plik

FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW WYKŁAD 5

09.12.2012

Kapitał obrotowy netto – zwany też kapitałem pracującym, rozumiany jako różnica między majątkiem
obrotowym (aktywa bieżące) przedsiębiorstwa i zobowiązaniami bieżącymi. Ta część majątku obrotowego,
która nie została pokryta pasywami bieżącymi.

KON = zapasy + należności + gotówka – zobowiązania bieżące

Kapitał obrotowy netto częściej ustalamy jako różnica między kapitałem stałym i majątkiem trwałym,
uwzględniamy wtedy źródła jego finansowania.

KON = kapitał stały – majątek trwały

Kapitał jako nadwyżka bieżących aktywów nad zobowiązaniami jest częścią aktywów przedsiębiorstwa, jest
to nadwyżka płynna i stanowi ona zapas bezpieczeństwa dla przedsiębiorstwa w zakresie zabezpieczenia
zobowiązań w cyklu.
Na jego wysokość mają wpływ wszystkie fazy produkcji, sprzedaży, zakupu, spływu należności.

Ogólną  zasadą  jest  zasada  kompromisu  –  konieczność  wywiązywania  się  z  bieżących  zobowiązać  co
wskazywałoby  na  wysoki  poziom  kapitału  obrotowego  netto  i  niechęcią  do  zamrożenia  środków
pieniężnych, co wskazuje na potrzebę utrzymywania niskiego poziomu kapitału obrotowego netto.
Skuteczne zarządzanie kapitałem obrotowym: (funkcje )

1) Ustalenie pożądanych rozmiarów oraz struktury bieżących aktywów (ile gotówki i jakiej)
2) Ustanowienie administracyjnych i organizacyjnych podstaw zarządzania kapitałem obrotowym

(tworzymy takie reguły zarządzania, odpowiednie  stanowiska pracy – dyrektor handlowy, finansowy
i  gdyby  każdej  z  tych  osób  powierzyć  to  samo  zadanie,  to  każdy  będzie  pod  swoim  kontem  je
rozwiązywał  –  długi  termin  płatności-  duża  sprzedaż,  ale  możliwość  utraty  płynności  finansowej,
krótki termin – mała sprzedaż, zachowana płynność finansowa ) – to dot. Innej nauki o organizacji
przedsiębiorstwa – zarządzanie przedsiębiorstwem,

3) Finansowanie środków obrotowych (wybór i realizacja strategii środków obrotowych

Kwestia 1 i 3 leży w gestii problematyki, którą się zajmujemy, 2 dot. Głównie zarządzania, ale jest również
niezwykle ważna.

Cykl operacyjny – kapitału netto

a. Kapitał obrotowy netto jest części a łącznego kapitału przedsiębiorstwa – częścią relatywnie płynną,

która stanowi swoisty margines bezpieczeństwa dla zaspokojenia zobowiązań wynikających z cyklu
kapitału obrotowego. I takie jest właśnie zadanie kapitału obrotowego w przedsiębiorstwie tzn.
zmniejszenie ryzyka uraty płynności finansowej

KON

b. Z pewnym opóźnieniem w gotówkę zamieniają się należności oraz zapasy wyrobów gotowych

sprzedawane za gotówkę, a z jeszcze większym zapasy wyrobów gotowych sprzedane na warunkach
kredytowych  itd.  Gotówka  więc  choć  jest  szczególną  formą  występowania  aktywów  bieżących
przedsiębiorstwa jest zarazem przejawiania się zmieniających charakter  wszystkich jej składników.
Szczególne  jest  więc  to,  że  gotówka  cechuje  się  najwyższa  płynnością.  W  praktyce  mamy  do
czynienia  ze  zmieniającą  się  w  czasie  strukturą  kapitału  obrotowego.  Przedstawia  to  poniższy
schemat.

Majątek trwały

Majątek obrotowy

Kapitał stały

Zobowiązania bieżące

Gotówka

Produkty gotowe

Surowce

Należności

Spływ należności

Zakupy

Produkcja

Sprzedaż na kredyt

Sprzedaż za

gotówkę

Kapitał obrotowy charakteryzuje się:

a.   Krótkim okresem życia – aktywa o cyklu krótszym niż rok
b.  Szybka zmiana na inne środki (gotówka -> zapasy -> wyroby gotowe -> należności -> gotówka itd.
c.  Zjawiskiem  synchronizacji  –  jego  poziom  zależy  bowiem  od  stopnia  synchronizacji  między

produkcją, sprzedażą oraz inkasowaniem należności (gotówki). Z uwagi na trudności synchronizacji
między tymi procesami oraz element niepewności i ryzyka jest konieczne zarządzanie tzn.
sterowanie poziomem kapitału obrotowego jest strukturą oraz źródłem finansowania.

