WĘGLOWODORY, ALKOHOLE I FENOLE 

 
Węglowodory 

1. Utlenianie węglowodorów 
Do  trzech  probówek  dodać  po  około  1  ml  1%  wodnego  roztworu  nadmanganianu  potasowego,  a 
następnie  dodać  do  nich  po  około  2  ml  n-heksanu,  cykloheksenu  i  toluenu.  Zawartość  probówek  przez 
chwilę  mocno  wstrząsać  i  obserwować  zachodzące  zmiany.  Wyjaśnić  róŜnice  i  napisać  reakcje 
chemiczne. 

2. Bromowanie węglowodorów 
Do  trzech  probówek  dodać  po  około  2  ml  n-heksanu,    cykloheksenu  i  toluenu.  Do  kaŜdej  z  probówek 
dodać po około 2 ml wody bromowej. Probówki mocno wytrzasnąć. Zaobserwować zachodzące zmiany. 
Wyjaśnić róŜnice i napisać reakcje chemiczne. 

3. Reakcja węglowodorów z kwasem azotowym 
Niewielką ilość (około 1 ml) n-heksanu, cykloheksenu i toluenu ostroŜnie zmieszać z 5-6-oma kroplami 
stęŜonego  kwasu  azotowego.  Obserwować  zmiany  zachodzące  w  probówkach.  W  razie  braku  oznak 
reakcji do mieszaniny dodać kroplę stęŜonego kwasu siarkowego i wstrząsnąć probówką. Jaką rolę pełni 
tutaj kwas siarkowy? Wyjaśnić róŜnice i napisać reakcje chemiczne. 
 
Alkohole i fenole  

P1. ZaleŜność kwasowości alkoholi od rzędowości 
Do  trzech  suchych  probówek  wlać  po  1  ml  n-butanolu,  sec-butanolu  i  t-butanolu.  Do  kaŜdej  probówki 
wrzucić mały kawałek metalicznego sodu i porównać przebieg reakcji. Wyjaśnić róŜnice i napisać reakcje 
chemiczne. (Ćwiczenie wykonywane wspólnie) 

2. Utlenianie alkoholi 
Do  1  ml  etanolu,  2-propanolu  i  t-butanolu  dodać  kilka  kropli  około  10%  roztworu  dwuchromianu 
potasowego  i  1  kroplę  stęŜonego  kwasu  siarkowego.  Probówkę  ogrzewać  na  wrzącej  łaźni  wodnej.  Jak 
zmienia się zabarwienie roztworu? Napisać reakcję chemiczną. 

3. Reakcja estryfikacji 
Do dwóch probówek nalać po 3 ml etanolu i 4,5 ml 80% kwasu octowego, a następnie do jednej z nich 
dodać  1  ml  stęŜonego  kwasu  siarkowego.  Obie  probówki  ogrzewać  przez  kilka  minut  na  wrzącej  łaźni 
wodnej  a  następnie  dodać  do  kaŜdej  po  5  ml  nasyconego  roztworu  soli  kuchennej.  Zaobserwować 
zachodzące zmiany. Wyjaśnić róŜnice i napisać reakcje chemiczne. 

P4. Tworzenie kompleksów fenoli. Reakcja barwna na bibule 
Większość  fenoli  i  ich  pochodnych  daje  z  roztworem  chlorku  Ŝelazowego  barwne  reakcje.  Kroplę 
roztworu  fenolu  nanosi  się  na  bibułę  i  dodaje  się  kroplę  roztworu  chlorku  Ŝelazowego.  Powstają 
charakterystyczne kolory, ciemniejące po kilku minutach.  
 fenol, kwas salicylowy  

 -  fioletowy  

 m-krezol   

 

 

 -  niebieski  

 2-naftol 

 

 

 -  seledynowe zmętnienie 

(Ćwiczenie wykonywane wspólnie)