Andrzej Wronka 

DZIECI A TV

 

Uwagi wstępne 

            Poniższy materiał jest luźnym zebraniem kilku faktów i przemyśleń na temat wpływu długotrwałego 
oglądania  TV  na  dziecko.  Stanowi  zbiór w  miarę  luźnych  myśli  i  spostrzeżeń  zaczerpniętych  z  literatury. 
jego rozwinięcie można znaleźć w audycji:  Dziecko w świecie baśni czy haosu? dr Hanna  Karaś, Andrzej 
Wronka,  wyemitowanej  w  Radio  Maryja  z  cyklu  Audycje  dla  rodziców  i  małżonków,  31  maja  2005  r. 
(audycja 

jest 

zarchiwizowana 

na 

http://data.andrzejwronka.net/www/audio/2005.05.31RM_dziecko_w_swiecie_basni.mp3

   

i  można  ją 

ściągnąć w  

mp3.

 lub 

przesłuchać online >>>

 

            W zebranych materiałach mówimy często o wpływie długotrwałego przebywania, oglądania TV, nie 
mniej  jednak  uwagi  te  w  wielu  wypadkach  można  zastosować  do  innych  mediów:  gry  komputerowe, 
Internet itp. 

  

            1. Długotrwałe oglądanie TV a zdrowie. 

             Badania  pokazują,  że  dzieci  coraz  dłużej  oglądają  telewizję,  niejednokrotnie  4  godz.  lub  dłużej 
dziennie

[1]

. W dni wolne od szkoły i świąteczne 20% dzieci spędza 6 i więcej godz. przed telewizorem

[2]

. 

Konsekwencję  tego  jest  przeznaczania  mniejszej  ilości  czasu  na  naukę,  zabawę  z  rówieśnikami, czytanie, 
hobby itp. 

             Codzienny,  wielogodzinny  kontakt  dzieci  z  telewizją,  video,  komputerem  budzi  niepokój  lekarzy 
okulistów,  neurologów,  ortopedów  zauważających  związek  między  długotrwałym  przesiadywaniem  przed 
szklanym ekranem a różnymi schorzeniami.  

            Okuliści zwracają uwagę na wzrost zachorowalności na schorzenia narządu wzroku powodowany m. 
in.  nieprawidłowym  odbiorem  przez  dzieci  telewizji.  Zmniejszenie  czasu  poświęcanego  przez  dzieci  na 
zabawy, gry ruchowe, przebywanie na powietrzu stwarza możliwość rozwoju różnych stanów chorobowych 
układu  kostnego.  Badania  przeprowadzone  we  Włoszech  dowiodły,  że  długotrwałe  przebywanie  przed 
szklanym ekranem powoduje zaburzenia przemiany materii. Wzrasta poziom cholesterolu, dochodzić może 
do zmniejszenia masy mięśni, otyłości, obniżenie sprawności fizycznej itp. Zauważono także, iż telewizja 
powoduje  rozwój  chorób  alergicznych  poprzez  nadmierne  przeciążenia  narządów  zmysłowych.  Na  to 
niebezpieczeństwo szczególnie narażone są dzieci

[3]

. Z kolei lekarze neurolodzy  podkreślają niekorzystne 

zmiany w systemie nerwowym dziecka. Wpływ na to mają sceny grozy, przemocy, gwałtów. 

  

            2. Natłok informacji, chaos i dysharmonia. 

             Do  stanu  chaosu  wprowadza  dziecko  często  ilość  i  forma  przekazywanych  informacji  wizualnych, 
słuchowych,  kreowanych  wrażeń  emocjonalnych.  Wielość  kanałów,  charakter  wielu  programów,  bajek  i 
gier  komputerowych  w  krótkim  czasie  wprowadza  ogrom  bardzo  różnicowych  treści:  radosne,  śmieszne  i 
straszne,  smutne,  głębsze  i  płytki,  ważne  i  błahe.  Młody  odbiorca  jest  zasypywane  natłokiem  różnych 

informacji.  W  konsekwencji  dziecko  nie  potrafi  przez  dłuższy  czas  koncentrować  się  na  treściach 
trudniejszych, wymagających zaangażowania procesów myślenia, wyobraźni, wysiłku intelektualnego. 