Gospodarka zapasami
Duże  zapasy  –  nie  służą  płynności  finansowej  i  na  odwrót,  więc  trzeba  posłużyć  się  również  metodą
kompromisu.  Poziom  zapasów  będzie  zależał  od  obiektywnych  warunków  technologicznych  i  rynkowych
danego  przedsiębiorstwa.    W  ramach  tych  warunków  nie  chodzi  o  bardzo  duże  zminimalizowanie  tych
zapasów.

Czynniki za minimalizacji zapasów:



koszty – kapitału zaangażowanego w zapasy ( im większe zapasy, tym większy kapitał, tym

większy koszt )



koszty magazynowania – jw.



koszty przeładunków



ubezpieczona – im większe zapasy, tym wyższe ubezpieczenie



koszty starzenia się i zużycia zapasów ( im dłużej przechowujemy zapasy, tym większy jest ich
koszt – produkty żywnościowe i inne)



koszt realizacji zamówień – koszty administrowania i koszty transportu – tym mniejsze będą, im
więcej jednorazowo przewozimy . ten koszt będzie mniejszy na jednostkę, choć przy mniejszych
partiach zapłacimy mniej.



koszt utraty rabatu od wielkości zamówień – hurtownie, producenci oferują nam cenę w
zależności od ilości kupowanej – jest to koszt utrzymywania małych zapasów.



koszt wyczerpania zapasów- dochodzi do przestoju, ale koszty nie ustają, część się zmniejszy lub
ich nie będzie (np. amortyzacja) , ale inne pozostają, powodując stratę. Jest to czynnik najważniejszy,
który każe utrzymywać przedsiębiorstwu zapasy, aby nie powodować strat, przedsiębiorstwa tworzą
zapasy rezerwowe, aby móc uniknąć problemów z przestojem spowodowanym np. opóźnieniem
dowozu towaru, przez zimę.

Im większa jednostkowa dostawa tym rzadsza, więc poziom zapasów większy i na odwrót.

Zarządzanie należnościami – polityka kredytowa przedsiębiorstwa (jak my kredytujemy obiorców)



czy ich kredytujemy, czy prowadzimy sprzedaż gotówkową? W detalu tak, ale wśród
przedsiębiorstw głównie kredytujemy.

1. Jak przedsiębiorstwo kupuje w detalu, kupuje za gotówkę, lub dostawca ma silną pozycję i narzuca z

góry formę zapłaty – np. gotówkową

2. jeśli kredytujemy przedsiębiorcę ( odbiorcę) to robimy to:

  na jaki okres
  na jaką wysokość możemy kredytować naszego odbiorcę
  jaki instrument kredytowy – najczęściej jest to faktura, czasem weksel
   jakie stosujemy mierniki zdolności kredytowej –
  polityka inkasowania należności – brak tej polityki powoduje, że możemy my mieć problem z

regulowaniem naszych zobowiązań – to jest polityka akcyjna, bo my na tej podstawie
naciskamy na naszych dużych odbiorców. Dlatego powinno się to robić na bieżąco.

 w jaki sposób to monitorujemy i reagujemy na ich opóźnienia – wezwania, powództwo

sądowe, eliminacja z grona odbiorców,

 bodźce – stosujemy przywileje, bądź nie, dla tych, którzy płacą zawsze w terminie, albo

gotówką, albo przed czasem i np. stosujemy skonto, które dajemy tylko najlepszym klientom.

Im dłuższy termin z tytułu należności, tym większe straty z tyt. Nieodzyskanych należności. Jak dajemy
bardzo długie terminy, to lgną do nas również firmy mające stałe problemy z płynnością, albo może
naszemu odbiorcy po jakimś czasie zmienić się sytuacja finansowa.

