8.4. Multipleksery i 

demultipleksery

Multipleksery

to układy kombinacyjne, łączące jedno z 

N

wejść informacyjnych z wyjściem

y

. Numer (adres) wejścia 

określany jest przez liczbę 

L

, podaną na 

wejścia adresowe

. 

Multiplekser działa jak wielopołożeniowy przełącznik 

(komutator) z cyfrowym wyborem pozycji. Numer (adres) 

wejścia podaje się z reguły w naturalnym kodzie 

dwójkowym. Liczba 

n

wejść adresowych związana jest 

wówczas z liczbą 

N

wejść informacyjnych zależnością:

N = 2

n

. 

1

ETR 8.4

Opracował dr inż. Grzegorz Stępień

Multiplekser 

74LS152

łączy 

jedno z ośmiu wejść

I

0

..I

7

z 

wyjściem

y. Numer wejścia ustawiany jest na liniach 

adresowych CBA. Połączenia opisuje tabela stanów: 

2

ETR 8.4

Adres

Wejścia

Wyjście

C

B

A

I

0

I

1

I

2

I

3

I

4

I

5

I

6

I

7

y

0

0

0

0

x

x

x

x

x

x

x

1

0

0

0

1

x

x

x

x

x

x

x

0

0

0

1

x

0

x

x

x

x

x

x

1

0

0

1

x

1

x

x

x

x

x

x

0

0

1

0

x

x

0

x

x

x

x

x

1

0

1

0

x

x

1

x

x

x

x

x

0

0

1

1

x

x

x

0

x

x

x

x

1

0

1

1

x

x

x

1

x

x

x

x

0

1

0

0

x

x

x

x

0

x

x

x

1

1

0

0

x

x

x

x

1

x

x

x

0

1

0

1

x

x

x

x

x

0

x

x

1

1

0

1

x

x

x

x

x

1

x

x

0

1

1

0

x

x

x

x

x

x

0

x

1

1

1

0

x

x

x

x

x

x

1

x

0

1

1

1

x

x

x

x

x

x

x

0

1

1

1

1

x

x

x

x

x

x

x

1

0

I

0

I

1

I

2

I

3

I

4

I

5

I

6

I

7

y

C  B  A

y

Multipleksery wyposażone są zazwyczaj w jedno lub kilka 

dodatkowych wejść zezwalających, wykorzystywanych do 

aktywowania pracy układu lub kaskadowego łączenia kilku 

układów.

3

ETR 8.4

Inne multipleksery rodziny TTL i TTL LS:

74150

multiplekser 16-

wejściowy, 4 linie adresowe,

1

wejście zezwalające

74LS151

multiplekser 8-

wejściowy, 3 linie adresowe,

1

wejście zezwalające, wyjście y i y

74LS153

podwójny multiplekser 4-wejściowy,
2 linie adresowe, 2

wejścia zezwalające

74LS157

poczwórny multiplekser 2-wejściowy,
1 linia adresowa, 1

wejście zezwalające

y

Demultiplekser

to układ spełniający funkcję odwrotną do 

multipleksera, tzn. łączący wejście z jednym z N wyjść. 

Funkcję taką może pełnić 

dekoder

wyposażony w co 

najmniej jedno wejście zezwalające. Wejście zezwalające 

staje się 

wejściem informacyjnym

, a wejścia dekodowanych 

danych -

wejściami adresowymi

. Układ o takim działaniu 

określa się nazwą 

dekoder / demultiplekser

.

4

ETR 8.4

Np. w dekoderze 74LS138 jedno 

z wyjść y0..y7, 

o numerze określonym przez liczbę CBA, zmienia 

swój stan w zależności od stanu wejścia E3, 

przyjmując stan 0 przy E3 = 1 i stan 1 przy E3 = 

0. Na pozostałych wyjściach utrzymywany jest 

stan 1 bez względu na zmiany stanu E3. Wejścia 

E1 i E2 ustawione są na stałe w stan 0 

(dołączone do masy).

y0
y1
y2
y3
y4
y5
y6
y7

E3

E2
E1

C  B  A

Tabela stanów dekodera 74LS138, pracującego jako 

demultiplekser:

5

ETR 8.4

Wejście

Adres

Wyjścia

E3

C

B

A

y0

y1

y2

y3

y4

y5

y6

y7

1

0

0

0

0

1

1

1

1

1

1

1

0

0

0

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

0

1

1

0

1

1

1

1

1

1

0

0

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

0

1

1

0

1

1

1

1

1

0

0

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

1

1

1

1

0

1

1

1

1

0

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

0

1

1

1

1

0

1

1

1

0

1

0

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

1

1

1

1

1

0

1

1

0

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

1

1

1

1

1

1

0

1

0

1

1

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

0

0

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

Multipleksery i demultipleksery wykorzystywane są do 

przełączania sygnałów. Umożliwiają m.in. realizację tzw. 

multipleksowego systemu transmisji danych

, w którym po 

jednej linii transmisyjnej przesyłane są dane z różnych linii 

wejściowych do różnych linii wyjściowych, wybieranych 

przez podanie numeru (adresu) linii wejściowej i 

wyjściowej: 

6

ETR 8.4

y0
y1
y2
y3
y4

yN

I

0

I

1

I

2

I

3

I

4

I

N

linia

transmisyjna

Adres wy

Adres we

N wejść

N wyjść