PODSTAWY KSZTAŁCENIA RUCHOWEGO I METODYKA
NAUCZANIA RUCHU
1. Nauczyciele (wykładowcy) prowadzący przedmiot:
a) wykłady : dr Mirosław Smaruj
b) ćwiczenia mgr Marcin Dornowski
c)
2. Wymiar godzin:
a) wykłady – 60
b) ćwiczenia – 90
c) Rok i semestr studiów: I rok, semestr 1 i 2, studia stacjonarne i niestacjonarne I
stopnia – fizjoterapia
3. Cel przedmiotu:
WyposaŜenie studentów w umiejętności i kompetencje z zakresu motoryczności człowieka,
postrzegania aktów ruchowych w róŜnym ujęciu procesu uczenia się i nauczania. Zapoznanie
się z aspektami rozwojowymi człowieka oraz metodami, formami, środkami nauczania ruchu.
4. Kompetencje:
Postrzegania aktów ruchowych człowieka w róŜnym ujęciu procesu uczenia się i nauczania
ruchów z uwzględnieniem aspektów rozwojowych i metodyki nauczania ruchów.
Wykorzystanie róŜnych form aktywności w nauczaniu ruchów oraz planowaniu
i kontrolowaniu procesu opanowywania umiejętnością ruchowych.
5. Treści przewidziane w minimum programowym:
Umiejętności ruchowe ich miejsce i rola w aktywności fizycznej człowieka zdrowego
i niepełnoprawnego.
Akty
ruchowe
w
ujęciu
rozwojowym,
kinezjologicznym
i ergonomicznym. Uczenie i nauczanie czynności ruchowych. MoŜliwości i uwarunkowania
procesu motorycznego uczenia się człowieka. Etapy opanowywania czynności ruchowych.
Podstawowe zasady, metody i środki nauczania czynności ruchowych. Rodzaje aktywności
ruchowej. Ćwiczenia statyczne i dynamiczne. Ułatwianie i utrudnianie ćwiczeń. Uczenie się
jako eliminacja błędów. Metody i formy kontroli poziomu opanowywania czynności.
MoŜliwości nauczania czynności ruchowych u niepełnosprawnych. Kształtowanie równowagi
ciała. Kształtowanie zdolności koordynacyjnych i niektórych czynności manualnych. Postawa
i lokomocja w ujęciu rozwojowym. Edukacja i reedukacja posturalna. Potrzeby i moŜliwości
kształtowania, doskonalenia i przywracania lokomocyjnych zdolności człowieka. Ogólne
zasady lokomocji na wózkach inwalidzkich. Zabawowe i muzyczno-ruchowe formy
kształcenia umiejętności ruchowych oraz aktywne i pasywne formy ćwiczeń w wodzie
przydatne w procesie usprawniania. Ogólna charakterystyka procesu uczenia i nauczania
czynności ruchowych. Cele i zadania, zasady, formy, środki i metody nauczania czynności
ruchowych. Planowanie procesu nauczania czynności ruchowych osób niepełnosprawnych.
Metody stosowane w wychowaniu fizycznym z akcentem na ich przydatność w procesie
usprawniania. Kontrola i ocena w nauczaniu czynności ruchowych. Bezpieczeństwo i higiena
zajęć.
