Finansowanie przedsiębiorstwa – podstawowe pojęcia

2012-12-15

INANSOWANIE

PRZEDSIĘBIORSTWA

–

PODSTAWOWE

POJĘCIA

Wykład 3

Działalność finansową przedsiębiorstw określają
strumienie pieniężne, które w zasadzie  mają charakter
obiektywny i bezpośrednio  zależą  od rodzaju
prowadzonej działalności  gospodarczej.
Przedsiębiorstwa mogą prowadzić działalność
produkcyjną, usługową lub handlową.
W

gospodarce narodowej Polski można spotkać

nieliczną grupę przedsiębiorstw, które poza produkcją
zajmują się dodatkowo sprzedażą detaliczną lub
świadczeniem usług.
Podejmowanie

dodatkowej działalności gospodarczej w

przedsiębiorstwie  np. sprzedaży  detalicznej lub usług,
może być podyktowane zasadnością  pełnego
wykorzystania posiadanych zasobów  materialnych.

Wyróżniamy przedsiębiorstwa o różnym
charakterze prowadzonej działalności
gospodarczej

. Różne rodzaje prowadzonej

działalności wymuszają przyjęcie przez
menedżera określonej polityki finansowej.
Na przykład przedsiębiorstwa o produkcji
sezonowej wymagają innego zarządzania
finansami. Z reguły w tego rodzaju
przedsiębiorstwach konieczne jest tworzenie
relatywnie wysokich zapasów w określonym
czasie.

Zapasy mogą dotyczyć określonego rodzaju
surowca, stopniowo przetwarzanego w
zależności od posiadanych mocy produkcyjnych.
Zapasy

mogą dotyczyć również

zgromadzenia określonych produktów
gotowych, sprzedawanych jedynie w sezonie.
W

jednym i drugim przypadku konieczne będzie

zgromadzenie odpowiednio dużych zapasów,
surowca lub gotowych produktów. W
wymienionych dwóch grupach przedsiębiorstw
ma miejsce zamrożenie środków finansowych
na ekonomicznie uzasadniony okres.

W przedsiębiorstwie konieczne jest właściwe
zarządzanie finansami, do którego zaliczamy
wybór metod i form gromadzenia oraz
wydatkowania środków pieniężnych.
Ponadto

należy wyróżnić w

przedsiębiorstwach dwa rodzaje działalności.
Podstawową działalnością jest działalność
bieżąca (operacyjna), której zadaniem jest
efektywne wykorzystanie posiadanych
zasobów przedsiębiorstwa.

Istotna jest również działalność
długoterminowa, strategiczna, której
zadaniem jest modernizacja oraz rozbudowa
aktywów trwałych przedsiębiorstwa.
Każdy z wymienionych rodzajów działalności
przedsiębiorstwa wymaga wyodrębnienia
środków przeznaczonych na objęty tym
rodzajem zakres działalności.

2012-12-15

Do finansowania wymienionych dwóch
rodzajów działalności przedsiębiorstwa
można wykorzystywać jedynie środki
własne, mówimy wtedy o
samofinansowaniu.

przypadku braku własnych środków

pieniężnych, przedsiębiorstwo może
korzystać ze środków obcych, kredytów lub
pożyczek. Podjęcie decyzji o skorzystaniu z
zewnętrznych środków finansowych zależy
od menedżera finansowego
przedsiębiorstwa

Finansowanie  pozyskiwanie

kapitałów i kształtowanie ich
właściwej struktury (z
zachowaniem właściwych
proporcji)

Cel finansowania

 minimalizacja kosztu kapitału i ograniczenie

ryzyka finansowego przedsiębiorstwa.



wybór kapitału kosztującego mniejszą stopę %



przybywa dług – wzrost ryzyka



działanie w sposób racjonalny – ograniczenie ryzyka

Kapitał

 ogół długookresowych źródeł finansowania majątku

(aktywów) przedsiębiorstwa i jego polityki inwestycyjnej
(rozwojowej)



firma bez kapitału o charakterze długoterminowym ma ograniczone możliwości

rozwoju



kapitał jest czynnikiem wspomagającym inwestowanie



kapitał nie obejmuje zobowiązań bieżących

KAPITAŁ< PASYWA

KAPITAŁ = KAPITAŁ STAŁY = KAPITAŁ WŁASNY +

ZOBOWIĄZANIA % (DŁUG)

Struktura

kapitału



relacja

między

oprocentowanym kapitałem obcym i kapitałem
własnym, najczęściej mierzona wskaźnikiem

zadłużenia kapitału własnego

D/E  dług/kapitał



kapitał podnosi tzw dźwignia finansowa, np. wzrost

wskaźnika poprzez zaciągnięcie kredytu

CHEMAT

DOKUMENCIE

ORD

Kapitał własny (funkcje)

