Zaprzestanie nadawania

programów radiowych

w dolnym zakresie UKF

sprawi³o wielu

s³uchaczom niema³y

k³opot.

N

ie wszystkie bowiem odbiorniki da-

dz¹ siê nale¿ycie przestroiæ. Dla mniej

wymagaj¹cych s³uchaczy, którzy zre-

zygnuj¹ z odbioru stereofonicznego

stacji UKF, proponujê wykonanie opisanego ni-

¿ej odbiornika _ przystawki.

Od Redakcji

Zamieszczaj¹c poni¿szy opis odbiornika zwraca-

my uwagê na wady uk³adów superreakcyjnych

i zwi¹zane z tym ograniczenia w ich stosowaniu.

Otó¿ uk³ady tego rodzaju wytwarzaj¹ zak³ócenia

w zakresie wielkich czêstotliwoœci, które mog¹ po-

garszaæ pracê odbiorników radiowych i telewizyj-

nych. Dotyczy to przede wszystkim sprzêtu z an-

tenami teleskopowymi, a w mniejszym stopniu in-

stalacji, w których sygna³y do urz¹dzenia s¹ do-

prowadzane za pomoc¹ przewodów koncen-

trycznych.

Po skonstruowaniu i uruchomieniu ni¿ej opisane-

go odbiornika, trzeba koniecznie upewniæ siê czy

nie przeszkadza on najbli¿szym s¹siadom w ko-

rzystaniu z ich sprzêtu AV.
Schemat superreakcyjnego odbiornika UKF jest

zamieszczony na rys. 1. Pracuje on w uk³adzie

superreakcji z samowygaszaniem, co zapewnia

du¿¹ czu³oœæ. Odbiornik jest przestrajany elek-

tronicznie za pomoc¹ diody pojemnoœciowej D,

której katoda otrzymuje napiêcie przestrajaj¹ce

ze œlizgacza potencjometru R1, za poœrednic-

twem rezystora R3. Przy wartoœci rezystora R2

wynosz¹cej 6,8 k

Ω

odbiornik pokrywa zakres

czêstotliwoœci od 80 do 112 MHz. Zawê¿enie za-

kresu (88 do 108 MHz) mo¿na uzyskaæ dobie-

raj¹c wartoœæ rezystora R2, przy jednoczesnym

niewielkim rozszerzaniu lub œciskaniu zwojów

cewki L1.

Cewka L1 jest nawiniêta drutem DNE 0,7 mm.

Czêœæ oznaczona L1a ma 4 zwoje drutu,

a L1b dwa zwoje. Obydwie czêœci uzwojenia na-

le¿y traktowaæ jak jedn¹ cewkê z odczepem.

Cewkê nawiniêto jako powietrzn¹ ”samonoœn¹”,

ciasno zwój przy zwoju, na prêcie œrednicy

5 mm. Cewkê antenow¹ _ 0,5 zwoja stanowi od-

cinek drutu

∅

0,5 mm w izolacji igelitowej, umie-

SUPERREAKCYJNY

ODBIORNIK UKF

szczony pó³koliœcie w odleg³oœci 2 mm nad

cewk¹ L1.

T1 jest tranzystorem polowym typu MOS. W uk³a-

dzie modelowym zastosowano tranzystor typu

BF900.

Na rys. 2 przedstawiono rozk³ad wyprowadzeñ

i typy tranzystorów, które mog¹ pracowaæ jako T1.

Z rezystora R8 jest pobierany sygna³ m. cz.,

który przez kondensator C6 jest doprowadzany

do bazy przedwzmacniacza pracuj¹cego z tran-

zystorem T2.

Wyjœcie z przystawki nale¿y po³¹czyæ przewodem

ekranowanym z wejœciem dowolnego wzmac-

niacza m. cz., znajduj¹cego siê np. w posiadanym

odbiorniku.

Anten¹ mo¿e byæ typowa antena teleskopowa

lub odcinek przewodu miedzianego d³ugoœci

ok. 75 cm.

r

Z PRAKTYKI

17

Elementy przystawki zmontowano na p³ytce dru-

kowanej wykonanej wed³ug rys. 3. Je¿eli monta¿

by³ poprawny, a elementy sprawne, odbiornik

dzia³a od pierwszego w³¹czenia. Dowodem po-

prawnej pracy przystawki jest s³yszany z g³oœni-

ka szum superreakcji. Po dostrojeniu do stacji

szum znika. Tranzystor T1 nale¿y wlutowaæ do

uk³adu po zakoñczeniu monta¿u. Tranzystory

polowe s¹ bardzo wra¿liwe na ³adunki statyczne

i ³atwo mog¹ ulec uszkodzeniu. Wyprowadzenia

tego tranzystora nale¿y przed wlutowaniem do

p³ytki zewrzeæ, zak³adaj¹c na nie kawa³ek cien-

kiej folii aluminiowej. Po wlutowaniu tranzystora

mo¿na usun¹æ foliê za pomoc¹ ma³ej pêsety.

Ewentualne poprawki w monta¿u wymagaj¹ce lu-

towania nale¿y wykonywaæ przy wy³¹czonym

napiêciu zasilaj¹cym. Uk³ad jest zasilany napiê-

ciem 9 V. Pobór pr¹du ok. 2 mA. Napiêcie nale-

¿y stabilizowaæ.

Za pomoc¹ opisanej przystawki odbieram w Kra-

kowie 15 programów. Odbiór jest bardzo czysty.

Po przy³¹czeniu wysokoomowych s³uchawek do

kondensatora C8 i do masy, mo¿na s³uchaæ au-

dycji _ oczywiœcie z niewielk¹ si³¹ dŸwiêku.

n

Zbigniew Nowak

Rys. 1.
Schemat
superreakcyjnego
odbiornika UKF
(87,5 do 108 MHz)

Rys. 2.
Rozk³ad
wyprowadzeñ
tranzystorów
polowych typu
MOS

Rys. 3. P³ytka monta¿owa odbiornika UKF a _ po³¹czenia drukowane, b _ rozmieszczenie elementów

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 4/2001

a)

b)