background image

 

 
 GIMNASTYKA ODDECHOWA DLA DZIECI I MŁODZIE

ŻY  

 
 

WST

ĘP 

   
 
 

W ostatnich latach obserwujemy wzrost wyst

ępowania chorób układu 

oddechowego. Dzieje si

ę to na skutek zanieczyszczenia środowiska oraz 

zatruwania organizmu dymem z papierosa , który osłabia czynno

ści układu 

oddechowego.  Lekarze zwracaj

ą się do grona nauczycieli wychowania 

fizycznego, pracuj

ących z dziećmi i młodzieżą o włączenie do programu zajęć 

lekcyjnych kilkunastu 

ćwiczeń oddechowych, które nie tylko nie zakłócą toku 

lekcji,  lecz wr

ęcz go  uatrakcyjnią. Wprowadzenie ich przyczyni się do 

poprawy istniej

ącej obecnie sytuacji zagrożenia ze strony licznych chorób 

atakuj

ących nie tylko układ oddechowy.  

 
CO TO JEST GIMNASTYKA ODDECHOWA?

 

 

Zespół 

ćwiczeń podnoszących sprawność i wydajność układu oddechowego nosi 

nazw

ę gimnastyki oddechowej. Do niej można zaliczyć poranną higieniczną 

gimnastyk

ę, która powinna być wykonywana codziennie. W skład gimnastyki 

oddechowej wchodz

ą  ćwiczenia lekkie, jak bardziej intensywne. Do lżejszych 

(statycznych) 

ćwiczeń oddechowych zalicza się  ćwiczenia wykształcające 

poprawny akt oddechowy i poprawiaj

ące wentylację płuc. Wykonuje się je bez 

dodatkowych ruchów  np. ko

ńczyn. Do intensywniejszych (dynamicznych)   – 

nale

żą  ćwiczenia łączące oddech z ruchem RR, NN, T, które wymagają    już 

pewnego rodzaju wysiłku mi

ęśni oraz obciążają układ oddechowy i krążenia. 

 
Cele gimnastyki oddechowej:     
 
- spełnia rol

ę profilaktyczną, 

- uczy prawidłowego oddychania,  
- sprzyja prawidłowemu rozwojowi klatki piersiowej, 
- zwi

ększa pojemność życiową płuc,  

- zwi

ększa wentylację płuc. 

 
Oddziaływanie 

ćwiczeń oddechowych na organizm. 

 

Ćwiczenia oddechowe uprawiane regularnie usprawniają przede wszystkim 
układy oddychania i kr

ążenia, gdyż oba współpracują w ścisłej łączności. 

background image

Ćwicząc pobudza się krążenie krwi, która w płucach pobiera z wdychanego 
powietrza tlen, i rozprowadza go drog

ą naczyń krwionośnych do 

najdrobniejszych naczy

ń włosowatych, do tkanek, gdzie z kolei zostawia tlen, a 

odbiera potrzebny dwutlenek w

ęgla. Pracujące mięśnie są lepiej ukrwione i 

od

żywione, wzrasta ich objętość i siła. Również układ kostny i więzadłowo-

stawowy rozwija si

ę prawidłowo, wzmacnia i staje się bardziej elastyczny. 

Ćwiczenia wspomagają pracę układu trawienia i przemiany materii. Uczą 
prawidłowego sposobu oddychania, zapewniaj

ą wentylację płuc. I wreszcie dają 

du

żo zadowolenia, sprawiają radość, podnoszą dobre samopoczucie ćwiczącego. 

Wykonywane rano, pobudzaj

ą i przygotowują organizm do pracy w ciągu dnia, 

a powtarzane mi

ędzy innymi zajęciami, np nauką, odświeżają układ nerwowy, 

który jest wra

żliwy na brak tlenu. 

