Genetyka zwierz

ą

t

Hodowla zwierz

ą

t II rok

Wykład 2 (13.10.2008)

Podstawowe poj

ę

cia genetyczne, I prawo Mendla, 

współdziałanie genów w obr

ę

bie jednej pary alleli

GENETYKA -

nauka o dziedziczeniu i 

zmienno

ś

ci cech

•Genetyka klasyczna
•Cytogenetyka
•Immunogenetyka
•Genetyka molekularna 
•Genetyka populacji
•Genetyka cech ilo

ś

ciowych (metody 

hodowlane)
• itd

Gen

• podstawowa jednostka  dziedziczno

ś

ci, zajmuj

ą

ca 

okre

ś

lone miejsce w chromosomie (locus, loci)

• fragment DNA koduj

ą

cy informacj

ę

o sekwencji 

aminokwasów w białku lub nukleotydów w RNA (tRNA, 
rRNA)

GEN

Gen a allel

gen (locus) warunkuj

ą

cy kolor oczu 

allel 

warunkuj

ą

cy 

kolor niebieski

allel 

warunkuj

ą

cy 

kolor br

ą

zowy

Wariant dziki – allel koduj

ą

cy kolor br

ą

zowy, który uległ mutacji, 

w wyniku której powstał wariant zmutowany koduj

ą

cy kolor 

niebieski

Locus genu 
barwy 
kwiatów

Para 
chromosomów 
homologicznych

Allel barwy 
fioletowej

Allel barwy białej

Genotyp - jeden allel pochodzi od ojca i 

jeden od  matki

–

homozygotyczny 

- wyst

ę

powanie dwóch 

identycznych alleli, np. 

AA

lub 

bb

lub 

C

1

C

1

itd.

–

heterozygotyczny

- wyst

ę

powanie dwóch  ró

Ŝ

nych 

alleli, np. 

Aa

lub 

Bb

lub 

C

1

C

2

itd.

–

hemizygotyczny

– dotyczy genów poło

Ŝ

onych w 

chromosomie X, w przypadku osobnika 
m

ę

skiego, np.. 

X

A

Y

lub 

X

a

Y

AA XY

aa XX

F1

A

a 

X

X

Plemnik A X lub Y

Oocyt a X

I prawo Mendla

• Allele genu wzajemnie wykluczaj

ą

si

ę

w 

gametach

(lub: gameta zawiera po 

jednym genie z ka

Ŝ

dej pary alleli)

Rodzice (genotyp): Aa

x

Aa

gamety:

A

a

A

a

Potomstwo (F

1

): AA

Aa

aA

aa

Np. AA A1a1 Bb CC c1c1 Dd EE ff

7 par genów (zestaw diploidalny)

Genotyp

gamety

Np. 

A A1 B C c1 D E f

7 genów po jednym z 

ka

Ŝ

dy pary (zestaw 

haploidalny)

I prawo Mendla – dziedziczenie z 

dominacj

ą

(Pisum)

• A - gen dominuj

ą

cy; a - gen recesywny

• A - czarne ; 

a - czerwone

P:

A

a

x

A

a

Gamety:

A

a

A

a

F

1

(genotypy):  

AA

A

a

A

a

aa

(1:2:1)

F

1 

(fenotypy): czarny  czarny

czarny

czerwony

(3:1)

I prawo Mendla - dziedziczenie 

po

ś

rednie (Zea)

• A

1

- czarne;  A

2

- białe;  

A

1

A

2

- stalowe

P:

A

1

A

2

x

A

1

A

2

F

1 

(genotypy):

A

1

A

1     

A

1

A

A

2

A

1

A

2

A

2      

(1:2:1)

F

1

(fenotypy): czarne   stalowe  stalowe białe    

(1:2:1)

I prawo Mendla - kodominacja

• L

A

- białko L typu A; L

B

- białko L typu B

P:

L

A

L

B

x

L

A

L

B

F

1 

(genotypy):

L

A

L

A      

L

A

L

B

L

B

L

A       

L

B

L

B

(1:2:1)

F

1

(fenotypy): białko

białko

białko

białko (1:2:1)

typu A    typu A     typu A    typu B

oraz B     oraz B

A- czarne umaszczenie 

(dominuj

ą

ce)

a - czerwone umaszczenie 

(recesywne)

(AA, Aa) 

A?

aa

F1

o czym 

ś

wiadczy 

pojawienie si

ę

osobnika 

czerwonego w 

potomstwie?