Gwarancyjna-

przedsiębiorstwo dzięki

kapitałom własnym ustanawia zabezpieczenie
dla przyszłych wierzycieli spółki

Robocza- po to grupowany, aby podmiot
gospodarczy mógł działać

Cechy

kapitału:

Oddawany na najdłuższy okres czasu (możliwość zwrotu w
momencie likwidacji firmy)

Jego dawcy nie muszą żądać udziału w
zyskach, ma to szczególne znaczenie, gdy
firma ma kłopoty finansowe

2012-12-15

BLIGATORYJNOŚĆ

TWORZENIA

KAPITAŁU

względu na formę prawną:



Osoby

prowadzące działalność (1 osoba)



Np. w formie spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej (nie ma w

ustawodawstwie wielkości, wartości nazwy kapitału) wkłady
wnoszone

są przez właścicieli i nie ma potrzeby nazwy kapitału,

nie tworzy funkcji gwarancyjnej -

odpowiada się całym majątkiem

właścicieli



kapitał - tworzony przez wpłaty właścicieli, podwyższany przez

dopłaty właścicieli lub przyjęcie kolejnego wspólnika „dosila” się

go z zysku netto jego obniżenie spowodowane jest odejściem

wspólnika, pokryciem straty bądź obniżeniem kapitału na skutek

ograniczenia działalności firmy



Spółka komandytowa – osoba prawna, określona w kodeksie
handlowym



nazywa kapitał własny i mówi ze jest to kapitał

wspólników
komandytariusze -

odpowiadają do kwoty sumy komandytowej

BLIGATORYJNOŚĆ

SPÓŁCE

OGRANICZONĄ

ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

Nazwa kapitału Tworzenie

Obniżenie

Kapitał
zakładowy

- Umorzenie

udziałów

- Obniżenie

kapitału na
skutek
ograniczenia
zakresu
działalności
spółki

- Pokrycie

straty
bilansowej

C.D.

SPÓŁKA

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Kapitał zapasowy
(dobrowolny)

- Z czystego zysku

netto

- Skutki aktualizacji

wyceny środków
trwałych

- Pokrycie straty

- Wypłacenie

udziałów w
zyskach, gdy
spółka nie
osiągnęła zysku
lub osiągnęła zyski
zysk był za niski

- Skutek aktualizacji

wyceny

- Nie starcza na

realizowanie
inwestycji

C.D.

SPÓŁCE

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Kapitał rezerwowy
(dobrowolny)

- Odpisy z czystego

zysku

- Dopłaty

wspólników

- Jak powyżej

- Zwrot dopłat lub

ich zużycie

PÓŁKA

AKCYJNA

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Kapitał zakładowy
(akcyjny)

- Wpłaty

akcjonariuszy
przy
zawiązywaniu
spółki

- W drodze emisji

nowych akcji

- Objęcie całości

lub części nowej
emisji przez
dotychczasowyc
h akcjonariuszy
lub nowych

- Na skutek

ograniczenia
działania spółki

- Wypłata dla

akcjonariuszy

- Przeniesienie na

kapitał

- Umorzenie

części akcji

- Zmniejszenie

wartości
nominalnej akcji

PÓŁKA

AKCYJNA

C.D

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Kapitał zapasowy

- Coroczny 8%

odpis czystego
zysku dopóki
kapitał zapasowy
nie osiągnie1/3
kap.
Zakładowego

- Dopłaty

wznoszone przez
akcjonariuszy w
zamian za
przyznanie im
dotychczasowyc
h akcjom
szczególnych
uprawnień

- Nadwyżki

osiągane w
wyniku
sprzedaży akcji

2012-12-15

SPÓŁDZIELNIA

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Fundusz udziałowy

- Wpłaty udziałów

członkowskich
przez osoby
fizyczne lub
prawne

- Odpisy z nadwyżki

bilansowej

- Wniesienie

udziałów w postaci
rzeczowej ponad
wartość
podstawową

- Zwrot udziałów

członkowskich

- Wycofanie części

udziałów
przekraczających
obligatoryjną
wartość

- Pokrycie straty

bilansowej, gdy
fundusz zasobowy
jest
niewystarczający

PÓŁDZIELNIA

C.D.

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Fundusz zasobowy

- Wpłaty wpisowe

członków
spółdzielni

- Podwyższenie –

odpisy z nadwyżki
bilansowej
przeznaczonej na
fundusz zasobowy

- Pokrycie straty

finansowej

Fundusz rezerwowy

- Zwiększenie

wartości majątku
trwałego na skutek
przeszacowania

- Zmniejszenie na

skutek
przeszacowania

PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Fundusz założycielski

Fundusz
przedsiębiorstwa

- Amortyzacje,

umorzenie majątku
trwałego

- Straty bilansowe

- Nieodpłatne

przekazanie lub
darowizna ….