6. Tematy wykładów (w formie słów kluczowych):
- Geneza nauk o ruchu: kinezjologia, kinantropometria, biomechanika fizjologia
- Motoryczność człowieka (
z
z
d
d
o
o
l
l
n
n
o
o
ś
ś
c
c
i
i
k
k
o
o
n
n
d
d
y
y
c
c
y
y
j
j
n
n
e
e
,
,
z
zdolności koordynacyjne,
zdolności kompleksowe)
- Rozwój motoryczny człowieka w procesie ontogenezy
- Sprawność fizyczna, aktywność fizyczna, zachowania zdrowotne
- Uczenie się i nauczanie czynności ruchowych (etapy, zasady, metody, środki,
uwarunkowania, kontrola)
- Mierniki oceny sprawności fizycznej
- Problem symetrii i asymetrii ruchów człowieka
- Gry i zabawy ruchowe
7. Tematy ćwiczeń:
- Struktura motoryczności człowieka
- Siła mięśniowa (pojęcie, rodzaje, uwarunkowania, metody kształtowania i
kontroli)
- Szybkościowe zdolności motoryczne człowieka (pojęcie, składowe,
uwarunkowania, zasady, metody kształtowania i kontroli)
- Wytrzymałościowe moŜliwości człowieka (pojęcie, odmiany, uwarunkowania
metody kształtowania i ocena)
- Gibkościowe predyspozycje człowieka (pojęcie, rodzaje, uwarunkowania,
metody kształtowania i ocena)
- Koordynacyjne zdolności motoryczne (kinestetyczne róŜnicowanie, orientacja
przestrzenno-czasowa, równowaga rytmizacja, symetryzacja, zdolność
rozluźniania mięśni)
- Doskonalenie
i
przywracanie
lokomocyjnych
zdolności
człowieka
(usprawnianie, planowanie, formy, metody, potrzeby, moŜliwości)
- Ogólne zasady lokomocji niepełnosprawnych (wózki inwalidzkie, narty,
protezy, sygnalizatory dźwiękowe i świetlne).
- Sterowanie ruchem w ujęciu kinezjologii
- Edukacja i reedukacja posturalna
- Bezpieczeństwo i higiena zajęć
-
8. Forma zaliczenia: egzamin
9. Status przedmiotu: obligatoryjny
10. Zasady zaliczenia przedmiotu:
a) kryteria zaliczenia: obecności na zajęciach oraz opanowanie wiedzy z zakresu
realizowanej tematyki weryfikowanej poprzez sprawdziany i kolokwium.
b) Zagadnienia egzaminacyjne:
Obejmują tematykę realizowaną na wykładach i ćwiczeniach.
11. Literatura:
a) obowiązkowa:
1. Bator A., Kasprzyk T. [2000], Trening zdrowotny z elementami fizjoterapii. AWF
Kraków.
2. Czabański B. [2000], Kształcenie psychomotoryczne. AWF, Wrocław.
3. Czajkowski Z. [2004], Nauczanie techniki sportowej. COS, Warszawa.
4. Drabik J.[1997], Testowanie sprawności fizycznej u dzieci, młodzieŜy i dorosłych.
AWF Gdańsk.
5. Drozdowski Z.[1994], Filogenetyczny rozwój motoryczności człowieka. Kraków.
6. Karniewicz J., Kochanowicz K. (1991), Ćwiczenia zwinnościowo-akrobatyczne. AWF
Gdańsk.
7. Mazurek L. [1980], Gimnastyka podstawowa (słownictwo-systematyka) wyd. III
poszerzone. SiT Warszawa.
8. Osiński W. [2003], Antropopmotoryka. AWF Poznań.
9. Nowotny J. [2003], Edukacja i reedukacja ruchowa. Wyd. Kasper, Kraków.
10. Nowotny J. (red.) [2004], Podstawy fizjoterapii. Podstawy teoretyczne i wybrane
aspekty praktyczne. Wyd. Kasper, Kraków.
11. Raczek J., Mynarski W., Ljach W. [2003], Kształtowanie i diagnozowanie
koordynacyjnych zdolności motorycznych. AWF Katowice.
12. Starosta W. [2003], Motoryczne zdolności koordynacyjne (znaczenie, struktura,
uwarunkowania, kształtowanie). Instytut Sportu. Warszawa.
13. Szopa J., Mleczko E., śak S. [2000], Podstawy antropomotoryki. PWN, Warszawa.
14. Trześniowski R. [1995], Gry i zabawy ruchowe. Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne. Warszawa.
15. Wolański N. [2005], Rozwój biologiczny człowieka. PWN. Warszawa.
b) Uzupełniająca
16. Bondarowicz M. (1992), Zabawy i gry ruchowe. AWF Warszawa
17. Drabik J. (2006), Pedagogiczna kontrola pozytywnych mierników zdrowia fizycznego.
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku.
18. Starosta W. [2003], Motoryczne zdolności koordynacyjne (znaczenie, struktura,
uwarunkowania, kształtowanie). Instytut Sportu. Warszawa.