plik

PORADNIK MEDYCZNY >
Układ moczowo-płciowy

Miesiączka - Przyczyny bolesnej miesiączki

Comiesięczne krwawienia z pochwy powodują u kobiet ogólny
dyskomfort oraz charakterystyczne bóle w okolicy podbrzusza
związane najczęściej ze skurczami macicy występującymi podczas
menstruacji.

TYPOWE OBJAWY OKOŁOMIESIĄCZKOWE

Ból miesiączkowy

Miesiączka (menstruacja, okres) to powtarzające się co miesiąc kilkudniowe krwawienie z dróg
rodnych występujące u dojrzałych biologicznie kobiet do 45.- 50. roku życia. Krwawienie
menstruacyjne spowodowane jest fizjologiczną zmiennością wydzielania żeńskich hormonów
płciowych, co w określonym momencie cyklu miesięcznego powoduje złuszczanie się i wydalanie
przez pochwę fragmentów błony śluzowej jamy trzonu macicy, w której nie zagnieździło się
zapłodnione jajo płodowe. W dniach comiesięcznego krwawienia prawie wszystkie kobiety
odczuwają specyficzne dolegliwości przejawiające się bólami w okolicy krzyżowej, w podbrzuszu, jak
też bolesne skurcze macicy.

Czy ból jest naturalną przypadłością miesiączkowania?

Zmienność stężenia żeńskich hormonów w cyklu miesiączkowym jest naturalną cechą fizjologii
kobiecej. Organizm kobiety pod wpływem tych zmian ma zaprogramowane comiesięczne złuszczanie
się błony śluzowej macicy, co odsłania krwawiącą i bolesną tkankę wyściółkę mięśniową. Jeżeli
dolegliwości bólowe pojawiają się tuż przed samą menstruacją, trwają krótko (do dwóch dni) i nie są
zbyt dokuczliwe kobieta może je uznać za naturalną dolegliwość fizjologiczną i nie podejmować
żadnego leczenia. Problemem jest wysokie nasilenie bólu i długi czas objawów.

Jak to się zaczyna?

Bolesność miesiączki pojawia się zazwyczaj pierwszego dnia krwawień z pochwy. Zwykle drugiego
dnia ból łagodnieje i zanika. Czasem pojawia się w przeddzień miesiączki i ustępuje, gdy krwawienie
staje się obfitsze. Znacznie rzadziej trwa przez całą miesiączkę. Warto w tym miejscu wspomnieć o
innej przypadłości bólowej – zespole napięcia miesiączkowego.

Typowe objawy bólowe miesiączki

Ból menstruacyjny objawia się skurczami i kolkami w dole brzucha i miednicy. Ból ten może też
promieniować na całe podbrzusze i okolice lędźwiowe. Natężenie bólu jest bardzo różne u różnych
kobiet, a nawet u tej samej kobiety może się zmieniać. Czasem jest to zwykłe odczucie „ciężaru” w
podbrzuszu, a niekiedy jest to nie do zniesienia dominujący, ciągły ból, który zmusza do położenia się
do łóżka.

Indywidualne objawy towarzyszące bólom miesiączkowym

Niektóre kobiety odczuwają wyłącznie bóle skurczowe w podbrzuszu, natomiast u pozostałych
miesiączce towarzyszą bóle głowy, bóle krzyża, wstręt do jedzenia, mdłości, wymioty, poczucie
zmęczenia, depresja itp. Mogą też pojawić się zaburzenia pokarmowe, kłopoty z oddawaniem stolca i
biegunki. Mówimy wówczas o pełnoobjawowym zespole bolesnego miesiączkowania.

Zagrożenie niedokrwistością

Kiedy bolesnym miesiączkom towarzyszą obfite krwawienia, dochodzi często do rozwoju
niedokrwistośc i z niedoboru żelaza, które jest istotnym składnikiem hemoglobiny – barwnika
zawartego w krwinkach czerwonych (erytrocytach). Kobieta może wtedy odczuwać osłabienie, łatwe
męczenie, duszność, przyspieszenie tętna, bóle głowy. Może również zaobserwować u siebie częstsze
infekcje na skutek spadku odporności, bladość skóry i śluzówek, suchość i łuszczenie się skóry,
łamliwość paznokci oraz wypadanie włosów. Znacznego stopnia anemia może nawet doprowadzić do
niewydolności układu krążenia.