Fundusz rezerwowy

Skutki aktualizacji
wyceny środków
trwałych

Podmiot gospodarczy ma

kapitał własny i myśli o kapitale

obcym. Powody:



Dywersyfikacja ryzyka

– część włożyć w inny interes by

zmniejszyć ryzyko

preferencja kapitałów obcych – osłona podatkowa,
odsetki wpisujemy w koszty uzyskiwania przychodów



Efekt dźwigni finansowej- rentowność wzrasta z powodu
udziału kapitałów obcych



Przymus

– w polskich przedsiębiorstwach występują

braki kapitałowe („dosilanie” kapitałami obcymi) funkcja
robocza-

aby przedsiębiorstwo mogło działać

ECHY

KAPITAŁU

OBCEGO



Oddawany na zróżnicowany okres czasu



średni



długi



krótki



Musi być zwrócony w określonym czasie wraz
z odsetkami



Dawcy kapitału obcego nie mają prawa
podejmować decyzji finansowych
przedsiębiorstwie

ORMY

KAPITAŁU

OBCEGO

- Kredyt bankowy – przekazanie siły nabywczej przez

kredytodawcę dla realizacji określonego celu przeds., które
zobowiązuje się do zwrotu kredytu w określonym terminie
wraz z odsetkami innymi kosztami

BANK
Kredyt

Kredytobio
rca

2012-12-15

KREDYT

Krótkoterminowy

Długoterminowy

(3 do 5 lat)

Kredyt obrotowy

(do 1 roku)

Kredyt

inwestycyjny

W rachunku

bieżącym

W rachunku

kredytowym

Rachunek kredytowy (cechy):



kredyt nieodnawialny



zwracany w określonych terminach



osobno musi być wyznaczone
zabezpieczenie

Rachunek bieżący (cechy):



kredyt odnawialny



konieczność zwrotu z ostatecznym terminem
zwrotu (nie ma rat)



zabezpieczenie

– wpływy na rachunek bieżący

Kredyt inwestycyjny



W transzach



Wysokie zabezpieczenie



150-200% zabezpieczenia kwoty pobranej
przez przedsiębiorstwo

Czynniki warunkujące otrzymanie kredytu:



Zdolność kredytowa podmiotu
gospodarczego



Zabezpieczenie kredytu



Okres kredytowania



Wysokość oprocentowania kredytu
(różna siła przetargowa tych samych
klientów)

Zalety kredytu:



Pozyskiwanie niezbędnych kosztów
finansowania



Koszt

– tarcza podatkowa



Efekt dźwigni handlowej

Wady kredytu:



Ograniczona dostępność



Koszt kredytu



Konieczność zabezpieczeń



Procedura

PAPIERY WARTOŚCIOWE – OBLIGACJE

Forma finansowania zastrzeżona
Mogą je emitować podmioty:



Z osobowością prawną



Przez 3 lata sprawdzane
sprawozdania finansowe przez
biegłego rewidenta

2012-12-15

OBLIGACJA-

papier dłużny, w którym emitent

zobowiązany jest do zwrotu określonej kwoty pieniężnej
w określonym terminie wraz z odsetkami na warunkach
zawartych w emisji.

Obligacje zabezpieczone

– zabezpieczenie

ustanowione dla wartości pożyczonego kapitału wraz z
wartością odsetek

Obligacje częściowo zabezpieczone – zabezpieczenie

ustanowione równe jest wartości kapitału pożyczonego
Obligacje niezabezpieczone

– emitentem obligacji może

być tylko podmiot, który posiada kapitał podstawowy w
wartości, co najmniej 5-cioletniego kapitału
podstawowego ustalonego dla spółki akcyjnej, (co
najmniej 2,5 mln w kapitale)

Emitent sam dokonuje wyboru rodzaju obligacji,  musi
zwracać uwagę  na co zgłaszany jest popyt na rynku
np. obligacje  o stałym lub zmiennym oprocentowaniu,
obligacje  zamienne  na akcje, obligacje  dyskontowe.
Zalety:



Nieograniczona wielkość pożyczonego kapitału



Procedura jest łatwiejsza



Emitent reguluje warunki emisji



Emitent może przekazać ryzyko nie wykupienia
obligacji np. bankowi

Wady:



Mogą z niej skorzystać podmioty o mocnej pozycji
finansowej (renomowane)

KREDYT HANDLOWY

- Krótkoterminowe źródło finansowania poza bankowego
- Polega na odroczonym terminie płatności za dostarczone

towary i usługi

Jest jedną z najdroższych form finansowania obcego

Możliwość

skorzystania

skonta

kasowego

(przyspieszenie terminu płatności w zamian za otrzymanie
upustu cenowego)

Przedsiębiorstwo

KOSZT KREDYTU KUPIECKIEGO

u- % upustu
N- odroczony termin
płatności
d- przyspieszenie terminu
płatności

KUP





365

100

Podstawą udzielenia kredytu przedsiębiorstwu
nie jest ocena jego finansowej sytuacji lecz chęć
sprzedaży dóbr i usług.

