Centralna Komisja Egzaminacyjna 

MATERIAŁY POMOCNICZE 

DLA KANDYDATÓW  

NA  EGZAMINATORÓW  

część II

 

 

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE ZAWODOWE 

CKE Warszawa, listopad 2008 r. 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

2

E

GZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE ZAWODOWE 

–

 EGZAMIN ZAWODOWY

 

Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe zwany egzaminem zawodowym jest formą oceny 
poziomu  opanowania  wiadomości  i  umiejętności  z zakresu  danego  zawodu,  ustalonych 
w standardach wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwali‐
fikacje zawodowe. 

Egzamin  zawodowy,  od  roku  szkolnego  2006/2007,  przeprowadzany  jest  jeden  raz  w  ciągu  roku 
szkolnego w okresie od czerwca do sierpnia, w terminie ustalonym przez dyrektora CKE. Dla ab‐
solwentów  szkół,  w  których  zajęcia  dydaktyczno‐wychowawcze  kończą  się  w  styczniu,  egzamin 
zawodowy przeprowadzany jest od stycznia do marca, w terminie ustalonym przez dyrektora CKE.  

Termin egzaminu zawodowego dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej ogłasza na stronie in‐
ternetowej CKE, nie później niż na 4 miesiące przed terminem egzaminu zawodowego. Harmono‐
gram  przeprowadzania  etapu  praktycznego  egzaminu  zawodowego  ustala  dyrektor  okręgowej 
komisji egzaminacyjnej i przekazuje go kierownikom ośrodków egzaminacyjnych. 

Osoba,  która  zamierza  przystąpić  do  egzaminu  zawodowego  bezpośrednio  po  ukończeniu  szkoły 
składa dyrektorowi szkoły, pisemną deklarację dotyczącą przystąpienia do egzaminu zawodowego 
w  danym  zawodzie,  a  absolwent,  który  ukończył  szkołę  we  wcześniejszych  latach  –  dyrektorowi 
szkoły, którą ukończył. Deklarację składa się nie później niż do 20 grudnia roku szkolnego, w któ‐
rym zdający zamierza przystąpić do egzaminu, a w przypadku absolwentów szkół, w których zaję‐
cia kończą się w styczniu – nie później niż do 20 września roku szkolnego, w którym zdający zamie‐
rza przystąpić do egzaminu. 

Egzamin zawodowy przeprowadza się w dwóch etapach: 

1. pisemnym ‐ w formie testu, który składa się z dwóch części, podczas których zdający roz‐

wiązuje: 

• w  części  pierwszej  –  zadania  egzaminacyjne  sprawdzające  wiadomości 

i umiejętności właściwe dla kwalifikacji w danym zawodzie, 

• w części drugiej ‐ zadania egzaminacyjne sprawdzające wiadomości i umiejętności 

związane z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą, 

2. praktycznym, który polega na wykonaniu zadania egzaminacyjnego, sprawdzającego prak‐

tyczne umiejętności z zakresu kwalifikacji w danym zawodzie. 

Zdający zdał egzamin zawodowy, jeżeli uzyskał: 

1. z etapu pisemnego: 

• z części pierwszej – co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania, 
• z części drugiej – co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania, 

2. z etapu praktycznego ‐ co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania. 

Wynik egzaminu zawodowego ustala i ogłasza okręgowa komisja egzaminacyjna. Wynik ten jest 
ostateczny. 

Absolwent,  który  zda  egzamin  zawodowy,  otrzymuje  dyplom  potwierdzający  kwalifikacje  zawo‐
dowe wydany przez okręgową komisję egzaminacyjną. 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

3

Na wniosek absolwenta, do dyplomu potwierdzającego  kwalifikacje zawodowe dołącza się

 

Euro‐

pass  ‐  Suplement  do  Dyplomu  Potwierdzającego  Kwalifikacje  Zawodowe

, 

sporządzony  na  pod‐

stawie  opisu  kwalifikacji  absolwenta  albo  opisu  zawodu,  określonych  w  podstawie  programowej 
kształcenia w danym zawodzie. Dokument ten określa zakres kompetencji osoby posiadającej dy‐
plom zawodowy oraz ułatwia zrozumienie znaczenia dyplomu, opisuje umiejętności i uprawnienia 
posiadacza  dyplomu,  jest  ściśle  powiązany  z zawodem  (w  danym  kraju  posiadacze  określonego 
dyplomu otrzymają taki sam suplement), posiada taką samą strukturę we wszystkich krajach Unii 
Europejskiej. Europass ‐ Suplement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe nie za‐
stępuje oryginału dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, ani też nie uprawnia do for‐
malnego uznania dyplomu przez instytucje w innych krajach, ale ułatwia posiadaczom poruszanie 
się po europejskim rynku pracy. Dyplomy i suplementy do dyplomów  wydają okręgowe komisje 
egzaminacyjne. 

Od roku szkolnego 2005/2006 laureaci i finaliści turniejów lub olimpiad tematycznych związanych 
z wybraną dziedziną wiedzy zawodowej są zwolnieni z etapu pisemnego egzaminu zawodowego 
na podstawie zaświadczenia stwierdzającego uzyskanie tytułu odpowiednio laureata lub finalisty. 
Zaświadczenie przedkłada się przewodniczącemu szkolnego zespołu nadzorującego.  

Zwolnienie laureata lub finalisty turnieju lub olimpiady tematycznej z etapu pisemnego egzaminu 
zawodowego jest równoznaczne z uzyskaniem z części pierwszej i z części drugiej etapu pisemne‐
go egzaminu zawodowego najwyższego wyniku. 