 
Wskazania i przeciwwskazania do 

ćwiczeń oddechowych

 
Dzieci i młodzie

ż zdrowa powinna wykonywać wszystkie ćwiczenia 

oddechowe, bez obawy nara

żenia swojego organizmu, muszą być wykonywane 

w odpowiednich warunkach ze zrozumieniem celu ich stosowania.  
Wskazania do stosowania gimnastyki oddechowej dotycz

ą przypadków: 

- przewlekłych chorób układu oddechowego ( ostre przewlekłe, spastyczne 
nie

żyty   

  oskrzeli, 
- przy utrudnionym wydechu,  
- przy wadach postawy,  
- przy słabo rozwini

ętej klatce piersiowej,  

- po zabiegach operacyjnych na klatce piersiowej, przy zrostach i zgrubieniach   
  opłucnej, 
- w chorobach kr

ążenia celem poprawy ukrwienia tkanek,  

- przy siedz

ącym trybie życia,  

- dla ogólnej poprawy samopoczucia. 
Przeciwwskazania  do stosowania gimnastyki oddechowej  s

ą nieliczne należy 

ich przestrzega

ć. Oto one:  

- ci

ężka niewydolność kręgosłupa,  

- wady serca – zw

ężenie zastawki dwudzielnej, 

- choroby zaka

źne i niektóre ostre schorzenia płuc i serca, oraz narządów jamy   

  brzusznej, 
- czynna gru

źlica z rozpadem,  krwioplucue,  wysoka temperatura. 

   
W jakich warunkach nale

ży  ćwiczyć

 

Ćwiczenia oddechowe powinny być wykonywane na świeżym powietrzu,  bądź 
przy otwartym oknie, gdzie jest du

żo wolnej przestrzeni. Mogą być urozmaicone 

grami z piłk

ą, zabawami połączonymi z lekkim biegiem, mogą zawierać element 

background image

współzawodnictwa. Zabawy te wyrabiaj

ą dyscyplinę i porządek. Biegi 

wykonywane na małych  odcinkach wyrabiaj

ą koordynację oddechu z ruchem, 

przy

śpieszają obieg krwi, usprawniają oddychanie.

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 ZESTAW 

ĆWICZEŃ ODDECHOWYCH  DLA DZIECI W 

WIEKU      
 7 – 13 LAT

 

  

 
Ogólne wskazówki do 

ćwiczeń 

 

1. Przyj

ąć poprawną postawę wyjściową  w całkowitym rozluźnieniu ciała. a więc w      

        pozycji  

2. siedz

ącej lub stojącej, rozpocząć ćwiczenia kilkoma wahadłowymi ruchami ramion. 

3. 

Ćwiczyć w wolnym i umiarkowanym tempie. 

4. 

Ćwiczenia intensywniejsze przeplatać lżejszymi.  

5. Nie 

zatrzymywa

ć oddechu w trakcie wykonywania ćwiczeń

6. Nie 

napina

ć niepotrzebnie mięśni nie dopuszczać do zmęczenia. 

7.  Po przebytej chorobie płuc pami

ętać o wskazówkach udzielanych przez lekarza lub   

      kinezyterapeut

ę

 
 
 
 

Lp 

Rodzaj pozycji 

Szkic pozycji 

 

Opis pozycji 

1 2 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

W pozycji 
lez

ącej na 

plecach z nogami 
ugi

ętymi w 

kolanach 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
 

 
 
 

 
 
 
 

 
 

 
 

 

 
 

 
 
 
 

Spokojny wdech przez nos w tempie  1,2,3 i 
wydech przez usta zło

żone jak do gwizdania 

w tempie 1,2,3, - zachowa

ć pauzę. 

Spokojny wydech równoczesnym 
wypinaniem brzucha (du

ży brzuch), wdech z 

równoczesnym wci

ąganiem brzucha (mały 

brzuch). 
Le

żenie tyłem rozkroczne, palce stóp 

skierowane na zewn

ątrz, wznos nóg zgiętych 

i zł

ączonych w kolanach jak najbliżej piersi 

(wydech), powrót do pozycji wyj

ściowej 

(wdech). 
W le

żeniu tyłem (wdech). Wznos nóg 

ugi

ętych, złączonych do piersi i powrót do 

pozycji wyj

ściowej (wydech). 

