background image

Ćwiczenie I 

1.  Kopia jakiego rodzaju recepty zostaje u lekarza po jej wystawieniu? 

Kopia recepty różowej (Mz/Pom-33) na leki psychotropowe i odurzające. (Wykaz     
I-N oraz II-P) 
 

2.  W jakim przypadku lekarz powinien na recepcie napisać wiek pacjenta? 

Gdy recepta wystawiana jest dla chorego, który nie ukończył 15 roku życia. 
  

3.  W którym miejscu recepty lekarz zaznacza uprawnienia inwalidy 

wojennego/wojskowego? 

W części umieszczonej obok Nomen Aegroti, a pod Superscritpio 
.
 

4.  W jakiego rodzaju etykietę, należy zaopatrzyć preparat do stosowania wewnętrznego? 

Etykietę w kolorze białym. 

 
5.  Co oznaczają dodatkowe polecenia na recepcie „cito” i „NZ”? 

Cito – oznacza jak najszybciej, lek powinien być w miarę możliwości wykonany 
priorytetowo, zaraz po otrzymaniu recepty 
NZ – Nie Zamieniać – wydać substancję o konkretnej nazwie, nie zamieniając na lek 
generyczny 
 

6.  Co zawierają części recepty określane jako Superscriptio i Praescriptio

Superscriptio – zawiera dane jednostki medycznej wraz z adresem wystawiającej 
receptę, bądź adres i nazwisko lekarza 
Praescriptio – zawiera przepis, wedle którego ma zostać sporządzony lek 
 

7.  Co powinny zawierać części recepty oznaczone jako Subscriptio i Signatura

Subscriptio – Zawiera wskazówki co do wykonania i ewentualnie opakowania leku 
Signatura – zawiera zalecenia jak oznaczyć lek, jak powinien być stosowany 

 

8.  Co oznaczają określenia: adiuvans, corrigens, vehiculum remedio cardinale

Adiuvans – lek wspomagający 
Corrigens – substancja poprawiająca smak/zapach/wygląd 
Vehiculum – rozpuszczalnik 
Remedium cardinale – lek zasadniczy 
 

9.  Jaka jest ważność recepty na antybiotyk, a jaka na substancje narkotyczne? 

Antybiotyki – 7 dni od wypisania recepty 
Substancje narkotyczne – 14 dni 
 

10. Jak wygląda recepta weterynaryjna? 

Biały blankiet z zielonym paskiem 
 

11. Gdzie można znaleźć informacje o działaniu substancji leczniczych stosowanych w 

recepturze? 

W Farmakopei. 
 

12. Ilu procentowy jest następujący roztwór: Sol. Acidi borici 2:200? 

Jest to roztwór 1% 

 

 
 

background image

1.  Jakie jest stężenie glukonianu chlorheksydyny w preparacie handlowym? 

Od 0,05% do 5% 
 

2.  Jakie zastosowanie ma glukonian chlorheksydyny? 

Jako środek odkażający w preparatach ocznych i płynach do soczewek. 0,05% roztwór 
stosuje się do nacierania odleżyn. 
 

3.  Ilu procentowy jest wyjściowy roztwór formaldehydu? Jakie ma zastosowanie? 

40%. Stosowany jako środek odkażający na skórę stóp. Dawniej w odpowiednich 
stężeniach formaldehyd w postaci par był stosowany do odkażania narzędzi 
chirurgicznych 

 
4.  Jakie zastosowanie ma kwas mlekowy i jakie jest jego stężenie według FPVIII? 

Kwas mlekowy ma działanie ściągające i odkażające a w odpowiednim stężeniu 
przeżegające. Stosowany: 

  Do przepłukiwań – 0,5% - 2,0% 
  Do pędzlowania – 10,0% do 20,0% 
  Do przeżegania – 20,0% do 50,0% 
  Na śluzówkę – 0,5% 

 
5.  Ilu procentowy jest stężony roztwór wodorotlenku amonu i kwasu solnego? 

HCl – 36-38%; NH

4

OH – 35% 

 

6.  Jaka jest rozpuszczalność kwasu bornego? 

1 cz. kwasu na 30 cz. gorącej wody 

 
7.  Dlaczego kwas borny nie powinien być stosowany u małych dzieci? 

Ponieważ wykazuje działanie na układ nerwowy. 
 