Na  dyplomie  potwierdzającym  kwalifikacje  zawodowe,  w  miejscach  przeznaczonych  na  wpisanie 
wyników egzaminu zawodowego z części pierwszej i z części drugiej etapu pisemnego, wpisuje się 
„100”,  oraz  zamieszcza  się  adnotację  o  zwolnieniu  z  etapu  pisemnego  egzaminu  zawodowego  i 
posiadanym tytule laureata lub finalisty odpowiednio turnieju lub olimpiady tematycznej. 

Wykaz  turniejów  i  olimpiad  tematycznych  podany  zostaje  do  publicznej  wiadomości  na  stronie 
internetowej  CKE  przez  dyrektora  Centralnej  Komisji  Egzaminacyjnej,  nie  później  niż  w  czerwcu 
roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzany egzamin zawodowy. 

Absolwenci,  którzy  nie  przystąpili  do  egzaminu  zawodowego  lub  odpowiedniego  etapu  tego  eg‐
zaminu,  przerwali  egzamin  zawodowy  albo  nie  uzyskali  wymaganej  do  zdania  egzaminu  liczby 
punktów z etapu pisemnego lub praktycznego egzaminu zawodowego, mają prawo przystąpić do 
egzaminu  zawodowego  lub  odpowiedniego  etapu  tego  egzaminu  w kolejnych  terminach  jego 
przeprowadzania. Osoby te, jeśli zechcą przystąpić do egzaminu zawodowego lub odpowiedniego 
etapu  tego egzaminu  w  kolejnym  terminie,  składają  deklarację  przystąpienia  do  egzaminu  zawo‐
dowego  do  dyrektora  szkoły,  a  w  przypadku  likwidacji  lub  przekształcenia  szkoły  składają  dodat‐
kowo świadectwo ukończenia szkoły – dyrektorowi okręgowej komisji egzaminacyjnej. Po upływie 
trzech lat od daty pierwszego egzaminu zawodowego trzeba zdawać egzamin w pełnym zakresie. 

Absolwenci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się mają prawo przystąpić do egzaminu za‐
wodowego  w  warunkach  i  formie  dostosowanych  do  indywidualnych  potrzeb  psychofizycznych  i 
edukacyjnych absolwenta na podstawie: opinii poradni psychologiczno‐pedagogicznej lub orzecze‐
nia o potrzebie indywidualnego nauczania. Opinia powinna być wydana przez poradnię nie później 
niż do końca września roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany egzamin, i nie wcześniej niż 
na 4 lata przed terminem egzaminu zawodowego. Opinię absolwent przedkłada dyrektorowi szko‐
ły  wraz  z  deklaracją.  Absolwenci  chorzy  lub  niesprawni  czasowo  przystępują  do  egzaminu  w  wa‐
runkach i formie dostosowanych do ich potrzeb na podstawie zaświadczenia o stanie zdrowia wy‐
danego przez lekarza. Dyrektor CKE: 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

4

ƒ opracowuje  szczegółową  informacją  o  sposobie  dostosowania  warunków  i formy  przeprowa‐

dzania  egzaminu  zawodowego  do  potrzeb  absolwentów  ze  specyficznymi  trudnościami  w 
uczeniu  się  i  absolwentów  posiadających  orzeczenie  o  potrzebie  indywidualnego  nauczania 
bądź zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza.  

ƒ umieszcza tę informację na stronie internetowej, nie później niż do 1 września roku szkolnego, 

w którym przeprowadzany jest egzamin zawodowy.  

E

TAP PISEMNY EGZAMINU ZAWODOWEGO

 

Etap pisemny egzaminu zawodowego przeprowadzany jest w szkole, którą ukończył zdający. Tylko 
w  uzasadnionych    przypadkach  dyrektor  okręgowej  komisji  egzaminacyjnej  może  wskazać  inną 
szkołę  albo  placówkę  kształcenia  praktycznego  lub  placówkę  kształcenia  ustawicznego,  w  której 
zdający przystępuje do etapu pisemnego egzaminu zawodowego. 

W  etapie  pisemnym  zdający  rozwiązuje  zadania  zamknięte  wyboru  wielokrotnego  zamieszczone 
w arkuszu egzaminacyjnym, wybierając jedną prawidłową odpowiedź spośród czterech podanych 
propozycji. Odpowiedzi do zadań zaznacza w odpowiednim miejscu na karcie odpowiedzi. 

Zadania egzaminacyjne etapu pisemnego egzaminu obejmują: 

• w części I (50 zadań) – zakres wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji w da‐

nym zawodzie zawartych (zgrupowanych)  w trzech obszarach wymagań:  

1. czytanie  ze  zrozumieniem  informacji  przedstawionych  w formie  opisu,  instrukcji,  ry‐

sunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznej i technologicznej; 

2. przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych; 
3. bezpieczne  wykonywanie  zadań  zawodowych  zgodnie  z przepisami  bezpieczeństwa 

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska; 

• w części II  (20  zadań) – zakres  wiadomości  i  umiejętności  związanych  z zatrudnieniem 

i działalnością gospodarczą zawartych (zgrupowanych) w dwóch obszarach:  

1. czytanie  ze  zrozumieniem  informacji  przedstawionych  w formie  opisu,  instrukcji,  ta‐

beli, wykresu; 

2. przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych. 

