Choroba Aujeszkyego 

(Aujeszky’s Disease, pseudorabies) 

•  Morbus Aujeszky 
•  Wścieklizna rzekoma 
•  Zraza świądowa 
•  Zakaźne porażenie opuszkowe 
•  Pomór świądowy 
•  mad itch  

ETIOLOGIA 

•  Herpesvirus suis typ 1 (SHV-1) 

•  Wirus DNA z osłonką 
•  Należy do alfa-herpesvirusów 
•  Może powodować 

zakażenia latentne

 

•  Odporny na czynniki środowiskowe ( w sprzyjających warunkach przeżywa do kilku miesięcy, 

w 25

o 

 C do 40 dni

 

) 

•  Wrażliwy na wysychanie i światło ultrafioletowe 

 
EPIDEMIOLOGIA 

–  Większość krajów świata (oprócz Australii) 
–  Największy problem u świń ( rezerwuar) 
–  Przejściowy* rezerwuar: jenoty, pantery, szczury 
–  Wrażliwe różne gatunki 

* Okresowe rozprzestrzenianie zakażenia na terenie  objętym enzootią 
 
Źródła zakażenia: 

– 

Świnie chore

 (przeważnie subklinicznie)  

–  Skażone produkty wieprzowe 

Drogi zakażenia: 

– 

Per os

 (zjedzenie skażonego, surowego lub niedogotowanego mięsa wieprzowego) 

–  Pokąsanie chorych świń  

–  Możliwe zakażenie parenteralne (?) 

 
PATOGENEZA 

–  Wirus wnika 

do zakończeń nerwowych

 ( w miejscu wniknięcia)  

–  Przemieszcza się 

wzdłuż aksoplazmy włókien nerwowych

 (droga odśrodkowa) do 

mózgu

 

–  Wirus powoduje uszkodzenie mózgu (stany zapalne) i zaburzenia funkcjonowania 

komórek nerwowych 
 

–  U kotów po zakażeniu per os, wirus namnaża się w migdałkach, następnie przez 

błonę śluzową gardła dostaje się do gałązek czuciowych nerwu IX i X. Następnie 
wędruje do pasma samotnego oraz pola najdłuższego rdzenia przedłużonego. 

–  Wirus nie przemieszcza się wzdłuż nerwu V.  

 

OBJAWY KLINICZNE 

–  Nie zależnie od drogi 

inkubacja 3-6 dni

 

–  Zwykle 

przebieg nadostry

 (

śmierć do 48h

) 

–  Psy bardziej wrażliwe od kotów. 

Pierwsze objawy: 

–  Niepokój (wokalizacja) 
–  Zmiana zachowania 
–  Ślinotok 
–  Apatia (niektóre psy agresywne lub nerwowe) 
–  Senność 
–  Czasem: duszność (obrzęk płuc), biegunka, wymioty 
–  Temperatura w normie lub podwyższona 

Patognomiczny objaw: 

– 

SILNY ŚWIĄD OKOLICY GŁOWY,

 rzadziej kark, grzbiet 

–  Powoduje to gwałtowne drapanie i ocieranie głowy (pysk, uszy) => samouszkodzenia 

skóry 

–  Jednostronny obrzęk głowy i szyi. 

 

Objawy cd: 

–  Z czasem drapanie może przejść w uogólnione drgawki 
–  Pozostałe objawy nerwowe dotyczą zaburzeń funkcjonowanie jednego lub kilku 

nerwów czaszkowych (zmiany zlokalizowane w dolnej części pnia mózgu) 

–  Zmiany te są zwykle jednostronne: 

•  Nierównomierne rozszerzenie źrenic(Fe), nadmierne rozszerzenie lub brak 

odruch źrenicznego 

•  Szczękościsk 
•  Porażenia, niedowłady mięśni twarzowych 
•  Przekrzywienie głowy 
•  Trudność w połykaniu 
•  Zmiana głosu (Fe chrapliwy) 

 
Objawy rzadziej obserwowane: 

–  Zaburzenia behawioralne 
–  Agresywność 
–  Przeczulica skóry 
–  Opuszczenie głowy 
–  Uogólnione drgawki 
–  Porażenia i niedowłady kończyn (krótko przed śmiercią) 
–  U Fe ostre objawy z układu pokarmowego (przed śmiercią),  
–  U Ca dominujące objawy z przewodu pokarmowego 
–  Zapalenie mięśnia sercowego => arytmia (nieregularne tętno i tętno wypadające) 
–  U Fe przebieg nietypowy => padają bez widocznych objawów  

 

Jest kilka doniesień o przypadkach, gdzie nie było objawu patognomicznego  

w przebiegu choroby Aujeszkyego. 

ZMIANY AP 

–  Uszkodzenie skóry (następstwo świądu) 
–  Może występować: obrzęk płuc; ogniskowe zmiany zapalne w mięśniu sercowym 

 
HISTOPATOLOGIA 

–  Zmiany w CUN w pniu mózgu dotyczą głównie jąder nerwów czaszkowych 

•  Okołonaczyniowe nacieki komórek jednojądrzastych 
•  Proliferacja astrocytów i komórek mikrogleju 
•  Mikroropnie 
•  Rozpad jąder neuronów 
•  Charakterystyczne słabo kwasochłonne ciałka wtrętowe w neuronach i 

aksonach 

ROZPOZNANIE 

– 

Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego

 ( zwiększona ilość białka i pleocytoza 

jednojądrzastych komórek)=> wskazuje na wirusowe zapalenie mózgu 

– 

Immunoforeza bezpośrednia

 (migdałki, mózg) 

–  Immunohistochemia 
–  RT-PCR 

–  Próba biologiczna: króliki ewentualnie myszy 
– 

Izolacja wirusa

 ( śledziona, płuca, mózg, migdałki) na hodowli nerki świni (efekt 

cytopatyczny (syncytia) po 12-24h) 

–  U psów brak przeciwciał neutralizujących 

 
DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA 

–  Wścieklizna (przebiega bez nadmiernego świądu) 
–  Nerwowa postać nosówki 
–  Toksoplazmoza 
–  Ciężkie choroby skóry  
–  Świerzb 
–  Uczulenia 

 
LECZENIE 

–  Brak skutecznego, choroba prowadzi do śmierci 
–  silna sedacja, anestezja - złagodzenie świądu i drgawek 

 
ZAPOBIEGANIE 

–  Profilaktyka występowanie choroby Aujeszkyego u świń. 
–  Na terenach endemicznych nie dopuszczać do kontaktu psów i kotów ze świniami. 

Unikać karmienia surową wieprzowiną. 

–  Szczepionki świń nie są przebadane, ani stosowane u psów i kotów.