8.  Jakie właściwości lecznicze wykazuje woda wapienna? 

Zewnętrznie – jako środek przeciwzapalny. 
Wewnętrznie – odtrutka na zatrucia kwasami [dawniej] 
 

9.  Ilu procentowy roztwór jodu jest w płynie Lugola? 

1%. 
 

10. Jakie zastosowanie ma płyn Lugola? 

Do terapii jodowej. W postaci rozcieńczonej – do płukania gardła. 

 
11. W jaki sposób przygotowuje się roztwór ichtiolu? 

Ichtiol odważa się w parowniczce, następnie dodaje się wodę i rozciera. Można 
podgrzać na łaźni wodnej, celem przyspieszenia rozpuszczania. 
 

12. Do jakich substancji należy ichtiol i jakie wykazuje działąnie farmakologiczne? 

Ichtiol należy do sulfobituminianów i wykazuje działanie bakteriostatyczne, 
przeciwzapalne, znoszące obrzęki i opuchnięcia.  

 
13. Związki koloidalne srebra. Ich odczyn? 

Koloidy srebra dają halogenki Ag. Ich odczyn zazwyczaj jest obojętny.  
 

14. W jaki sposób rozpuszcza się koloidowe roztwory srebra? 

Dodając mocnej zasady. (ale to chyba nie o to chodzi, w końcu to receptura) 

background image

 

Ćwiczenie III 

 

1.  Ilu procentowy jest roztwór jodu w jodynie? 

3% 
 

2.  Jakie zastosowanie ma jodyna? 

Antyseptyczne, do stosowania na skórę WOKÓŁ ran 
 

3.  W jakim celu stosuje się jodek potasu w jodynie? 

Jako solubilizator 
 

4.  Stężenie substancji czynnych w spirytusie salicylowym i kamforowym. Zastosowanie 

preparatów. 

  Spir. Salicylati – 2% - Antyseptycznie na otarcia, łojotoki i trądzik 
  Spir. Camphorati – 10% - Rozgrzewająco, na bóle i nerwobóle, antyseptycznie 
 

5.  Skład jakościowy, wykonanie i zastosowanie kropli anyżowych 

  Skład: 

i.  Oleum anisi 2,0 

ii.  Ethanolum 96* - 40,0 

iii.  Ammonium chloratum – 3,0 

iv.  Aqua purificata – 55,0 

  Wykonanie 

i.  Zlewka I – olejek + etanol 

ii.  Zlewka II – woda + NH

4

Cl 

iii.  Połączyć zawartość obu w butelce 

iv.  Dodać Talcum – 2,0 na 100,0 preparatu 

v.  Wytrząsać 

vi.  Przesączyć do czystej butelki. Nie dolewać wody. 

  Zastosowanie 

i.  Wewnętrznie. Działa wykrztuśnie i antyseptycznie. 

 

6.  W jakim celu dodaje się talk w trakcie wykonywania kropli anyżowych? 

Celem usunięcia nierozpuszonego olejku anyżowego. 
 

7.  Jakie jest stężenie etanolu w spirytusie rezorcynowym i jakie jest zastosowanie tego 

preparatu? 

70%. Preparat jest stosowany w łuszczycach i łojotokach, jako środek bakterio- i 
grzybobójczy, ściągający i przeciwłojotokowy 
 

8.  Jaka jest kolejność dodawania składników w receptach 24 i 25? 

  24 – Ethanolum 96*  Acidum Salicylicum  Resorcinum  Aqua  

Capsici Tct. 

  25 – Ethanolum 96*  Chloramphenicolum  Acidum salicylicum  

Resorcinum Aqua  Arnicae Tct. 