Za organizację i przebieg etapu pisemnego egzaminu zawodowego w danej szkole albo placówce 
odpowiada  przewodniczący  szkolnego  zespołu  nadzorującego.  Przewodniczącym  szkolnego  ze‐
społu nadzorującego jest dyrektor szkoły lub  placówki. 

Przewodniczący szkolnego zespołu nadzorującego, nie później niż na miesiąc przed terminem eg‐
zaminu zawodowego, powołuje członków szkolnego zespołu nadzorującego, może też w tym ter‐
minie powołać zastępcę przewodniczącego szkolnego zespołu nadzorującego.   

Jeżeli  przewodniczący  szkolnego  zespołu  nadzorującego  i  jego  zastępca,  z  powodu  choroby  lub 
innych  ważnych  przyczyn,  nie  mogą  wziąć  udziału  w  etapie  pisemnym  egzaminu  zawodowego, 
dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej powołuje w zastępstwie innego nauczyciela zatrudnio‐
nego w danej szkole lub placówce. 

Przewodniczący  szkolnego  zespołu  nadzorującego  i  jego  zastępca  powinni  odbyć  szkolenie  w  za‐
kresie organizacji egzaminu zawodowego, organizowane przez okręgową komisję egzaminacyjną. 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

5

SZKOLNY ZESPÓŁ  

NADZORUJĄCY  

Przewodniczący  

• dyrektor szkoły lub placówki 

Zastępca przewodniczącego (ewentualnie) 

• powołany przez przewodniczącego szkolnego zespołu nadzo‐

rującego, 

• nie później niż na 1 miesiąc przed terminem egzaminu, 

Członkowie  

• powołani przez przewodniczącego szkolnego zespołu nadzorującego
• nie później niż na 1 miesiąc przed terminem egzaminu 

 

Spośród członków szkolnego zespołu nadzorującego, przewodniczący szkolnego zespołu nadzoru‐
jącego,  nie  później  niż  na  1  miesiąc  przed  terminem  egzaminu,  powołuje  zespoły  nadzorujące 
przebieg etapu pisemnego egzaminu w poszczególnych salach egzaminacyjnych oraz wyznacza ich 
przewodniczących.  W skład  zespołu  nadzorującego  wchodzi  co  najmniej  trzech  nauczycieli  zajęć 
edukacyjnych z tym, że przynajmniej jeden jest zatrudniony w innej szkole lub placówce. W skład 
zespołu nadzorującego nie mogą wchodzić nauczyciele zajęć edukacyjnych objętych egzaminem 
zawodowym oraz wychowawcy zdających. 

ZESPÓŁ NADZORUJĄCY 

Przewodniczący  

• wyznaczony przez przewodniczącego szkolnego zespołu nadzorują‐

cego  

Członkowie  

• powołani przez przewodniczącego szkolnego zespołu nadzorującego 

spośród członków szkolnego zespołu nadzorującego 

• nie później niż na 1 miesiąc przed terminem egzaminu  
• co najmniej 3 nauczycieli, z których przynajmniej jeden musi być 

zatrudniony w innej szkole lub placówce 

• w skład zespołu nie wchodzą nauczyciele, którzy są wychowawcami 

zdających oraz nauczyciele zajęć edukacyjnych objętych egzaminem 
zawodowym 

• w przypadku gdy w sali egzaminacyjnej jest więcej niż 30 zdających, 

liczbę członków zespołu nadzorującego zwiększa się o jedną osobę 
na każdych kolejnych 20 zdających. 

Etap  pisemny  egzaminu  zawodowego  rozpoczyna  się  z chwilą  zapisania  przez  przewodniczącego 
zespołu  nadzorującego  w  widocznym  miejscu  czasu  rozpoczęcia  i zakończenia  pracy.  Zdający  nie 
podpisują  kart  odpowiedzi  imieniem  i  nazwiskiem,  ale  wpisują  swoją  datę  urodzenia,  symbol  cy‐
frowy zawodu i oznaczenie wersji arkusza egzaminacyjnego oraz wpisują i kodują swój numer ewi‐
dencyjny PESEL. 

Etap pisemny egzaminu zawodowego trwa 120 minut. Dla zdających z dysfunkcjami czas trwania 
egzaminu  może  być  przedłużony  przez  przewodniczącego  zespołu  nadzorującego,  zgodnie  ze 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

6

szczegółową  informacją  o  sposobie  dostosowania  warunków  i formy  przeprowadzania  egzaminu 
zawodowego do potrzeb absolwentów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się i absolwentów 
posiadających orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania.  

Każdy  zdający  pracuje  przy  oddzielnym  stoliku.  Stoliki  ustawione  są  w jednym  kierunku, 
w odległości, która zapewnia zdającym samodzielność pracy.  

W czasie trwania etapu pisemnego egzaminu zawodowego na stolikach mogą znajdować się tylko 
arkusze  egzaminacyjne,  karty  odpowiedzi  oraz  materiały  i  przybory  pomocnicze  wskazane 
w informatorze  dla  danego  zawodu.  Do  sali  egzaminacyjnej,  w  której  jest  przeprowadzany  etap 
pisemny egzaminu zawodowego, nie można wnosić żadnych urządzeń telekomunikacyjnych ani z 
nich korzystać. 

W czasie trwania etapu pisemnego egzaminu zawodowego nie wolno udzielać zdającym żadnych 
wyjaśnień dotyczących zadań ani ich komentować. Zdający nie powinni opuszczać sali egzamina‐
cyjnej.  W  szczególnie  uzasadnionych  przypadkach,  przewodniczący  zespołu  nadzorującego  może 
zezwolić  zdającemu  na  opuszczenie  sali,  po  zapewnieniu  warunków  wykluczających  możliwość 
kontaktowania się zdającego z innymi osobami, z wyjątkiem osób udzielających pierwszej pomocy 
medycznej.  

