PAŃSTWO POLSKIE 

 

Ustrój państwa  
 

Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej: Zgodnie z Konstytucją to: republika 
parlamentarna  
 
realizuje zasady:  

- suwerenności narodu  
- niepodległości i suwerenności państwa  
- demokratycznego państwa prawnego  
- społeczeństwa obywatelskiego  
- trójpodziału władzy  
- legalizmu 
- społecznej gospodarki rynkowej  
- przyrodzonej godności człowieka  

Rzeczpospolita to państwo unitarne 

 
Organ państwa - osoba bądź zespół ludzi upowaŜnionych do wykonywania określonych 
czynności w imieniu państwa  
 
Urząd - funkcje pomocnicze w stosunku do organów państwa  
np.  

organ państwa:  

główny, wojewódzki, powiatowy, graniczny lekarz weterynarii –  

 urząd:  

główny, wojewódzki, powiatowy, inspektorat weterynarii   

 

Organ państwa  
Poprzez normy prawne - określenie sposobu powoływania i odwoływania takŜe załoŜenia 
dotyczące trybu pracy organu  
potrzeba przydzielenia organowi pewnej grupy osób i środków materialnych, 
wspomagających jego działalność (urząd) 
- Kompetencja  

- uprawnienia,  
- obowiązki 

moŜliwość korzystania ze środków o charakterze władczym, wynikających z władzy 
zwierzchniej państwa (imperium), łącznie z moŜliwością posłuŜenia się przymusem 
państwowym 
 MoŜliwość podejmowania działań władczych  
 
Przejawem działalności organów państwa są: decyzje władcze (wyrok sądu, decyzja 
administracyjna, ustawa uchwalona przez Sejmu czy rozporządzenie ministra) 
Decyzję władczą cechują: 

1. 

podejmowanie w sposób sformalizowany, 

2. 

przypisywanie określonemu organowi, 

3. 

podawanie do wiadomości, 

4. 

mają moc powszechnie obowiązującą. 

Państwo nie posiadające Ŝadnych organów nie moŜe funkcjonować.  
 

Podmiot prawa – ten, kto moŜe posiadać uprawnienia (prawa) lub obowiązki, a więc ma 
zdolność prawną  
Podmiotowość prawną nadaje prawo. KaŜdy człowiek jest podmiotem prawa od chwili 
urodzenia aŜ do śmierci. 

 
Podmiotem prawa jest: 

• 

osoba fizyczna 

• 

osoba prawna 

• 

jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, jeśli posiada zdolność 
prawną. 

 
Osobowość prawna - pojęcie określające zdolność osób prawnych do bycia podmiotem 
praw i obowiązków oraz do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych. Jest 
immanentnie związane z powstaniem osoby prawnej, gdyŜ bez osobowości prawnej osoba 
prawna przestaje istnieć. 

 

Zdolność prawna – zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych. Zdolność 
prawna jest atrybutem następujących podmiotów prawa: 

• 

osób fizycznych 

• 

osobami prawnymi, w szczególności Skarbu Państwa 

• 

jednostek organizacyjnych, niebędących osobami prawnymi, którym zdolność prawną 
nadają przepisy szczególne 

 

Osoba prawna – Osobę prawna - zazwyczaj trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych 
w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej 
wyposaŜonej przez prawo w osobowość prawną.  

Osobami prawnymi nie są m.in.: 

 

organy władzy państwowej z aparatami towarzyszącymi (z niektórymi wyjątkami, jak 
np. fundusze celowe, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje kultury) 

 
 
Osoba fizyczna   
 

Zdolność do czynności prawnych – w prawie cywilnym zdolność do dokonywania we 
własnym imieniu czynności prawnych, czyli do przyjmowania i składania oświadczeń woli 
mających na celu wywołanie powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego. Innymi 
słowy, jest to zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej (nabywania 
praw i zaciągania zobowiązań). 
Zdolność do czynności prawnych moŜe być pełna albo ograniczona, moŜna jej równieŜ nie 
mieć w ogóle. 

 

Pełną zdolność do czynności prawnych mają pełnoletnie osoby fizyczne oraz wszystkie osoby 
prawne. Przesłanką niezbędna do posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych przez 
osoby fizyczne jest pełnoletność, a nie wiek. 
Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby małoletnie, które ukończyły 13 lat 
oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo,  
 
Zdolność sądowa – zdolność do występowania w procesie sądowym w charakterze strony 
 
Zdolność procesowa – zdolność podmiotów procesu sądowego (postępowania sądowego) 
do samodzielnego podejmowania czynności procesowych, takich jak np. wytaczanie 
powództwa i zaskarŜanie orzeczeń sądowych, składanie wszelkiego rodzaju oświadczeń i 
wniosków