background image

 

Istnienie rozwiązań układu równań liniowych 

 

Definicja  

       Rozwiązać układ równań liniowych, to znaczy wyznaczyć zbiór jego rozwiązań, a więc  

       podać zbiór ciągów spełniających układ lub uzasadnić, że ten zbiór jest pusty (nie  

       istnieje żadne jego rozwiązanie).  

 

Istnienie i ilość rozwiązań takiego układu rozstrzyga twierdzenie pochodzące od  

Kroneckera i Capellego: 

 

Twierdzenie 

Dany jest układ m równań liniowych o n niewiadomych A

m x n

 

 X

n

 = B

m

 . Ten układ ma 

rozwiązanie jedynie wtedy, gdy  rząd  macierzy A

m x n

  współczynników  układu jest równy 

rzędowi macierzy uzupełnionej [A

m x n

 | B

m

 ], czyli: R(A) = R([A|B]) = r. 

 

Twierdzenie to rozstrzyga problem istnienia rozwiązań. Z niego wynika, że jeśli te rzędy 

nie są równe, to układ nie ma rozwiązań. 

 

Przykład 1. 

Układ 

=

+

=

+

8

6

4

5

3

2

y

x

y

x

 nie ma rozwiązań, bo  

a)

 

macierz współczynników A = 

6

4

3

2

  można przekształcić (operacje elementarne – 

od w

2

 odejmujemy 2 w

1

) do postaci 

0

0

3

2

, i dalej 

0

0

0

1

, a więc jej rząd jest 1. 

b)

 

macierz uzupełnioną [A|B] = 

8

6

4

5

3

2

  przekształcamy do postaci

8

0

0

5

3

2

,  

      i dalej 

0

1

0

0

0

1

  co oznacza, że jej rząd jest 2. 

 

Przykład 2. 

Natomiast układ 

=

+

=

+

10

6

4

5

3

2

y

x

y

x

  ma rozwiązanie, bo:  

background image

 

a)

 

macierz współczynników A = 

6

4

3

2

  można przekształcić do postaci 

0

0

3

2

, co 

oznacza, że jej rząd jest 1;   

b)

 

macierz uzupełnioną [A|B] = 

10

6

4

5

3

2

 można przekształcić do postaci

0

0

0

5

3

2

co oznacza, że jej rząd jest 1. 

 

Przykład 3.  

Układ równań liniowych 



=

=

+

=

=

+

2

3

4

3

1

2

3

2

y

x

y

x

y

x

y

x

ma rozwiązanie, bo macierz 

współczynników

3

1

1

3

1

2

2

1

 doprowadzimy do postaci 

0

0

0

0

1

2

0

5

 oraz macierz uzupełnioną   

      

2

3

1

4

1

3

1

1

2

3

2

1

 doprowadzimy do postaci 

0

0

0

0

0

0

1

1

2

5

0

5

 i dalej 

0

0

0

0

0

0

0

1

2

5

0

0

.  

Nietrudno zauważyć, że obie macierze mają rząd równy 2.