W  przypadku  stwierdzenia  niesamodzielnego  rozwiązywania  zadań  egzaminacyjnych  lub  jeżeli 
zdający zakłóca prawidłowy przebieg etapu pisemnego egzaminu zawodowego w sposób utrudnia‐
jący  pracę  pozostałym  zdającym,  przewodniczący  szkolnego  zespołu  nadzorującego  przerywa eg‐
zamin zdającego i unieważnia etap pisemny egzaminu tego zdającego, a informację o przerwaniu 
egzaminu i unieważnieniu etapu pisemnego zamieszcza się w protokole.  

Po zakończeniu etapu pisemnego egzaminu zawodowego osoby wchodzące w skład zespołu nad‐
zorującego  zbierają  od  zdających  wypełnione  karty  odpowiedzi  oraz  sprawdzają  w  ich  obecności 
poprawność  wpisanych  przez  nich  na  karcie  odpowiedzi:  daty  urodzenia,  symbolu  cyfrowego  za‐
wodu i oznaczenia wersji arkusza egzaminacyjnego oraz poprawność wpisania i zakodowania nu‐
meru ewidencyjnego PESEL.  

Przewodniczący zespołu nadzorującego lub wskazany przez niego członek zespołu nadzorującego 
pakuje wypełnione karty odpowiedzi do zwrotnych kopert i zakleja je w obecności osób wchodzą‐
cych  w  skład  zespołu  nadzorującego  oraz  przedstawiciela  zdających,  a  następnie  przekazuje  je 
niezwłocznie przewodniczącemu szkolnego zespołu nadzorującego. 

Przewodniczący  szkolnego  zespołu  nadzorującego  przechowuje  i  zabezpiecza  koperty 
z wypełnionymi kartami odpowiedzi, a następnie niezwłocznie przekazuje je dyrektorowi OKE.  

Wynik etapu pisemnego egzaminu zawodowego ustala okręgowa komisja egzaminacyjna, po elek‐
tronicznym  odczytaniu  kart  odpowiedzi,  na  podstawie  liczby  punktów  uzyskanych  z każdej  części 
tego etapu.  

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

7

E

TAP PRAKTYCZNY EGZAMINU ZAWODOWEGO

 

Etap  praktyczny  egzaminu  zawodowego  przeprowadza  się  w  szkole,  placówce  lub  u pracodawcy 
upoważnionego  przez  dyrektora  okręgowej  komisji  egzaminacyjnej.  Obowiązek  uzyskania  upo‐
ważnienia  nie  dotyczy  szkół  kształcących  w  zawodzie  technik  pożarnictwa,  prowadzonych  przez 
ministra właściwego ds. wewnętrznych oraz szkół kształcących w zawodach, w których etap prak‐
tyczny  egzaminu  obejmuje  opracowanie  projektu  realizacji  określonych  prac  bez  ich  wykonania. 
Szkoła,  placówka  lub  pracodawca,  u  którego  odbywa  się  etap  praktyczny  egzaminu,  staje  się 
ośrodkiem egzaminacyjnym. 

Za organizację i przebieg etapu praktycznego egzaminu zawodowego w ośrodku egzaminacyjnym, 
odpowiada  dyrektor szkoły, placówki lub pracodawca albo upoważniony przez niego pracownik, 
zwany kierownikiem ośrodka egzaminacyjnego. 

Kierownik ośrodka egzaminacyjnego może powołać zastępcę kierownika ośrodka egzaminacyjne‐
go, spośród nauczycieli zatrudnionych w danej szkole lub placówce, a w przypadku pracodawcy ‐ 
spośród zatrudnionych u niego pracowników. 

Kierownik ośrodka egzaminacyjnego oraz jego zastępca a także przewodniczący zespołu egzamina‐
cyjnego  i  przewodniczący  zespołu  nadzorującego  etap  praktyczny  powinni  odbyć  szkolenie 
w zakresie  organizacji  egzaminu  zawodowego,  organizowane  przez  okręgową  komisję  egzamina‐
cyjną. 

Jeżeli kierownik ośrodka egzaminacyjnego i jego zastępca z powodu choroby lub innych ważnych 
przyczyn nie mogą wziąć udziału w etapie praktycznym egzaminu zawodowego, dyrektor okręgo‐
wej  komisji  egzaminacyjnej  powołuje  w  zastępstwie  innego  nauczyciela  zatrudnionego  w  danej 
szkole lub placówce, a w przypadku pracodawcy ‐ innego zatrudnionego u niego pracownika. 

Etap praktyczny trwa nie krócej niż 180 minut i nie dłużej niż 240 minut. Czas trwania etapu prak‐
tycznego egzaminu zawodowego w danym zawodzie określa informator dla danego zawodu. Dla 
zdających ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi czas trwania egzaminu może być przedłużony 
przez  przewodniczącego  zespołu  nadzorującego  etap  praktyczny  lub  przewodniczącego  zespołu 
egzaminacyjnego,  zgodnie  z  Komunikatem  dyrektora  CKE  w  sprawie  szczegółowej  informacji  o 
sposobie dostosowania warunków i formy przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifika‐
cje zawodowe do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych absolwentów o specy‐
ficznych trudnościach w uczeniu się, niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. 

