Bezpieczeństwo w górach - podstawy
Strona 1 z 4
Bezpieczeństwo w górach – podstawy
http://www.gorskiswiat.pl/
Spis treści
1 Bezpieczna turystyka w trudnych warunkach atmosferycznych
a Prawidłowe zachowanie podczas burzy w górach
b Mgła i ograniczona widoczność
2 Wysokość i ekspozycja
3 Podsumowanie
4 Wzywanie pomocy
a Telefon
5 Etyka
Każdego roku w górach dochodzi do dużej liczby przeróżnego rodzaju wypadków - od
bardzo błahych aż po bardzo ciężkie a nawet śmiertelne. Wielu z nich z pewnością dałoby
się uniknąć gdyby człowiek przestrzegał pewnych podstawowych zasad o których traktuje
niniejszy tekst. Oczywiście im góry wyższe tym niebezpieczeństwo większe, jednakże
poważne wypadki zdarzają się czasem także i w niskich górach. Stąd wniosek, że lepiej
być przygotowanym na wszystko i wszędzie. Nigdy nie wiadomo czy podczas pięknie
zapowiadającej się letniej wycieczki, nie staniemy z koniecznością walki o zdrowie i życie
- nasze bądź czyjeś...
Podstawą każdej planowanej wycieczki w góry jest odpowiednie dobranie długości trasy
oraz poziomu jej trudności - wszystko zgodnie z posiadanymi umiejętnościami, kondycją,
wiekiem a także panującymi warunkami na szlaku oraz pogodą. Niewątpliwie jest to
jednak bardzo trudne zadanie, szczególnie gdy wybieramy się pierwszy raz w góry i nie
znamy swoich możliwości, bądź udajemy się w rejon górski którego nie znamy. Oto kilka
wskazówek przy wstępnym planowaniu trasy:
Planując jakąkolwiek wycieczkę w góry korzystajmy z map turystycznych i/lub
przewodników.
Planując jakąkolwiek dłuższą (np. kilkugodzinną) wycieczkę, tak dobierzmy czas
przejścia na podstawie mapy bądź przewodnika, aby zejść na dół przed
zmierzchem. Dodatkowo powinniśmy założyć co najmniej dwugodzinny zapas
czasowy na nieprzewidziane sytuacje na szlaku.
Dobierając trasę dobierajmy ją zawsze do możliwości najsłabiej dysponowanej
osoby w grupie.
Pamiętajmy, że w górach nie tylko długość trasy decyduje o stopniu jej trudności,
ale także pokonywana różnica wysokości. W niektórych pasmach górskich
dochodzą do tego trudności techniczne takie jak poruszanie się w ekspozycji oraz
po skale (ubezpieczenia: łańcuchy, klamry, drabinki).
Starajmy się wychodzić na szlak możliwie jak najwcześniej. W lecie większe
ryzyko burzy występuje popołudniu. Jeśli wyjdziemy na szlak wcześnie rano
wówczas popołudniu znajdziemy się już na dole bądź w strefie, w której ryzyko
porażenia przez piorun będzie dużo mniejsze. Ponadto będziemy mieli więcej
czasu na podziwianie widoków bez obawy, że nie zdążymy zejść przed zmrokiem
na dół.
W okresie częstego występowania burz dobierajmy trasę tak, aby mieć możliwość
skrócenia trasy i zejścia w rejon w którym możemy w miarę bezpiecznie
przeczekać burzę i okres wyładowań.
Każda sytuacja w której wchodzimy w teren zbyt trudny technicznie dla nas, bądź
widzimy że obraliśmy na dany dzień zbyt długą trasę, powinna skłonić nas do
zawrócenia/zmiany trasy. Nie powinniśmy sugerować się innymi osobami idącymi danym
szlakiem, lecz powinniśmy zawsze dopasować szlak do swoich możliwości w danym dniu.
Bezpieczeństwo w górach - podstawy
Strona 2 z 4
Bezpieczna turystyka w trudnych warunkach
atmosferycznych
Prawidłowe zachowanie podczas burzy w górach
W przypadku zbliżania się burzy opuść jak najszybciej partie szczytowe i grań
(korzystniejsze jest schodzenie na stok zawietrzny) - pamiętając jednocześnie, że
gdy znajdujesz się na trudnym i eksponowanym szlaku nie możesz schodzić ze
znakowanej ścieżki - grozi to bowiem wejściem w przepaścisty teren w którym nie
ma możliwości bezpiecznego zejścia. Czasem powrót z takiego miejsca jest o
własnych siłach niemożliwy - wiele osób próbując jednak się z takiego miejsca
wydostać zakończyło tragicznie swoją przygodę z górami (i nie tylko).
