plik

1. modele polityki rodzinnej wg Andersena

Modele polityki rodzinnej wg Andersena

-liberalny- państwo ingeruje w życie obywateli w ograniczonym stopniu, posiadanie dzieci
jest prywatną sprawą rodziców

-konserwatywny- kładzie nacisk na odpowiedzialność rodziny (familiaryzm) przy
jednoczesnej silnej regulacji ze strony państwa. Model utrzymuje tradycyjny cel, jakim jest
idea, że to mężczyzna jest głównym żywicielem rodziny i to przede wszystkim on powinien
być wspierany przez społeczeństwo

-socjaldemokratyczny- W modelu socjaldemokratycznym decydującą rolę odgrywa państwo.
Szczodre świadczenia społeczne dla wszystkich są połączone z polityką aktywizacji
zawodowej zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Towarzyszy temu wysoki poziom usług dla
dzieci i rodziców, co zmniejsza wyłączną odpowiedzialność tych ostatnich za sprawowanie
opieki oraz daje im możliwość godzenia pracy z życiem rodzinnym.

-południowoeuropejski- Model południowoeuropejski cechuje silny familiaryzm
ukierunkowany na ochronę tradycyjnego modelu rodziny, podtrzymanie silnych więzi
rodzinnych, tak by jej członkowie mieli zapewnioną opiekę i pomoc finansową. W ten sposób
zmniejsza się zakres odpowiedzialności państwa i w efekcie rozwiązania na rzecz rodzin stają
się niepotrzebne.

2. programy: rodzina na swoim, mieszkanie dla młodych

Różnice pomiędzy Mieszkaniem dla Młodych a Rodziną na Swoim

Już  w  styczniu  przyszłego  roku  młode  osoby  będą  mogły  liczyć  na  wsparcie  przy  zakupie
swojego  pierwszego  mieszkania  lub  domu.  Wsparcie  to  zapewni  program  Mieszkanie  dla
Młodych,  który  zastąpi  Rodzinę  na  Swoim.  Obydwa  programy  dość  istotnie  się  od  siebie
różnią. Pokażemy, na czym polegają najważniejsze różnice.

Warto pamiętać o tym, że obecny kształt programu Mieszkanie dla Młodych może jeszcze
ulec zmianie. Prace w Sejmie zostały zakończone, ale zmiany mogą zostać wprowadzone
przez Senat albo przez Prezydenta.

Porównajmy obydwa programy

Rodzina na Swoim i przygotowywane Mieszkania dla Młodych były kierowane do tej samej
grupy odbiorców: małżeństw, singli i osób samotnie wychowujących dzieci.

Poprzedni program wspierał osoby, mające do 35 lat (w przypadku małżeństw jedna z osób
musiała  spełniać  ten  warunek).  Program  Rodzina  na  Swoim  nie  stawiał  wymagania
wiekowego  wobec  osób,  które  samotnie  wychowywały  dzieci.  Mieszkanie  dla  Młodych
wspierać  będzie  osoby,  których  wiek  nie  przekroczy  35  lat  i  będzie  dotyczyć  wszystkich,
także  osoby  samotnie  wychowujące  dzieci.  Rok więcej,  bo  36  lat,  będą  mogły  mieć  osoby,
które będą chciały uzyskać zwrot z VAT za materiały budowlane, użyte do budowy swojego
pierwszego domu, budowanego metodą gospodarczą.

Zasadnicza  różnica  dotyczy  rodzaju  wsparcia.  W  przypadku  programu  Rodzina  na  Swoim,
beneficjenci  mogli  liczyć  na  dopłaty  do  odsetek  od  kredytu  mieszkaniowego  (do  50  proc.
odsetek naliczonych według stopy referencyjnej), co przez kilka lat sprawiało, że raty kredytu
były mniejsze. W przypadku Mieszkania dla Młodych, beneficjenci będą mogli skorzystać z
jednorazowego  dofinansowania  wkładu  własnego  przy  zaciąganiu  kredytu  mieszkaniowego.
Osoby samotne i rodziny bezdzietne otrzymają 10 proc. wartości odtworzeniowej mieszkania,
osoby  posiadające  dzieci  –  15  proc.,  a  dodatkowe  5  proc.  otrzymają  wszyscy  ci,  którym  w
ciągu  pięciu  lat  od  nabycia  domu  lub  mieszkania  urodzi  się  trzecie,  bądź  kolejne  dziecko.
Mieszkanie  dla  Młodych  zapewni  także  zwrot  części  VAT  za  materiały  budowlane  tym
osobom, które będą budować swój pierwszy dom metodą gospodarczą.

