Etapy procesu badawczego (cz.1)
Etapy procesu badawczego (cz.1)
Etapy procesu badawczego
*
• Problematyka badawcza
1
• Cele badań: (poznanie, wyjaśnienie, przewidywanie)
2
• Postawienie problemów badawczych
3
• Formułowanie hipotez
4
• Dobór zmiennych i wskaźników
5
• Dobór próby badawczej i terenu badań
6
• Dobór metod i technik badawczych
7
• Przeprowadzenie badań empirycznych
8
• Analiza danych i wnioskowanie
9
• Sprawdzenie wyników, zastosowanie w praktyce
NIE
Zas
to
so
w
an
ie
w
p
rak
ty
ce
Te
o
ri
a
–
w
zr
o
st
w
ie
d
zy
n
au
ko
w
ej
TAK
Problematyka badawcza
Motywy wyboru problematyki
1. Motywy społeczne
2. Preferencje osobiste
3. Doskonalenie praktyki
4. Weryfikacja teorii
5. Literatura przedmiotu
1. Cel
Po co?
W jakim celu
prowadzić
badania?
Opisać
Przewidzieć
Wyjaśnić
1. Cel
Po co?
W jakim celu
prowadzić
badania?
Opisać
Przewidzieć
Wyjaśnić
Co?
Gdzie?
Kiedy?
Jak?
1. Cel
Po co?
W jakim celu
prowadzić
badania?
Opisać
Przewidzieć
Wyjaśnić
Dlaczego
tak jest?
Jakie są
przyczyny?
1. Cel
Po co?
W jakim celu
prowadzić
badania?
Opisać
Przewidzieć
Wyjaśnić
Co to
spowoduje?
Jakie będą
konsekwen-
cje?
2. Problem badawczy
Codzienna
obserwacja
Problematyka
badawcza (pytania
odnoszące się do
przedmiotu)
Widzę jak
wyglądają
relacje
uczeń-
nauczyciel
Słyszę co
mówi się o
finansowa
niu
oświaty
Uczniowi
e,
rodzice,
nauczycie
le
Szkoła
Niepowo
dzenia
szkolne
Przestępc
zość
Jakie są
aspiracje
uczniów?
Jak przebiega
proces edukacji
patriotycznej?
Przedmiot badań
(rzeczy, obiekty,
zjawiska i procesy)
2. Problem badawczy
Problem badawczy to tyle, co pytanie lub
zespół pytań, na które odpowiedzi ma
dostarczyć badanie.
S. Nowak
Problem => pytanie
Nie każde pytanie to problem
2. Problem badawczy
rodzaje problemów i pytań badawczych
Właściwości
przedmiotu
Cechy
ilościowe
(mierzalne)
Cechy
jakościowe
(niemierzalne)
•
Jaka jest przeciętna liczba
uczniów w klasie?
•
Ilu uczniów dojeżdża do
szkoły?
•
Jaka jest średnia płaca
nauczycieli?
•
Jakie formy współpracy
dominują w relacjach szkoła
rodzina?
•
Jakiego rodzaju
zainteresowania cechują
uczniów szkół?
2. Problem badawczy
rodzaje problemów i pytań badawczych
Relacje między
zmiennymi
Zmienne
niezależne
Zmienne
zależne
Jaki jest związek pomiędzy
•
stosowanymi metodami nauczania a poziomem wiedzy uczniów?
•
pochodzeniem
społecznym
uczniów
a
ich
osiągnięciami
szkolnymi?
•
wynikami w nauce a poziomem aspiracji
2. Problem badawczy
problemy szczegółowe
Przedmiot badań:
Aspiracje uczniów
Problem główny:
Jakie są aspiracje życiowe uczniów klas
maturalnych?
Problemy szczegółowe:
Jaki jest poziom aspiracji życiowych uczniów?
Jakie mają zainteresowania uczniowie klas maturalnych?
Jakie mają umiejętności uczniowie klas maturalnych?
Jaka jest aktywność społeczna uczniów klas maturalnych?
•
W jakie działania pozaeduakcyjne angażują się uczniowie
na terenie szkoły?
•
W jakie działania pozaeduakcyjne angażują się uczniowie
poza szkołą?
2. Problem badawczy (ocena zasadności problemów)
•
Czy są sformułowane konkretnie
, to
jest czy odnoszą się do zjawisk realnie
istniejących,
a
nie
do
pojęć
abstrakcyjnych wieloznacznych?
