U˝ytkowanie  energii  elektrycznej  oprócz  wszystkich  zalet  i  korzyÊci,  stwarza
te˝ zagro˝enie pora˝eniem, po˝arem lub uszkodzeniem instalacji i urzàdzeƒ.
Dotychczas  stosowane  Êrodki  ochrony  okazujà  si´  cz´sto  niewystarczajàce.
Radykalnà  zmian´  tej  sytuacji  przynosi  zastosowanie  zabezpieczeƒ
ró˝nicowopràdowych,  które  wykrywajà  up∏yw  pràdu  do  ziemi  z  chronionej
instalacji.  Up∏yw  pràdu  mo˝e  byç  spowodowany  bezpoÊrednim  kontaktem
cz∏owieka z cz´Êcià znajdujàcà si´ pod napi´ciem lub kontaktem poÊrednim,
poprzez  cz´Êci  o  os∏abionej  izolacji.  Innà  przyczynà  up∏ywu  mogà  byç
wszelkiego rodzaju uszkodzenia instalacji lub zasilanych maszyn i urzàdzeƒ.
W krajach gdzie powszechnie wprowadzono zabezpieczenia ró˝nicowoprà-
dowe wielokrotnie zmala∏a liczba Êmiertelnych pora˝eƒ pràdem elektrycznym.
Zmniejszy∏a  si´  tak˝e  liczba  po˝arów  i  innych  awarii  spowodowanych  elek-
trycznoÊcià.  Obowiàzujàca  norma  "Instalacje  elektryczne  w  obiektach
budowlanych"  (PN-92/E-05009),  okreÊla  sposób  zastosowania  i  wymagania
stawiane zabezpieczeniom ró˝nicowopràdowym. 

42

Nowoczesne przekaêniki ró˝nicowopràdowe PRP produkcji Elester SA spe∏niajà oczekiwania u˝ytkowników i projektan-

tów  instalacji  elektrycznych.  Niezale˝ny  od  wy∏àcznika  przekaênik,  pozwala  naj∏atwiej,  najtaniej  i  najszybciej  zmo-
dernizowaç  istniejàce  instalacje  lub  budowaç  nowe.  Mo˝liwe  jest  wprowadzenie  ochrony  tam,  gdzie  ˝aden 
z  dotychczasowych  Êrodków  ochrony  nie  by∏  skuteczny.  Przekaêniki  PRP  sà  uniwersalne,  wspó∏pracujà  z  dowolnymi
wy∏àcznikami wyposa˝onymi w wyzwalacz napi´ciowy lub podnapi´ciowy np. z wy∏àcznikami typu RECORD produkcji
ELESTER SA, albo z dowolnymi stycznikami, przyk∏adowo typu SLA, LS.
Przekaêniki PRP spe∏niajà wymagania normy zak∏adowej ZN-96/A2-02-051 (zgodna z IEC 1008-1 i PN-IEC 755 +A1
+A2), uzyska∏y atest Biura Badania JakoÊci SEP.
Nowa  wersja  przekaênika  PRP ∏àczy  w  sobie  zalety  poprzednich  odmian,  które  nie  b´dà  ju˝  produkowane,  oferujàc
jeszcze wi´kszà funkcjonalnoÊç i elastycznoÊç w zastosowaniach. Obecnie ka˝dy przekaênik w porównaniu z dotychczas
oferowanymi:
• umo˝liwia wybór trybu pracy N/R - z wykrywaniem lub bez wykrywania zaniku napi´cia zasilania
• posiada przekaênik wykonawczy "ALARM", dzia∏ajàcy po przekroczeniu przez pràd up∏ywu 50% nastawionego zakresu
• ma zwi´kszonà dok∏adnoÊç wskazywania pràdu up∏ywu - co 10% nastawionego zakresu
• przystosowany jest do pracy w instalacjach z falownikami du˝ej mocy (poprzednio by∏o to wykonanie PRPF)
• mo˝e byç zasilany z 220V~ lub 380V~
• posiada rozbudowany filtr przeciwprzepi´ciowy