Rodzina na Swoim pozwalała beneficjentom, którymi były rodziny, na posiadanie własnego
mieszkania. Musiało ono jednak zostać sprzedane zaraz po skorzystaniu ze wsparcia
programu. Osoby samotne, które korzystały ze wsparcia w programie Rodzina na Swoim, nie
mogły posiadać żadnego mieszkania. Program Mieszkanie dla Młodych również zabrania
posiadania jakiegokolwiek mieszkania lub domu swoim beneficjentom.

Zasadnicze różnice dotyczą przedmiotu wsparcia. W programie Rodzina na Swoim
beneficjenci mogli kupować mieszkania na rynku wtórnym i pierwotnym. Poza tym program
dofinansowywał także budowę domów. Mieszkanie dla Młodych udzieli pomocy jedynie
osobom

kupującym

mieszkania

i domy na rynku pierwotnym. Osoby budujące domy metodą gospodarczą, będą mogły liczyć
tylko na zwrot części VAT, którym obłożone były materiały budowlane.

Zdecydowanie  inne  są  także  wymagania  co  do  wielkości  domów  i  mieszkań.  W  programie
Rodzina na Swoim beneficjenci mogli kupować domy jednorodzinne (nie dotyczy singli) do
140 m kw. (dopłata była liczona do 70 m kw.). Rodziny i osoby samotnie wychowujące dzieci
mogły nabyć mieszkania do 75 m kw. (dopłata była liczona do 50 m kw.). W przypadku singli
mieszkania  mogły  mieć  maksymalnie  50  m  kw.  (dopłata  była  liczona  do  30  m  kw.).
Mieszkanie dla Młodych pozwala na zakup lokali mieszkalnych do 75 m kw. lub domów do
100 m kw. (rodziny mające troje i więcej dzieci mogą liczyć na możliwość kupna mieszkania
i  domu  o  powierzchni  większej  o  10  m  kw.),  przy  czym  w  każdym  przypadku  dopłata  jest
liczona do 50 m kw. powierzchni.

Zarówno w Rodzinie na Swoim, jak i w programie Mieszkanie dla Młodych, beneficjenci
mogą liczyć na wsparcie ze strony dodatkowych kredytobiorców (pozwala ono na spełnienie
wymagań banku, udzielającego kredytu). Dodatkowymi kredytobiorcami mogą być zstępni,
wstępni, rodzeństwo, małżonkowie rodzeństwa, ojczym, macocha lub teściowie beneficjenta.

W  obydwu  programach  zastosowano  szereg  zabezpieczeń,  by  zapobiec  możliwości
wyłudzenia  pomocy.  Jeśli  osoba,  która  została  beneficjentem  Mieszkania  dla  Młodych,  w
ciągu pięciu lat od uzyskania wsparcia sprzeda mieszkanie, wynajmie je, użyczy, zmieni jego
sposób  użytkowania  na  taki,  który  uniemożliwi  zaspokajanie  potrzeb  mieszkaniowych,
uzyska prawo do własności innego lokalu lub domu (za wyjątkiem spadku), będzie musiała
dokonać proporcjonalnego zwrotu dofinansowania.

Podsumowując, zasadniczą przewagą programu Rodzina na Swoim nad Mieszkaniem dla
Młodych, była możliwość kupowania mieszkań na rynku wtórnym. Jak wiadomo, mieszkania
używane są tańsze, zatem znacznie więcej osób mogło pozwolić sobie na zakup swojego

własnego M. O możliwość wprowadzenia do programu rynku wtórnego walczyli posłowie
opozycji (PIS i Ruchu Palikota). Na obecnym etapie (uchwalenie przez Sejm), nie udało się
tego zrobić.

Zadanie programu Mieszkanie dla Młodych jest dwojakie. Ma on nie tylko wesprzeć młode
osoby, chcące kupić pierwsze mieszkanie, ale ma także dać impuls deweloperom, zachęcić
ich do budowania nowych mieszkań i zatrudniania pracowników. Bowiem budownictwo jest
kołem zamachowym gospodarki.

Zdania  ekspertów  są  podzielone.  Niektórzy  twierdzą,  że  Mieszkanie  dla  Młodych  może
istotnie wesprzeć rynek mieszkaniowy w Polsce. Inni z kolei uważają, że tak się nie stanie.
Przede  wszystkim  dlatego,  że  program  wspiera  deweloperów,  a  ci  działają  na  terenie
większych  miast.  Poza  tym  krytycy  uważają,  że  nakłady  z  budżetu  na  jego  realizację,  są
zdecydowanie za małe.

