1

Planowanie, realizacja

i interpretacja wyników badao

kliniczno-kontrolnych

Strategia badao epidemiologicznych

1.

Określenie celu badao

2.

Wybór planu badania najbardziej odpowiedniego
(i możliwego do realizacji) dla realizacji wyznaczonego celu

3.

Przygotowanie i przeprowadzenie badania

4.

Analiza rezultatów, wyciąganie wniosków

5.

Dyskusja czynników, które mogą mied wpływ na wyniki
badania – trafnośd wewnętrzna i zewnętrzna badania

6.

Podjęcie działao zmierzających do upowszechnienie oraz
praktycznego wykorzystania wyników

Struktura umieralności na nowotwory złośliwe wg

płci i przyczyn - Polska 2007r

Płuco

31,7%

J. grube

10,5%

Prostata

7,5%

Żołądek

6,8%

P. moczowy

4,5%

Trzustka

4,2%

Krtao

2,9%

Nerka

2,9%

Białaczki

2,8%

Mózg

2,6%

Płuco

13,7%

Sutek

12,9%

J. grube

11,1%

Jajnik

6,1%

Trzustka

5,4%

Żołądek

5,0%

Szyjka macicy

4,7%

Mózg

3,4%

Białaczki

3,0%

P. żółciowy

2,4%

Struktura zapadalności na nowotwory złośliwe wg

płci i przyczyn - Polska 2007r

Płuco

22,8%

J. grube

12,4%

Prostata

11,9%

P. moczowy

6,6%

Żołądek

5,3%

Nerka

3,6%

Krtao

3,3%

Trzustka

2,4%

Mózg

2,1%

Białaczki

2,1%

Chłoniaki

2,1%

Sutek

22,4%

J. grube

10,1%

Płuco

8,1%

Trzon macicy

7,2%

Szyjka macicy

5,3%

Jajnik

5,0%

Żołądek

2,8%

Trzustka

2,5%

Nerka

2,4%

Tarczyca

2,3%

Mózg

2,0%

Badania kliniczno-kontrolne

Iloraz szans (Isz)

= Ryzyko względne przybliżone (RW’)

(+)

(-)

OGÓŁEM

(+)

a

b

a+b

(-)

c

d

c+d

OGÓŁEM

a+c

b+d

a+b+c+d

choroba

ekspozycja

Iloraz szans (Isz) = a/c : b/d

Isz = a*d :b*d

Iloraz szans - interpretacja

Szansa ekspozycji w grupie przypadków

Szansa ekspozycji w grupie kontrolnej

Isz =

Isz = 1 – czynnik nie ma wpływu na częstość

występowania danego zjawiska

Isz > 1 - czynnik zwiększa szansę wystąpienia danego

zjawiska

Isz < 1 - czynnik zmniejsza szansę wystąpienia danego

zjawiska

2

Badania kliniczno-kontrolne

(case – control study)

• „

Przypadki”

• - jednorodne pod względem nozologicznym
• - jeden splot przyczynowo-skutkowy
• - Sprecyzowane stadium kliniczne
• - preferowane nowo rozpoznane przypadki
• - rekrutacja ze szpitali, przychodni lub rejestrów chorobowych,

badao przeglądowych itp.

Badania kliniczno-kontrolne

(case – control study)

•

„

grupa kontrolna”

- dobre zdefiniowanie przypadków – uniknięcie jednokierunkowej

selekcji materiału

- czy grupa kontrolna powinna byd identyczna do grupy badanej?

(niemożliwośd sparowania)

- dobór:

1. zazwyczaj z pacjentów hospitalizowanych
- łatwo dostępni badaniom, „psychologicznie” znajdują się w

tych samych warunkach, ale podobna ekspozycja etiologiczna-
koniecznośd doboru różnych grup diagnostycznych

2. Losowy dobór z populacji generalnej – wysoki poziom

porównywalności

- Umożliwia uogólnienie wniosków, kosztowny i pracochłonny,

trudna współpraca

Badania kliniczno-kontrolne

(case – control study)

ZALETY:
• Badania nad etiologią, czynnikami ryzyka, skutecznością zabiegów

profilaktycznych i terapeutycznych oraz wydajności testów
diagnostycznych

• Możliwośd jednoczesnego badania wielu różnych czynników ryzyka
• Szybkie uzyskanie wyniku
• Uniknięcie problemu rzadkich stanów klinicznych

WADY:
• Ryzyko dobory nieodpowiedniej grupy kontrolnej
• Liczne źródła błędu (błąd ankietera, błąd ankietowanego)