   

9.  Zastosowanie roztworów fioletu krystalicznego? 

Do płukania jamy ustnej i na skórę jako środek antyseptyczny 
 
 
 

background image

Ćwiczenie IV 

1.  Skład jakościowy, ilościowy i zastosowanie preparatu aftin. 

  Skład: 

  Natrium tetraboricum – 20,0 
  Glycerolum 86% - 80, 0 

  Zastosowanie: 

  Odkażająco na błony śluzowe jamy ustnej, głównie w pleśniawkach 
 

2.  Jakie jest pH aftinu i dlaczego? 
3.  Skład, wykonani i zastosowanie Acidi salicylici oleosae 

  Skład: 

  Acidum salicylicum 
  Oleum Rapae {80 cz. : 1cz. Acidum salicylicum} 
  Oleum Ricini [tylko, jeśli nie można rozpuścić w O. rapae] {40:1} 

  Wykonanie 

  W parownicy odważyć Oleum Ricini i dodać Acidum salicylicum 
  Podgrzać na łaźni mieszając 
  Przenieść do butelki 
  Do pozostałości w parownicy odważyć Oleum Rapae 
  Podgrzać na łaźni 
  Przenieść do tej samej butelki 

  Zastosowanie: 

  Przeciwbakteryjnie [w tych stężeniach, w jakich występuje] 
 

4.  Jaka jest rozpuszczalność Acidum salicylicum w Oleum Rapae, a jaka w Oleum 

Ricini? 

Oleum Rapae – 1:80; Oleum Ricini – 1:40 
 

5.  Skład, wykonanie i zastosowanie olejku kamforowego 

  Skład: 

  Camphora 
  Oleum Rapae 

  Wykonanie 

  Odważyć w butelce Oleum Rapae i podgrzać 
  Dodać Camphori 

 Zastosowanie 

  Rozgrzewające w bólach mięśni, nerwobólach 

 

6.  Kolejność dodawania składników w receptach 30, 31, 32 

30 - Acidum salicylicum  Acidum lacticum  Collodium 
31, 32 – Collodium elasticum  Acidum salicylicum  Acidum lacticum 
 

7.  Różnica między Collodium a Collodium elasticum 

Collodium elasticum zawiera dodatek Oleum Ricini w ilości 3,0 na 100,0 
 

8.  Do jakich roztworów należy użyć większych butelek i dlaczego? 

Do preparatów zawierających Collodium – Collodium zawiera eter etylowy, który 
zwiększa objętość zajmowaną przez ciecz [CHYBA!] 

 
 
 
 

background image

Ćwiczenie V 

 

1.  Sposoby wykonania wód aromatycznych 

  Destylacja surowca z parą wodną 
  Rozpuszczenie olejku eterycznego w wodzie 
  Roztarcie olejku eterycznego z talkiem i wytrząsanie w butelce z wodą.   

Następnie przesączenie 

  Rozpuszczenie olejku eterycznego za pomocą solubilizatorów 
 

2.  W której farmakopei można znaleźć monografie wód aromatycznych? 

FP III, tom II 
 

3.  Dlaczego do przygotowania wód aromatycznych używa się świeżo przegotowanej, 

ciepłej wody? 

Jest pozbawiona O

2

 reagującego z olejkami i do pewnego stopnia wyjałowiona. 

 

4.  Cel zastosowania i ilość talku w technologii wód aromatycznych 

Talcum stosuje się w ilości 10 cz. na 1 cz. olejku, celem zwiększenia rozpuszczalności 
olejku przez zwiększenie powierzchni kontaktu olejku z wodą. 
 

5.  Czynniki wpływające na szybkość ekstrakcji substancji czynnych z surowców 

roślinnych 

  Surowiec – jego rodzaj [struktura, przepuszczalność ścian komórkowych, 

specyficzne właściwości] oraz stopień rozdrobnienia 

  Rozpuszczalnik – lepkość, polarność, pH, obecne solubilizatory 
  Warunki – metoda, temperatura, czas, ciśnienie, mieszanie etc. 
 