Pełnoobjawowe objawy okołomiesiączkowe:

Oddajmy głos jednej z milionów cierpiących co miesiąc bardziej, niż inne: „… większość moich
koleżanek nie cierpiało nigdy w TE dni tak jak ja – osoba całkiem zdrowa! Ja na 2-3 dni muszę się
całkowicie wyłączyć z życia. Moje objawy to 12 godzin wymiotów, 12 godzin snu i 24 godziny
dochodzenia do siebie. Takie objawy miałam przez dobre 15 lat ostatnich lat. Teraz ból jest mniej
dolegliwy, ale nadal miesiączka kładzie mnie do łóżka - a każdy ruch wywołuje wymioty..”

Wiek i ból miesiączkowy

Bolesne miesiączkowania niekiedy zanika wraz z wiekiem. Decydować o tym może np. przejście
pierwszego porodu. U kobiety przed porodem silnie zaciśnięta szyjka macicy może być naturalną
przeszkodą utrudniającą odpływ krwi menstruacyjnej. Kiedy szyjka się rozwiera krew wypływa i ból
ustępuje. Poród drogami natury powoduje zwykle silne rozciągnięcie szyjki macicy, która od tego

momentu pozostaje stale rozwarta. Zaobserwowano, że wśród wieloródek jest zdecydowanie mniej
cierpiących na bolesne menstruacje.

PRZYCZYNY BÓLU MIESIĄCZKOWEGO

Przyczyna nasilonych bólów miesiączkowych mogą być:

- anomalie i wady budowy macicy

- zaburzenia hormonalne

- choroby drób rodnych (infekcyjno-zapalne, endometrioza, mięśniaki macicy i inne)

- stosowane metody lecznicze i profilaktyczne (np. antykoncepcja przy pomocy spiralki, itp.)

Anomalie fizyczne macicy mogą być przyczyną bolesnych miesiączek:

- niedorozwój macicy (kiedy trzon macicy jest mniejszy niż szyjka macicy),

- zmiany położenia macicy (tyłozgięcie lub nadmierne przodozgięcie macicy),

- wady wrodzone macicy - macica częściowo przegrodzona lub macica dwurożna),

- wady wrodzone szyjki macicy – w tym zrośnięcie się lub zwężenia kanału szyjki macicy,

- przeszkoda zlokalizowana w szyjce macicy, co utrudnia wypływ krwi miesiączkowej.

Uwaga! Anomalie fizyczne w macicy wykluczyć przed podjęciem leczenia przeciwbólowego!

WYkrywa je zwykle lekarz ginekolog - toteż powtarzające się bolesne miesiączki powinny stać się
powodem wizyty lekarskiej.

ZABURZENIA HORMONALNE A MIESIĄCZKA

Rola hormonów

Cykl miesiączkowy regulują kobiece hormony płciowe: estrogeny, progesteron i inne (FSH i LH).
Znaczący wpływ na przebieg cyklu ma aktywność hormonalna tarczycy, jak też burza hormonalna
okresu dojrzewania. Od odpowiedniego wydzielania tych hormonów zależy nie tylko poprawne

dojrzewanie komórek jajowych oraz uwalnianie ich z jajnika – ale pośrednio również przebieg i
bolesność krwawienia miesiączkowego.

