Maciej Piasecki 1a
Etap pierwszy - OUN
Poprzez narządy zmysłów, informacje o wystąpieniu
czynników stresowych docierają do
kory mózgowej
Aktywowany zostaje układ limbiczny, przede wszystkim
podwzgórze
oraz
ciało migdałowate
W samym OUN różne ośrodki są pobudzane lub
hamowane na drogach:
Noradrenergicznej
Cholinergicznej
Serotoninergicznej
Dopaminergicznej
Opioidoergicznej
GABA - ergicznej
Oś podwzgórze - przysadka
Pobudzone podwzgórze uwalnia do krążenia wrotnego
kortykoliberynę (CRH)
CRH rozkłada proopiomelanokortynę na:
Hormon adrenokortykotropowy (ACTH)
Hormon melanotropowy (MSH)
Hormon lipotropowy (LPH)
Enkefaliny
Endorfiny
Inne efekty pobudzenia przysadki
Wzrost wydzielania prolaktyny
Wzrost wydzielania somatotropiny
Wydzielanie wazopresyny
Spadek wydzielania hormonów gonadotropowych
Efekty działania ACTH
Wydzielanie ACTH jest pobudzane przez CRH,
wazopresynę, VIP
Z kolei ACTH aktywuje nadnercza, które zaczynają
produkować duże ilości hormonów, przede wszystkim
glikokortykoidów – głównych hormonów stresu.
Hormony te działają na komórki efektorowe:
hepatocyty
lipocyty
Receptory nerkowe
Komórki układu odpornościowego
Ciało migdałowate
Jest ważnym ośrodkiem układu limbicznego
Decyduje o zachowaniu w konfrontacji ze stresorem –
„ucieczce” bądź „walce”
Impulsy z ciała migdałowatego dochodzą do podwzgórza
Razem z hipokampem przechowuje wzorce zachowań w
przypadku podobnych sytuacji
Układ współczulny
W wyniku pobudzenia podwzgórza, wydzielania CRH, oraz
pobudzania przez nie miejsca sinawego w pniu mózgu,
aktywowany zostaje układ współczulny
Dochodzi do aktywacji rdzenia nadnerczy i wytwarzania dużych
ilości adrenaliny i noradrenaliny.
rozkurcz oskrzeli,
skurcz naczyń tętniczych i żylnych skóry oraz błon śluzowych,
rozszerzenie tętniczek w mięśniach szkieletowych i narządach
miąższowych,
niewielkie zmniejszenie oporu obwodowego,
zwiększenie powrotu żylnego i pojemności minutowej serca,
wzrost skurczowego i obniżenie rozkurczowego ciśnienia
tętniczego.
zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego, zwiększenie
częstotliwości rytmu
Skutki działania stresu
Hiperglikemia
Hiperlipidemia, hipercholesterolemia
Rozkurcz oskrzeli, tachypnoe
Rozkurcz naczyń sercowych, skurcz naczyń na obwodzie
Skurcz włośniczek
Zmniejszenie filtracji kłębuszkowej
Rozszerzenie źrenic
Wzrost ciśnienia tętniczego, tachykardia
Znaczne osłabienie odczuwania bólu
Zwiększenie napięcia mięśniowego
Immunosupresja
Mechanizmy występujące w przypadku stresu ostrego
przeważnie są korzystne i pozwalają na przetrwanie
sytuacji kryzysowej
Jeśli jednak stres jest przewlekły, wszystkie wcześniej
wymienione czynniki wiążą się ze znaczną utratą
odporności i pogorszeniem stanu zdrowia