             Telewizja  „wyręcza”  dziecko  w  jego  wyobrażeniach.  Kiedy  widać  obraz,  ruch,  dźwięk,  komentarz 
zanika  potrzeba  wyobraźni.  Inaczej  jest  gdy  sami  rodzice  przekazują  dziecku  określone  wiadomości, 
opowiadają im historie, bajki, baśnie itp. 

            Telewizja i rzeczywistość wirtualna w dużym stopniu kształtują – co warto podkreślić – słownictwo, 
i  mowę  dziecka.  Wpływają  na  żargon,  sposób  wyrażania:  mówienia  i  pisania  dziecka.  Są  to  wszystko 
wpływy na sferę poznawczą dziecka

[4]

. 

            Rzeczywistość wirtualna silnie wpływa także na sferę emocjonalną dziecka. Szczególnie negatywny 
echem  odbijają  się  sceny  przemocy,  gwałtu,  morderstw,  walk,  sceny  erotyzmu  i  perswazji.  Wywołują  nie 
tylko napięcia emocjonalne, strach, lęk lecz przyczyniają się do postrzegania przyszłości świata w kategorii 
walki i brutalizmu. Wyrabiają przekonanie o potrzebie przebiegłości, cwaniactwa, stosowania siły. Reakcje 
uczuciowe  zależne  są  od  tego  jak  dane  sceny  zostały  ukazane,  jaki  towarzyszył  im  kontekst,  atmosfery 
wychowawczej i środowiska w jakim dziecko się wychowuje, częstotliwości ich oglądania itp.

[5]

 

            Szczególnie duży wpływ  zaznacza się w sferze zachowania dzieci. Rzeczywistość wirtualna kreuje 
wzorce, zachowania, modele postaci, z którymi młody widz często się utożsami. Pamiętając, że często są to 
sceny  i  bohaterowie  mający  do  czynienia  z  przemocą.  Badania  wykazały,  że  amerykańskie  dzieci  zanim 
skończą 14 rok życia obejrzą 11 tysięcy morderstw ekranowych (badania z początku lat siedemdziesiątych). 
Podobna sytuacja rysuje się obecnie w Polsce. Pamiętać należy, ze dziś należy dodać sceny przemocy nie 
tylko z filmów i bajek telewizyjnych, lecz także z gier komputerowych. 

             Poważnym  elementem  wpływającym  na  dzieci  jest  reklama  telewizyjna.  Kształtować  może 
niepożądane  cechy  charakteru:  egoizm,  pożądliwość,  gromadzenie  za  wszelką  cenę  dóbr  materialnych. 
Wiele reklam jest adresowanych do dzieci i z udziałem dzieci, które są w niej wykorzystywane

[6]

. 

Andrzej Wronka 

 
 

 

[1]

 Por. J. Izdebska, Rodzina, dziecko, telewizja. Szanse wychowawcze i zagrożenia telewizji, Białystok 

2001, s.213. 

[2]

 M. Braun-Gałkowska, Wpływ telewizyjnych obrazów przemocy na psychikę dziecka, w: Biuro Studiów i 

Analiz Senatu, Dzieci a telewizja. Próba oceny oddziaływania, Warszawa 1995. 

[3]

 Por. J. Izdebska, dz. cyt., s.216-217. 

[4]

 Por. tamże, s.220-221. 

[5]

 Por. tamże, s.224-225. 

[6]

 Por. tamże, s.229-230; P. Kossowski, Dziecko a reklama telewizyjna, „Problemy Opiekuńczo-

Wychowawcze” 3 (1994).