KULTURA

Całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości przekazywanego
z pokolenia na pokolenie

TYPY KULTURY

kultura symboliczna (duchowa)

•

wytwory nie mające zastosowania praktycznego;

•

muzyka, literatura, religia, filozofia itp.

kultura społeczna

•

normy i wzory postępowania;

•

prawo;

•

zwyczaje;

•

zasady określające stosunki międzyludzkie;

•

normy;

•

wzory zachowań (reguły i sposoby działania człowieka w zbiorowości).

KULTURA

Typy kultury

KULTURA

Rodzaje kultury

Kultura narodowa

Kultura narodowa to ogół norm, wartości, wierzeń, tradycji historycznych i wytworów
artystycznych uznawanych przez naród za własne, wyróżniający go na tle innych narodów i
umacniający jego poczucie więzi i tożsamości narodowej.

•

odróżnia jeden naród od innych;

•

każda kultura narodowa ma kanon:

Ø język literacki;
Ø wybitne utwory powstałe w tym języku (lektury szkolne);
Ø dzieła sztuki;
Ø miejsca uważane za szczególnie ważne dla narodu;
Ø charakterystyczne dla narodu obyczaje, wartości i symbole;
Ø religia (w narodach jednolitych religijnie);
Ø panteon narodowy (bohaterowie narodowi);

•

jest zarazem trwała i zmienna (mają na nią wpływ inne kultury).

Kultura ludowa

•

tradycyjna kultura wiejska;

•

kultywowana najczęściej tylko w święta.

Kultura masowa

•

przyczyny powstania:

Ø rozwój środków przekazu (radio, TV, Internet);
Ø wzrost wielkości nakładów książek i czasopism;
Ø dostępność oświaty;
Ø postęp naukowo-techniczny è wzrost zamożności społeczeństw;
Ø poszerzenie sfery czasu wolnego è wzrost konsumpcji w dziedzinie kultury;

•

kulturą masową rządzą moda i rynek (zysk ważniejszy od wartości artystycznych czy

intelektualnych);

•

masowy odbiorca: ludzie o zróżnicowanym poziomie wykształcenia, odmiennych potrzebach

intelektualnych i różnej przynależności społecznej;

•

nieprecyzyjne określenie adresata è twórcy często rezygnują z podejmowania trudnych i

poważnych problemów na rzecz rozrywki i relaksu;

•

przekracza granice państw è globalizacja kultury è kultura uniwersalna.

Kultura medialna

•

opiera się na przekazie audiowizualnym

Kultury niszowe

•

mają niewielkie grono odbiorców (np. zwolennicy muzyki poważnej)

Kultura alternatywna

•

nie walczy z kulturą tradycyjna

•

oznacza odmienne spojrzenie na prawie wszystkie dziedziny życia np. sztukę, muzykę,

medycynę, sposób odżywiania się

Kontrkultura

•

ruchy spontaniczne

•

najczęściej związane z nieformalnymi grupami rówieśniczymi, odrzucającymi system wartości,

normy oraz wzorce zachowań obowiązujące w danym społeczeństwie

•

zaczęły powstawać w latach pięćdziesiątych XX wieku jako protest przeciwko materialnym

zdobyczom cywilizacji i postawom konsumpcyjnym np. ruch Nowa Era (New Age)

KULTURA

Subkultury

hipisi

(dzieci kwiaty) – USA lata 60-te;

gitowcy

– Polska, pocz. lat 70-tych, środowisko robotnicze;

skinheadzi

(skini):

•

W.B., lata 60-te w środowiskach robotniczych;

•

misja obrony porządku społecznego;

•

niechęć do wyższych grup społecznych;

•

agresja skierowana przeciwko obcym oraz marginesowi społecznemu;

•

w Polsce od 1982 r., nacjonaliści i rasiści, kult siły;

•

w stroju dominują elementy militarne: ciężkie wojskowe buty, spodnie i kurtki

wojskowe;

punk

(ang. punk – smieć)

•

W.B., USA, lata 70-te;

•

negatywny stosunek do rzeczywistości;

•

pesymizm („Nie ma przyszłości”);

•

czarna, skórzana kurtka, włosy w stylu Irokeza, agrafki, wysokie, wojskowe buty,

ciemne okulary;

•

anarchiści;

szalikowcy

(kibole)

•

brak ideologii;

•

fanatyczni kibice drużyn piłkarskich;

•

działalność: walko z innymi kibicami;

•

sojusze z innymi szalikowcami;

•

zewnętrzne oznaki: czapki, szaliki, flagi w barwach danego zespołu;

KULTURA

Subkultury

rastafarianie

(rastamanie)

•

charakter religijny;

•

nazwa od władcy Etiopii, księcia Ras Tafari (1930 przybrał imię Hajle Sellasje

I) – uznany za spełnienie przepowiedni o nadejściu czarnego Mesjasza;

•

lata 30-te XX wieku wśród Murzynów z Jamajki;

•

protest przeciwko rasizmowi i dyskryminacji;

•

propagują prosty styl życia oraz oddawanie czci Bogu Jahwe;

•

unikają narkotyków (z wyjątkiem marihuany i haszyszu), nie piją alkoholu,

zazwyczaj są wegetarianami;

•

zewnętrzne oznaki: kolorowe stroje (dominuje kolor zielony, żółty i czerwony),

dredy;

•

muzyka reggae;

sataniści

•

z czasów średniowiecznych;

•

swoista symbolika: odwrócony krzyż, pentagram, oznaczenie cyfrowe 666

i czarny ubiór z wizerunkami szatana lub kozła;

•

pseudosataniści są zwolennikami przemocy, dewastują groby oraz miejsca kultu

religijnego;

Towarzystwo Świadomości

Kryszny

(Hare Kryszna)

•

nawiązują do kultury hinduskiej;

•

forma kultu: medytacja i modlitwa do wizerunku Kryszny oraz gra na

instrumentach orientalnych;

•

kult przyrody;

•

propagują pokój i poszanowanie każdej żyjącej istoty;

•

hinduskie stroje;

Kultura techno

•

nie jest zaliczana do subkultur;

•

jest to pewien styl życia, głównie nastawiony na zabawę;

•

strój z tworzyw sztucznych, jaskrawe kolorowe syntetyczne futerka, błyszczące

kombinezony i adidasy;

Hiphopowcy

Blokersi

KULTURA

Wspólnota kulturowa narodów Europy

W Europie, ze względu na niewielką powierzchnię, kultury się przenikały è kultura

europejska

Filar antyczny kultury europejskiej

•

Grecja

Ø tradycja igrzysk olimpijskich;
Ø demokracja;
Ø filozofia grecka podstawą nauki;
Ø teatr i dramat;

•

Rzym

Ø organizacja państwa;
Ø prawo;
Ø organizacja armii;
Ø technika;
Ø pismo;
Ø łacina;

Filar judeochrześcijański kultury europejskiej

•

podstawy moralno-etyczne;

•

Biblia źródłem inspiracji dla literatury i sztuki;

•

szkolnictwo;

•

zakony;

Filar celtycko-germański kultury europejskiej

•

sagi i legendy;

•

epos rycerski;

•

poezja erotyczna;

•

pierwsze państwa średniowieczne;