2009-03-18
1
Nadciśnienie tętnicze
Klasyfikacja ciśnienia tętniczego
(wg ESC i ESH)
Kategoria
Skurczowe
Rozkurczowe
Optymalne
<120
<80
Prawidłowe
120-129
80-84
Wysokie prawidłowe
130-139
85-89
Nadciśnienie
stopień 1 (łagodne)
140-159
90-99
stopień 2 (umiarkowane)
160-179
100-109
stopień 3 (ciężkie)
180
110
izolowane skurczowe
140
< 90
Podział nadciśnienia tętniczego
Pierwotne (> 90% przypadków)
Wtórne (o znanej przyczynie)
Przyczyny wtórnego nadciśnienia
tętniczego
Choroby nerek
Nefropatia cukrzycowa
Zwężenie tętnicy nerkowej
Zaburzenia endokrynologiczne
Nadczynność lub niedoczynność nadnerczy
Koarktacja aorty
Ostry stres
Hipoglikemia
Po dużych zabiegach operacyjnych
Zespół obturacyjnego bezdechu sennego
Choroby neurologiczne
Zwiększone ciśnienie śródczaszkowe
Zespół Guillaina i Barrego
Porażenie czterokończynowe
Leki
(doustne środki antykoncepcyjne)
Substancje toksyczne
(alkohol, nikotyna, amfetamina, kokaina)
Epidemiologia pierwotnego nadciśnienia
tętniczego
Rozkład ciśnienia tętniczego w populacji dorosłych
Polaków (2002 r)
Nadciśnienie tętnicze – 29%
Ciśnienie wysokie prawidłowe – 30%
Ciśnienie prawidłowe – 21%
Ciśnienie optymalne – 20%
Częstość występowania nadciśnienia tętniczego:
zwiększa się z wiekiem
Częściej u mężczyzn i u kobiet po menopauzie
Patogeneza pierwotnego nadciśnienia
tętniczego
wieloczynnikowa
Uwarunkowane genetycznie lub środowiskowo
zaburzenie czynności jednego lub kilku układów
biorących udział w regulacji ciśnienia tętniczego:
Układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAA)
Układ współczulny
Peptydy natriuretyczne
Substancje wytwarzane przez śródbłonek naczyniowy
Create PDF
files without this message by purchasing novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)
2009-03-18
2
Układ RAA
Renina
Wytwarzana przez aparat przykłębuszkowy nerki
Działanie: odpowiedzialna za powstawanie angiotensyny I
Angiotensyna II
Powstaje w płucach pod wpływem ACE
Działanie:
Skurcz naczyń (także wieńcowych)
Działanie aterogenne i prozakrzepowe
Pobudza wydzielanie aldosteronu
Aldosteron
Wytwarzany w korze nadnerczy
Działanie: wchłanianie zwrotne Na
w kanalikach
nerkowych
Układ współczulny
częstotliwość rytmu i siłę skurczu mięśnia
sercowego -> pojemność minutową
Skurcz mięśni gładkich -> opór obwodowy
objętość krwi krążącej
aktywność układu RAA
Peptydowe hormony natriuretyczne
Przedsionkowy peptyd natriuretyczny (atrial
natruretic peptide, ANP) i mózgowy peptyd
natriuretyczny (brain natriuretic peptide, BNP)
Wytwarzane w sercu, nerkach, naczyniach, mózgu
Przeciwdziałają różnym mechanizmom
zwiększającym ciśnienie tętnicze:
Rozkurcz naczyń
wydalania Na i wody przez nerki
Hamowanie działania angiotensyny II, aldosteronu,
noradrenaliny, wazopresyny o endoteliny I
Substancje wytwarzane przez
śródbłonek naczyniowy
Tlenek azotu (NO)
Rozkurcz mięśni gładkich tętnic -> rozszerzenie naczyń
Hamuje agregację płytek krwi
Działanie antyproliferacyjne
Zapobiega utlenianiu lipidów
Endotelina
Działa antagonistycznie do NO
Przerost mięśnia sercowego
Czynniki środowiskowe
Spożycie soli
Mała aktywność fizyczna
Otyłość (zwł. brzuszna)
Stres psychiczny ( napięcie układu współczulnego)
Obraz kliniczny
Często przebieg bezobjawowy
Mogą wystąpić bóle głowy, zburzenia snu, łatwe
męczenie się
Rozpoznanie:
Wartości ciśnienia skurczowego 140 mm Hg i/lub
rozkurczowego 90 mm Hg
Stwierdzone podczas 2 wizyt (wartości średnie z 2
pomiarów)
Create PDF
files without this message by purchasing novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)
2009-03-18
3
Powikłania nadciśnienia tętniczego
Przerost lewej komory serca
Niewydolność serca
Przyspieszony rozwój miażdżycy tętnic
Udar mózgu
(krwotoczny, niedokrwienny, TIA)
Upośledzenie czynności nerek, niewydolność nerek
Rozwarstwienie aorty
Zmiany w naczyniach siatkówki
(wybroczyny, wysięki,
obrzęk tarczy nerwu wzrokowego)
Leczenie
Zmiany stylu życia
Zmniejszenie masy ciała do prawidłowej
Dieta śródziemnomorska
Zmniejszenie spożycia soli (< 6 g/dz)
Zwiększenie aktywności fizycznej
Ograniczenie spożycia alkoholu
farmakoterapia
Sytuacje szczególne
Podeszły wiek
Często izolowane nadciśnienie skurczowe
Leczenie zmniejsza śmiertelność i chorobowość z powodu chorób
układu krążenia
Często hipotonia ortostatyczna
Cukrzyca typu 2
Docelowe ciśnienie tętnicze < 130/80 mm Hg (125/75 mm Hg u
osób z białkomoczem)
Ciąża
Fizjologia: obniżenie RR w II trymestrze, powrót do wartości
sprzed ciąży lub zwiększenie w III trymestrze
Nadciśnienie tętnicze ciążowe – rozwija się po 20. tyg. ciąży i
ustępuje w ciągu 6 tyg. po porodzie
Nadciśnienie + znaczny białkomocz – stan przedrzucawkowy
Nadciśnienie płucne
Nieprawidłowy wzrost ciśnienia w tętnicy płucnej
spowodowany różnymi chorobami serca, płuc i
naczyń płucnych
Przyczyny:
Zmiany w naczyniach płuc
Idiopatyczne
W chorobach tkanki łącznej: twardzina, toczeń, RZS
Wady serca z przeciekiem lewo-prawym
Choroby lewego przedsionka, komory lub zastawek
Przewlekła choroba zakrzepowa lub zatorowa
Choroby płuc
POChP
Zespół bezdechu sennego
Obraz kliniczny nadciśnienia płucnego
Objawy:
Ograniczenie tolerancji wysiłku spowodowane dusznością
lub męczliwością
Zasłabnięcie w czasie wykonywania wysiłku
(w zaawansowanej)
Objawy niewydolności prawokomorowej serca
Sinica centralna
w wadach z przeciekiem
Palce pałeczkowate
w chorobach płuc lub wrodzonych wadach serca
Przewlekła niewydolność żylna
w zakrzepowo-zatorowym
nadciśnieniu płucnym
Przebieg postępujący
Średni czas przeżycia w idiopatycznym nadciśnieniu
płucnym 2,8 roku
Postępowanie w nadciśnieniu płucnym
Ograniczenie wysiłków fizycznych
Ograniczenie ilości soli w diecie
Farmakoterapia
Leczenie inwazyjne
Septostomia przedsionkowa
Trombendarterektomia płucna
Przeszczepienie płuc i serca
Create PDF
files without this message by purchasing novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)