ANALIZA SITOWA wg PKN-CEN ISO/TS 17892-4

Analiza sitowa jest jedną z metod określenia składu granulometrycznego gruntu, polegającą
na rozdzieleniu poszczególnych frakcji gruntu poprzez przesiewanie próbki na zestawie
znormalizowanych sit.

Sprzęt laboratoryjny:

1. Komplet sit / który zawiera sita o średnicach

odpowiednio 0,063 mm oraz 2,0 mm / -
norma

zaleca

stosowanie

sit

z

drutu

metalowego

lub

blachy

metalowej

perforowanej

wraz

z

odpowiednimi

odbiornikami.

Rys. 1. Zestaw sit z wstrząsarką [1].

średnica zastępcza – średnica oczka sita, przez które ziarno już nie przejdzie; dla

cząstek jest to średnica cząstki kulistej o tej samej gęstości
właściwej co cząstka gruntowa, opadającej w wodzie z taką
samą prędkością jak rzeczywista cząstka gruntowa.

2. Wstrząsarka mechaniczna
3. Naczynie wagowe
4. Waga techniczna
5. Wiadro i łopatka
6. Szczotka do sit

Przebieg badania – „metoda na sucho”:

1. Przygotowanie próbki gruntu przez wytrząsanie lub ćwiartkowanie.

Średnica

D

90

[mm]

Minimalna masa gruntu wymagana

w metodzie sitowej [g]

0,50

50

1,00

100

4,00

150

6,00

350

8,00

600

16,00

2500

22,40

5000

31,50

10000

45,00

20000

63,00

40000

75,00

56000

W normie zaleca się przygotowanie próbki poprzez przemywanie jej („metoda na mokro”)
przez sito # 2 mm, które umieszczone jest w sicie # 0,063 mm do chwili, gdy woda stanie się
czysta. W przypadku próbek nie zawierających 10% cząstek drobnych można korzystać z
„metody na sucho”, czyli bez przemywania próbki.

2. Suszenie próbki do stałej masy / temp. 105ºC ± 5ºC /.
3. Ważenie naczynia m

t

.

4. Ważenie suchej próbki z dokładnością do 0,1% całkowitej suchej masy m

s

.

m

st

– masa naczynia z gruntem suchym

5. Odpowiednie ułożenie sit / sito o największej średnicy oczek położone najwyżej,

natomiast o najmniejszej średnicy oczek najniżej /.

6. Umieszczenie kolumny sit na wstrząsarce, do której wsypuje się próbkę gruntu / czas

wstrząsania mechanicznego → 10 min, czas wstrząsania ręcznego → 2 min /.

W przypadku przekroczenia określonej normowo maksymalnej masy gruntu, która może
pozostać na poszczególnym sicie, przesiewanie należy przeprowadzić etapowo.

7. Pomiar naczynia z gruntem po wcześniejszym przeniesieniu do niego zawartości

każdego sita m

n

.

Zestawienie wyników badania oraz obliczenie zawartości poszczególnych frakcji f

n

:

n

wymiar boków oczek sit m

n

[g]

m

n

’

[g]

f

n

[%]

1

< 0,063 [mm]

m1

2

0,063 [mm]

m1 + m2

3

0,1 [mm]

m1 + m2 + m3

4

0,25 [mm]

m1 + … + m4

5

0,5 [mm]

m1 + … + m5

6

1,0 [mm]

m1 + … + m6

7

2,0 [mm]

m1 + … + m7

8

10,0 [mm]

m1 + … + m8

9

25,0 [mm]

m

s

= Σm

i

m

t

= ………… [g] m

s

= m

st

– m

t

= ……… [g]

Frakcję gruntu przechodzącą przez poszczególne sita wyznaczamy ze wzoru:

Sporządzenie wykresu oraz określenie rodzaju i nazwy gruntu.

[1] Myślińska Elżbieta: „Laboratoryjne badania gruntów”. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Warszawa 2001.