Inteligencja. Osobowość twórcy.
Stern .
JeŜeli wiek umysłowy podzielimy przez wiek Ŝycia i pomnoŜymy przez 100 to będziemy
mieli wskaźnik który pozwoli nam porównać ze względu na poziomy wiek.
II – iloraz inteligencji :
Wiek umysłowy / wiek Ŝycia x 100 = II
Wechsler znormalizował wynik II poniewaŜ okazało się Ŝe w populacji amerykańskiej średni
II = 100. Wechsler przyjął pewne odchylenie standardowe jako wskaźnik zmienności
wyników i w ten sposób uzyskał pewien rozkład mówiący jaki procent ludzi w populacji
uzyskuje dany wynik.
Podstawy inteligencji.
W czasach gdy Binet zapoczątkował badania nad inteligencją, Spaerman samą naturę
inteligencji. ZauwaŜył on Ŝe jeśli badamy pewną populację róŜnymi testami badającymi
funkcję intelektualną wyniki tych testów korelują między sobą. Te zmienne psychologiczne
korelują ze sobą czyli mają wspólną wariancję (jest to miara rozpiętości wyników,
powierzchniowa ). Spaerman wprowadził metodę analizy czynnikowej która próbuje
zredukować liczbę zmiennych do tych bardziej podstawowych. Stwierdził Ŝe wyniki
uzyskiwane w testach intelektualnych zaleŜą od pewnego wspólnego czynnika, czynnika G.
Wyniki zaleŜą teŜ od S- wariancji specyficznej która nie zaleŜy od wspólnej G. Na czynnik G
wpływają dwie funkcje które Spaerman nazwał :
-wywodzenie związków
-wywodzenie korelotów
Zostało opracowane wiele testów na inteligencję. Jeden z testów – test Rivena który
opracował wiele zadań odpowiadających róŜnym poziomom inteligencji. Okazało się Ŝe ten
czynnik G najlepiej jest mierzony przez pewne aspekty rozumowania formalnego.
Myślenie rozbieŜne ze zbioru info generujemy wiele równań dobrych rozwiązań. Guilford
uwzględnił to myślenie i wyizolował wiele czynników badających to myślenie. Późniejsze
badania ukazały Ŝe czynnik G da się pominąć. Guilford wykazał Ŝe czynnik G był uzyskiwany
sztucznie. Poznanie psychologiczne jest poznaniem teoretycznym ale dzięki takiemu pojęciu
jak inteligencja moŜna wiele powiedzieć o człowieku. Myślenie twórcze związane jest z
myśleniem rozbieŜnym.
Nurt badań nad twórczością wiąŜący się z osobowością pochodzi od FREUDA.
Id – źródło energii, pierwotnych procesów, zbiór pewnych mechanizmów, rezerwuar
biologicznych popędów. Działa w myśl pierwotnych procesów.
Ego - to świadoma część która rozwija się aby człowiek mógł działać w świecie
zewnętrznym, zaspokajać popędy na podstawie rzeczywistych obiektów.
Superego – system nakazów , zakazów.
Neurotyk - dominowany procesami lękowymi które pojawiają się gdy EGO nie moŜe
rozwiązać problemów. NiemoŜność rozwiązania problemów powoduje uruchomienie
obronnych mechanizmów EGO które wypierają te treści z pola świadomości. Te mechanizmy
to np.
-sublimacja (wykorzystywanie popędów do wzniosłych celów)
-racjonalizacja
-regresja
Takie mechanizmy są nieracjonalne i nieświadome.
Według Freuda cala energia jest w Id. Neurotyk blokując impulsy treści niosące energię
pozbawia się moŜliwości wykorzystania tej energii. Jakie to EGO musi być aby mogło
wykorzystać energię z Id? To EGO musi być elastyczne a człowiek musi mieć zdolność
ś
wiadomej regresji. Twórca musi umieć zmienić poziomy funkcjonowania z racjonalnego na
ten pierwotny związany z Id. Rozwój intelektualny człowieka to wynik nadwyŜek jakie EGO
uzyskuje z Id. Praca twórcza jest lękotwórcza i obciąŜająca. Twórca musi się nauczyć Ŝyć w
stanie chaosu. Zapewnia mu to zdolność tolerowania lęku.
Co moŜe zapewnić poczucie toŜsamości?
-samoakceptacja- bardzo wysoka samoocena która jest róŜnicą odległości między ja realnym i
ja idealnym.
Potocznie o ludziach twórczych mówi się Ŝe są niekonwencjonalni. Osoba o wysokiej
samoocenie nie boi się ryzykować kontrowersyjnych społecznie rozwiązań. Mechanizmy
obronne które przeszkadzają w psychoterapii są interesującymi procesami przykładami
funkcjonowania, które moŜna opisać teŜ u ludzi twórczych.
BARON proponował skalę :
I kryterium jest dobre samopoczucie zdrowotne
II kryterium : zdolność swobodnego kształtowania otoczenia
III kryterium : zdolność do korygowania własnego postępowania
IV kryterium : zdolność do tolerowania pewnych odstępstw od przyjętych norm
V kryterium : poczucie realizmu
VI kryterium : zdolność utrzymania kierunku działania
VII kryterium : zdolność do tolerowania pewnych luk informacyjnych , pewnych odstępstw