r

Z PRAKTYKI

Rys. 3. P³ytka drukowana skompensowanego

temperaturowo sprzêgacza 

z izolacj¹ galwaniczn¹ (skala 1:1)

Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na p³ytce 

drukowanej skompensowanego temperaturowo

sprzêgacza z izolacj¹ galwaniczn¹

niacz ró¿nicowy trak-

towane jako sygna³

wspólny – jednako-

wy na obu wejœciach

i jako taki s¹ ignoro-

wane. 

Zasada dzia³ania

uk³adu mo¿e byæ wy-

jaœniona bardziej

szczegó³owo na

schemacie blokowym

przedstawionym na

rys. 2. Jest to uk³ad

z ujemnym sprzê¿e-

niem zwrotnym, sk³a-

daj¹cy siê z trzech elementów – dwóch

transoptorów o przek³adniach p1 i p2

oraz wzmacniacza ró¿nicowego o wzmoc-

nieniu A

u

. Wprawdzie zale¿noœci doty-

cz¹ wzmocnienia napiêciowego w obwo-

dach transoptorów, ale jest ono proporcjo-

nalne do przek³adni, a zatem takie upro-

szczenie analizy jest dopuszczalne.

Wzmocnienie wypadkowe uk³adu wyra¿a

siê zale¿noœci¹: 

Je¿eli wzmocnienie wzmacniacza ró¿ni-

cowego jest na tyle du¿e, ¿e czynnik 

A

u

. p

2

jest znacznie wiêkszy od jednoœci,

to wypadkowe wzmocnienie napiêciowe

uk³adu wyra¿a siê z dobrym przybli¿e-

niem stosunkowi przek³adni p

1

/p

2

, co

w przypadku jednakowych wartoœci prze-

k³adni daje wartoœæ 1. Uk³ad jest niemal

idealnym izolatorem galwanicznym –

przenosi sygna³ bez strat i nie zmienia

swych w³aœciwoœci przy zmianach tempe-

ratury otoczenia. 

Zale¿nie od rodzaju zastosowanych

transoptorów, szybkoœci ich dzia³ania

oraz szybkoœci wzmacniacza operacyj-

nego mo¿e okazaæ siê konieczne, w ce-

lu przeciwdzia³ania oscylacjom, ogra-

niczenie pasma przenoszenia uk³adu.

2

1

1

p

A

A

p

A

u

u

⋅

+

⋅

=

24

Radioelektronik Audio-HiFi-Video  8/2003

KOMPENSACJA TERMICZNA TRANSOPTORA

Rys. 1. Schemat skompensowanego temperaturowo sprzêgacza 

z izolacj¹ galwaniczn¹ 

Rys. 2. Zasada dzia³ania kompensacji 

temperaturowej

Stosowanie transoptorów

w uk³adach analogowych

wymaga uwzglêdnienia

zmian ich przek³adni przy

zmianach temperatury

otoczenia.

T

ypo

we transoptory z jednym lub

dwoma fototranzystorami po stro-

nie wtórnej charakteryzuj¹ siê sil-

nymi zmianami zale¿noœci pr¹du

w obwodzie wyjœciowym (pr¹du emitera fo-

totranzystora) od pr¹du wejœciowego (pr¹-

du diody emituj¹cej promieniowanie pod-

czerwone). Ostatnio pojawi³y siê na rynku

transoptory z kompensacj¹ termicznych

zmian przek³adni

1)

. Tym niemniej, problem

mo¿e byæ rozwi¹zany inaczej i taniej –

W takiej sytuacji nale¿y do³¹czyæ kon-

densator ceramiczny o pojemnoœci rzê-

du kilkuset pikofaradów miêdzy wyjœcie

wzmacniacza operacyjnego, a jego wej-

œcie odwracaj¹ce.

Na rys. 3 przedstawiono p³ytkê druko-

wan¹ uk³adu, a na rys. 4 rozmieszczenie

elementów. 

n

Cezary Rudnicki

1) przek³adni¹ transoptora nazywa siê stosunek pr¹du

wyjœciowego do wejœciowego, na ogó³ pr¹du kolektora fo-

totranzystora do pr¹du przewodzenia diody emituj¹cej

promieniowanie podczerwone

przez zastosowanie dwóch transoptorów

lub transoptora podwójnego w uk³adzie

z ujemnym sprzê¿eniem zwrotnym,

w którym transoptory nawzajem kompen-

suj¹ swoje zmiany temperaturowe. 

W uk³adzie przedstawionym na rys.1 za-

stosowano wzmacniacz ró¿nicowy, do

którego wejœæ do³¹czono dwa wyjœcia

transoptorów. Transoptory powinny byæ

tego samego typu i pochodziæ z jednej

partii produkcyjnej (bardzo wa¿ne!). Zmia-

ny termiczne sygna³u w obwodach emi-

terów fototranzystorów s¹ przez wzmac-

F

irma Hengstler jest czo³owym produ-

centem przetworników obrotowo-impul-

sowych i przetworników k¹ta. Jej pro-

gram produkcyjny obejmuje: miniaturo-

we liczniki mechaniczne, programowal-

ne liczniki steruj¹ce, liczniki: sumuj¹ce,

nastawialne, z interfejsem, wielofunk-

cyjne; wskaŸniki pozycji, tachometry,

liczniki przesuniêcia i czasu. 

Od dnia 1 lipca br. wy³¹cznym przed-

stawicielem firmy HENGSTLER w Pol-

sce jest firma Eltron z Wroc³awia.

(cr)

ELTRON WY£¥CZNYM PRZEDSTAWICIELEM 

FIRMY HENGSTLER W POLSCE