6.  Jakie surowce przed ekstrakcją należy sproszkować? 

Cholera wie. Korzeń kozłka na pewno. Ale nie na wykładach ni na zajęciach nie było. 
 

7.  Jakimi metodami sporządza się nalewki z surowców słabo i silnie działających? 

 Słabo działające : 1 cz. surowca : 5 cz. rozpuszczalnika. 7 dniowa maceracja 
 Silnie działające: 1:10; 24h perkolacja, niekiedy maceracja 

 

8.  Co to jest perkolacja? 

Ciągła metoda ekstrakcji, polegająca na stałym doprowadzaniu świeżego 
rozpuszczalnika do surowca i stopniowego wypierania bardziej stężonego płynu 
wyciągowego. Metoda ta prowadzi do całkowitej ekstrakcji substancji czynnych z 
surowca. Nie jest określona ilość rozpuszczalnika na 1cz. surowca. 
 

9.  Modyfikacje maceracji i perkolacji. 

 Maceracje: 

  Z mieszaniem 
  Ultradźwiękowa 
  Wirowa 
  Dygestia 
  Wielokrotna 
  Stopniowa 
  W podwyższonym ciśnieniu i temperaturze 

  Perkolacje: 

  Właściwa 
  Reperkolacja 

background image

  Diakolacja 
  Wytrawianie w baterii perkolatorów 
  Wytrawianie w aparacie Soxhleta 
  Ekstrakacja gazami w stanie nadkrytycznym 

 

10.  Rodzaje wyciągów 

  Płynne [Extracta fluida] – substancje czynne w stosunku do surowca 1:1 
  Gęste [Extracta spissa] – gęste, lepkie, maziste, mogą zawierać do 30% wody 
  Sucha [Extracta siccum] – sypkie proszki, zawierające do 5% wody 
  Rzadkie – zawierają do 60%. Nie są preparatami farmakopealnymi 

 

11. Ogólne zasady sporządzania nalewek i wyciągów 

  Rozdrobnienie i przesianie surowca 
  Odważenie surowca i przygotowanie rozpuszczalnika 
  Zwilżenie surowca ok. 30 cz. rozpuszczalnika i pozostawienie na 2-3h 
  Załadowanie perkolatora 
  Zalanie rozpuszczalnikiem i pozostawienie na 24h 
  Perkolacja właściwa 

  Zebranie perkolatu i oznaczenie substancji aktywnych [nalewki] 
  Zebranie głowy perkolatu (ok. 85cz.), następnie perkolacja do wyczerpania 

surowaca, zagęszczenie frakcji II do 15 cz. i połączenie obu, oznaczenie 
zawartości substancji czynnych [wyciągi] 

   

12. Jakie surowce ekstrahuje się etanolem >70* a jakie <70* 

  Etanol >70* 

  Fructus Capsici 
  Menthae folium 

  Etanol <70* 

  Saponariae radix 
  Papaveris lachryma 
  Crataegi fructus 
 

13. Skład jakościowy kropli żołądkowych, nasercowych i nalewki gorzkiej 

  Guttae stomachicae 

  Valerianae tct 25,0 
  Manthae piperitae tct 25,0 
  Amarae tct 25,0 
  Hyperici intracti 25,0 

  Guttae cardiacae 

  Convallariae tct titrata 50,0 
  Crataegi tct 25,0 
  Valerianae tct 25,0 

  Tct Amara [ekstrakacja Ethanolum 70*] 

  Genthianae radix 60,0 
  Menyanthidis folium 60,0 
  Aurantii amari pericarpium 50,0 

 
 
 
 
 
 

background image

Ćwiczenie VI 

 

1.  Które surowce roślinne powinny mieć największy, a które najmniejszy stopień 

rozdrobnienia? 