ENA

KREDYTU

HANDLOWEGO



Koszt pozyskania źródeł
finansowania kredytu handlowego



Premia od spadku wartości pieniądza
w czasie



Premia od ryzyka



Koszty administracyjne

FACTORING

–

WYKUP

OBSŁUGA

NALEŻNOŚCI

Prawidłowych
(mieszczących się w
ustalonym terminie
płatności)

Niepodlegającyc
h cesji na rzecz
osób trzecich

Jakich?

2012-12-15

ODZAJE

FACTORINGU



Factornig

pełny- bez prawa regresu,

dłużnik nie zwróci kwoty faktorowi, ryzyko
niewypłacalności dłużnika przeniesione
na faktora, korzystniejszy dla dłużnika,
droższy od niepełnego



Factoring niepełny- niewłaściwy, z
prawem regresu, po podpisaniu umowy
pomiędzy przedsiębiorstwem a faktorem,
jeżeli dłużnik nie zapłaci faktorowi to
należność wraca do przedsiębiorstwa

ENA

ZAKUPU

NALEŻNOŚCI

MOŻE

OBEJMOWAĆ



Odsetki od udzielonego kredytu lub
zaliczki



Opłaty za zrealizowane usługi



Koszty ryzyka finansowego

FACTORING

REALIZUJE

NASTĘPUJĄCE

FUNKCJE



Finansowe



Usługowe



Gwarancyjne

FINANSOWE



Nabywa dokumenty płatnicze



Płaci za sprzedane należności według
ustalonej ceny zakupu w pełnej wysokości lub
częściowej



Przyjmuje należności w komis, pośredniczy w
sprzedaży na rynku wierzytelności

USŁUGOWE



Prowadzi w imieniu klienta rozliczenia
finansowe



Fakturuje należności



Inkasuje należności



GWARANCYJNE



Przejmuje odpowiedzialność całkowitą lub
częściową za realizacje długu



Uzależnia przyjęcie ryzyka finansowego od
oceny wiarygodności dłużnika

LEASING

To przekazanie przez finansującego do użytkowania

rzeczy korzystającemu za ustalona w umowie
opłatę.

Podział:



Pośredni (droższy ze względu na dodatkowych
uczestników)



Bezpośredni

Podział w oparciu o prawo podatkowe:



Leasing operacyjny



Leasing finansowy

.17

PRAWA

PODATKOWEGO

Opłaty ustalone  w umowie leasingu, ponoszone przez
korzystającego  w podstawowym  okresie umowy z tytułu
używania środków trwałych  oraz wartości  niematerialnych
prawnych stanowią przychód finansującego, odpowiednio koszt
uzyskania przychodów korzystającego  (z zastrzeżeniem  ust. 2),
jeżeli umowa ta spełnia następujące warunki:



Została zawarta  na czas oznaczony, stanowiący  co najmniej
40% normatywnego  okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem
są podlegające odpisom amortyzacyjnym  rzeczy ruchome lub
wartości niematerialne i prawne albo została zawarta  na okres
co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające
odpisom amortyzacyjnym  nieruchomości, oraz



Suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny
podatek od towarów usług, odpowiada co najmniej wartości
początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych
prawnych

2012-12-15

LEASING operacyjny

– podjęcie decyzji

inwestycyjnej, czy dany obiekt ma być kupiony na
własność czy ma być kupiony w formie leasingu.
Korzyści:



Zmniejszenia zapotrzebowania na kapitał
własny



Instrument pokazywania luki technologicznej



Prowadzi do poprawy technicznego poziomu
parku produkcyjnego



Przydatny w sytuacji krótkotrwałości
przejściowości zmian popytu



Prowadzi do racjonalizacji kosztów własnych

LEASING finansowy

– decyzja finansowa: czy

wziąć leasing finansowy czy skorzystać z
kredytu inwestycyjnego
Korzyści



Brak natychmiastowego zaangażowania
kapitału własnego



Przesunięcie zapotrzebowania z kapitału
inwestycyjnego na kapitał obrotowy



Poprawa niektórych parametrów gospodarki

finansowej (poprawa rentowności i
przyspieszenie obiegu kapitału)

EASING

WADY

ZALETY

Zalety:



Korzyści dla małych i średnich przedsiębiorstw



Dodatkowe źródło finansowania



Brak silnych zabezpieczeń



Krotki okres



Cena i dostępność – gdy bank centralny
prowadzi politykę trudnego drogiego pieniądza

Wady:



Cena



Konsekwencja zerwanej umowy leasingowej



Niejednokrotna konieczność udziału kapitału
własnego