FIZJOLOGIA UKŁADU 

WYDALNICZEGO 

UKŁAD WYDALNICZY  

FIZJOLOGIA NEFRONU 

Miąższ nerki zajmuje się aktywną eliminacją z osocza końcowych produktów 

przemiany materii i substancji toksycznych 

Odbywa się to głównie za pomocą trzech 
mechanizmów tkankowych: 
 

1.  

FILTRACJI 

 

2.  

RESORPCJI

 zwrotnej 

 

3.  

SEKRECJI 

(wydzielanie) 

W przefiltrowanej frakcji osocza znajdują się: 

 

 cukry proste 
 aminokwasy 
 mocznik 
 kwas moczowy 
 kreatynina 
 fosforany nieorganiczne 
 inne elektrolity 
 niewielka ilość białka 

UKŁAD WYDALNICZY  

FILTRACJA 

Filtracja odbywa się w kłębuszkach nerkowych 

 

W obrębie naczyń włosowatych jest wysokie ciśnienie krwi, co ułatwia przechodzenie 

znacznej części płynnej zawartości naczyń do jamy torebki kłębuszka 

Powstały w jamie torebki 
kłębuszka przesącz nazywany jest 

MOCZEM PIERWOTNYM 

Kłębuszek nerkowy 

Kanalik I rzędu 

Objętość przesączanego osocza - 130 ml/min 

Ciśnienie hydrostatyczne w 
naczyniach 

Ciśnienie onkotyczne 

Ciśnienie onkotyczne 

UKŁAD WYDALNICZY  

FILTRACJA 

Najsilniejszymi czynnikami przeciwdziałającymi filtracji są: 

 

 

ciśnienie onkotyczne w naczyniach 

 

 ciśnienie płynu wewnątrzoterbkowego 

Ciśnienie filtracji = 50 mmHg – 15 mmHg – 25 mmHg = 10 mmHg 

UKŁAD WYDALNICZY  

RESORPCJA ZWROTNA 

Resorpcja zwrotna składników moczu pierwotnego rozpoczyna się natychmiast po 

przejściu do kanalika krętego I rzędu 

Resorpcji tutaj ulegają: 

 

 glukoza (całkowicie) 
 woda (85%) 
 większość NaCl 

 

Ponadto resorpcji aktywnej ulegają: 

 

 białka 
 aminokwasy 
 witaminy 

Aktywna resorpcja chlorków pod 
wpływem aldosteronu 

Kanalik I rzędu 

Pętla nefronu 

Skutkiem resorpcji jest 

hipotoniczność

 zawartości 

kanalików pętli nefronu 

przy 

przepływie do kanalików II 
rzędu 

W dalszych częściach nefronu resorpcja 
ma charakter wybiórczy i jest regulowana 
wpływami hormonów 

Kłębuszek nerkowy 

Kanalik II rzędu 

UKŁAD WYDALNICZY  

RESORPCJA ZWROTNA 

Płyn opuszczający kanalik I – rzędu jest izotoniczny 

UKŁAD WYDALNICZY  

PĘTLA HENLEGO 

Przepuszczalność wody: 

  część zstępująca – przepuszczalna 

  część wstępująca – 

NIE

przepuszczalna  

 

Przepuszczalność Na

+

 : 

  część zstępująca – 

NIE

przepuszczalna 

  część wstępująca –  przepuszczalna 

Przepuszczalne dla H

2

O 

Przepuszczalne  
dla H

2

O pod wpływem 

wazopresyny (ADH) 

Nieprzepuszczalne  

dla H

2

O 

UKŁAD WYDALNICZY  

 MECHANIZM PRZECIWPRĄDOWY 

Izotoniczny płyn opuszczający kanalik I – rzędu staje się hiperosmotyczny w miarę 

przemieszczania się w ramieniu zstępującym pętli Henlego 

Aktywny transport jonów Na

+

 z wnętrza ramienia wstępującego pętli do tkanki śródmiąższowej 

powoduje, że wraz ze wzrostem stężenia jonów Na

+

 w tkance śródmiąższowej wzrasta w tym 

miejscu ciśnienie osmotyczne, które wywołuje przechodzenie wody z ramienia zstępującego pętli. 

Procesy wywędrowania jonów Na

+

 z ramienia wstępującego oraz wody z ramienia 

zstępującego powodują stałe zagęszczanie moczu moczu w ramieniu zstępującym i 
rozcieńczanie w ramieniu wstępującym – powstaje gradient stężenia   

UKŁAD WYDALNICZY  

SEKRECJA 

Część związków wydalanych z moczem dostaje się do kanalików w wyniku wydzielania 

przez komórki kanalików nerkowych 

 

Wydzielane związki dyfundują z naczyń włosowatych do tkanki śródmiąższowej i na 

skutek aktywnego transportu są wychwytywane przez komórki i przenoszone do 

wnętrza kanalików 

Jony ulegające sekrecji: 

 

 H

+

  

 NH

4

+ 

 

 K

+

 

Sekrecja w kanalikach II rzędu służy utrzymaniu 
równowagi kwasowo-zasadowej  
(kanalik II rzędu działa jako wymiennik jonowy) 

 

 Jony  Na

+

 są zastępowane przez jony NH

4

+

 (jony 

NH

4

+

 wiążą jony Cl

–

 i są wydalane w postaci NH

4

Cl) 

 

 Natomiast jony Na

+

 ulegają resorpcji zwrotnej po 

połączeniu z jonami HCO

3

– 

 

Nerki wytwarzają i wydzielają do moczu jony H

+

 i 

NH

3

 , odtwarzając jednocześnie HCO

3

–

  i 

odprowadzając je do osocza 

UKŁAD WYDALNICZY  

FIZJOLOGIA NEFRONU