Pierwotne bóle menstruacyjne

Ten typ bolesnego miesiączkowania występuje głównie u młodych dziewcząt w okresie
pokwitania. Przyczyną bólów wywołanych burzą hormonalną są zbyt intensywne skurcze mięśnia
macicy połączone z jednoczesnym jej niedokrwieniem. (DZIEWCZĘCE DOLEGLIWOŚCI MIESIĄCZKOWE
– poniżej)

Nadmiar estrogenów i ból

Najczęściej za przyczyną menstruacyjnych dolegliwości bólowych i innych objawów
towarzyszących krwawieniu uważa się nadmierne wytwarzanie estrogenów w stosunku do
progesteronu w drugiej połowie cyklu. Ta dysproporcja hormonalna pobudza macicę do wytwarzania
bólotwórczych hormonów tkankowych – prostaglandyn. U młodych dziewcząt winą za dysproporcje
hormonalne i tzw. pierwotne bóle menstruacyjne obarcza się młodzieńczą burzę hormonalną. Jest
ona zdolna zaburzyć normalne funkcje fizjologiczne macicy i spowodować bolesne – bowiem zbyt
częste i zbyt silne jej skurcze. W czasie trwania cyklu miesiączkowego zmienia się u kobiety poziom
hormonów żeńskich, co jest przyczyną wahań nastrojów, depresji, itp. Najmniej korzystnym pod tym
względem okresem jest czas tuż przed miesiączką, kiedy poziom progesteronu jest najniższy. Inną
ważną przyczyną bólu (i różnych dolegliwości okołomiesiączkowych) jest nieprawidłowa reakcja
układu nerwowego na zmienność poziomu hormonów w cyklu.

Hormonalne przyczyny bolesnych skurczów macicy

Udokumentowano, że u zdrowych kobiet z silnymi bólami menstruacyjnymi macica produkuje
duże ilości hormonów tkankowych – prostaglandyn silnie wpływających na zachowanie mięśnia
macicy. Część tych prostaglandyn wywołuje skurcz i przekrwienie mięśniówki macicy – inne
odwrotnie – jej rozkurcz. Ich wpływ jest bowiem często przeciwstawny. Stwierdzono, że wysoki
poziom prostaglandyn jest przyczyną tzw. wysokiego napięcia spoczynkowego mięśnia macicy,
wysokiej amplitudy skurczów oraz dużej częstości skurczów mięśnia macicy. A to wszystko powoduje
silny ból w trakcie krwawienia miesięcznego.

Prostaglandyny z grupy PGF

W ciele człowieka odkryto wiele różnorodnie działających grup prostaglandyn – zwanych
hormonami tkankowymi. Hormony te wytwarzane są przez różne tkanki naszego ciała. Niektóre z
nich (oznaczone symbolami PGF2, PGE2) wydają się być odpowiedzialne za bolesne miesiączki, a
także za syndrom przedmiesiączkowy. W przypadku bolesnych miesiączek koncentracja tych

prostaglandyn we krwi miesiączkowej jest zdecydowanie większa niż zazwyczaj i stąd wiemy, że
przyczyniają się do bolesnych skurczów macicy.

Mechanizm bólotwórczego działania prostaglandyn

Uważa się, że nadmiar bólotwórczych prostaglandyn z grupy PGF wywołany jest m.in. nadmiernym
wzrostem stężenia żeńskiego hormonu płciowego estradiolu ( w stosunku do progesteronu) - w
drugiej fazie cyklu miesiączkowego, co może powodować intensywne i częste skurcze mięśnia macicy
wywołujące silny ból. Również samemu krwawieniu miesiączkowemu towarzyszy obfite wytwarzanie
się prostaglandyn, które mogą być przyczyną intensywnych skurczów macicy i mdłości.
Prostaglandyny zwiększają też wrażliwość na bodźce bólowe, co sprawia, że dolegliwości
miesiączkowe są niekiedy trudne do zniesienia. Szczególną rolę bólotwórczą rolę odgrywa
długotrwale działająca prostaglandyna oznaczona symbolem PGF 2. Przekonano się o tym już dawno
temu poddając kobiety nie cierpiące na bolesność menstruacyjną ryzykownemu eksperymentowi
polegającemu na aplikacji prostaglandyn PGF 2. U wszystkich wystąpiły wspomniane wyżej
dolegliwości pełnoobjawowego zespołu bolesnego miesiączkowania.