Oto niektóre cechy przekaêników PRP, szczególnie wyró˝niajàce je spoÊród innych oferowanych na rynku:
• Mo˝liwoÊç nastawienia jednego z pi´ciu zakresów znamionowego pràdu ró˝nicowego l

∆N

w szeregu (0.03; 0.3; 0.5; 1.0;

2.0)A - prze∏àczniki „

I

∆N 

(A)“

Wiele zakresów czu∏oÊci daje mo˝liwoÊç koordynacji zabezpieczeƒ na ró˝nych poziomach sieci, ochrony urzàdzeƒ niety-
powych oraz ∏atwej modyfikacji poziomu zabezpieczeƒ przy rozbudowie sieci i instalacji urzàdzeƒ. 
• Mo˝liwoÊç  nastawienia  jednego  z  pi´ciu  zakresów  opóênienia  zadzia∏ania  przekaênika 

∆

t,  po  wystàpieniu  pràdu

up∏ywu o zadeklarowanej wartoÊci. Standardowe zakresy 

∆

t: (0.04; 0.2; 0.4; 1.0; 5.0)s – prze∏àczniki „

∆

t(s)”. Wy˝sze

zakresy 

∆

t pozwalajà ∏atwo skoordynowaç zabezpieczenia na ró˝nych poziomach sieci, zwi´kszajàc nieawodnoÊç zasi-

lania, lub zabezpieczyç instalacje, w których wyst´pujaà chwilowe pràdy up∏ywu. Typowym przyk∏adem jest za∏àczanie
Êwietlówek lub rozruch silników. 
•  Wskazywanie  aktualnej  wartoÊci  pràdu  up∏ywu  w  sieci  w  procentach  nastawionej  wartoÊci  znamionowego  pràdu
wyzwalajàcego  –  wskaênik  „% l

∆

N ”.  Praktycznie  jest  to  wskaênik  pràdu  up∏ywu  (z  dok∏adnoÊcià  10%  nastawionego

zakresu),  konieczny  przy  instalacji  zabezpieczenia.  Bez  dodatkowych  przyrzàdów  instalator  mo˝e  ustawiç  w∏aÊciwà,
zgodnà  z  wymaganiami,  czu∏oÊç  zabezpieczenia.  Nale˝y  wybraç  taki  zakres,  aby  naturalny  dla  danej  instalacji  pràd
up∏ywu nie przekracza∏ 50% nastawionego zakresu pràdu wyzwalajàcego l

∆

N. Fabryczne wzorcowanie zapewnia wtedy

spe∏nienie  wymagaƒ  stawianych  przez  normy.  Projektant  uwolniony  jest  od  koniecznoÊci  dok∏adnego  przewidzenia
wartoÊci  pràdu  up∏ywu  w  projektowanej  instalacji.  Dzi´ki  wskaênikom  optycznym  i  funkcji  „ALARM”  jest  mo˝liwe 
kontrolowanie 

poziomu 

pràdu 

up∏ywu 

w 

czasie 

eksploatacji 

i 

∏atwo 

wykryç 

stopniowe 

pogarszanie si´ stanu izolacji.

Przekaênik ró˝nicowopràdowy PRP

PRP

<< wstecz do menu

Przekaênik

wykonawczy

12

WyjÊcie pomiarowe

Do obwodu

sygnalizacji.

Przekaênik

alarmu

Do wyzwalacza wy∏àcznika

lub obwodu cewki stycznika

192

0

Test

Zwora

Norm./R

Modu∏

wykonawczy

Transformator

Ferrantiego

Reset

~

~

+

+

R>

Test

10,20,30,40,50,60,70,80,90%

ON

TRIP

TR250

TR400

TR630

Reset

Zasilanie

pomocnicze

Zasilanie

220/380V~

Ui=4kV

Ui=4kV

1718

11

13

9 10

8

1 2

5 4 6

14

16

15

Rys. A. Schemat blokowy przekaênika PRP

• Sygnalizacja uszkodzenia lub braku po∏àczenia trans-

formatora  Ferrantiego  z  modu∏em  wykonawczym  -
wskaênik  "R>".  W  czasie  pracy  ca∏y  czas  jest  kon-
trolowany  obwód  transformatora  Ferrantiego.  W  przy-
padku  pogorszenia  si´  jakoÊci  po∏àczenia  lub
uszkodzenia  transformatora,  przekaênik  PRP  zadzia∏a 
i dodatkowo zasygnalizuje powód zadzia∏ania zabez-
pieczenia - zaÊwieci wskaênik "R>". Zwi´ksza to nieza-
wodnoÊç systemu ochrony i u∏atwia ustalenie przyczyny
zadzia∏ania zabezpieczenia. 

