2011-03-23
1
Ocena obci
ąż
enia fizycznego prac
ą
Obciążenie fizyczne pracą
Na sumaryczn
ą
ocen
ę
wysiłku
fizycznego składaj
ą
si
ę
oceny:
1.
wydatku energetycznego
2.
wysiłku statycznego
3.
monotypowo
ś
ci ruchów
2011-03-23
1
Ocena obci
ąż
enia fizycznego prac
ą
Obciążenie fizyczne pracą
Na sumaryczn
ą
ocen
ę
wysiłku
fizycznego składaj
ą
si
ę
oceny:
1.
wydatku energetycznego
2.
wysiłku statycznego
3.
monotypowo
ś
ci ruchów
2011-03-23
2
Wydatek energetyczny - metoda
chronometrażowo -tabelaryczna
Lehmana
Umo
ż
liwia ocen
ę
stanowiska z
uwzgl
ę
dnieniem
ś
rednich mo
ż
liwo
ś
ci
energetycznych człowieka.
Metoda szacunkowa (słowno-punktowa)
Metoda wymaga okre
ś
lenia czasu
wykonania poszczególnych rodzajów
czynno
ś
ci w ci
ą
gu zmiany
Wydatek energetyczny - metoda
chronometrażowo -tabelaryczna
Lehmana
Odpowiednie dane uzyskuje si
ę
z
pomiaru
Pomiar czasu powinien si
ę
odbywa
ć
w
dniach o przeci
ę
tnym rytmie pracy i
obejmowa
ć
czynno
ś
ci typowe dla
obsługi stanowiska
Rejestracji podlegaj
ą
czynno
ś
ci
podstawowe i pomocnicze dla danego
stanowiska oraz przerwy w pracy
2011-03-23
3
Ocena wydatku energetycznego
(EWE –efektywny wydatek
energetyczny)
∑
=
i
i
i
S
t
W
W
W
S
– sumaryczny wydatek energetyczny na zmian
ę
robocz
ą
[kJ] [kcal]
t
i
- czas trwania poszczególnych czynno
ś
ci [min]
W
i
– jednostkowy wydatek energetyczny zwi
ą
zany z dan
ą
czynno
ś
ci
ą
[kJ/min] [kcal/min]
Sumaryczny wydatek energetyczny -> ocena punktowa- > ocena słowna
Ocena wydatku
energetycznego
2011-03-23
4
Ocena wydatku energetycznego
Uwaga Dz.U. Nr 44 /185 – dotycz
ą
cy maksymalnych wydatków energetycznych
dla kobiet
25
Ocena wydatku energetycznego
2011-03-23
5
Ocena wydatku energetycznego –
uproszczona metoda wg
Lehmana
Tabela 1. Normatywy cząstkowe wydatku energetycznego w zależności od pozycji ciała [Tytyk 2001]
Pozycja ciała
Wydatek energetyczny
[kcal/min]
[kJ/min]
Siedząca
Na kolanach
Kuczna
Stojąca
Stojąca pochylona
Chodzenie
Chodzenie po pochyłości bez obciążenia
0,3
0,5
0,5
0,6
0,8
1,7-3,5
0,75 na 1m
wzniesienia
1,2
2,1
2,1
2,5
3,3
7,1-14,6
3,1 na 1m wzniesienia
Ocena wydatku energetycznego –
uproszczona metoda wg
Lehmana
Tabela 2. Normatywy cząstkowe wydatku energetycznego w zależności od wykonywanej pracy [Tytyk
2001]
Rodzaj pracy
Wydatek energetyczny
[kcal/min]
[kJ/min]
Praca palców, dłoni i przedramienia
lekka
ś
rednia
ciężka
0,3-0,6
0,6-0,9
0,9-1,2
1,2-2,5
2,5-3,8
3,8-5,5
Praca jednego ramienia
lekka
ś
rednia
ciężka
0,7-1,2
1,2-1,7
1,7-2,2
2,9-5,0
5,0-7,0
7,0-9,2
Praca obu ramion
lekka
ś
rednia
ciężka
1,5-2,0
2,0-2,5
2,5-3,0
6,3-8,4
8,4-10,5
10,5-12,6
Praca mięśni, kończyn, tułowia
lekka
ś
rednia
ciężka
bardzo ciężka
2,5-4,0
4,0-6,0
6,0-8,5
8,5-11,5
10,5-16,7
16,7-25,0
25,0-35,5
35,5-48,0
2011-03-23
6
W1 -wydatek energetyczny tab1.