Niedoczynność tarczycy i miesiączka

Niedoczynność hormonalna tarczycy zaburza cykl miesiączkowy na wiele sposobów. Hormony
tarczycy są odpowiedzialne za właściwe wydzielanie hormonów płciowych przez jajniki i
prawidłowość jajeczkowania (dojrzewania komórki jajowej). Niska aktywność tarczycy może
powodować nieregularności i zaburzenia miesiączkowania. Przy niedoborze hormonów tarczycowych
przysadka zwiększa swoją aktywność na zasadzie układu sprzężęnia zwrotnego, pobudzając tarczycę
do wytwarzania większej ilości swych hormonów. Wzrost aktywności przysadki wpływa jednak
również na jajniki, które zwiększają nadmiernie produkcję estrogenów. Dlatego u kobiet z
niedoczynnością tarczycy występuje nadmiar estrogenów, zaś menstruacja może pojawić się
przedwcześnie lub zbyt późno oraz cechować się bolesnym przebiegiem. Warto też zauważyć, że u
dziewcząt niedoczynność tarczycy może opóźnić dojrzewanie płciowe lub całkiem je zahamować. W
takich przypadkach należy podjąć leczenie hormonalne, z udziałem endokrynologa.

Skontaktuj się z lekarzem, gdy miesiączki pojawiają się w odstępach powyżej 35 dni.

Może to być sygnał problemów z niedoczynnością tarczycy lub gruczołem nadnercza. Jeśli lekarz
stwierdzi, że masz problemy z tarczycą i np. musisz przyjmować jod, nie możesz przynajmniej przez
rok od zakończenia kuracji zachodzić w ciążę. Działanie tego pierwiastka może uszkodzić komórki
płodu. Jednak nie lecząc tarczycy możesz mieć kłopot z zajściem w ciążę – gdyż niedoczynność tego
narządu wydłuża cykl miesiączkowy. Przy długim cyklu owulacja zdarza się rzadziej.

DZIEWCZĘCE DOLEGLIWOŚCI MIESIĄCZKOWE

Kiedy po raz pierwszy miesiączka zaczyna boleć?

Ból miesiączkowy staje się powszechną dolegliwością dziewcząt w okresie pokwitania. Już w wieku
13-17 lat większość dziewcząt cierpi na dolegliwość zwaną - pierwotnymi bólami menstruacyjnymi.
Przyczyną tych bólów u pokwitających dziewcząt jest zwykle nadmierna czynność skurczowa mięśnia
macicy połączona z jednoczesnym jej niedokrwieniem.

Co powoduje bolesne skurcze macicy u młodych dziewcząt w okresie pokwitania?

Bodźcem powodującym pierwotne bóle menstruacyjne jest młodzieńcza burza hormonalna zdolna
zaburzyć normalne funkcje fizjologiczne macicy. Powoduje ona zbyt częste skurcze mięśnia macicy, za
które odpowiadają wspomniane już prostaglandyny wytwarzane w nadmiarze w wyniku zaburzeń
hormonalnych okresu dojrzewania. Nadmierne napięcie mięśnia macicy oraz jej zbyt częste i zbyt
intensywne skurcze powodują ból.

Po 2-3 latach od pierwszego krwawienia

Typowe dla kobiet dojrzałych dolegliwości okołomiesiączkowe pojawiają się zwykle po utrwaleniu
się regularnych, comiesięcznych cykli owulacji. Ma to miejsce na ogół po 2-3 latach od pierwszego
krwawienia.

Grupa dziewcząt szczególnego ryzyka

Bolesne miesiączki pojawiają się częściej u dziewcząt wrażliwych, chwiejnych emocjonalnie, a
przez to podatnych na stres. Ponadto pojawiają się u perfekcjonistek w osiąganiu wyników w nauce i
pracy oraz w realizowaniu powierzonych im zadań, nawet tych przekraczających ich siły.