3. 4 reformy z 1999 r. (edukacja, służba zdrowia, administracja, emerytalna)

Program czterech reform – opracowany i wprowadzony przez rząd Jerzego Buzka program
złożony z czterech reform: oświatowej, emerytalnej, administracyjnej i zdrowotnej

Reforma oświatowa

Reforma oświatowa miała na celu upowszechnienie średniego wykształcenia i podniesienie
jego poziomu. Zakładała zmiany strukturalne w systemie oświaty oraz programowe.
Skrócono o 2 lata (do 6 klas) czas nauki w szkole podstawowej i wprowadzono nowy typ
szkoły gimnazjum, w którym nauka trwa trzy lata. Kolejnym elementem systemu oświaty są
szkoły ponadgimnazjalne. Należą do nich trzyletnie licea ogólnokształcące, czteroletnie
technika, dwuletnie lub trzyletnie szkoły zawodowe (czas trwania nauki zależny jest od
wybranego przez ucznia zawodu) oraz nowy typ szkoły – trzyletnie licea profilowane.

Nowym elementem było wprowadzenie systemu zewnętrznych egzaminów, które
przeprowadzane są przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. W ostatnim roku nauki w szkole
podstawowej i w gimnazjum uczniowie przystępują odpowiednio do zewnętrznego
sprawdzianu lub do egzaminu gimnazjalnego. Przystąpienie do nich jest warunkiem
niezbędnym do ukończenia wymienionych szkół. Absolwenci liceów ogólnokształcących,
liceów profilowanych, techników przystępują do egzaminu maturalnego. Absolwenci szkół
zawodowych przystępują do zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje
zawodowe. Wprowadzanie systemu egzaminów zewnętrznych było procesem długofalowym.
Pierwszy sprawdzian na zakończenie szóstej klasy szkoły podstawowej oraz pierwszy
egzamin gimnazjalny odbył się w roku 2002 (rok szkolny 2001/2002). Egzaminy kończące
szkoły kładą nacisk na stosowanie zdobytych umiejętności i rozumienie poleceń.

Reforma emerytalna

Reforma emerytalna zakładała uzupełnienie dotychczasowej metody finansowania rent i
emerytur tworząc trzy filary emerytalne — pierwszy oparty o FUS, drugi oparty o Otwarte
Fundusze Emerytalne (OFE) i trzeci oparty o indywidualne konto emerytalne (IKE),

indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE)[23] i pracowniczy program
emerytalny (PPE)

Według początkowych założeń reforma emerytalna miała doprowadzić do stworzenia
systemu powszechnego, to znaczy łączącego wszystkie grupy zawodowe wcześniej
korzystające z rozmaitych przywilejów w ramach oddzielnych systemów emerytalnych. Po
2000 roku rząd SLD i PSL przywrócił wcześniejsze wyłączenia m.in. w stosunku do służb
mundurowych (2003), następnie górników (2005) oraz sędziów i prokuratorów. Z
opóźnieniem zlikwidowano także emerytury pomostowe

"Stare zasady"

Osoby urodzone przed 1949 rokiem i nie należące do systemów branżowych otrzymują
emerytury według zasad określonych do reformy administracyjnej z 1999 roku, zgodnie z
którymi głównymi kryteriami przyznania emerytury jest osiągnięcie wieku emerytalnego oraz
posiadanie odpowiednio długiego okresu zatrudnienia ("okresów składkowych"). Wysokość
emerytury nie zależy od wielkości odprowadzanych w przeszłości składek. Kluczowe w
takim przypadku jest odpowiednie udokumentowanie tego okresu[1].

"Nowe zasady"

Dla większości osób urodzonych po 1949 roku obowiązujące są tzw. "nowe zasady", w
których emerytura jest wypłacana po osiągnięciu wieku emerytalnego a jej wysokość zależy
od sumy odprowadzonych w przeszłości składek. Składki te są ewidencjonowane w dwóch
systemach — repartycyjnym ("solidarnościowym") systemie ZUS oraz kapitałowym OFE[2].
Wartość środków księgowanych przez ZUS podlega waloryzacji, której wielkość wynika z
bieżącej polityki rządu[3], zaś wartość środków w OFE waha się w zależności od wartości
instrumentów finansowych (obligacje skarbowe, akcje), w które zostały one ulokowane.

Reforma administracji

Reforma administracji zastąpiła dawny dwustopniowy podział administracyjny (gminy i 49
województw) nowym, trójstopniowym podziałem, w którym podstawową jednostką
administracji jest gmina (na czele gminy wiejskiej stoi wójt, gminy miejsko-wiejskiej lub
mniejszej miejskiej burmistrz, a większej miejskiej prezydent miasta), większą jednostką jest
powiat, na którego czele stoi starosta, a największą jednostką organizacyjną jest
województwo. Według nowego podziału administracyjnego województw jest 16.