W czasie trwania etapu praktycznego egzaminu zawodowego każdy zdający pracuje na osobnym 
stanowisku  egzaminacyjnym.  Stanowiska  egzaminacyjne  powinny  być  tak  przygotowane,  aby  za‐
pewniona  była  samodzielność  pracy  zdających.  Do  sali  egzaminacyjnej,  w  której  jest  przeprowa‐
dzany etap praktyczny egzaminu zawodowego, nie można wnosić żadnych urządzeń telekomuni‐
kacyjnych ani z nich korzystać. 

Etap praktyczny egzaminu zawodowego dla absolwentów techników (techników uzupełniających i 
szkół  policealnych  prowadzących  kształcenie w zawodach  innych  niż  zawody,   w  których  kształcą 
zarówno zasadnicze szkoły zawodowe, jak i szkoły policealne) różni się od egzaminu po zasadniczej 
szkole zawodowej (i szkołach policealnych prowadzących kształcenie w tych samych zawodach, w 
których kształcą zasadnicze szkoły zawodowe). 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

8

Etap praktyczny egzaminu zawodowego 

dla absolwentów techników

,  

(techników uzupełniających oraz szkół policealnych prowadzących kształcenie w zawodach innych niż 

zawody, w których kształcą zarówno zasadnicze szkoły zawodowe,  jak i szkoły policealne) 

Etap praktyczny egzaminu zawodowego po technikum (technikum uzupełniającym i szkołach poli‐
cealnych  prowadzących  kształcenie  w  zawodach  innych  niż  zawody, w  których  kształcą  zarówno 
zasadnicze szkoły zawodowe, jak i szkoły policealne) sprawdza umiejętności rozwiązywania przez 
absolwentów typowych problemów zawodowych o charakterze „łączenia teorii z praktyką”. Wła‐
ściwe dla zawodu umiejętności sprawdzane w tym etapie, związane są z zadaniem o treści ogólnej 
ustalonym w standardach wymagań egzaminacyjnych dla każdego zawodu. 

Etap praktyczny egzaminu zawodowego polega na wykonaniu zadania egzaminacyjnego zawartego 
w arkuszu egzaminacyjnym i ‐ w zależności od  zawodu, którego dotyczy egzamin ‐ obejmuje: 

1) opracowanie projektu realizacji określonych prac,  

albo 

2) opracowanie projektu realizacji określonych prac i wykonanie określonej pracy lub prac 

na stanowisku egzaminacyjnym wyposażonym zgodnie ze standardem wymagań będą‐
cym  podstawą  do  przeprowadzania  egzaminu  potwierdzającego  kwalifikacje  zawodo‐
we w danym zawodzie,   

zwanych „pracą egzaminacyjną”. 

Zadanie  egzaminacyjne  opracowane  na  podstawie  zadania  o  treści  ogólnej  sformułowanego 
w standardzie  wymagań  egzaminacyjnych  dla  zawodu  umożliwi  sprawdzenie  większości  umiejęt‐
ności ujętych w standardzie wymagań dla zawodu, tj. sprawdzi czy zdający potrafi: 

1. analizować dokumentację i na jej podstawie dobierać technologie, metody i techniki wyko‐

nania lub wytwarzania oraz dobierać narzędzia, maszyny i urządzenia do określonej techno‐
logii, metod i technik wykonania lub wytwarzania obiektu lub produktu; 

2. dobierać  metody,  techniki  i  urządzenia  do  kontroli  wielkości  parametrów  właściwych  dla 

półproduktów, wyrobów lub obiektów; 

3. opracowywać projekty (np. w formie schematów blokowych) przebiegu procesu wykonania 

lub wytwarzania obiektu lub produktu; 

4. określać warunki eksploatacji dla wyrobów lub obiektów w zależności od ich właściwości na 

podstawie dokumentacji; 

5. opracowywać harmonogramy lub kosztorysy prac realizowanych w procesie wytwarzania …  

oraz, w przypadku, gdy zakres egzaminu w danym zawodzie obejmuje również wykonanie określo‐
nych prac: 

6. wykonywać określone prace z zakresu technologii wytwarzania; 
7. przeprowadzić ocenę jakości wykonanych prac. 

W  zadaniu  egzaminacyjnym  opisana  jest  konkretna  sytuacja  zawodowa  (założenia  do  projektu  ‐ 
dane  techniczne  i  organizacyjne),  przedstawione  są  wymagania  dotyczące  tego,  co  powinien  za‐
wierać  opracowany  przez  zdającego  projekt  realizacji  prac  oraz  załączona  jest  niezbędna  do  roz‐
wiązania zadania dokumentacja. 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

9

Etap praktyczny egzaminu zawodowego dla absolwentów techników (techników uzupełniających 
oraz  szkół  policealnych  prowadzących  kształcenie  w  zawodach  innych  niż  zawody, w  których 
kształcą zarówno zasadnicze szkoły zawodowe, jak i szkoły policealne), przeprowadzają w ośrodku 
egzaminacyjnym  zespoły  nadzorujące  etap  praktyczny,  powołane  przez  kierownika  ośrodka  eg‐
zaminacyjnego, który wyznacza przewodniczących tych zespołów. 