Le

żenie tyłem, ramiona wzdłuż tułowia, 

przej

ście do leżenia przewrotnego (wydech), 

powrót do pozycji wyj

ściowej (wdech). 

Przej

ście z leżenia tyłem do siadu  (wydech), 

powrót do pozycji wyj

ściowej  (wdech). 

Z le

żenia tyłem, ramiona w pion ze skłonem 

w przód i chwytem r

ąk za kostki (wydech), 

powrót do pozycji wyj

ściowej (wdech). 

Le

żenie tyłem, ramiona w bok ze wznosem 

nóg pionowo w gór

ę, krążenie obunóż z 

przodu w bok, w tył, w bok, (wydech) z 
podci

ąganiem kolan do klatki piersiowej 

(wdech). 

background image

3         

W pozycji 
wyj

ściowej z 

nogami 
wyprostowanymi 

 

 
 

10 

(Wydech), nogi wykonuj

ą  równocześnie 

rozkrok przesuwaj

ąc piętami po podłożu, 

(wydech) z równoczesnym ł

ączeniem stóp. 

(Wdech), w spoczynkowej pozycji le

żącej, 

(wydech) z podci

ąganiem kolan do klatki 

piersiowej. 

W siadzie 
skrzy

żnym 

 

11 
 
 
 
 
 
12 
 
 
 
13 
 
 
 
 
 
14 
 
 
15 

(wdech)z równoczesnym unoszeniem ramion 
bokiem w gór

ę, ręce spoczywają na 

kolanach. Klasn

ąć nad głową i popatrzeć na 

r

ęce, )wydech) z równoczesnym 

opuszczeniem ramion i oparciem r

ąk o 

kolana. 
R

ęce ugięte na barkach. (Wdech) z 

unoszeniem łokci w gór

ę, (wydech) Z 

opuszczeniem łokci i przyci

ąganiem ich do 

klatki piersiowej. 
R

ęce ugięte na barkach z równoczesnym 

zataczaniem kółeczek,  ruch odbywa si

ę w 

kierunku od przodu ku górze, przy 
opuszczeniu tyłem (wydech), powtórzy

ć 

kilka razy ruch kr

ążenia i zmienić kierunek 

zataczanego kółeczka. 
Z siadu skrzy

żnego, ramiona wsparte o 

podłog

ę, wyprost w pion (wdech). Skłon 

tułowia w przód i wytrzymanie (wydech). 
R

ęce złożone na klatce piersiowej, (wdech) z 

równoczesnym wymachem jednej r

ęki w bok 

, popatrze

ć na rękę, (wydech), ręka wraca na 

klatk

ę piersiową. To samo powtórzyć z 

wymachem drugiej r

ęki. 

W siadzie 
skulonym 

 

16 R

ęce na kolanach lub przy udach na podłożu. 

(Wdech) z równoczesnym wymachem obu 
ramion w gór

ę, (wydech) ze skłonem tułowia 

w przód, opuszczeniem ramion i 
wyprostowaniem nóg. 

W siadzie 
prostym 

 

17 
 
 
 
18 
 
 
19 
 
 
20 

R

ęce na biodrach. (Wdech) z uwypukleniem 

klatki piersiowej i cofaniem łokci w tył, 
(wydech) z powrotem łokci w przód i lekkim 
pochyleniem si

ę w przód. 

Siad prosty. Pionowy skurcz ramion – 
(wdech) z uwypukleniem klatki piersiowej, 
(wydech) z opuszczeniem ramion. 
Dmuchanie na gor

ące mleko. Ćwiczenie 

oddechowe - gł

ęboki wdech nosem, wydech 

ustami. 
Siad prosty - pionowy skurcz ramion, 
(wdech) z uwypukleniem klatki piersiowej, 
(wydech) z opuszczeniem ramion.  
 

background image

1 2 

W siadzie 
prostym 
rozkrocznym 

 

21 
 
 
 
 
22 
 

R

ęce spoczywają przy udach na podłożu. 

