background image

Inteligencja. Osobowość twórcy. 
 
Stern . 
JeŜeli wiek umysłowy podzielimy przez wiek Ŝycia i pomnoŜymy przez 100 to będziemy 
mieli wskaźnik który pozwoli nam porównać ze względu na poziomy wiek. 
II – iloraz inteligencji : 
 Wiek umysłowy / wiek Ŝycia x 100 = II 
Wechsler znormalizował wynik II poniewaŜ okazało się Ŝe w populacji amerykańskiej średni 
II = 100. Wechsler przyjął pewne odchylenie standardowe jako wskaźnik zmienności 
wyników i w ten sposób uzyskał pewien rozkład mówiący jaki procent ludzi w populacji 
uzyskuje dany wynik. 
Podstawy inteligencji. 
W czasach gdy Binet zapoczątkował badania nad inteligencją, Spaerman samą naturę 
inteligencji. ZauwaŜył on Ŝe jeśli badamy pewną populację róŜnymi testami badającymi 
funkcję intelektualną wyniki tych testów korelują między sobą. Te zmienne psychologiczne 
korelują ze sobą czyli mają wspólną wariancję (jest to miara rozpiętości wyników, 
powierzchniowa ). Spaerman wprowadził metodę analizy czynnikowej która próbuje 
zredukować liczbę zmiennych do tych bardziej podstawowych. Stwierdził Ŝe wyniki 
uzyskiwane w testach intelektualnych zaleŜą od pewnego wspólnego czynnika, czynnika G. 
Wyniki zaleŜą teŜ od S- wariancji specyficznej która nie zaleŜy od wspólnej G. Na czynnik G 
wpływają dwie funkcje które Spaerman nazwał : 
-wywodzenie związków 
-wywodzenie korelotów 
Zostało opracowane wiele testów na inteligencję. Jeden z testów – test Rivena który 
opracował wiele zadań odpowiadających róŜnym poziomom inteligencji. Okazało się Ŝe ten 
czynnik G najlepiej jest mierzony przez pewne aspekty rozumowania formalnego.  
Myślenie rozbieŜne ze zbioru info generujemy wiele równań dobrych rozwiązań. Guilford 
uwzględnił to myślenie i wyizolował wiele czynników badających to myślenie. Późniejsze 
badania ukazały Ŝe czynnik G da się pominąć. Guilford wykazał Ŝe czynnik G był uzyskiwany 
sztucznie. Poznanie psychologiczne jest poznaniem teoretycznym ale dzięki takiemu pojęciu 
jak inteligencja moŜna wiele powiedzieć o człowieku. Myślenie twórcze związane jest z 
myśleniem rozbieŜnym. 
Nurt badań nad twórczością wiąŜący się z osobowością pochodzi od FREUDA.  
Id – źródło energii, pierwotnych procesów, zbiór pewnych mechanizmów, rezerwuar 
biologicznych popędów. Działa w myśl pierwotnych procesów. 
Ego - to świadoma część która rozwija się aby człowiek mógł działać w świecie 
zewnętrznym, zaspokajać popędy na podstawie rzeczywistych obiektów. 
Superego – system nakazów , zakazów. 
Neurotyk -  dominowany procesami lękowymi które pojawiają się gdy EGO nie moŜe 
rozwiązać problemów. NiemoŜność rozwiązania problemów powoduje uruchomienie 
obronnych mechanizmów EGO które wypierają te treści z pola świadomości. Te mechanizmy 
to np.  
-sublimacja (wykorzystywanie popędów do wzniosłych celów)      
-racjonalizacja  
-regresja 
Takie mechanizmy są nieracjonalne i nieświadome. 
Według  Freuda  cala  energia  jest  w  Id.  Neurotyk  blokując  impulsy  treści  niosące  energię 
pozbawia  się  moŜliwości  wykorzystania  tej  energii.  Jakie  to  EGO  musi  być  aby  mogło 
wykorzystać  energię  z  Id?  To  EGO  musi  być  elastyczne  a  człowiek  musi  mieć  zdolność 
ś

wiadomej regresji. Twórca musi umieć zmienić poziomy funkcjonowania z racjonalnego na 

background image

ten pierwotny związany z Id. Rozwój intelektualny człowieka to wynik nadwyŜek jakie EGO 
uzyskuje z Id. Praca twórcza jest lękotwórcza i obciąŜająca. Twórca musi się nauczyć Ŝyć w 
stanie chaosu. Zapewnia mu to zdolność tolerowania lęku.  
Co moŜe zapewnić poczucie toŜsamości? 
-samoakceptacja- bardzo wysoka samoocena która jest róŜnicą odległości między ja realnym i 
ja idealnym. 
Potocznie  o  ludziach  twórczych  mówi  się  Ŝe  są  niekonwencjonalni.  Osoba  o  wysokiej 
samoocenie  nie  boi  się  ryzykować  kontrowersyjnych  społecznie  rozwiązań.  Mechanizmy 
obronne  które  przeszkadzają  w  psychoterapii  są  interesującymi  procesami    przykładami 
funkcjonowania, które moŜna opisać teŜ u ludzi twórczych. 
BARON proponował skalę : 
I  kryterium jest dobre samopoczucie zdrowotne 
II kryterium : zdolność swobodnego kształtowania otoczenia 
III kryterium : zdolność do korygowania własnego postępowania  
IV kryterium : zdolność do tolerowania pewnych odstępstw od przyjętych norm 
V kryterium : poczucie realizmu 
VI kryterium : zdolność utrzymania kierunku działania 
VII kryterium : zdolność do tolerowania pewnych luk informacyjnych , pewnych odstępstw