•  Testowanie  przekaênika  PRP,  tak˝e  zdalnie.  U˝ycie

przycisku  "TEST"  pozwala  na  okresowà  kontrol´
poprawnoÊci  dzia∏ania  PRP.  Przycisk  "TEST"  symuluje
przep∏yw  pràdu  ró˝nicowego,  co  pozwala  sprawdziç
dzia∏anie  przekaênika  PRP  i  wspó∏pracujàcego  z  nim
wy∏àcznika  lub  stycznika.  Wy∏àczenie  blokady
przekaênika  po  zadzia∏aniu  i  powrót  do  stanu  pracy
(czuwania),  umo˝liwia  przycisk  "RESET".  Funkcje
"TEST"  i  "RESET"  mo˝na  wykonaç  zdalnie,  z  u˝yciem
zewn´trznego napi´cia pomocniczego 24...48V.

•  OdpornoÊç  na  sk∏adowà  sta∏à  i  przebiegi

odkszta∏cone.  Przekaêniki  PRP  wyró˝niajà  si´  du˝à
odpornoÊcià 

na 

obecnoÊç 

sk∏adowej 

sta∏ej 

i  odkszta∏cenie  przebiegów  pràdu.  Z  nadmiarem
spe∏niajà wymagania norm w tym zakresie. Zalecane sà
do  wspó∏pracy  ze  wspó∏czesnymi  urzàdzeniami  ener-
goelektronicznymi.  Ka˝dy  przekaênik  jest  przys-
tosowany do pracy w instalacjach z falownikami du˝ej
mocy  (chroni  obwód  tylko  do  falownika!)  i  posiada
du˝à odpornoÊç na pràdy odkszta∏cone.

•  Przekaênik  pomocniczy  „ALARM“.  Prze∏àcza  styki

kiedy pràd up∏ywu osiàgnie wartoÊç 50% nastawionego
zakresu. Je˝eli pràd up∏ywu zmniejszy si´ poni˝ej 50%,
przekaênik "ALARM" powróci do stanu poczàtkowego.
Je˝eli  pràd  up∏ywu  przekroczy∏  50%  i  spowodowa∏
prze∏àczenie  przekaênika  wykonawczego  "TRIP",
przekaênik  "ALARM"  pozostanie  prze∏àczony  a˝  do
wykonania funkcji "RESET".

•  WyjÊcie  pomiarowe.  Na  wyprowadzenie  13  podany

jest sygna∏ napi´ciowy odpowiadajàcy wartoÊci pràdu
up∏ywu.

• Zasilanie. Przekaênik PRP mo˝e byç zasilony napi´ciem

220V~  lub  tam  gdzie  takie  napi´cie  jest  niedost´pne
(sieci trójprzewodowe IT) - napi´ciem 380V~. Zwi´kszenie
niezawodnoÊci  ochrony  mo˝na  osiàgnàç,  wykorzystujàc
mo˝liwoÊç zmiany trybu pracy przekaênika za pomocà
zwory  N/R.  Przekaênik  ze  zworà  w  po∏o˝eniu  R
(odwrócone  sterowanie  przekaênika  wykonawczego)
dzia∏a  nie  tylko  wtedy,  gdy  pràd  up∏ywu  przekroczy
próg nastawionej czu∏oÊci ale te˝ wtedy, gdy zaniknie
napi´cie zasilajàce. Wybór odpowiedniego po∏o˝enia
zwory N/R pozwala stosowaç przekaênik nawet w sytuacji,
gdzie  stawiane  sà  najwy˝sze  wymagania  niezawodnoÊci
ochrony.

