Prawo
AVOGADRO
Równe objętości dowolnego gazu zawierają w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury
równe ilości cząsteczek.
Prawo
BOYLE'A i MARIOTTE'A
Przy stałej masie gazu i w stałej temperaturze iloczyn ciśnienienia i objętości gazu jest stały:
PV=const.
Prawo
CHARLES'A i GAY-LUSSAC'A
Przy stałej masie gazu i pod stałym ciśnieniem objętość gazu jest wprost proporcjonalna do jego
temperatury bezwzględnej:
V=kT
Prawo
DALTONA CIŚNIEŃ CZĄSTKOWYCH
Ciśnienie wywierane przez mieszaninę gazów jest równe sumie ciśnień wywieranych przez
poszczególne składniki tej mieszany, gdyby każdy ze składników zajmował objętość równą
objętości w jakiej znajduje się mieszanina i znajdował się w tej samej temperaturze:
P=p
1
+p
2
+......+p
n
Prawo
DZIAŁANIA MAS
Jeżeli reakcja chemiczna:
aA + bB = cC + dD
jest reakcją odwracalną i znajduje się w stanie równowagi, to stała równowagi tej reakcji:
Duża wartość stałej K świadczy o tym, że reakcja jest w dużym stopniu przesunięta na prawo
(w kierunku tworzenia produktów).
I prawo
FARADAYA
Masa substancji jaka wydzieli się podczas elektrolizy na anodzie lub katodzie jest wprost
proporcjonalna do wielkości ładunku elektrycznego jaki został przpuszczony przez elektrolizer:
m=kq
lub
m=kit
II prawo
FARADAYA
Stosunek masy molowej M substancji wydzielającej się na elektrodzie do iloczynu jej równoważnik
elektrochemicznego i liczby moli elektronów jaka zostaje pobrana (oddana) podczas elektrolizy
jednego mola substancji jest wielkością stałą i równą stałej faradaja F:
Prawo
GRAHAMA
Stosunek szybkości dyfuzji dwóch gazów jest odwrotnie proporcjonalny do pierwiastka
kwadratowego z stosunku ich mas molowych:
Prawo
HENRY'EGO
W stałej temperaturze rozpuszczalność gazu w cieczy jest wprost proporcjonalna do ciśnienia
cząstkowego tego gazu znajdującego się nad cieczą, gdzie:
K - stała Henry'ego
p - ciśnienie cząstkowe gazu nad cieczą (w Pascalach)
x - ułamek molowy gazu w roztworze.
Prawo
HESSA
Efekt cieplny reakcji chemicznej nie zależy od drogi przemiany danych substratów w określone
produkty, jeżeli tylko wszystkie przemiany są izobaryczne lub izochoryczne (przebiegają pod
stałym ciśnieniem lub w stałej objętości) i nie towarzyszy im praca nieobjętościowa.
Reguła
HUNDA
Elektrony zapełniają orbitale zdegenerowane (orbitale o takiej samej energii)w taki sposób by
możliwie najmniej z nich było sparowanych (w taki sposób by całkowity spin był możliwie jak
największy). Konfiguracja taka ma najmniejszą energię.
Reguła
MARKOWNIKOWA
Cząsteczki niesymetryczne HX ulegają addycji do alkenu w taki sposób, że atom wodoru przyłącza
się do tego węgla, który jest już bogatszy w atomy wodoru:
Reguła
OKTETU (HELOWCA)
Atomy tworząc wiązania chemiczne łączą się ze sobą w taki sposób by uzyskać konfigurację
walencyjną znajdującego się najbliżej helowca (dążą do uzyskania 8 elektronów na ostatniej
powłoce). Jedynym wyjątkiem jest wodór, który dąży do uzyskania dwóch elektronów.
Zakaz
PAULI'EGO
W atomie (jonie)) nie może być dwóch elektronów o takich samych czterech liczbach kwantowych.
Zakaz Pauli'ego podaje się często w formie: na jednym orbitalu nie mogą znajdować się dwa
elektrony o takim samym spinie.
Reguła
PRZEKORY (LE CHATELIERA)
Jeżeli na układ będący w stanie równowagi podziała jakiś bodziec, to układ zachowa się tak aby
działanie togo bodźca zmniejszyć.
Prawo
PRZESUNIĘĆ (SODDY'EGO i FAJANSA)
W wyniku przemiany &alfa; atom pierwiastka promieniotwórczego przechodzi w atom pierwiastka
o liczbie atomowej mniejszej o 2 i liczbie masowej mniejszej o 4:
Natomiast w wyniku przemiany β atom przechodzi w atom pierwiastka o liczbie atomowej większej
o 1, a liczba masowa nie ulega zmianie:
Prawo
RAOULTA
Prężność pary nad roztworem jest wprost proporcjonalna do ułamka molowego rozpuszczalnika:
p˜P
0
x
gdzie:
P
0
- prężność pary nasyconej czystego rozpuszczalnika;
x-ułamek molowy rozpuszczalnika.
Prawo
STAŁOŚCI SKŁADU (PROUSTA)
Stosunek mas pierwiastków jakie wchodzą w skład związku chemicznego jest wartością stałą,
niezależną od warunków powstawania tego związku, ani o miejsca jego pochodzenia.
Prawo
STOSUNKÓW OBJĘTOŚCIOWYCH
Stosunek objętościowy gazów tworzących związek chemiczny, jak i stosunek objętościowy
gazowych produktów reakcji do gazowych substratów wyraża się niewielkimi liczbami
naturalnymi.
Prawo
STOSUNKÓW WIELOKROTNYCH
W przypadku, kiedy dwa pierwiastki tworzą między sobą więcej niż jeden związek chemiczny, to
ilości wagowe jednego z pierwiastków w tych związkach chemicznych przypadające na jednostkę
wagową drugiego pierwiastka mają się do siebie jak niewielkie liczby całkowite.
Reguła
VAN'T HOFFA
Jeżeli temperaturę mieszaniny reakcyjnej zwiększymy o 10
o
C to prędkość reakcji w tej mieszaninie
zwiększy się dwukrotnie (często przyjmuje się, że prędkość zwiększy się od 2 do 4 razy).
Prawo
ZACHOWANIA ŁADUNKU
W każdej reakcji chemicznej ładunek substratów jest równy ładunkowi produktów.
Prawo to służy do szybkiego sprawdzenia poprawności zapisanej reakcji redoks pisanych w formie
jonowej
Prawo
ZACHOWANIA MASY
W każdej reakcji chemicznej łączna masa substratów jest równa masie produktów tej reakcji
(wyjątkiem są reakcje jądrowe, ale dla nich można zastosować prawo zachowania energii).
Równanie
CLAPYERONA
pV = nRT
p – ciśnienie
V – objętość
n – liczba moli gazu (będąca miarą liczby cząsteczek (ilości) rozważanego gazu)
T – temperatura (bezwzględna), T [K] = t [°C] + 273,15
R – uniwersalna stała gazowa: R = N
A
k
B
,
gdzie: N
A
– stała Avogadra (liczba Avogadra),
k
B
– stała Boltzmanna, R = 8,314 J/(mol·K)
_______________________________________________________________________________
Wzory chemiczne
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Stężenie procentowe:
m
rozt
- masa roztworu (=m
s
+m
rozp)
m
s
- masa substancji
Stężenie molowe:
n - liczba moli substancji
V - objętość roztworu
[dm
3
]
C
%
= (C
m
*M*100%) /d
r
C
M
= (C
%
*d
r
)/M*100%
Wzór Nernsta
lub
Gęstość roztworu:
m - masa substancji
V - objętość jaką zajmuje substancja