ZESPÓŁ NADZORUJĄCY ETAP 

PRAKTYCZNY 

(TECHNIKUM) 

 

Przewodniczący  

• wyznaczony przez kierownika ośrodka egzaminacyjnego 
• egzaminator okręgowej komisji egzaminacyjnej wpisany do ewiden‐

cji egzaminatorów w zakresie przeprowadzania egzaminu potwier‐
dzającego kwalifikacje zawodowe, który nie prowadził zajęć ze zda‐
jącymi w ostatnim roku nauki 

Członkowie 

 

• powołani przez kierownika ośrodka egzaminacyjnego 
• co  najmniej  dwóch  nauczycieli,  niebędących  nauczycielami  zajęć 

edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego, którzy uczyli zda‐
jących w ostatnim roku nauki 

• może nim być także instruktor praktycznej nauki zawodu, który nie 

prowadził zajęć ze zdającymi w ostatnim roku nauki 

• w przypadku gdy w sali egzaminacyjnej jest więcej niż 20 zdających ‐ 

dodatkowo jeden nauczyciel, na każdych kolejnych 10 zdających 

Uwaga: przynajmniej jedna osoba w zespole (członek lub przewodniczą‐
cy) jest zatrudniona w innej szkole lub placówce 

Jeżeli przewodniczący lub członek zespołu nadzorującego etap praktyczny z powodu choroby lub 
innych ważnych przyczyn, nie może wziąć udziału w etapie praktycznym egzaminu zawodowego, 
kierownik  ośrodka  egzaminacyjnego  powołuje  w  zastępstwie  odpowiednio  innego  egzaminatora 
wpisanego do ewidencji egzaminatorów albo nauczyciela lub instruktora zatrudnionego w danym 
lub innym ośrodku egzaminacyjnym. 

Przewodniczący  zespołu  nadzorującego  etap  praktyczny  egzaminu    kieruje  pracą  zespołu,  a  w 
szczególności odpowiada za prawidłowy przebieg etapu praktycznego egzaminu zawodowego oraz 
bezpieczeństwo  i  higienę  pracy  podczas  wykonywania  zadań  egzaminacyjnych  przez  zdających  w 
danej sali egzaminacyjnej. 

Etap  praktyczny  egzaminu  zawodowego  rozpoczyna  się  z  chwilą  zapisania  w  widocznym  miejscu 
przez  przewodniczącego  zespołu  nadzorującego  etap  praktyczny  czasu  rozpoczęcia  i  zakończenia 
pracy. 

Wykonanie pracy egzaminacyjnej przez zdającego obserwuje zespół nadzorujący etap praktyczny, 
a  wykonanie  określonej  pracy  lub  prac  na  stanowisku  egzaminacyjnym  obserwuje  i  potwierdza 
przewodniczący zespołu nadzorującego etap praktyczny.  

Po  zakończeniu  etapu  praktycznego  egzaminu  zawodowego  członkowie  zespołu  nadzorującego 
etap praktyczny zbierają od zdających prace egzaminacyjne i karty oceny oraz sprawdzają, w obec‐
ności tych zdających, poprawność wpisania daty urodzenia oraz poprawność wpisania i zakodowa‐
nia  numeru  ewidencyjnego  PESEL.  Przewodniczący  zespołu  nadzorującego  etap  praktyczny  lub 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

10

wskazany przez niego członek tego zespołu pakuje prace egzaminacyjne wraz z kartami oceny do 
zwrotnych kopert i zakleja je w obecności osób wchodzących w skład zespołu nadzorującego oraz 
przedstawiciela zdających, a następnie przekazuje je kierownikowi ośrodka egzaminacyjnego. Kie‐
rownik ośrodka egzaminacyjnego przechowuje i zabezpiecza koperty zawierające prace egzamina‐
cyjne wraz z kartami oceny, a następnie przekazuje je dyrektorowi OKE. 

Prace egzaminacyjne wykonane przez zdających, sprawdzają i oceniają po egzaminie egzaminato‐
rzy wpisani do ewidencji egzaminatorów w zakresie przeprowadzania egzaminu potwierdzającego 
kwalifikacje  zawodowe,  powołani  przez  dyrektora  OKE.  Egzaminatorzy  wypełniają  karty  oceny, 
wpisując liczbę punktów uzyskanych przez zdającego za wykonanie zadania egzaminacyjnego, sto‐
sując kryteria oceniania wykonania zadania egzaminacyjnego, opracowane przez Centralną Komi‐
sję Egzaminacyjną dla egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie.  

W  zależności  od  zakresu  egzaminu  sformułowanego  w  zadaniu  o  treści  ogólnej  oceniany  jest, 
zgodnie z ustalonymi kryteriami oceniania przyjętymi dla danego zadania, wykonany przez zdają‐
cego  

• projekt realizacji określonych prac  

albo  

• projekt realizacji określonych prac oraz efekt wykonanej pracy lub wykonanych prac. 

Egzaminatorzy, sprawdzający i oceniający prace egzaminacyjne z zakresu danego zawodu tworzą 
zespół egzaminatorów, spośród których dyrektor OKE wyznacza przewodniczącego zespołu.  

Przewodniczący zespołu egzaminatorów: 

• uczestniczy w szkoleniach organizowanych przez OKE przed sprawdzaniem prac,  
• kieruje pracą zespołu, a w szczególności odpowiada za przygotowanie i przeprowadzenie 

szkolenia egzaminatorów,  

• organizuje i nadzoruje pracę egzaminatorów. 