43

Przekaênik ró˝nicowopràdowy PRP

PRP

<< wstecz do menu

Je˝eli  chcemy  mieç  pewnoÊç,  ˝e  nie  b´dzie  sytuacji  kiedy  instalacja  jest  nawet  chwilowo  bez  ochrony,  dawanej  przez
zabezpieczenie ró˝nicowopràdowe przekaênikiem PRP, nale˝y zastosowaç si´ do poni˝szych wskazówek:
1) w instalacji trójfazowej:
• je˝eli wyzwalacz wy∏àcznika i przekaênik PRP zasilane sà z tej samej fazy tego samego obwodu i jest to obwód obj´ty

dalej ochronà to wy∏àcznik powinien mieç wyzwalacz podnapi´ciowy i zwora przekaênika PRP   w pozycji N;

• je˝eli wyzwalacz wy∏àcznika i przekaênik PRP zasilane sà z ró˝nych faz lub obwodów, to wy∏àcznik powinien mieç

wyzwalacz podnapi´ciowy i zwora przekaênika PRP w pozycji R;

2) w instalacji jednofazowej:
• je˝eli wyzwalacz wy∏àcznika i przekaênik PRP zasilane sà z tego samego obwodu i jest to obwód obj´ty dalej ochronà

to wyzwalacz wy∏àcznika mo˝e byç napi´ciowy i zwora przekaênika PRP w pozycji N;

• je˝eli wyzwalacz wy∏àcznika i przekaênik PRP zasilane sà z ró˝nych obwodów, to wy∏àcznik powinien mieç wyzwalacz

podnapi´ciowy i zwora przekaênika PRP w pozycji R;

3) gdy elementem otwierajàcym obwód w instalacji jedno- lub trójfazowej jest stycznik to:
• je˝eli nap´d stycznika i przekaênik PRP zasilane sà z tej samej fazy tego samego obwodu i jest to obwód obj´ty dalej

ochronà to zwora przekaênika PRP w pozycji N;

• je˝eli nap´d stycznika i przekaênik PRP zasilane sà z ró˝nych faz lub obwodów to zwora przekaênika PRP w pozycji R;
•  innym  sposobem  zapewnienia  napi´cia  zasilania  w  instalacjach  trójfazowych  dla  przekaênika  PRP  i  wyzwalacza

napi´ciowego wy∏àcznika jest zastosowanie prze∏àcznika faz PFA-8S prod. ELESTER SA, który dostarczy napi´cie zasi-
lajàce z jednej z trzech faz.

44

1415

16

9
8

Zasilanie 

wyzwalacza

napi´ciowego

wy∏àcznika

Sieç

N L1L2L3

Obcià˝enie

N R

Reset

Zasilanie

16

17

11

12

10

1920

5 4 6

U>

PE

PRP

TR250

TR400

TR630

220V~

PRZEKAèNIK

WYKONAWCZY

Test

1415

16

9
8

Zasilanie 

wyzwalacza

podnapi´ciowego

wy∏àcznika

Sieç

N L1L2L3

Obcià˝enie

N R

Reset

Zasilanie

16

17

11

12

10

1920

5 4 6

U>

PE

PRP

TR250

TR400

TR630

380V~

PRZEKAèNIK

WYKONAWCZY

Test

Przekaênik  PRP  przedstawiony  na  rysunku,  wspó∏pracuje
z  wyzwalaczem  napi´ciowym  wy∏àcznika.  Gdy  pràd
ró˝nicowy w obwodzie obcià˝enia przekroczy wartoÊç pràdu
zadzia∏ania  przekaênika  PRP  i  b´dzie  p∏ynà∏  przez  czas
wi´kszy  od  ustawionego  czasu  opóênienia,  przekaênik
zadzia∏a, tzn. prze∏àczy styki przekaênika wykonawczego.
W  uk∏adzie  jak  na  rysunku  obok,  styki  4  i  5  zamknà  si´
doprowadzajàc  zasilanie  do  wyzwalacza  napi´ciowego
wy∏àcznika. Wy∏àcznik wspó∏pracujàcy z PRP jest trójbiegunowy.
Mo˝e taki byç poniewa˝: „W uk∏adach TN - S przewód neu-
tralny nie musi byç od∏àczany, jeÊli warunki zasilania sà takie,
˝e  przewód  neutralny  ma  potencja∏  ziemi.”  –  PN-93 
E-05009/53 p.532.2.1.1, zgodnie z IEC 364-5-53.

