczych 

   

- Konieczności stałej opieki innych poradni  

   

(w tym pedagogiczno – psychologicznej) 

   

- obecności podobnych dolegliwości u członków 

 

rodziny 

   

- inne informacje istotne dla badania 

background image

Badanie niemowlęcia: 

Najlepiej wykonywać w odstępach 3 

mies. (1, 3, 6, 9, 12 mż) 

Porównanie jego osiągnięć na danym 

etapie życia do ogólnie przyjętych 

norm rozwoju 

background image

W zależności od wieku niemowlęcia zawsze 

należy ocenić: 

obwód i kształt głowy 

wymiary ciemiączek 

szwy czaszkowe 

funkcje nn czaszkowych 

ruchy spontaniczne  

napięcie mięśniowe 

 odruchy głębokie 

reakcje odruchowe 

Rozwój psychoruchowy (lokomocja i kontrola 

postawy, koordynacja wzrokowo – ruchowa, 

mowa, kontakty społeczne) 

background image

Badanie neurologiczne dziecka – c.d. 

1. Właściwe badanie neurologiczne 

2.Elementy badania pediatrycznego 
3. Badanie psychologiczne 

4. W uzasadnionych przypadkach badania 

dodatkowe (m.in. badanie okulistyczne, 

laryngologiczne, EEG, EMG, badanie 

przewodnictwa nerwowo – mięśniowego, 

potencjałów wywołanych, badania neuroobrazowe 

i in.) 

background image

Odruchy obecne u niemowlęcia: 

Odruch toniczny szyjny symetryczny i 

asymetryczny 

Odruch podparcia 

Odruch prostowania 

Odruch Landaua 

Reakcja spadochronowa 

Reakcja gotowości do skoku 

Odruchy równowagi (oparcia, utykania, 

gotowości do skoku) 

background image

Odruch Moro 

-nagłe uderzenie o podłoże →natychmiastowe 

odwiedzenie ramion i wyprostowanie kończyn 
górnych ( I faza) i przywiedzenie kończyn do klatki 
piersiowej ruchem obejmowania ( II faza). 

Zanika między 2 a 4 mies życia 

background image

Odruchy chwytne z kończyn górnych: 
2-3 mies 
 
 Odruchy chwytne z kończyn dolnych: 
6-9 mies 

background image

 

 Ocena wybranych odruchów prymitywnych i 

automatyzmów noworodkowych  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

  

Odruch podparcia ( odruch postawy) 
 
- Zbliżanie kończyn do podłoża, przy 

wywieraniu ucisku na stopy →toniczne 

napięcie mięśni zginaczy i prostowników ( 

podpiera się kończynami) 

-  Zanika na przełomie 4-5 mies 

background image

Objaw lalki  
 -  podczas  skrętu  głowy  noworodka  na 

bok  występuje  ruch  gałek  ocznych 
odwrotny do ruchu głowy 

- Zanika między 10 a 15 dniem życia 

 

background image

Odruch ssania 

Włożenie czubka palca do ust noworodka  

 4. Odruch szukania  

Dotknięcie w okolicy kącika ust 

Pełny odruch jest stwierdzany po 34 tyg życia   

 

płodowego 

 

background image

Odruch ssania 

Włożenie czubka palca do ust noworodka  

 4. Odruch szukania  

Dotknięcie w okolicy kącika ust 

Pełny odruch jest stwierdzany po 34 tyg życia   

 

płodowego 

 

background image

 

  Odruch Landaua ( odruch prostowania) 

 

 

Trzymanie poziomo niemowlęcia  z twarzą 

zwróconą do podłoża → uniesienie głowy 
do góry, łukowate ustawienie tułowia 

Od 5 mies do 3 rż. 

background image

 

Reakcja spadochronowa 

Dziecko trzymane jest w powietrzu za tułów 

→ 

zbliżamy  do  podłoża  ,  dochodzi  do 

reakcji  obronnej-  wyprostowanie  kończyn 
górnych 

- od 8 mies 

background image

• Małogłowie prawdziwe ( microcephalia vera) : 

powstaje pomiędzy 8-20 tyg życia płodowego- 
zaburzenia proliferacji, uwarunkowana 
genetycznie,( AR) 

• Małogłowie  wtórne – w wyniku zaburzeń 

metabolicznych, zakażeń 
wewnątrzmacicznych, stan neurologiczny jest 
bardziej zaburzony  

background image

• Wodogłowie:  poszerzenie układu 

komorowego  ( wrodzone lub nabyte) 

• Wodogłowie w zespołach: Dandego- Walkera, 

Arnolda- Chiariego 

• Wielkogłowie i wielkomózgowie  ( AR) 

 
 

background image

Mózgowe porażenie dziecięce 

• 1,5 -  3 na 1000 żywo urodzonych dzieci 

• zespół chorobowy, na który składają się 

zaburzenia postawy i czynności ruchowych o 

charakterze  niepostępującym, będące 

następstwem uszkodzeń lub zaburzeń 

rozwojowych mózgu znajdującego się we   

wczesnym stadium rozwoju. 