Ćwiczyć parami z piłką siatkową. 
Przetaczanie piłki do partnera (wdech), 
(wydech) z pochyleniem tułowia w przód i 
wypchni

ęcie piłki po podłożu.. 

R

ęce na biodrach. (Wdech) z wymachem 

ramienia, (Wydech) ze skr

ętoskłonem do 

kolana przeciwnego. R

ęka dotyka opuszków 

lub palców stóp 

W siadzie 
kl

ęcznym 

 

23 
 
24 
 

Kl

ęk, ramiona w górę skos (wdech), opust i 

przej

ście do siadu klęcznego (wydech). 

Siad kl

ęczny podparty,  ramiona jak najdalej  

w przód (wydech), wyprost do kl

ęku (wdech) 

W siadzie 
okrakiem na 
ławeczce 

 

25 
 
 
 
26 

R

ęce ugięte na biodrach. (Wdech) z 

cofaniem łokci w tył, (wydech) z lekkim 
skierowaniem łokci do przodu pauza – owrót 
do pozycji wyj

ściowej. 

(Wydech) z wymachem ramion i skr

ętem 

tułowia, (wydech)  - r

ęce ugiąć przed klatką 

piersiow

ą 

W pozycji 
stoj

ącej w 

rozkroku 

 

27 
 
 
28 
 
29 
 
 
 
30 

Wznos ramion w gór

ę ze wspięciem 

(wdech), lu

źny opust ramion i postawa 

(wydech). 
Kr

ążenia tułowia w przód, w dół, (wydech), 

w bok, w tył  (wdech). 
Spr

ężynowanie nóg, z równoczesnym 

wahadłowym ruchem ramion w przód do 
poziomu (wdech), ruch ramion dołem w tył 
(wydech). 
Wspi

ęcie, ramiona wzdłuż tułowia (wdech), 

przej

ście do przysiadu kucznego i siadu 

kl

ęcznego z dotknięciem głową podłogi 

(wydech). Powrót do pozycji wyj

ściowej. 

10  W pozycji na 

czworakach 

 

31 
 
 
32 
 
33 
 
 
 
 
34 

(Wdech) z podniesieniem głowy, (wydech) z 
opuszczeniem głowy. W czasie pauzy głowa 
wraca do pozycji wyj

ściowej. 

(Wdech) z podniesieniem głowy, (wydech) z 
opuszczeniem głowy i wygi

ęciem pleców. 

(Wdech) z uniesieniem głowy, (wydech) z 
„ukłonem japo

ńskim” tj siad na piętach, ręce 

jak najdalej wyci

ągnięte w przód, tułów 

pochylony do kolan, głowa jak najdalej 
przód. 
(Wdech) z wymachem r

ęki w górę w skos i 

odchyleniem klatki piersiowej, (wydech) z 
powrotem do pozycji wyj

ściowej. Powtórzyć 

r

ęką przeciwna.  

 

background image

1 2 

11 

Ćwiczenia w 
marszu 

 

35 

 

36 

 
 

37 

 

38 

Dwa kroki marszu (wdech), 4 kroki biegu 
(wydech). 
Zabawa w ba

ńki mydlane. Ćwiczenie 

oddechowe – gł

ęboki wdech nosem, wydech 

ustami. 
Marsz w miejscu ze 

śpiewem piosenki w 

rytmie marszowym.  
Dmuchawiec. Nabieranie powietrza i 
zdmuchiwanie owoców mniszka ( ulubiona 
zabawa dzieci na ł

ące). 

 
 
 
 
 
 
 

Opracowała: mgr Jadwiga G

ąsiorowska 

Szkoła Podstawowa nr 3 we Włocławku 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

Bibliografia 

 

1.  Barbara Piotrkowska.  Gimnastyka oddechowa dla dzieci i 

młodzie

ży, Społeczny Komitet Walki z Gruźlicą i Chorobami 

Płuc, Warszawa 1978 r. 

2.  Celina Malczyk, Alojzjusz Smolik. „Gimnastyka wyrównawcza 

w szkole”, Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, Warszawa 1963.