Stres i bolesna miesiączka

Udokumentowano, że sytuacje stresujące – egzaminy, napięcia i konflikty interpersonalne,
wysokie wymagania w pracy itp. – znacznie zwiększają ryzyko bólów w podbrzuszu i krzyżu podczas
miesiączki. Co ciekawe w pewnej analizie odkryto, że stres w pierwszych dwóch tygodniach cyklu ma
zdecydowanie większy wpływ na bolesność miesiączki niż w drugiej fazie.

CHOROBOWE PRZYCZYNY BÓLÓW MENSTRUACYJNYCH

Bolesne miesiączki mogą być spowodowane przez choroby dróg rodnych:

- chroniczne zapalenia narządów rodnych (stany zapalne przydatków tj. jajników, jajowodów i
więzadeł macicy),

- podśluzówkowe i śródścienne mięśniaki macicy,

- endometriozę,

- raka macicy.

Chroniczne zapalenie narządów rodnych

Przyczyną stanów zapalnych narządów rodnych (potocznie chorób kobiecych) są drobnoustroje
chorobotwórcze – najczęściej chlamydia lub grzyby. Zwłaszcza przy osłabionej lokalnej odporności
(po antybiotykoterapii) infekcji mogą ulec: pochwa, szyjka macicy i przydatki. Nieco rzadziej
występuje stan zapalny przymacicz tj. aparatu więzadłowo-wieszadłowego macicy i błony śluzowej
macicy. (stany zapalne przydatków i przymacicz). Szczególnie często spotyka się stan zapalny pochwy
i zapalenie szyjki macicy.

Stan zapalny pochwy i zapalenie szyjki macicy

Chociaż leczenie zapalnej infekcji pochwy jest dość proste, bowiem polega na miejscowym
stosowaniu środków bakteriobójczych, grzybobójczych, odkażających lub przeciwzapalnych to często
dochodzi do nawrotów grzybiczego zapalenia pochwy. Jego leczenie jest długotrwałe i żmudne.
Zapalenie szyjki macicy są najczęstszą chorobą narządów płciowych kobiety. Źródłem zakażenia jest
pochwa, skąd infekuje szyjkę macicy bogata flora bakteryjna lub wirusowa. Zapalenie jest trudne do
wykrycia, gdyż nie daje objawów bólowych, świądu lub pieczenia. Jedynym objawem są upławy oraz
obraz we wzierniku - jeżeli doszło do infekcji, jest ona zaczerwieniona, niekiedy lekko przerośnięta.
Leczenie jest miejscowe i polega na stosowaniu odkażających przeciwbakteryjnych i
przeciwzapalnych gałek, tabletek lub żeli. Sporadycznie stosuje się antybiotyki lub sulfonamidy.

Przewlekły stan zapalny przydatków

Przydatki to wspólna nazwa jajników, jajowodów i więzadeł macicy. Organy te leżą tuż przy sobie,
toteż w stanach zapalnych zazwyczaj razem są objęte chorobą. Do zapalenia dochodzi najczęściej
wskutek inwazji bakterii z pochwy poprzez macicę do przydatków. Kobieta odczuwa wtedy silny ból w
dole brzucha, ma wysoką temperaturę, czasami wymioty, zdarzają się też omdlenia. Niekiedy nawet
można stwierdzić objawy zapalenia otrzewnej. Ze zrozumiałych względów bolesność miesiączki jest
sumą objawów zapalenia przydatków i skutków intensywnych skurczów macicy. Przewlekłe zapalenie
przydatków jest najczęściej procesem zejściowym zapalenia ostrego. W jego wyniku dochodzi do
powstania zrostów przydatków z okolicznymi tkankami. Same zrosty mogą powodować ból. Leczenie
przewlekłego ( jak i ostrego) zapalenia przydatków polega na ogólnym i dopochwowym podawaniu
antybiotyków lub sulfonamidów oraz środków przeciwbólowych.

Po złagodzeniu objawów zaleca się często stosowanie tamponów borowinowych.