Zarządzanie gotówką
Nie chodzi o zmniejszanie, ale również o zwiększanie gotówki to dążymy do jej optymalizacji – wielkość
gotówki, która daje nam poczucie bezpieczeństwa i oddala ryzyko utraty płynności. Opieramy się na 2
zasadach:

 tam gdzie to możliwe przyspieszamy odbiór należności
 tam gdzie można to przedłużamy nasze zobowiązania, oczywiście nie przekraczając terminów

zapłaty ( nie płacimy wcześniej niż mamy termin)

Mamy 2 urządzenia do zarządzania gotówką:

A. rezerwa gotówkowa – wielkość gotówki która z zarządzenia dyrektora gotówki na nieprzewidziane

wydatki, która powinna być w przedsiębiorstwie

B. preliminarz obrotów gotówkowych – służy do planowania i kontrolowania przepływu gotówki.

Zasady tworzenia preliminarz:

 tworzony od 6 – do 9 miesięcy
 tworzony jest w sposób kroczący – jeśli opracowaliśmy go na okres styczeń – czerwiec, to

gdy mija styczeń, to wprowadzamy lipiec – zawsze ma 6 miesięcy

 pierwszy realizowany miesiąc jest traktowany bardzo szczegółowo – na tygodnie
 ma postać tabelaryczną – gdzie wykorzystujemy:

wielkości sprzedaży z działu handlowego – przetwarzamy to na wielkość wpływów

ze sprzedaży  - z poprzedniego miesiąca, gdy mamy odsunięty termin płatności, wydatki na
pokrycie zobowiązań płaconych co miesiąc, wynagrodzeń i inne. Dlatego
dla każdego miesiąca możemy wyliczyć saldo i rodzaj. Z wyprzedzeniem możemy wiedzieć
czy nie będzie mieli problemu z realizacją tych wydatków, gdy saldo nam wychodzi ujemne.
Dzięki  preliminarzowi  możemy  zarządzać  wydatki,  przenosić  je  do  innego  miesiąca,
zaciągnięcie krótkoterminowego kredytu, by móc zrealizować wszystkie konieczne wydatki,
których nie możemy przesunąć w czasie.
2) Osiągnięcie max. Zysku od dodatnich sald środków pieniężnych

Finansowanie majątku obrotowego – strategie:

 agresywna – utrzymywanie kapitału obrotowego netto na bardzo niskim poziomie, zaciąganiu

zobowiązań możliwie dużych, wówczas zasoby finansowe można efektywnie wykorzystać osiągając
wysoką rentowność……..

 konserwatywna – utrzymywanie jak najwyższego poziomu płynnych aktywów, nie korzystaniu z

zobowiązań w formie kredytów, gwarantuje ona wywiązywanie się z bieżących zobowiązań, ale ma
także drugą stronę – cechuje ją niska rentowność.

 umiarkowana – płynność finansowa na przeciętnym poziomie, ale także na przeciętnym poziomie

zarówno płynność finansową jak i rentowność.

Kryteria do wyboru strategii: ( doczytać do z książki)

  branży
  wiarygodności kontrahentów
  kosztu kapitału
  sytuacji rynkowej dotyczącej przedsiębiorstwa

Opodatkowanie przedsiębiorstw (Zależy od kryterium)

a.  Wpłacane do US:
  dochodowy PIT,CIT
  VAT – od towarów i usług
  akcyzowy
b.  Wpłacane do UM:
  Nieruchomości
  od środków transportu

Kryterium ciężaru podatku: ( nie może być przerzucony)

 przedsiębiorstwo – podatek od przedsiębiorstwa – podatek od osób prawnych (inne podatki

przerzucą na odbiorcę)