Efektem zmian było zmniejszenie roli wojewody na rzecz marszałka województwa i
samorządu wojewódzkiego. Część obiektów dotąd będąca w gestii wojewody przeszła pod
zarząd poszczególnych szczebli samorządowych. Wraz z ich przekazaniem stopniowo
przekazywano także narzędzia ich finansowania w postaci: udziału w podatku dochodowym,
udziału w podatku od osób prawnych, dotacji i subwencji.

Reforma służby zdrowia

Reforma służby zdrowia decentralizowała system ubezpieczeń zdrowotnych i wprowadzała
kasy chorych, regionalne lub branżowe instytucje podpisujące umowy o finansowaniu z
zakładami opieki zdrowotnej. Wprowadzała także instytucję lekarza rodzinnego.

Na podstawie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym od dnia 01.01.1999 r.
wprowadzana jest w Polsce reforma służby zdrowia.

Podstawowe zasady

solidarność społeczna

samorządność

samofinansowanie

prawo wolnego wyboru lekarza

prawo wolnego wyboru Kasy Chorych

zapewnienie równego dostępu do świadczeń

gospodarność i celowość działania

Utworzono również tak zwane: Kasy Chorych

Kasy Chorych są instytucjami ubezpieczeniowymi.

Kasy Chorych :

gromadzą środki finansowe

zarządzają nimi

zawierają umowy ze świadczeniodawcami

i płacą im za udzielane pacjentom świadczenia.

Powstało 16 regionalnych kas chorych ( 32 oddziały terenowe ), każda z nich, obejmie co
najmniej milion mieszkańców, oraz jedna kasa branżowa - służb mundurowych.

4. modele polityki ochrony zdrowia

Klasyczne modele systemów ochrony zdrowia: model Bismarcka, model

Beveridge’a, model Siemaszki, model rezydualny [5].

Model Bismarcka - prawo do świadczeń jest prawem podmiotowym,

wynikającym z umowy ubezpieczeniowej. Tworzone są kasy i zakłady

ubezpieczeniowe, które swobodnie zawierają umowy w wytwórcami usług medycznych

–lekarzami, szpitalami. Pacjent ma swobodny wybór spośród tych, którzy podpisali

umowę. Zobowiązanie jest obustronne. Ubezpieczony jest zobowiązany opłacać

składkę – udzielenie mu świadczenia jest konieczne i niezależne od czyjejkolwiek

decyzji [5].

Model Beveridge’a - naczelną realizowaną ideą jest zagwarantowanie

bezpieczeństwa socjalnego wszystkim obywatelom, przez odwołanie się do pojęcia

zaspokojenia elementarnych potrzeb. Prawo do świadczeń zdrowotnych uznane

za uniwersalne uprawnienie wszystkich obywateli. Podmiotem odpowiedzialnym

za realizację uniwersalnego dostępu jest państwo i państwowa służba zdrowia. Jedynym

kryterium stosowanym przy udzielaniu świadczeń jest potrzeba zdrowotna [5].

Model Siemaszki - model „historyczny” – socjalistyczna służba zdrowia. Główne

elementy systemu to uniwersalny dostęp dla całej populacji, finansowanie z podatków

za pośrednictwem budżetu, zatrudnianie lekarzy na państwowych posadach, pełny

zakres świadczeń całkowicie bezpłatnych. Zasady organizacyjne - jednolitość

organizacyjna całego systemu – centralne sterowanie, partycypacja ludności

w działaniach na rzecz zdrowia i jego ochrony, nastawienie na działania profilaktyczne

w stosunku do całej ludności [5].

Model rezydualny - zasada odpowiedzialności indywidualnej – pozostawienie

jednostce swobody ponoszenia ryzyka zdrowotnego, odróżnienie obszaru zdrowia

publicznego od zdrowia indywidualnego, sektor publiczny obejmuje ochroną osoby bardzo
biedne, osoby starsze, matki i dzieci znajdujące się w złej sytuacji, rządowa

kontrola nad wydatkami i rozmieszczeniem zasobów jest minimalizowana, przyjmuje

się, że każda postać wkładu w działanie opieki zdrowotnej (praca, kapitał) powinna

przynosić inwestorowi korzyść, zgodnie z zasadami gry rynkowej [5].

5. repatriacja

Repatriacja, rodzaj reemigracji, powrót do ojczystego kraju osób, które w skutek różnych
wydarzeń (np. wojna, prześladowania) znalazły się poza jego granicami. Zwykle regulowana
przez umowy dwustronne, niekiedy następuje żywiołowo.