Mięśniaki macicy a bolesność miesiączki

U co 5-tej kobiety mającej mięśniaki nie występują żadne dolegliwości. Pozostałe skarżą się jednak
często na obfite, ze skrzepami krwi, bolesne i przedłużone krwawienia miesięczne (zagrażające
niedokrwistością!). Jak też na nieregularne, międzymiesiączkowe krwawienia oraz plamienia z dróg
rodnych. Ponadto mogą pojawić się bóle w dole brzucha lub parcia w tej okolicy. Dolegliwości te są
wynikiem ucisku guzów na narządy sąsiednie. I tak mięśniaki, uciskając na pęcherz i cewkę moczową,
mogą spowodować zaleganie moczu, zapalenia tych narządów i napadowe nietrzymanie moczu
(wyciekanie moczu kropelkami z przepełnionego pęcherza). Ucisk na moczowody może doprowadzić
nawet do wodonercza i zaburzeń czynności nerek. Wynikiem ucisku na odbytnicę są zaparcia, rzadko
nawet niedrożność jelit. Niekiedy występują bóle o charakterze rwy kulszowej.

Objawy bólowe i obfite krwawienia z powodu mięśniaków tłumaczy się:

- trudnościami z niezbędnym fizjologicznie obkurczaniem się ścian macicy, dzięki czemu złuszcza
się błona śluzowa (endometrium), w której nie zagnieździła się komórka jajowa.

- z wydłużonym gojeniem się miejsc po złuszczonej błonie śluzowej

- zaburzeniami hormonalnymi często współistniejącymi z mięśniakami.

Przypomnijmy - przyczyną powstania mięśniaków mogą być zaburzeniach neurowegetatywne,
jednak najczęściej wywołują je wysokie stężenie estrogenów w organizmie kobiety. Wskazuje na to
fakt, że mięśniaki nie występują przed okresem dojrzewania. Jednocześnie w okresie wygasania
czynności jajników, (między 45. a 55. rokiem życia), gdy maleje wytwarzanie estrogenów - nie tworzą
się już nowe guzy, a istniejące już nie powiększają się lub nawet ulegają zmniejszeniu.

Jeśli miesiączki są obfite przyczyną może być endometrioza

Błonę śluzową wyściełającą wnętrze macicy nazywa się łacińskim słowem endometrium. Słowo
endometrioza to już nazwa choroby, w przebiegu której fragmenty tej błony przedostają się z macicy
do jamy brzusznej i „przyrastają” do jajników lub innych narządów. Inna nazwa tej choroby to
zewnętrzna gruczolistość macicy. W cyklu miesiączkowym ogniska endometriozy podlegają tym
samym przemianom hormonalnym, co endometrium macicy. Toteż rosną i krwawią podczas
miesiączki równolegle wraz z błoną śluzową macicy – dając znacznie większą powierzchnię krwawień.

Endometrioza i bolesność miesiączki

Skutkiem przyrostu powierzchni endometrium są obfitsze krwawienia oraz proporcjonalnie
silniejsze bóle menstruacyjne. Krwawienia z ognisk endometriozy powodują podrażnienie otrzewnej
oraz rozciąganie okolicznych tkanek,co wyzwala silny ból brzucha. Niekiedy krew z miejsc gdzie
wszczepiło się endometrium nie ma odpływu, co powoduje powstawanie lokalnych stanów zapalnych
i torbieli pogłębiających bolesność. Przy bardzo zaawansowanej gruczolistości dochodzi do tworzenia
się twardych zrostów, które zniekształcają zajęte schorzeniem narządy. Choroba ta często występuje
u kobiet między 25. a 40. rokiem życia. Uwaga! Nie leczona endometrioza w 30-40% przypadków
bywa przyczyną niepłodności.

