background image

Spo∏eczeƒstwo

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

I. Naród i procesy narodotwórcze

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

1. Naród w sensie etnicznym i politycznym

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

2. Czynniki narodotwórcze

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

II. Historyczne i wspó∏czesne typy spo∏eczeƒstw

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

1. Spo∏eczeƒstwo pierwotne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

2. Spo∏eczeƒstwo niewolnicze

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

3. Spo∏eczeƒstwo feudalne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

4. Spo∏eczeƒstwo przemys∏owe

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

5. Spo∏eczeƒstwo postindustrialne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24

6. Inne klasyfikacje spo∏eczeƒstw

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

III. Zmiany struktury spo∏eczeƒstwa polskiego w procesie

transformacji ustrojowej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

Polityka

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

I. Istota systemu politycznego oraz instytucje
w paƒstwie demokratycznym

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

1. Istota systemu politycznego

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

2. Instytucje w paƒstwie demokratycznym

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

A. Partie polityczne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

B. Grupy interesu

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

38

C. Organy paƒstwowe

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39

II. Mechanizmy dzia∏ania paƒstwa demokratycznego

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

44

1. Wybory

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

44

2. Koalicje

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

44

3. Opozycja

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

III. AktywnoÊç polityczna obywateli w systemie demokratycznym

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

1. BezpoÊrednie uczestnictwo w kierowaniu sprawami publicznymi

 . . . . . . . . . . . .

49

2. AktywnoÊç wyborcza obywateli

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

53

3. AktywnoÊç polityczna na szczeblu samorzàdowej

wspólnoty lokalnej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

4. S∏u˝ba publiczna

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

IV. Mechanizmy ochrony praw cz∏owieka

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

1. Przejawy naruszeƒ praw cz∏owieka

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

2. Przyczyny naruszeƒ praw i wolnoÊci cz∏owieka

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

60

3. Mechanizmy ochrony praw i wolnoÊci cz∏owieka

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

60

A. Mechanizmy prawa wewn´trznego

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

60

B. Mechanizmy prawa mi´dzynarodowego

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

62

C. Organizacje pozarzàdowe

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

66

www.wsip.com.pl

3

Spis treÊci

background image

Spis treÊci

4

V. Typologia, etapy rozwoju i ewolucja doktryn politycznych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

1. Typologia doktryn politycznych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

2. Ewolucja i zasi´g oddzia∏ywania wspó∏czesnych

doktryn politycznych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

72

A. Liberalizm we wspó∏czesnym Êwiecie

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

B. Ewolucja wspó∏czesnej myÊli konserwatywnej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

C. Moralny i polityczny wymiar myÊli 

chrzeÊcijaƒsko-demokratycznej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

77

D. Kryzys i przemiany doktryny socjaldemokratycznej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

78

3. Ideologie nowych ruchów spo∏ecznych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

A. Feminizm

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

82

B. Ekologizm

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

83

4. Ideologie fundamentalistyczne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

85

VI. Wspó∏czesne doktryny i partie polityczne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

1. Miejsce ideologii w strategii partii politycznych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

2. Ideologie i partie polityczne w Polsce

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

3. Ideologie i partie polityczne na Êwiecie

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

VII. Modele ustrojowe paƒstw demokratycznych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

1. Typologia demokratycznych systemów politycznych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

A. Monarchia i republika

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

97

B. Systemy prezydialne i parlamentarne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

C. Systemy parlamentarno-gabinetowe, gabinetowo-parlamentarne,

prezydenckie, mieszane i parlamentarno-komitetowe

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

2. Formy paƒstwa

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

101

A. Paƒstwo unitarne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

101

B. Paƒstwo z∏o˝one

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

102

C. Autonomia

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

105

VIII. Zagro˝enia demokracji

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

107

Prawo

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

111

I. System prawny Rzeczypospolitej Polskiej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

111

1. Czynniki wp∏ywajàce na polski system prawny

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

111

A. Transformacja systemu prawnego Rzeczypospolitej Polskiej

 . . . . . . . . . . . .

111

B. Rozwój praw cz∏owieka

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

111

C. Integracja europejska

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

112

D. Globalizacja

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

112

2. WartoÊci szczególnie chronione przez system prawny RP

 . . . . . . . . . . . . . . . . .