  Najmniej: kwiaty, liście, zioła [5,6mm] 
  Średnio: korzenie, kory [3,16mm] 
  Najbardziej: owoce, nasiona, surowce o zwartej budowie [1,6mm] 
 

2.  Z jakich surowców sporządza się maceracje a z jakich napary? 

  Napary: Rozdrobnione surowce zawierające substancje czynne rozkładane 

przez enzymy, np. glikozydy nasercowe. Głównie z liści Digitalis purpurea, 
Digitalis lanata, Adonis vernalis. 

  Maceracje: Grubo rozdrobniony surowiec lub całe nasiona. W praktyce 

głównie z korzenia prawoślazu i nasion lnu. 

 

3.  Ogólne zasady sporządzania odwarów, naparów i maceracji 

  Rozdrobnienie i przesianie surowca 
  Przeniesienie surowca do infuzorki i zalanie wodą o odpowiedniej 

temperaturze 

  Pokojowa – odwary i maceraty 
  Wrząca – napary 

  Ogrzewanie na łaźni wodnej [napary, odwary] 
  Pozostawienie bez ogrzewania [napary, maceraty] 
  Przecedzenie do butelki 
  Uzupełnienie wodą do odpowiedniej masy 
 

4.  Środki konserwujące do odwarów? 

0,15% mieszanina hydroksybenzoesanu metylu i propylu (1:10) 
 

5.  Trwałość wodnych wyciągów z surowców roślinnych? 

7 dni w temperaturze < 15*C 
 

6.  Dlaczego w trakcie ekstrakcji niektórych surowców zakwasza się albo alkalizuje 

rozpuszczalnik? 

Ponieważ substancje czynne lepiej przechodzą do rozpuszczalnika w formie soli. 
Surowce zawierające alkaloidy wytrawia się zakwaszonym rozpuszczalnikiem, a 
saponiny kwaśne – zalkalizowanym. Po uzyskaniu odwaru rozpuszczalnik się 
zobojętnia. 
 

7.  W jaki sposób można wykonać preparat 40 [Decoctum Ipecacuanhae radicis], jeśli nie 

dysponuje się korzeniem wymiotnicy? 

Przez rozcieńczenie wyciągu suchego (?) 
 

8.  Definicja syropu 

Stężony roztwór sacharozy lub innych substancji słodzących w wodzie, będący 
postacią leku przeznaczoną do użytku wewnętrznego, charakteryzującą się słodkim 
smakiem, zwiększoną lepkością i gęstością. 
 

9.  Metody sporządzania syropów. Jaka metoda zapewnia największą gęstość? 

  Rozpuszczenie cukru w wodzie 
  Rozpuszczenie cukru w wyciągu roślinnym (najgęstsze?) 

background image

  Zmieszanie syropu z roztworem substancji leczniczej/wyciągiem 

roślinnym/zawieszenie substancji leczniczej w syropie 

 

10. Skład, wykonanie, zastosowanie syropu prostego 

  Skład: 

  Saccharosum 64,0 
  Aqua ad 100,0 

  Wykonanie: 

  Odważenie rozpuszczalnika do zlewki i ogrzanie do temp. bliskiej wrzenia 
  Dodanie sacharozy i mieszanie do rozpuszczenia 
  Utrzymanie we wrzeniu przez ok. 2min 
  Cedzenie przez płótno do wytarowanej butelki i ostudzenie 
  Pomiar gęstości i ewentualna korekcja do wymaganej przez FP 

  Zastosowanie 

  Corrigens 
 

11. Co znaczy Sirupus compositus

Syrop złożony. Oznacza, że w syropie znajduje się kilka substancji czynnych, 
pochodzących z różnych roślin, lub zarówno pochodzenia roślinnego jak i 
syntetycznego. 
 

12. Jaką rolę pełni kwas benzoesowy w syropie prawoślazowym? 

Konserwantu. 
 

13. Które syropy nie powinny być podawane małym dzieciom i dlaczego? 

Tussipect – działanie pobudzające, mocniejszy efekt wykrztuśny 
Thiocoli – drażniące działanie na oskrzeliki płuc wymuszające odkrztuszanie 
 
 
 

Made by Sir_whatever 

                                                                                                  2010/2011