Wynik  etapu  praktycznego  egzaminu  zawodowego  ustala  okręgowa  komisja  egzaminacyjna  po 
elektronicznym  odczytaniu  wypełnionej  przez  egzaminatora  karty  oceny,  na  podstawie  liczby 
punktów uzyskanych przez zdającego. 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

11

Etap praktyczny egzaminu zawodowego 

dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych

 

(i szkół policealnych prowadzących kształcenie w tych samych zawodach,  w których kształcą zasadni‐

cze szkoły zawodowe) 

Etap praktyczny egzaminu zawodowego dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych (i szkół 
policealnych kształcących w tych samych zawodach, w których kształcą zasadnicze szkoły zawodo‐
we)  polega  na  wykonaniu  zadania  egzaminacyjnego  zawartego  w arkuszu  egzaminacyjnym,  na 
stanowisku egzaminacyjnym wyposażonym zgodnie ze standardem wymagań będącym podstawą 
przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie. 

Podczas tego etapu absolwent musi wykazać się umiejętnościami praktycznymi w zakresie:  

1. planowania czynności związanych z wykonaniem zadania, obejmujących sporządzenie pla‐

nu  działania  i  wykazu  niezbędnych  surowców,  materiałów,  sprzętu  kontrolno‐
pomiarowego,  narzędzi  oraz  wykonanie  niezbędnych  obliczeń,  rysunków  lub  szkiców  po‐
mocniczych; 

2. organizowania stanowiska pracy polegającego na:  

•

zgromadzeniu  i  rozmieszczeniu  na  stanowisku  pracy  materiałów,  narzędzi,  urządzeń 
i sprzętu zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo‐
żarowej, 

•

sprawdzeniu stanu technicznego maszyn, urządzeń i sprzętu, 

•

dobraniu odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej; 

3. wykonania zadania praktycznego z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pra‐

cy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; 

4. prezentowania efektu wykonanego zadania. 

Etap praktyczny egzaminu zawodowego po zasadniczych szkołach zawodowych (i szkołach police‐
alnych  kształcących  w  tych  samych  zawodach,  w  których  kształcą  zasadnicze  szkoły  zawodowe) 
przeprowadzają  zespoły  egzaminacyjne,  powołane  przez  kierownika  ośrodka  egzaminacyjnego. 
Kierownik ośrodka wyznacza przewodniczących tych zespołów. 

ZESPÓŁ  EGZAMINACYJNY 

(ZSZ) 

Przewodniczący  
• wyznaczony przez kierownika ośrodka egzaminacyjnego 
• spośród członków zespołu egzaminacyjnego w zakresie przeprowa‐

dzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe 

Członkowie  
• co najmniej 3‐ech egzaminatorów, powołanych przez kierownika 

ośrodka egzaminacyjnego spośród egzaminatorów ujętych w wyka‐
zie przekazanym przez dyrektora OKE 

• niebędący nauczycielami i instruktorami praktycznej nauki zawodu, 

którzy uczyli zdających w ostatnim roku nauki 

Jeżeli przewodniczący lub członek zespołu egzaminacyjnego z powodu choroby lub innych ważnych 
przyczyn, nie może wziąć udziału w etapie praktycznym egzaminu zawodowego, kierownik ośrodka 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

12

egzaminacyjnego  powołuje  w  zastępstwie  innego  egzaminatora  wpisanego  do  ewidencji  egzami‐
natorów. 

Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego kieruje pracą zespołu, a w szczególności odpowiada za 
prawidłowy  przebieg  etapu  praktycznego  egzaminu  zawodowego  oraz  bezpieczeństwo  i  higienę 
pracy podczas wykonywania zadań egzaminacyjnych przez zdających w danej sali egzaminacyjnej. 

Etap praktyczny rozpoczyna się z chwilą zapisania w widocznym miejscu przez przewodniczącego 
zespołu egzaminacyjnego czasu rozpoczęcia i zakończenia pracy.  

Zespół  egzaminacyjny  (przewodniczący  oraz  członkowie)  obserwuje  i  ocenia  podczas  egzaminu 
wykonanie  zadania  egzaminacyjnego  przez  zdającego,  stosując  kryteria  oceniania,  opracowane 
przez Centralną Komisję Egzaminacyjną dla egzaminu w danym zawodzie. Egzaminatorzy wypełnia‐
ją arkusze obserwacji i kartę obserwacji, wpisując liczbę punktów uzyskanych przez zdającego za 
wykonanie zadania egzaminacyjnego. 

Po  zakończeniu  etapu  praktycznego  egzaminu  przewodniczący  zespołu  egzaminacyjnego  przeka‐
zuje  wypełnione  przez  zespół  egzaminacyjny  arkusze  obserwacji  i  karty  obserwacji,  zawierające 
liczbę punktów uzyskanych przez zdającego za wykonanie zadania egzaminacyjnego, kierownikowi 
ośrodka egzaminacyjnego, który pakuje je do zwrotnych kopert i zakleja, a następnie przekazuje je 
dyrektorowi okręgowej komisji egzaminacyjnej.  

Wynik etapu praktycznego egzaminu zawodowego zdającego ustala okręgowa komisja egzamina‐
cyjna, na podstawie liczby punktów uzyskanych przez zdającego z elektronicznego odczytania wy‐
pełnionej przez zespół egzaminacyjny karty obserwacji.  

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

13

 ETAP PRAKTYCZNY ‐ PORÓWNANIE 

Etap praktyczny egzaminu zawodowego dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych (i szkół 
policealnych  prowadzących  kształcenie  w  tych  samych  zawodach,  w  których  kształcą  zasadnicze 
szkoły zawodowe) różni się od egzaminu dla absolwentów techników (oraz techników uzupełniają‐
cych  i  szkół  policealnych  prowadzących  kształcenie  w  zawodach  innych  niż  zasadnicze  szkoły  za‐
wodowe). 

