1

Socjometria

Socjometria

Socjometria

„

Twórcą określenia „socjometria” jest Levy

Moreno (1934).

„

Zaproponował on sposób badania polegający na 

wskazywaniu (nominowaniu) osób według 

podanego kryterium.

„

Pierwsze badania socjometryczne 

przeprowadzono w ramach długofalowego 

projektu realizowanego w latach 1932-1938

w New York State Training School for Girls 

w Huston.

„

Ludzie  wchodząc w relacje z innymi, dokonują

zawsze pewnych wyborów – gdzie usiąść lub 

stanąć, kto jest przyjacielem a kto wrogiem, z 

kim nawiązać kontakt.

„

Nie zawsze jesteśmy świadomi motywacji tych 

wyborów, wybory te czasem są racjonalne, 

czasem nie. 

2

„

Badacze następnie stosowali ten sposób 

badania w różnych grupach i środowiskach 

– w szkołach, szpitalach, w wojsku, w różnego 

typu organizacjach, czyli wszędzie tam, gdzie 

ludzie tworzą – w sposób naturalny bądź

formalny – grupy i w tych grupach działają, 

pracują, uczą się, bawią, leczą czyli zaspokajają

istotne dla siebie potrzeby.

„

Każdą grupę społeczną cechuje pewne 

zróżnicowanie ze względu na pozycje, jakie 

zajmują w niej poszczególni członkowie.

Struktura grupowa

„

wzorzec relacji łączący poszczególne pozycje 

w grupie, zajmowane przez poszczególnych 

członków;

„

jest jawna w grupach formalnych, w grupach 

nieformalnych nie zawsze. 

Struktury grupowe mają charakter hierarchiczny:

„

struktura władzy

„

struktura socjometryczna, 

„

struktura komunikacji 

„

struktura awansu

Struktury te kształtują się wzajemnie, a każda 

z tych struktur kształtuje ogólną strukturę grupy.

3

Struktura socjometryczna

„

jest strukturą atrakcyjności interpersonalnej 

(lubienia i nie lubienia).

„

jest badana za pomocą techniki socjometrycznej, 

która polega na zadawaniu wszystkim członkom 

grupy pytań o wybory negatywne i pozytywne.

„

Strukturę socjometryczną S. Mika (1972) określa 

jako taką, w której „poszczególne pozycje wiążą

ze sobą stosunki lubienie się, nielubienia, 

inaczej mówiąc atrakcyjność pozytywnych i 

negatywnych postaw interpersonalnych.”

Przykładowe pytania:

1.

Z kim chciałbyś pracować (bawić się, siedzieć

w jednej ławce)?

2.

Kogo wybrałbyś aby reprezentował ciebie 

w …… ?

3.

Wybierz sobie partnera, z którym mógłbyś

rozwiązać podany problem?

„

Kryterium wyboru socjometrycznego może być subiektywne 

lub obiektywne

„

Kryterium subiektywne odwołuje się do ogólnego poczucia 

osoby, że kogoś lubi bądź nie lubi, do jej intuicji lub 

pierwszego wrażenia.

„

Kryterium obiektywne odwołuje się do tego czy dana osoba 

posiada (bądź nie posiada) pewnych umiejętności 

koniecznych do zrealizowania zadania w grupie lub poza 

nią.

4

Warunki jakie powinna spełniać metoda socjometryczna

1)

Grupa powinna być jasno zdefiniowana.

2)

Badacz raczej nie powinien ograniczać liczby 
osób, które można wybrać lub odrzucić.

3)

Kryterium dokonywania wyborów pozytywnych 
oraz odrzuceń powinno być jasno określone.

4)

Wyniki badań socjometrycznych powinno się
wykorzystywać w celu dokonania zmian w 
grupie zgodnie z preferencjami wyrażonymi 
przez jej członków.

5)

Badanym powinno się zapewnić tajność
podczas udzielania odpowiedzi oraz dyskrecję
w zakresie informowania o rezultatach 
badania.

6)

Pytania należy tak formułować, by były 
jednoznaczne, a więc podobnie rozumiane 
przez wszystkich członków badanej grupy.

Trzy obszary zastosowań socjometrii:

1)

szeroko rozumiana edukacja dzieci, młodzieży 
i osób dorosłych

2)

ochrona zdrowia i terapia

3)

praca i funkcjonowanie różnych organizacji

Wykorzystanie danych socjometrycznych umożliwia:

1)

identyfikację osób posiadających jakieś
szczególne właściwości

2)

identyfikację osób wymagających specjalnego 
sposobu postępowania

3)

identyfikację osób szczególnie atrakcyjnych dla 
części lub dla wszystkich członków danej grupy

4)

identyfikację osób izolowanych lub odrzucanych

5

5)

dokonanie diagnozy wewnętrznej struktury 
grupy jako całości i zmian dokonujących się
w strukturze grupy

6)

porównywanie różnych grup ze sobą

Niedługo będziemy kupować domki letniskowe nad 

jeziorem (bliźniaki) po preferencyjnych cenach.

„

Z kim chciałbyś dzielić domek nad jeziorem?

„

Z kim najmniej chciałbyś dzielić domek nad 
jeziorem?

Analiza liczby i rodzajów dokonywanych wyborów 

pozwala na wyłonienie:

„

osób popularnych (najwięcej wyborów 
pozytywnych, najmniej negatywnych)

„

osób odrzucanych (najwięcej wyborów 
negatywnych, najmniej pozytywnych)

„

osób lekceważonych (najmniej wyborów 
pozytywnych, najmniej negatywnych)

„

osób kontrowersyjnych (podobna liczba wyborów 
pozytywnych i negatywnych)

Wybory pozytywne:

„

jednostronne

„

wzajemne

Wybory negatywne:

„

jednostronne

„

wzajemne