[kJ/min]
W2 - wydatek energetyczny tab2. [kJ/min]
W3 –wydatek energetyczny na daną czynność roboczą [kJ]
t –czas trwania danej czynności roboczej [min]
W3=(W1+W2)*t
Ocena wydatku energetycznego –
uproszczona metoda wg
Lehmana
Tabela 4 (Ergonomia i ochrona pracy – materiały pomocnicze – M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)
Wydatek energetyczny [kJ/8h]
Ocena wydatku energetycznego
słowna
punktowa
od 1260
bardzo mały
0
1260 - 3350
mały
1 - 25
3350 - 6300
ś
redni
25 - 50
6300 - 8400
duży
51 - 75
ponad 8400
bardzo duży
76 - 100
Ocena wydatku energetycznego –
uproszczona metoda wg
Lehmana - przykład
2011-03-23
7
Dokumenty związane z
problemem
PN-EN 28996:1996
Dz.U. 1996.60.279
Pomiar EWE na podstawie pomiarów t
ę
tna:
HORST W., Ergonomia z elementami
bezpiecze
ń
stwa pracy, Wydawnictwo
Politechniki Pozna
ń
skiej, Pozna
ń
2006
str. 80-84
Ocena stopnia obciążenia
statycznego (obciążenie pracą
statyczną)
Praca wykonywana w bezruchu, przy
długotrwałym skurczu mi
ęś
ni
(przeciwdziałanie okre
ś
lonej sile
zewn
ę
trznej)
Przy pracy dynamicznej nast
ę
puje
skurczanie i rozkurczanie mi
ęś
ni co
umo
ż
liwia wła
ś
ciwe ukrwienie (dotlenienie i
od
ż
ywienie komórek)
Praca statyczna - przepływ krwi jest
zablokowany przez skurcz mi
ęś
nia
Niewielki wydatek energetyczny
2011-03-23
8
Ocena stopnia obciążenia
statycznego (obciążenie pracą
statyczną)
Np. niewygodna, wymuszona pozycja
ciała, podtrzymywanie narz
ę
dzi powy
ż
ej
wysoko
ś
ci ramienia, przenoszenie
ci
ęż
aru itp.
Ocena
stopnia
obciążenia
statycznego
Tabela 5 (Ergonomia i ochrona pracy – materiały pomocnicze – M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)
Ocena stopnia
obciążenia statycznego
Pozycja ciała przy pracy
Przykłady
słownie
punkty
1 - 10
siedząca niewymuszona
większość prac biurowych
mały
1 - 30
11 - 20
stojąca niewymuszona z możliwością
okresowej zmiany na siedzącą
ś
lusarz, stolarz
21 - 30
siedząca lub stojąca na przemian z
chodzeniem
nadzór techniczny,
bibliotekarz
ś
redni
31 - 60
31 - 40
siedząca wymuszona, niepochylona
bądź nieznacznie pochylona
pisanie na maszynie, obsługa
pras mechanicznych
41 - 50
stojąca niewymuszona, bez
możliwości okresowej zmiany pozycji
na siedzącą
obsługa niektórych
obrabiarek, malowanie,
lakierowanie, praca
ekspedienta
51 - 60
stojąca wymuszona, niepochylona z
możliwością okresowej zmiany
pozycji na siedzącą
motorniczy, suwnicowy
duży
61 - 90
61 - 70
siedząca wymuszona, bardzo
pochylona
szwaczka, zegarmistrz
71 - 80
stojąca wymuszona, niepochylona bez
możliwości okresowej zmiany pozycji
na siedzącą
piaskowanie, obsługa
niektórych obrabiarek
81 - 90
stojąca wymuszona, pochylona,
niezależnie od możliwości zmieniania
pozycji
górnictwo, obróbka drewna
bardzo
duży
91 - 100
91 - 100
kleczaca, w przysiadzie i inne
nienaturalne pozycje
formowanie ręczne,
górnictwo, posadzki, ślusarz
samochodowy
2011-03-23
9
Ocena monotypowości ruchów
roboczych wg Kirschnera
Przeci
ąż
anie okre
ś
lonych grup
mi
ęś
niowych.
Cz
ę
sto powtarzane ruchy zwi
ą
zane z
prac
ą
tych samych grup mi
ęś
ni powoduj
ą
szybsze narastanie zm
ę
czenia ni
ż
w
przypadku gdy pracuj
ą
ro
ż
ne grupy (stany
miejscowego zm
ę
czenia)
Bierzemy pod uwag
ę
liczb
ę
stereotypowych powtórze
ń
i wielko
ść
sił
przy wykonywanej pracy
Ocena monotypowości ruchów
roboczych wg Kirschnera
Tabela 6 (Ergonomia i ochrona pracy – materiały pomocnicze – M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)
Liczba powtórzeń ruchów
stereotypowych na zmianę roboczą
Stopień uciążliwości
Wywierana siła
słownie
punktowo
do 100 N
ponad 100 N
do 800
do 300
mały
1 - 30
800 – 1600
300 - 800
ś
redni
31 - 60
ponad 1600
ponad 800
duży
61 - 100
2011-03-23
10
Całkowita ocena uciążliwości
pracy fizycznej
Tabela 7 (Ergonomia i ochrona pracy – materiały pomocnicze – M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)
Ocena wysiłku
Ogólna
W punktach
bardzo lekki
1 - 30
lekki
31 - 70
ś
redni
71 - 120
ciężki
121 - 190
bardzo ciężki
191 - 300