Opuść także jak najszybciej miejsca ze sztucznymi ubezpieczeniami - łańcuchy,
klamry, drabinki.
Niezwłocznie wyłącz telefon komórkowy i schowaj wszystkie metalowe przedmioty
do plecaka.
Nie chowaj się pod pojedynczymi drzewami/grupami drzew.
Podczas burzy absolutnie nie należy układać się w pozycji leżącej, opierać o
ściany budynków, opierać o skały, natomiast powinno się usiąść ze złożonymi
razem i podciągniętymi pod siebie stopami (po "turecku") np. na plecaku. Jeśli
jesteśmy w grupie powinniśmy się rozdzielić i znajdować w rozproszeniu, aby w
razie wypadku porażenia piorunem pozostałe osoby miały możliwość udzielenia i
wezwania pomocy.
Mgła i ograniczona widoczność
w żadnym wypadku nie wolno zbaczać ze znakowanego szlaku. W przypadku
zagubienia szlaku, jeśli to możliwe należy powrócić do miejsca w którym się go
widziało po raz ostatni dokładnie tą samą drogą którą się przyszło.
jeśli zgubiliśmy szlak podążajmy za szerszymi ścieżkami, drogami leśnymi, w
ostateczności potokami (jeśli nie jesteśmy w terenie przepaścistym i wiemy że te
ostatnie na dole przepływają w okolicach domostw, schroniska).
w przypadku poruszania się grupą w żadnym wypadku nie można się rozłączać
(np. szukając ścieżki - ty pójdź w lewo ja pójdę w prawo. Później jest niemal
pewne że się nie spotkamy).
jeśli doszłoby do całkowitego zagubienia się i niemożliwości odnalezienia dalszej
drogi, należy znaleźć jakikolwiek punkt charakterystyczny (słupek graniczny,
tyczka na szlaku, ambona leśna itp.) a następnie wezwać GOPR/TOPR. Po
wezwaniu pomocy nie zmieniać miejsca oczekiwania na ratunek!
Wysokość i ekspozycja
Te dwa czynniki są głównie istotne przy planowaniu wyjazdu w wyższe góry. Jednakże
czasem także i przed wyjazdem w niższe góry warto sobie co nieco o nich przypomnieć i
poczytać. Jest kilka podstawowych zasad których należy przestrzegać:
Należy unikać wywożenia małych dzieci i osób w podeszłym wieku różnego
rodzaju kolejkami - może to bowiem skutkować zaburzeniami w funkcjonowaniu
organizmu. Związane jest to z nagłą zmianą wysokości, a więc panującym
ciśnieniem i innymi warunkami atmosferycznymi.
Bezpieczeństwo w górach - podstawy
Strona 3 z 4
Zaleca się po przyjeździe w wyższe góry przeprowadzenie tzw. aklimatyzacji - tzn.
stopniowe przyzwyczajanie organizmu do coraz większych wysokości i
rozrzedzonego powietrza. W górach polskich aklimatyzację wystarczy ograniczyć
głównie do mniejszych dzieci oraz osób w podeszłym wieku. W zależności od
wieku oraz wysokości powinna ona trwać od 1-2 do kilku dni.
Wychodząc na eksponowane szlaki należy mieć pewność, że wszystkie osoby w
grupie są na nią odpowiednio odporne. Strach przed znajdującymi się pod nami
przepaściami (dla osób posiadających lęk wysokości wystarczy parę metrów)
powoduje strach i paraliż ruchów. Stwarza to niebezpieczeństwo dla tej osoby
poprzez odpadnięcie od skały/ściany czy też czasem tragiczne w skutkach
poślizgnięcie się wywołane niewłaściwym poruszaniem się po szlaku na skutek
strachu. Kolejnym niepożądanym i niebezpiecznym skutkiem jest blokowanie
ruchu na szlaku, gdyż wówczas inne osoby starają się ominąć sparaliżowaną
osobę innymi drogami.
Należy pamiętać że przy korzystaniu z ubezpieczeń sztucznych typu łańcuchy,
poruszamy się według zasady: jedna osoba na jednym odcinku łańcucha.
Jednoczesne używanie jednego fragmentu łańcucha przez dwie lub więcej osób
może skutkować wytrąceniem z równowagi którejś z osób, a także bolesnym
przygniecieniem dłoni drugiej osoby do skały.
Na stromych szlakach z obsuwającym się żwirem i kamieniami pamiętajmy o
osobach idących poniżej nas.