 osób fizycznych – PIT

Podatek  od  towarów  i  usług  VAT  –  podatek  od  wartości  dodanej,  pojawił  się  na  początku  XX  wieku,
wymyślił go Karl Siemens – podatek obrotowy  ( od wartości brutto sprzedaży)zaczął być dokuczliwy, gdy
produkcja  zaczęła  być  bardziej  szczegółowa  i  dochodziło  do  kooperacji  przedsiębiorstw,  więc  stał  się  on
przeżytkiem.  Specjalizacja  i  kooperacja  coraz  większa,  więc    w  warunkach  kiedy  istniał  ten  tradycyjny
sposób  od  wartości  brutto  spowodował  lawinowy  wzrost  ceny  dla  konsumenta,  poprzez  dodawanie  przez
kolejne  przedsiębiorstwa  podatku  obrotowego  –  niejednakowej  wartości,  ponieważ  różne  kraje  posiadały
różne stawki itd. Czyli te produkty najbardziej zaawansowane, bardzo kooperowane miały największe ceny,
bo każdy dodawał swoje.
Siemens – zaproponowała naliczenie podatku do netto. Jego pomysł doczekał się realizacji po 30 latach, po
II  wojnie  Francuzi  jako  pierwsi  zastosowali  go.  Jednak  pomysł  Siemensa  został  zmodyfikowany,  a
wdrożenie  go do UE musi  odbywać się na zasadzie obowiązującym  dla  krajów członkowskich.  W Polsce
wdrożenie  tego  podatku  wiązało  się  z  odejściem  od  podatku  obrotowego,  choć  nie  takiego  samego  jak  w
reszcie  Europy.    Próbowano  stworzyć  dwa  rodzaje  cen:  fabryczne  i  detaliczne(  często  liczone  „kluczem”
politycznym, a nie ekonomicznym)
W 1989 roku Polska uznała, że przystąpi do UE i będzie reformować swoje prawo podatkowe i wprowadziła
podatek VAT, odeszły do lamusa: podatek obrotowy od gospodarki uspołecznionej i podatek obrotowy od
gospodarki nieuspołecznionej. Te 2 ustawy miały ograniczać lub wyeliminować prywatne przedsiębiorstwa
– to była tzw. śruba podatkowa ( jeden produkt, a 2 różne podatki w zależności od tego kto go produkował.
Państwowe  przedsiębiorstwa  opodatkowały  tylko  produkt  finalny,  a  prywatne  musiały  kolejne  procesy
opodatkowywać)
Weszła w końcu metoda fakturowa, oblicza się podatek na podstawie faktury, nie tworząc żadnych nowych
produktów. Mamy cenę netto i stawkę , kod towaru, kwotę podatku. Na koniec miesiąca mamy obliczony
podatek należny i naliczony.

Zakup  surowca  od  zagranicznego  przedsiębiorcy  –  WIERUTNA  BZDURA,  ale  naucz  się  tego,  bo
będzie na egzaminie. Handel zagraniczny

Operacje gospodarcze

Wartość

netto

Podatek 22 %

Dochód w

budżecie

państwa

narastająco

Należny

Naliczony

odprowadz

enie

1. Zakup surowca przez

przedsiębiorcę

zagranicy

2. Zakup

półproduktów

przez przedsiębiorcę B i
sprzedaje do hurtowni

3. Hurtownik

sprzedaje

towar detaliście

4. Detalista sprzedaje towar

konsumentowi,
przedsiębiorcy

100

200

400

550

132

Tam gdzie były liczby w kółeczka na kartce są podkreślone.

Konsument zapłacił podatek 132, nawet, gdybyśmy opuścili część drogi jaki towaru przeszedł, to i tak przy
tej samej cenie konsument zapłaci 132 zł

Teraz ten przykład w innej wersji – w wersji eksportowej (podatek tam, gdzie konsumpcja)

Operacje gospodarcze

Wartość

netto

Podatek 22 %

Dochód w

budżecie

państwa

narastająco

Należny

Naliczo

odprowadze

nie

1. Zakup surowca przez

przedsiębiorcę

zagranicy

2. Zakup

półproduktów

przez przedsiębiorcę B i
sprzedaje :
- do hurtowni

- na eksport

3. Hurtownik

- eksport

100

200

220

(44 + 0 – 22)

-44

Mamy 2 przedsiębiorców, którzy zaopatrują się u tego samego hurtownika.

Hurtownik (22%)

Detalista I – podatnik Detalista II – zwolniony -> ten nie musi naliczać
Podatku

Cena nabycia 400 + 88 =488 488
(ten musi doliczyć podatek)

Pod presją rynku sprzedaje za tę samą cenę

  488 488
Cena zbytu 600         -600
+ 112 PTU     112
PTU     - 20,20
91,80 tyle zostaje

Wartość netto PTU wartość brutto
100 % 22% 122%
100% 7% 107%

  Podatek należny     108,20
-  podatek naliczony        - 88
Podatek do oprowadzenia do US 20,20
z tego wynika, że podatnikowi po odliczeniu podatku zostaje 91,80, a zwolnionemu 112, ale to nie wszystko.
Więcej jednak zarobi podatnik, ponieważ on będzie mógł sprzedawać innym przedsiębiorcom i detalistom,
od zwolnionego przedsiębiorcy nie będą chcieli kupować, bo nie mogą sobie odliczyć podatku naliczonego,
a wiadomo, że detaliście nie zrobią tak dużych obrotów.
W Polsce mamy stawkę podstawową 22% , czasowo podniesioną do 23% do 2013 roku
3 zadania :
Wartość pieniądza w czasie( dyskonto, kapitalizacja, stopa procentowa w porównaniu ofert 2 banków)
Towarów i usług
Analiza wskaźnikowa
Kilkanaście pytań testowych