• Inne objawy: upośledzenie umysłowe, 

padaczka, zaburzenia percepcji  słuchowej, 

wzrokowej, zaburzenia mowy 

background image

 

 

Przyczyny występowania MPDz: 

 

• 40%- czynniki przedporodowe 
• 10% -czynniki okołoporodowe 
• 50%- czynniki poporodowe 
 W ww. z. niedotleniowo- niedokrwienny-u 

urodzonych o czasie oraz wylewy 
śródczaszkowe u wcześniaków 

 

 

background image

Mózgowe porażenie dziecięce 

Postacie: 
• spastyczna 
• pozapiramidowa 
• móżdzkowa 
• mieszane 

 

background image

Choroby nerwowo-mięśniowe 

1. Dystrofie mięśniowe: 
  - d.m. typu Duchenne’a 
  - d.m. Beckera 
  - d.m. Emery’ego-Dreifusa 
  - d. obręczowo – kończynowa 
  - d. twarzowo-łopatkowo-ramienna 
  - dystrofie wrodzone 

background image

Choroby nerwowo-mięśniowe 

 
2. 

Wrodzone uszkodzenie komórek rogów 

przednich rdzenia i opuszki:  

typ I – choroba Werdniga Hoffmanna,  
typ II 
typ III – Kugelberga-Welander) 
 

background image

Fakomatozy (choroby / dysplazje 

neuroektomezodermalne) 

Schorzenia cechujące się 

występowaniem zaburzeń rozwojowych 

tkanek pochodzących z 3 listków 

zarodkowych 

Zmiany mają charakter znamion 

barwnikowych, guzów, torbieli, 

charakteryzujących się potencjalną 

skłonnością do rozrostu nowotworowego 

background image

Fakomatozy (choroby / dysplazje 

neuroektomezodermalne) 

Schorzenia cechujące się występowaniem 

zaburzeń rozwojowych tkanek 

pochodzących z 3 listków zarodkowych 

Zmiany mają charakter znamion 

barwnikowych, guzów, torbieli, 

charakteryzujących się potencjalną 

skłonnością do rozrostu nowotworowego 

Większość ma charakter dziedziczny 

Często występowanie postaci poronnych, 

skąpoobjawowych 

background image

Fakomatozy (choroby / dysplazje 

neuroektomezodermalne) 

Stwardnienie guzowate (choroba Bourneville’a – 

Pringla) 

Nerwiakowłókniakowatość 

Choroba Sturge – Webera (naczyniakowatość 

twarzowo-mózgowa) 

Choroba Hippla-Lindaua (naczyniakowatość 

siatkówkowo-móżdżkowa) 

Ataksja-teleangiektazja (Zespół Luis-Bar) 

background image

Nerwiakowłókniakowatość  

( typ 1Recklinghausena) 

Gen- na długim ramieniu chromosomu 17 
Objawy: 
• Palmy cafe au lait 
• Glejak nerwu wzrokowego 
• Guzki siatkowki 
• Nerwiakowłókniaki- guzki o różnej lokalizacji 
 

background image

Stwardnienie guzowate (choroba Bournevillea – 

Pringle’a) 

Objawy: 
• Guzki angifibroma na twarzy ( guzki Pringle

a) 

• Włókniaki okołopaznokciowe 
• Skóra szagrynowa 
• Padaczka (70-90%) 
• Opóźnienie rozwoju psychoruchowego 
• Zmiany w badaniu MRI  
• Torbiele nerek  

background image

Choroba Sturge’a Webera

 

Objawy: 
• Znamię koloru czerwonego wina 
• Jaskra 
• Niedowład połowiczy 
• Padaczka 
• Opóźnienie rozwoju umysłowego 

background image

Choroba Hippla-Lindaua

 

Naczynia w móżdżku lub siatkówce 
Objawy: 
• Naczyniakowatość siatkówki 
• Objawy móżdżkowe 

background image

Choroby układu pozapiramidowego 

• Pląsawica ( choroba Hantingtona) 
• Dystonia torsyjna 
• Choroba tikowa ( zespół Gilles’a de la 

Tourett’a) 

• Drżenie samoistne