Rak trzonu macicy (rak endometrium) a bolesność miesiączki

Najczęstsze objawy raka endometrium to: ropne upławy, nieregularne krwawienia, plamienia
międzymiesiączkowe u kobiet w okresie rozrodczym oraz krwawienia pomenopauzalne. Silne bóle w
dole brzucha występują dopiero w raku zaawansowanym. Należy zauważyć, że rak trzonu macicy
występuje najczęściej po menopauzie, u kobiet powyżej 50 roku życia, z najwyższą zapadalnością w
przedziale wiekowym 55-70 lat. Tylko10-15 % przypadków raka trzonu macicy rozwija się u kobiet
przed menopauzą i jest to zazwyczaj wynikiem długotrwałych cykli bezowulacyjnych. Każda kobieta, u
które występują nieregularne krwawienia z dróg rodnych i/lub inne wymienione wyżej objawy
wymaga diagnostyki obejmującej badanie ginekologiczne oraz biopsję diagnostyczną (tzw. abrazję)
endometrium wraz z wyłyżeczkowaniem kanału szyjki macicy. Podstawą rozpoznania raka
endometrium jest badanie mikroskopowe pobranych tkanek z błony śluzowej macicy

LECZENIE BOLESNEJ MIESIĄCZKI

Boli choroba – czy miesiączka?

O leczeniu dolegliwości bólowych podczas miesiączki można myśleć wówczas, gdy lekarz ginekolog
wykluczy w/w organiczne przyczyny bólu związane ze schorzeniami omówionymi powyżej.

Wykluczmy ból ze strony wkładki antykoncepcyjnej – jeśli jest stosowana

Kobiety stosujące wkładkę mają dłuższe menstruacje. Spirala może zintensyfikować towarzyszący
miesiączce ból, a także zaostrzyć istniejący stan zapalny. Dlatego też kobiety korzystające z wkładek
powinny zgłaszać się do lekarza natychmiast po zaobserwowaniu u siebie nawet niewielkich objawów
stanu zapalnego.

Zacząć leczenie od terapii ciepłem

W pierwszej kolejności warto wypróbować starych domowych sposobów opartych na działaniu
ciepła, które łagodzi ból i zmniejsza napięcie mięśniowe. W tym celu można wykorzystać termofor lub
butelkę z ciepłą wodą, poduszkę elektryczną albo wziąć ciepłą kapiel lub ciepły prysznic. Stosując
terapię ciepłem należy uważać na jego nasilenie, ponieważ przy nadmiarze ciepła może dojść do
oparzenia skóry.

Zioła łagodzą dolegliwości

Przy bolesnej miesiączce korzystnie mogą działać zioła, które powodują wybiórcze przekrwienie w
miednicy mniejszej, zmniejszają skurcze naczyń i ułatwiają wystąpienie krwawienia miesiączkowego.
Mogą to być: kozłek lekarski, mięta, melisa, nagietek lekarski, rozmaryn, rumianek, ruta zwyczajna
stosowane w gotowych mieszankach ziołowych. Korzystnie też działa ograniczenie aktywności
fizycznej, odpoczynek oraz dieta lekkostrawna.

Samoleczenie bolesnej miesiączki

Większość nastolatek obciążonych dużą ilością nauki oraz kobiet aktywnych zawodowo oczekuje
jednak od lekarza, a nawet częściej od farmaceuty w aptece, szybkiego i skutecznego lekarstwa
przeciwbólowego zamiast czasochłonnych sposobów domowych. Im można proponować leki
hamujące syntezę prostaglandyn, od których nadmiaru w dużej mierze zależy ból podczas miesiączki.

Jakie leki z apteki są dostępne i zalecane?

Godne polecenia są dostępne bez recepty ibuprofen lub paracetamol. Od niedawna w sprzedaży
odręcznej są również preparaty naproksenu i diklofenaku, dla których jednym ze wskazań są przecież
bóle miesiączkowe.

Przeciwwskazania lekowe w bolesnej miesiączce

Przeciwwskazany przy bólach miesiączkowych jest natomiast kwas acetylosalicylowy, znany
zdecydowanej większości społeczeństwa jako aspiryna, ponieważ obniża on krzepliwość krwi, przez
co miesiączka może się nadmiernie wydłużać.