Podsumowanie
Do przedstawionych powyżej zaleceń i wskazówek należy jeszcze dołączyć zdrowy
rozsądek w poruszaniu się po szlakach. Pamiętajmy także, że ma to być przyjemność dla
wszystkich, a nie wszyscy mają jednakową kondycję czy wprawę w poruszaniu się po
skale. W trudnych miejscach po prostu poruszajmy się rozważnie i się nie spieszmy -
niech każdy idzie swoim tempem a wówczas wszyscy powinniśmy dojść bezpiecznie na
górę i wrócić z powrotem na dół.
I jeszcze jedno. Nieprawdą jest, że nasze bezpieczeństwo to tylko nasza osobista sprawa.
Jeśli coś Ci się stanie wtedy na pomoc wyruszają ratownicy i to oni ryzykują swoim
zdrowiem i życiem dla Ciebie.
Wszelkie informacje zawarte powyżej dotyczą wyłącznie letniej turystyki
górskiej
Wzywanie pomocy
Telefon.
Przed wyjściem w góry koniecznie zapisz sobie numer telefonu alarmowego. Pamiętaj,
że nie koniecznie Ty musisz potrzebować pomocy, ale mogą to być także turyści spotkani
przez Ciebie na szlaku. Niech nie zdarzy nam się nigdy taka sytuacja, że nie wiemy co
wówczas zrobić. Numerem alarmowym międzynarodowym jest 112! Natomiast
numerem alarmowym TOPR jest 601 100 300, którym posługujemy się w każdych
polskich górach. Pamiętaj jednak aby nie nadużywać tego numeru! Jeśli masz jakieś
pytania do TOPR-u związane z bezpieczeństwem to skorzystaj z numeru (018) 201-47-
31. Jeśli posiadasz telefon komórkowy i chodzisz w góry, nie czekaj tylko zapisz numer
alarmowy - nigdy nie wiadomo co się przydarzy. Jeśli nie posiadamy telefonu lub w
danym miejscu nie ma zasięgu to pamiętajmy o następującej zasadzie: jakikolwiek
sygnał optyczny lub akustyczny powtarzany 6 razy na minutę (co 10 sekund) po czym
następuje jedna minuta przerwy. Odpowiedź o zrozumieniu sygnału to taki sam sygnał
lecz 3 razy na minutę, po czym 1 minuta przerwy.
Bezpieczeństwo w górach - podstawy
Strona 4 z 4
W razie przylotu śmigłowca jeśli ktoś z grupy potrzebuje pomocy, jedna osoba
powinna stanąć w pozycji wyprostowanej, z uniesionymi do góry rękami. Sylwetka
powinna tworzyć literę 'Y' (Yes). Gdy pomoc jest niepotrzebna, jedną rękę unosimy do
góry, drugą pozostawiamy spuszczoną wzdłuż tułowia.
Etyka
Na koniec chciałbym jeszcze dodać kilka słów od siebie, a dokładniej odnośnie naszego
zachowania się w górach. Pomijając okolice najpopularniejszych kurortów oraz
najczęściej uczęszczanych szlaków, góry to rejony jeszcze stosunkowo mało
ucywilizowane i dzikie. Piszę stosunkowo, gdyż przy obecnym ruchu turystycznym a
także niezbyt dużej powierzchni jaką zajmują polskie góry o ich "dzikości" w pełnym tego
słowa znaczeniu trudno już mówić. Starajmy się jednak jak najdłużej taką utrzymać i
sprawić aby inni po nas zastali je takie, jakimi myśmy je zastali. Nie hałasujmy, w
Parkach Narodowych nie zbaczajmy z wyznaczonych ścieżek i szlaków i nie śmiećmy.
Wzięcie butelki po wodzie, papierków po czekoladzie czy skórek po pomarańczy
naprawdę nas wiele nie kosztuje a w ten sposób wyrażamy szacunek przyrodzie, górom a
także innym turystom którzy także po nas chcą przeżyć przyjemne chwile w takim
miejscu.
W wyższych partiach gór miłym zwyczajem jest wzajemne pozdrowienie się słowem
'cześć' czy 'dzień dobry'. Zresztą nie jest istotne że jedna osoba powie cześć po polsku a
druga po angielsku czy hiszpańsku. Pozdrawiajmy się jakkolwiek i bądźmy dla siebie mili.
Jedziemy tam miło spędzić czas i przeżyć coś niezwykłego, niecodziennego. Nie oznacza
to jednak że możemy zapomnieć o kulturze osobistej. To właśnie m.in. dzięki niej niech
kolejne wyjazdy będą równie sympatyczne co poprzednie...