Globalna gospodarka
otwarta
Mikro- i
makroekonomiczne
aspekty globalizacji
UEK, Kraków, 2012 r.
*
Niniejszy materiał wyraża wyłącznie opinie autora, a nie instytucji, z którymi jest związany.
Globalna gospodarka
otwarta
Mikro- i
makroekonomiczne
aspekty globalizacji
UEK, Kraków, 2012 r.
*
Niniejszy materiał wyraża wyłącznie opinie autora, a nie instytucji, z którymi jest związany.
2
Globalizacja - definicja
Globalizacja – ogół procesów prowadzących do
coraz większej współzależności i integracji
państw, społeczeństw, gospodarek i kultur, czego
efektem jest tworzenie się "jednego świata",
światowego społeczeństwa, zanikanie kategorii
państwa narodowego; kurczenie się przestrzeni
społecznej i wzrost tempa interakcji poprzez
wykorzystanie technologii informacyjnych oraz
wzrost
znaczenia
organizacji
ponad-
i
międzynarodowych,
w
szczególności
ponadnarodowych korporacji.
3
Ołówek – symbol globalizacji
Cedrowe drzewo ścina się w Północnej Kalifornii lub
Oregonie, przewozi do San Leandro w Kalifornii i tnie na
małe kawałki; prąd do produkcji pochodzi z elektrowni
wodnej Pacific Gas and Electric Company, grafit do wkładu
jest wydobywany w Cejlonie, a po przetransportowaniu do
USA jest on mieszany z gliną z Missisipi; w procesie rafinacji
w temperaturze 1850 stopni używa się wosku z Meksyku i
naturalnych tłuszczy. Do uzyskania koloru lakieru ołówka
używa się oleju rycynowego, do zrobienia metalowej opaski
cynku i miedzi z Chile, a gumka jest wytwarzana z oleju
rzepakowego z Holenderskich Indii Wschodnich i chlorku
siarki. Inne komponenty ołówka pochodzą z Włoch i Brazylii.
W sumie, żeby powstał ołówek, potrzebne są komponenty
i działania firm w kilkunastu krajach.
Źródło: „The Freeman”, Leonard E. Read, 1958
4
Eksport towarów i usług na świecie, 1960-2002
Eksport towarów i usług na świecie, 1960-2002
mld USD
6 414,1
6 426,9
3 500,3
130,1
316,4
2 031,2
1 610,6
1 511,9
824,7
385,4
0
0
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
1960
1970
1980
1990
2000
2002
Eksport towarów
Eksport usług
5
Transgraniczne inwestycje w akcje, 1989-2002
Transgraniczne inwestycje w akcje, 1989-2002
biliony USD
1,0
2,1
4,8
5,5
7,1
10,9
9,4
7,5
3,0
5,7
8,0
9,7
15,0
11,9
11,2
0,6
1,5
1,4
0
5
10
15
20
25
30
1989
1992
1995
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Zakup akcji spółek krajowych przez inwestorów zagranicznych (CAGR - 16%)
Zakup akcji spółek zagranicznych notowanych na giełdzie kraju nabywcy (CAGR - 22%)
2,1
21,3
25,9
16,8
13,5
10,5
5,1
2,4
18,7
6
Wartość zadłużenia z tytułu emisji papierów
Wartość zadłużenia z tytułu emisji papierów
dłużnych na rynku międzynarodowym
dłużnych na rynku międzynarodowym
mld USD
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Wartość zadłużenia z tytułu emisji obligacji na rynku międzynarodowym
Wartość zadłużenia z tytułu emisji papierów dłużnych na rynku międzynarodowym
7
Stawki celne w krajach rozwijających się
Stawki celne w krajach rozwijających się
19,7
22,2
17,9
14,1
11,4
9,9
11
0
5
10
15
20
25
1980-1983 1984-1987 1988-1990 1991-1993 1994-1996 1997-1999 2000-2001
%
8
Kluczowe pytania
Które kraje odnoszą największe korzyści z globalizacji?
Które kraje ponoszą największe koszty tego procesu?
Jakie podmioty z poszczególnych krajów odnoszą
największe korzyści z globalizacji? (zwolennicy globalizacji)
Jakie podmioty z poszczególnych krajów ponoszą
największe koszty tego procesu? (przeciwnicy globalizacji)
9
Globalne nierównowagi – kto je finansuje?
Deficyt obrotów bieżących USA oraz
Deficyt obrotów bieżących USA oraz
struktura geograficzna napływu kapitału
struktura geograficzna napływu kapitału
-1000
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004
m
ld
U
SD
pozostałe kraje
Azji
strefa euro
USA
Japonia
Chiny
kraje OPEC
10
Transgraniczne przepływy kapitałowe w
latach 1980-2010
11
Kierunki transgranicznych przepływów
kapitałowych w 1999 r.
12
Kierunki transgranicznych przepływów
kapitałowych w 2009 r.
13
Struktura światowych inwestycji zagranicznych
w 2010 r.
14
Najwięksi wierzyciele i kredytobiorcy w 2010 r.
15
Przepływy kapitałowe rynki rozwinięte
vs. emerging markets
16
Przepływy kapitału z i do emerging
markets, według regionów w 2010 r.
17
Dług publiczny na świecie w latach
1990-2010 r. (% PKB)
18
Zadłużenie sektora publicznego w wybranych
krajach i regionach na koniec 2000, 2009 i 2010r.
19
Zadłużenie z tytułu kredytów i emisji
obligacji w latach 2000-2010