Przekaênik  PRP  przedstawiony  na  kolejnym  rysunku,

wspó∏pracuje z wyzwalaczem podnapi´ciowym wy∏àcznika.
Poza  reakcjà  na  pràd  up∏ywu,  przekaênik  wykrywa  tak˝e
zanik napi´cia zasilajàcego przekaênik PRP i równie˝ wtedy
prze∏àcza styki przekaênika wykonawczego (zwora w po∏o˝eniu
R). Ponadto  w  przedstawionym  uk∏adzie,  zanik  napi´cia
zasilajàcego  wyzwalacz  wy∏àcznika  (wyzwalacz  pod-
napi´ciowy), powoduje otworzenie wy∏àcznika. 

• Przyk∏ad zastosowania PRP w systemie energetycznym

Przekaênik ró˝nicowopràdowy PRP

PRP

<< wstecz do menu

Typ

Wymiar/mm/

A

B

C

D

E

F

TR250

41

76

92

45

11,5

59

TR400

90

140

170

45

11,5

123

TR630

144

187

207

45

11,5

168

Wymiary gabarytowe 

transformatorów Ferrantiego

Charakterystyka czasowo-pràdowa

0.2

0.4

(A)

0.03

0.3 0.5 1.0 2.0

1000

100

∆

t(s)

10

5

1

0.1

0.04

0.01

0.001

0.01

0.1

1

10

I

∆

n(A)

Tolerancje:

I

∆

n:  -50%  + 0%

∆

t:  -20%  + 0%

B

F

E

6

D

C

A

TRANSFORMATOR

FERRANTIEGO

d a n e   t e c h n i c z n e

P A R A M E T R

Znamionowy pràd wyzwalajàcy l

∆N – nastawialny,

mo˝liwe inne wartoÊci l

∆N – na zamówienie

JEDN.

WARTOÂå

A

0.03, 0.3, 0.5, 1, 2 tolerancja: -50%, +0%

od 0.005 do 2 (do 20)

Wskaênik poziomu pràdu ró˝nicowego wzgl´dem

nastawionej wartoÊci zakresu l

∆N

%

10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90

OdpornoÊç na sk∏adowà sta∏à w pràdzie obcià˝enia –

zmiana czu∏oÊci o 10% przy sk∏adowej sta∏ej

A

5

Opóênienie zadzia∏ania  ∆t – nastawialne

– mo˝liwe inne wartoÊci od 0.04s do 10s

S

0.04, 0.2, 0.4, 1, 5 tolerancja: -20%, +0%

Styki przekaênika wykonawczego i „ALARM-u“ napi´cie

robocze sta∏e/zmienne pràd roboczy sta∏y/zmienny

V
A

6…250

3

Napi´cie zasilania – zdalny TEST lub RESET

V

24…48 AC/DC

Transformatory Ferrantiego – wymiary wed∏ug rysunku

– pràd roboczy

– pràd przecià˝eniowy

– napi´cie izolacji

A

kA

V

TR250 

TR400 

TR630

500 

800 

1200

40                   40                            40 

1000                1000                       1000

Sygnalizacja od∏àczenia transformatora TR

Ω

>30, wskaênik ˝ó∏ty – „R>“

Wymiary gabarytowe

mm

100 x 73 x 118

Sposób mocowania

K (°C)

szyna T 35

Temperatura pracy

248…323 (-25°C+50°C)

V

Napi´cie zasilania – przemienne 50 Hz

220V~ lub 380V~ (-20%, +10%)

kV

OdpornoÊç na przepi´cia w zasilaniu 

4(8/20) – lll kategoria przepi´ç

s

OdpornoÊç na zanik napi´cia zasilania

0,3

45

Przekaênik ró˝nicowopràdowy PRP

PRP

<< wstecz do menu