kręgowce cechy ancestralne 

Kto jest kręgowcem?   - niełatwe zadanie, formy kopalne 
                                                           

wspólny plan budowy 

Bauplan 

                                                           wspólny program rozwojowy 
                                                           dziedzictwo genetyczne 

 

matronicowate 

Po co uniwersytet ?  L. Kołakowski 
 
      ponad 1 mln studentek i studentów 
                     58 % studentki  

mózg i region głowowy 

•

struna grzbietowa - do końca głowy * 

•

brak cranium 
 
 

•

prosty mózg, pęcherzyk mózgowy 

       brak wyspecjalizowanych narządów   
       zmysłów (wyj. fotoreceptory ) 
     
      słabe postrzeganie na odległość  
       (skóra jest wrażliwa) 
 
 
   brak elektrorecepcji 
 

•

głowa przed  struną grzbietową 

•

cranium (czaszka) - otacza mózg, 
złożona z kapsuły wokół mózgu i jego 
składników sensorycznych 

•

mózg trzyczęściowy + złożone 
narządy zmysłu (oko, n. węchu, ucho 
wewnętrzne) 
 

•

lepsze postrzeganie odległościowe: 

       poza oczyma i n. węchu, linia boczna 
       na głowie i wzdłuż ciała (ruch wody) 
      (śluzice słabo rozwinięty tylko na 
       głowie) 
     elektrorecepcja - prawdop. pierwotna 
      utrata u śluzic 

strunowiec  niekręgowcowy  

kręgowiec pierwotny   

gardziel i oddychanie 

•

łuki  - odżywienie przez filtrację 

•

(oddychanie - dyfuzja całą pow. ciała) 
 

•

liczne łuki/szpary  skrzelowe  

        (do 100 par) 

 

•

gardziel bez mięśni 

      (wyj. ściana atrium, zewn. jama ciała) 
      ruch wody  przez gardziel i łuki - rzęski 
 
łuki skrzelowe - materiał 
kollagenopodobny 
 
 

•

łuki skrzelowe (gardzielowe) oparcie dla 
skrzel, główna funkcja oddychanie 

•

mniej szpar skrzelowych (6-10 par) 

      skrzela o złożonej strukturze (blaszki) 
 
    gardziel z wyspecjalizowanymi mięśniami 
    (m. branchiomerowe) 
    przepływ wody dzięki aktywnej pompie 
    mięśniowej 
 
•

łuki skrzelowe - chrząstka (elastyczna) 
wspomaga pompowanie 
 

odżywianie i trawienie 

   jelito bez mięśni; ruch pokarmu - rzęski 
 
trawienie wewnątrzkomórkowe, 
cząstki pokarmu pobierane przez komórki 
wyścielające jelita 
 
brak wyodrębnionej wątroby i trzustki: 
część zwana caecum - prawodp. 
homologiczna obu narządom 

•

jelito umięśnione: ruch pokarmu 
perystaltyka  

•

trawienie pozakomórkowe: enzymy 
wlewają się do światła, produkty 
trawienia absorbowane przez 
komórki wyścielające jelito 
 

•

wyodrębniona wątroba i trzustka 

serce  i krążenie krwi 

brzuszna struktura pompująca (brak 
serca; skurcze naczyń; = sinus venosus 
kręgowców). Dodatkowe regiony 
kurczliwe w innych obszarach. 
 
brak kontroli nerwowej; "serce" reguluje 
skurcze 
otwarty system krążenia: duże zatoki; 
kapilary niewielkie 
 
krew niewyspecjalizowana do transportu 
gazów (tlen, dwutlenek węgla - głównie 
dyfuzja) brak erytrocytów i barwników 
oddechowych 

•

 skurcze serca położonego brzusznie, 
pompują krew (dodatkowe regiony 
kurczliwe u śluzic, pierwotne?) 

    serce trzyczęściowe (->zatoka żylna,   
     przedsionek, komora)  
   nerwowa kontrola skurczów serca  
   (wyj. śluzice) 
zamknięty system krążenia: bez zatok 
(niektóre zachowały się u śluzic i 
minogów); rozległy system kapilar 
 
krew pełni rolę transportu gazów 
oddechowych.  Erytrocyty z hemoglobiną 
(łączy się z O

2

 i C0

2

, wspomaga ich 

transport) 
 

wydalanie i osmoregulacja 

brak wyspecjalizowanych nerek. 
Coeloma odfiltrowywana przez 
solenocyty (komórki płomykowe), 
ujemne ciśnienie w ich wnętrzu. 
Uwalniają przesącz do atrium 
(pseudojama ciała) -> na zewnątrz przez 
atriopor 
 
płyny ciała - takie samo stężenie i skład 
jonów jak woda morska. Brak potrzeby 
kontroli objętości czy stężenia jonów. 

 wyspecjalizowane nerki z kłębuszkami; 
narządy segmentalne wzdłuż grzbietowej 
ściany ciała; ultrafiltracja krwi. Uwalniają 
przesącz do moczowodu pierwotnego 
prowadzącego do kloaki 
 
płyny ciała mniej stężone niż woda 
morska (wyj. śluzice).  
Nerki regulują objętość płynów, 
szczególnie w wodzie słodkiej). Jony 
jednowartościowe regulowane przez 
skrzela,(także miejsce wydalania azotu), 
jony dwuwartościowe regulowane przez 
nerki 

podpora i lokomocja 

struna grzbietowa główną podporą 
mięśni ciała 
miomery - V kształtne 
 
brak płetw bocznych, brak płetw 
medialnych poza płetwą ogonową 

struna grzbietowa główna podpora mięśni 
ciała; elementy kręgów wokół cewki 
nerwowej (rdzenia kręgowego) u wszystkich 
kręgowców, z wyj. śluzic 
 
miomery b. złożone, W kształtne 
 
początkowo brak płetw bocznych,  
ogonowa płetwa ze skórnymi promieniami. 
Płetwa grzbietowa obecna, z wyj. śluzic.