113

A. Dobro wspólne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

113

B. Otwarte spo∏eczeƒstwo obywatelskie

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

113

C. GodnoÊç

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

114

D. WolnoÊç

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

114

E. W∏asnoÊç

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

115

3. Ga∏´zie polskiego systemu prawa

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

115

II. Wybrane zagadnienia z kodeksów prawa polskiego

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

120

1. Kodeks cywilny

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

120

A. W∏asnoÊç

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

120

B. Umowy

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

123

C. Czyny niedozwolone (wyrzàdzenie szkody)

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

123

background image

2. Kodeks karny

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

124

A. Poj´cie przest´pstwa

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

124

B. Istota kary

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

124

C. Rodzaje kar i Êrodków karnych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

125

3. Kodeks rodzinny i opiekuƒczy

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

127

A. Ma∏˝eƒstwo

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

127

B. Stosunki mi´dzy rodzicami a dzieçmi

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

128

4. Kodeks pracy

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

129

A. Podstawowe zasady prawa pracy

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

129

B. Stosunek pracy

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

130

C. Zatrudnianie m∏odocianych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

131

III. Obywatel w sàdzie

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

134

1. Proces cywilny

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

134

2. Proces karny

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

139

IV. Wykonywanie prawa (egzekucja praw)

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

146

1. Egzekucja cywilna

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

146

2. Egzekucja administracyjna

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

147

3. Egzekucja skarbowa – prawo karne skarbowe

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

148

4. Egzekucja karna – prawo karne wykonawcze

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

148

5. Egzekucja prawa mi´dzynarodowego publicznego

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

149

V. Prawne formy walki z korupcjà – Polska i Êwiat

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

151

Polska, Europa, Êwiat

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

154

I. Unia Europejska – wielop∏aszczyznowa wspólnota Europejczyków

 . . . . . . . . . . . . . . .

154

1. Unia Europejska jako wspólnota kulturowa

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15

4

2. Unia Europejska jako wspólnota spo∏eczna

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

155

3. Unia Europejska jako wspólnota ekonomiczna

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

156

4. Unia Europejska jako wspólnota prawna

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

157

5. Unia Europejska jako wspólnota polityczna

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

159

II. Unia Europejska – instytucje, procedury, wyzwania

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

163

1. Instytucje Unii Europejskiej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

163

A. Rada Europejska

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

3

B. Rada Unii Europejskiej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

165

C. Komisja Europejska

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

168

D. Parlament Europejski

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

169

E. Europejski Trybuna∏ SprawiedliwoÊci

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

175

F. Europejski Trybuna∏ Rewidentów

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

176

G. Komitet Ekonomiczno-Spo∏eczny

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

177

H. Komitet Regionów

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

178

2. Proces decyzyjny we Wspólnocie Europejskiej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

178

3. Perspektywy rozwoju Unii Europejskiej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

181

III. Polska w Unii Europejskiej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

184

1. Polityczny wymiar cz∏onkostwa Polski w Unii Europejskiej

 . . . . . . . . . . . . . . . . .

184

2. Ekonomiczny wymiar cz∏onkostwa Polski w Unii Europejskiej

 . . . . . . . . . . . . . .

185

3. Spo∏eczny wymiar cz∏onkostwa Polski w Unii Europejskiej

 . . . . . . . . . . . . . . . . .

187

IV. Polityka zagraniczna Polski

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

189

1. Polityka zagraniczna paƒstwa i jej uwarunkowania

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

189

Spis treÊci

www.wsip.com.pl

5

background image

2. Instrumenty realizacji polityki zagranicznej

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

190

3. Polska polityka zagraniczna

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

192

A. Cz∏onkostwo w strukturach bezpieczeƒstwa NATO

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

193

B. Wspó∏praca w regionie

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

194

C. Stosunki Polski z jej sàsiadami

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

195

D. AktywnoÊç na forum organizacji mi´dzynarodowych

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

197

V. NierównoÊci ekonomiczne i spo∏eczne we wspó∏czesnym Êwiecie

 . . . . . . . . . . . . . . . . .

200

1. NierównoÊci spo∏eczne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

200

2. NierównoÊci ekonomiczne mi´dzy paƒstwami

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

200

3. Zró˝nicowanie ekonomiczne regionów

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

202

4. NierównoÊci ekonomiczne i spo∏eczne mi´dzy jednostkami

 . . . . . . . . . . . . . . . .

202

VI. Globalizacja

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

205

1. Istota globalizacji

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

205

2. P∏aszczyzny globalizacji

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

207

A. Globalizacja gospodarki

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

208

B. Globalizacja a Êrodki przekazu informacji

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

209

C. Globalizacja kultury

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

210

D. Globalizacja a Êrodowisko naturalne

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

211

E. Globalizacja w polityce

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

213

3. Skutki globalizacji

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

214

4. Zagro˝enia powodowane przez globalizacj´

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

216

Spis treÊci

6