Etap praktyczny 

dla absolwentów zasadniczych szkół  zawodowych (i szkół 
policealnych prowadzących kształcenie w tych samych 
zawodach, w których kształcą zasadnicze szkoły zawodo‐
we)   

dla absolwentów techników (i techników uzupełniających 
oraz szkół policealnych prowadzących kształcenie w zawo‐
dach innych niż kształcone w zasadniczych szkołach zawo‐
dowych) 

Polega na wykonaniu zadania egzaminacyjnego zawartego 
w arkuszu egzaminacyjnym na stanowisku egzaminacyj‐
nym wyposażonym zgodnie ze standardami wymagań bę‐
dącymi podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdza‐
jącego kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie. 

Polega na wykonaniu zadania egzaminacyjnego zawartego 
w arkuszu egzaminacyjnym, które w zależności od zawodu, 
którego dotyczy obejmuje: 
1. opracowanie projektu realizacji określonych prac, 

albo 
2. opracowanie projektu realizacji określonych prac 
i wykonanie określonej pracy lub prac na stanowisku egza‐
minacyjnym wyposażonym zgodnie ze standardami wyma‐
gań będącymi podstawą przeprowadzania egzaminu po‐
twierdzającego kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie,  

zwanych „pracą egzaminacyjną”. 

Przeprowadzają 3 – osobowe zespoły egzaminacyjne, 
powołane przez kierownika ośrodka egzaminacyjnego 
spośród egzaminatorów ujętych w wykazie przekazanym 
przez dyrektora OKE. Kierownik wyznacza przewodniczą‐
cych tych zespołów.  

Przeprowadzają zespoły nadzorujące etap praktyczny, 
powołane przez kierownika ośrodka egzaminacyjnego. Kie‐
rownik ośrodka wyznacza przewodniczących tych zespołów, 
którzy są egzaminatorami wpisanymi do ewidencji OKE. 

Ocenia zespół egzaminacyjny, złożony z egzaminatorów 
OKE (niebędących nauczycielami ani instruktorami uczą‐
cymi zdających w ostatnim roku nauki), który obserwuje i 
ocenia podczas egzaminu wykonanie zadania egzamina‐
cyjnego przez zdającego, stosując kryteria oceniania wy‐
konania zadania, opracowane przez Centralną Komisję 
Egzaminacyjną dla egzaminu w danym zawodzie.  
Egzaminatorzy wypełniają arkusze obserwacji i kartę ob‐
serwacji, wpisując liczbę punktów uzyskanych przez zdają‐
cego za wykonanie zadania egzaminacyjnego. 

Oceniają egzaminatorzy OKE, którzy sprawdzają i oceniają 
prace egzaminacyjne z zakresu danego zawodu po egzami‐
nie. Egzaminatorzy tworzą zespół egzaminatorów. Spośród 
członków zespołu dyrektor OKE wyznacza przewodniczące‐
go. 
Egzaminatorzy wypełniają karty oceny, wpisując liczbę 
punktów uzyskanych przez zdającego za wykonanie zadania 
egzaminacyjnego, stosując kryteria oceniania wykonania 
zadania egzaminacyjnego, opracowane przez Centralną 
Komisję Egzaminacyjną dla egzaminu w danym zawodzie. 

Wyniki ustala okręgowa komisja egzaminacyjna, na pod‐
stawie liczby punktów uzyskanych przez zdającego z elek‐
tronicznego odczytania wypełnionej przez zespół egzami‐
nacyjny karty obserwacji. 

Wyniki ustala okręgowa komisja egzaminacyjna po elektro‐
nicznym odczytaniu wypełnionej przez egzaminatora karty 
oceny na podstawie liczby punktów uzyskanych przez zda‐
jącego. 

Warszawa, listopad 2008 r.

 

Centralna Komisja Egzaminacyjna 

Wydział Programów Doskonalenia Nauczycieli 

14

I

NFORMATORY O EGZAMINACH ZAWODOWYCH

 

Dokładne informacje o wymaganiach egzaminacyjnych w zakresie konkretnego zawodu zawarte są 
w Informatorach, które opracowuje – w porozumieniu z okręgowymi komisjami egzaminacyjnymi 
– i ogłasza Centralna Komisja Egzaminacyjna.  

Informatory  są  ogłaszane  nie  później  niż  do  1  września  roku  poprzedzającego  rok,  w którym  ma 
być przeprowadzony egzamin zawodowy.  

Każdy Informator zawiera:  

• opis zakresu egzaminu dla danego zawodu  
• szczegółowy wykaz wiadomości i umiejętności sprawdzanych na egzaminie, 
• ogólne kryteria oceniania, 
• formy i warunki przeprowadzania egzaminu, 
• przykładowe zadanie egzaminacyjne. 

Informatory do poszczególnych zawodów, dla których prowadzone jest kształcenie, są dostępne w 
szkolnych bibliotekach, kuratoriach oświaty, okręgowych komisjach egzaminacyjnych, poradniach 
psychologiczno‐pedagogicznych,  bibliotekach  pedagogicznych,  centrach  informacji  i  planowania 
kariery zawodowej. W wersji elektronicznej są publikowane na stronach internetowych Centralnej 
Komisji Egzaminacyjnej 

www.cke.edu.pl

  i okręgowych komisji egzaminacyjnych. 

Materiał opracowały: 

Katarzyna Koletyńska 

Halina Sitko