Socjologia nauka o strukturze i prawach rozwoju społeczeństwa; jest nauką całościową, 
badającą prawa współzależności między różnymi dziedzinami życia społecznego i 
uogólniającą wszelkie aspekty wiedzy o społeczeństwie.
Przedmiotem socjologii są:
1.Społeczne uwarunkowania człowieka (jego cech, zachowań) cechy osobowości społecznej 
człowieka.
2.Społeczne działania (oddziaływania) ludzi:

-stosunki społeczne pomiędzy ludźmi
-stosunki społeczne pomiędzy grupami, zbiorowościami
-stosunki społeczne wewnątrz nich
-konflikty, walka, współpraca, współdziałanie

3.Rozwój współżycia społecznego – procesy społeczne
4.Kultura (wytwory działalności ludzkiej materialne i niematerialne)
5.Formy współżycia (struktura społeczna)
Socjologia dzieli się na:
-ogólną (teoretyczna): metodologia, struktur społecznych, zmian społecznych
-szczegółową (badawcza): kultury (np. masowej), medycyny, sportu, pracy, nauki i wiedzy, 
rodziny, wychowania, religii, prawa, patologia życia społecznego
Inny podział wprowadzony przez J.Szczepańskiego:
-grup społecznych
-procesów społecznych (migracji, dezorganizacji)
-instytucji
Socjologia pracy - dział socjologii szczegółowej, zajmujący się pracą jako procesem 
społecznym (wpływem warunków społecznych na motywy, przebieg, intensywność wyniki 
pracy) oraz badaniem skutków, jakie praca wywołuje w strukturze, działaniach i rozwoju 
zbiorowości ludzkiej.
Do najważniejszych zagadnień wchodzących w zakres zainteresowania socjologii pracy wg 
J.Szczepańskiego (1961) należą:
1.Ogólne zagadnienia definicji pracy, klasyfikacja jej różnych form i rodzajów występujących
w różnych zbiorowościach oraz ogólne zagadnienia sprawnego wykonywania pracy (teoria).
2.Badania społeczne konsekwencji pracy – skutków społecznego podziału i rozwoju narzędzi 
pracy.
3.Badanie czynników wpływających na motywację do pracy, intensywność wysiłków 
pracowników, a więc na wydajność pracy, efekty całego zakładu.
4.Badanie czynników wpływających na identyfikowanie interesów załogi z interesem zakładu
pracy oraz utożsamianie celów osobistych z celami i wartościami zakładu.
5.Badanie zjawisk i procesów dezorganizacji systemu społecznego zakładu.
6.Badanie stosunków pomiędzy załogą a kierownictwem, cech jakie powinien posiadać 
kierownik, co powinien wiedzieć o pracownikach aby skutecznie kierować pracą.
7.Badanie biurokracji jako zdepersonalizowanej (choć zracjonalizowanej) postaci zarządzania
i kierowania oraz skutków zachodzących pod jej wpływem.
8.Badanie wpływu pracy na tworzenie się typów osobowości, typów zawodowych i selekcję 
społeczną.
prakseologia - nauka o sprawnym i skutecznym działaniu
Praca wg T.Kotarbińskiego:
Praca jest uważana za splot czynów mających charakter pokonywania trudności dla 
uczynienia zadość czyimś istotnym potrzebom.
istotne potrzeby - zadania, których nie wykonanie grozi złem dla człowieka (utrata życia, 
zdrowia, utrzymania, wolności, radości życia)

Praca to działanie wykonywane w sytuacji przymusowej narzuconej przez jakąś 
niezaspokojoną potrzebę, prowadzące pośrednio do jej zaspokojenia (np. żeby kupić jedzenie 
i przygotować posiłek)
Praca w ekonomi:
Praca jest towarem, który człowiek sprzedaje na rynku pracy w postaci swoich umiejętności, 
moralnych kwalifikacji, sił fizycznych, usług, produkowanych dóbr, itp. Czyni to, żeby 
zaspokoić swoje potrzeby materialne i duchowe.
Praca w psychologii:
Praca w socjologii

 

 :  

Praca jest celowa i społecznie użyteczna, zapewnia określoną pozycje w społeczeństwie (czyli
nie każdy wysiłek fizyczny jest pracą), źródło utrzymania, satysfakcję.
Praca jest czynnością społeczną ponieważ :
1.Wpływa na dążenia, postawy, interesy, a więc na zachowania innych jednostek i grup.
2.Służy zaspokojeniu potrzeb, które między innymi są wyznaczane przez kulturę i strukturę 
grup.
3.Przez kulturę i strukturę grup wyznaczane są cele, środki, metody pracy.
4.Praca na ogół wymaga współpracy wielu jednostek i grup (koordynacji, kierowania). W 
procesie pracy (organizowania, kierowania) podstawowe prawa współżycia społecznego 
odgrywają zasadniczą rolę.
Kultura to ogół modeli, wartości, wzorów i wytworów ludzkiego zachowania dziedziczonych
z pokolenia na pokolenie.
Powstała w trakcie pracy kultura (kultura pracy) obejmuje zarówno narzędzia, metody i 
wytwory pracy, jak też wzory życia i wzorce osobowe (które ludzie chcą w pracy i dzięki niej
realizować).
Ideałem dobrego pracownika jest człowiek mający takie cechy jak uczciwość, solidność, 
koleżeńskość, zaangażowanie, przyswojenie sobie zasad dobrej roboty, a więc postępowania: 
sprawnego, skutecznego i wydajnego.
Między postulatami a faktycznymi zachowaniami (zwyczajami) zachodzą jednak 
rozbieżności. Poziom umiejętności wykorzystania wiedzy, zainteresowania, 
odpowiedzialność nie zawsze są zgodne z założeniami, co uważa się za przejaw niskiej 
kultury pracy.
Moralność wiąże się z ocenami (norm etnicznych, norm między ludzkich – co dobre, a co 
złe). Wiąże się w pracy z etyką zawodową.
Socjologia pracy pełni funkcje:
1.poznawcze (opis zjawisk).
2.praktyczne:

-diagnostyczna - polega na ocenie konkretnego zakładu z punktu widzenia jego : 
wydajności, efektywności, konkurencyjności
-prognostyczna - umożliwia odpowiedź na pytanie: Co nastąpi w zakładzie w wyniku takich
a nie innych działań podejmowanych w odniesieniu do danych zjawisk lub procesów, z 
uwzględnieniem poznanych prawidłowości funkcjonowania zakładu
-socjotechniczna - polega na dostarczeniu wiedzy naukowej kierownictwu zakładu na temat 
wykorzystania procesów integracyjnych dla wzrostu efektywności, sprawności i 
skuteczności działania zakładu.

3.humanistyczna: Socjologia umożliwia orientację w całokształcie złożonych procesów 
społecznych. Daje podstawę dla zrozumienia zmian dokonujących się w społeczeństwie oraz 
głównych sił napędowych działających w zakładzie pracy.
Należy podkreślić, że socjologia pracy jako nauka nie dostarcza praktyce recept, lecz wiedzy.
Siłą socjologii jest nie budowanie teorii i abstrakcyjna doskonałość lecz podejmowanie 
doniosłych problemów społecznych.

Postawienie problemu (czyli zadanie pytania):
Kiedy przedmiot badania nie jest bezpośrednio obserwowalny, wtedy korzystamy z 
wskaźników.
Wskaźnikiem jakiegoś zjawiska z nazywać będziemy takie zjawisko w, którego 
zaobserwowanie pozwoli nam w sposób bez wyjątkowy lub z określonym 
prawdopodobieństwem ustalić iż zaszło zjawisko z.
Rodzaje wskaźników:
-empiryczne
-definicyjne (definiują terminy, np. pozycji społecznej)
-inferencyjne (zjawisko z nie może nie może być obserwowane bezpośrednio, a o jego zajściu
wnioskujemy na podstawie własnego rozumienia tych zjawisk)
Techniki i narzędzia, jakie będą używane w trakcie badania:
1)Techniki związane z obserwacją (postrzeganiem):

obserwacja - pozornie jest to metoda powszechnie używana. Większość osób uważa, że ma 
określoną wiedze zdobyta na podstawie codziennych obserwacji, np. dotycząca 
funkcjonowania zakładu pracy. Z naukowego punktu widzenia takie obserwacje (potoczne) 
są tylko postrzeganiem polegającym na dość przypadkowym (niechcący), zmysłowym 
„chwytaniem faktów”. Receptory człowieka działają niezależnie od jego woli, a czasem 
nawet wbrew woli.
Obserwacja jako metoda badawcza ma miejsce wtedy, gdy postrzeganie spełnia określone 
warunki.
Obserwacja jest spostrzeganiem celowym, ukierunkowanym i zamierzonym oraz 
systematycznie prowadzonym.
Wady:
-żmudna, czaso- i pracochłonna
-obserwator ma tendencje do notowania zjawisk wyjątkowych
-brak ścisłości spostrzeżeń
-mylna interpretacja
-wady pamięci obserwatora
-nie daje obrazu przeszłości
Zalety:
-jeśli jest bezpośrednia, uczestnicząca ułatwia wnikliwe poznanie i zrozumienie przedmiotu 
badania (zakładu pracy)
Obserwacja powinna być łączona z innymi metodami badawczymi.
Obserwacja może być: jawna lub tajna, uczestnicząca.

2)Techniki komunikowania się:

Wywiad jest to rozmowa z wybranym (wylosowanym) respondentem, w toku której dąży 
się do uzyskania odpowiedzi na pewien zestaw pytań.
„Wywiad jest jedna z najbardziej elastycznych i wnikliwych metod badawczych, 
pozwalających szybko sięgnąć w przeszłość i odtworzyć subiektywna stronę życia 
ludzkiego”.
Zalety:
-umożliwia obserwowanie reakcji respondenta na zadawane pytania
-pozwala określić motywy, potrzeby, aspiracje osób badanych
Wady (błędy):
-sytuacyjne (niewłaściwy dobór miejsca, czasu i sposobu prowadzenia wywiadu)
-o podłożu psychologicznym (niekorzystne oddziaływanie prowadzącego wywiad na 
respondenta – skrępowanie odpowiadającego w udzielaniu informacji)
-o podłożu socjologicznym (wynikające z tzw. rozbieżności ról społecznych prowadzącego 
wywiad i respondenta)

http://notatek.pl/przedmiot-socjologii-pracy?notatka