2. Problem badawczy (ocena zasadności problemów)
•
Czy tworzą system spełniający wymogi
klasyfikacji logicznej
, to znaczy czy
podjęte problemy badawcze są ze sobą
właściwie powiązane?
2. Problem badawczy (ocena zasadności problemów)
•
Czy są sformułowane jednoznacznie
,
to jest czy użyte w nich pojęcia są na
tyle ostre, że wyznaczają zakresy tych
nazw bez wątpliwości?
2. Problem badawczy (ocena zasadności problemów)
•
Czy opierają się na założeniach, które
uznaliśmy za prawdziwe
?
2. Problem badawczy (ocena zasadności problemów)
•
Czy sformułowano odpowiednią liczbę
pytań
, to znaczy czy nie jest ich zbyt
mało, aby udzielić odpowiedzi na
problem główny, bądź za dużo?
3. Hipotezy badawcze
Hipoteza
(z gr. hypothesis przypuszczenie)
to zakładana przez badacza wstępna
i
niesprawdzona
odpowiedź
na
sformułowany
problem,
którego
prawdziwość
lub
fałszywość
chcemy
potwierdzić w toku badań
3. Hipotezy badawcze
warunki poprawności
musi poddawać się weryfikacji, aby w
drodze badań empirycznych można było
stwierdzić, czy wysunięte przypuszczenia
są słuszne czy nie. Hipoteza, której nie
można
zweryfikować,
nie
może
pretendować
do
miana
hipotezy
naukowej
3. Hipotezy badawcze
warunki poprawności
powinna być twierdzeniem wyrażonym
jednoznacznie,
tak
aby
występujące
w niej pojęcia, zmienne i związki były
jasno i jednoznacznie sformułowane
3. Hipotezy badawcze
warunki poprawności
musi
wnosić
coś
nowego
do
dotychczasowej
wiedzy,
wzbogacając
dotychczasowy
dorobek
naukowy
i
wskazując
na
niezbadany
dotąd
fragment
istniejącej
rzeczywistości
społecznej
3. Hipotezy badawcze
warunki poprawności
powinna być przypuszczeniem wysoce
prawdopodobnym,
mającym
swoje
uzasadnienie
w
dotychczasowym
dorobku naukowym oraz w literaturze
przedmiotu. Hipoteza nie powinna być
sprzeczna
z
udowodnionymi
już
twierdzeniami danej nauki
3. Hipotezy badawcze
warunki poprawności
powinna określać związki pomiędzy
dającymi się zbadać zmiennymi oraz
występujący
między
nimi
kierunek
dodatni lub ujemny
3. Hipotezy badawcze
rodzaje hipotez
Rodzaje
hipotez
Wyjściowa
Robocza
3. Hipotezy badawcze
rodzaje hipotez
Rodzaje
hipotez
Wyjściowa
Robocza
Formułowana jest w postaci zdania
ogólnego, określającego zasadnicze
tendencje dotyczące przejawiania
się badanego zjawiska.
Twierdzenia takie badacz może
wysuwać,
opierając
się
na
literaturze
przedmiotu
lub
odwołując się do innych badań
Np.:
Im większą sympatią uczniów jakiejś klasy
cieszy się nauczyciel, tym łatwiej jest mu utrzymać
dyscyplinę w klasie.
Uczniowie należący do szkolnych organizacji
młodzieżowych
mają
większe
poczucie
odpowiedzialności za podejmowane działania niż
ich rówieśnicy, którzy do takich organizacji nie
należą
3. Hipotezy badawcze
rodzaje hipotez
Rodzaje
hipotez
Wyjściowa
Robocza
Przypuszczenie
jakie
przyjmuje
badacz w celach realizacyjnych.
Różni
się
ona
od
hipotezy
wyjściowej tym, że wysunięte w niej
przypuszczenie
podlegać
będzie
sprawdzeniu
w
toku
badań
empirycznych.
Sympatia, odpowiedzialność
Definicja operacyjna
3. Hipotezy badawcze
rodzaje hipotez
Hipoteza zerowa
W przypadku, gdy istnieją trudności
w określeniu stopnia prawdopodo-
bieństwa
prawdziwości
wysuniętej
hipotezy
roboczej,
formułuje
się
hipotezę konkurencyjną
3. Hipotezy badawcze
rodzaje hipotez
Czy hipotezy muszą być zawsze
postawione