Warto wspomnieć, że ibuprofenu, naproksenu i diklofenaku nie powinny zażywać kobiety z czynną
chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, skazą krwotoczną i uczulone na ibuprofen, naproksen lub
diklofenak. Alternatywą jest wówczas paracetamol, który nie drażni błony śluzowej żołądka i
dwunastnicy i nie wpływa na krzepliwość krwi. Jest natomiast przeciwwskazany dla osób z
uszkodzoną wątrobą i osób uzależnionych od alkoholu, ponieważ może spowodować objawy zatrucia
tym lekiem. Paracetamolowi jako lekowi przeciwbólowemu miejsca ustępuje od dość dawna
pyralgina z uwagi na możliwość poważnych powikłań takich, jak: alergiczne uszkodzenie szpiku
kostnego, zapalenie błony śluzowej przewodu pokarmowego, zmiany dermatologiczne i uszkodzenie
nerek.

Postęp lekowy w walce z bolesną miesiączką

Z myślą o bardzo cierpiących kobietach firmy farmaceutyczne produkują także złożone preparaty
przeciwbólowe zawierające w swoim składzie oprócz paracetamolu, kofeinę, kodeinę lub
propyfenazon w różnych dawkach. Dzięki połączeniu kilku składników, preparat złożony wykazuje
silniejsze działanie przeciwbólowe niż pojedynczy lek.

Zasada ostrożności!

Przed zakupem każdego specyfiku przeciwbólowego (prostego lub złożonego) należy zapoznać się
z ulotką dołączoną do opakowania przez producenta, żeby poznać skład oraz wskazania i
przeciwwskazania do jego stosowania, a także sposób dawkowania. Wiedza ta pozwala kobiecie
bezpiecznie zażywać wybrany lek przeciwbólowy w czasie nasilenia dolegliwości miesiączkowych,
zwłaszcza, jeśli pamięta, że nie należy zażywać samej jednocześnie różnych leków przeciwbólowych,
bo dochodzi do kumulacji dawek ich składników, co może być szkodliwe dla zdrowia.

Skontaktuj się z lekarzem, gdy...

1. Ból podczas miesiączkowania pojawił się nagle lub stał się o wiele silniejszy niż dotychczas.

2. Pojawiło się bardzo obfite krwawienie, znacznie powyżej normy, którą stanowi w czasie
miesiączki około 50 ml krwi. (Jeśli zużywasz więcej niż 6 podpasek dziennie, oznacza to, że tracisz

więcej krwi - ok. 70 ml. Przyczyną krwawienia mogą być między innymi: niedoczynność tarczycy,
mięśniaki macicy, endometrioza lub przewlekły stan zapalny przydatków.

3. Do bólu dołączyły jeszcze inne objawy jak np. wymioty, biegunki czy omdlenia.

Takich sygnałów ostrzegawczych nie należy lekceważyć tylko niezwłocznie skontaktować się z
lekarzem. Gdy dochodzi do bardzo bolesnej miesiączki, która wystąpiła nieco później niż zazwyczaj
może to być objaw wczesno poronionej ciąży bądź, co jest bardzo niebezpieczne, istnienia ciąży
pozamacicznej.

Uwaga: Jeśli miesiączki są obfite i masz skończone 45 lat

Skończone 45 lat i obfite okresy – to może być symptom zbliżającej się menopauzy.

Uwaga! Silne krwawienia prowadzą do anemii z niedoboru żelaza.

Piśmiennictwo:

1. „BOLESNE MIESIĄCZKI”; Służba Zdrowia nr 90-91 (2983-2984) listopad 2000

2. „Miesiączka - trudny okres” artykuł dr. n. med. Jacka Nieżurawskiego, specjalisty chorób
kobiecych, położnika ginekologa „Żyjmy dłużej” 3 (marzec) 2001

3. „Kobieta intymna” dr ALAIN TAMBORINI Wydawnictwo W.A.B.

4. „Ból menstruacyjny i sposoby jego zwalczania”; Dr Marek Marcyniak ginekolog-położnik; II
Katedra i Klinika Ginekologii i Położnictwa Akademii Medycznej w Warszawie, publik. internetowa -
http://www.mediweb.pl/womens