(Zwi¹zki z kobietami.rtf)

Kiedyś myślałam, że jestem w stanie na kilometr rozpoznać lesbijkę - krótkie włosy,
sportowy czy wręcz chłopięcy styl ubierania się, kańciaste ruchy. Obecnie, znam całą
różnorodność lesbijek - od. tzw. bardzo kobiecych, czyli szpilki, obcisłe spódniczki,
mocny makijaż, przez „normalne" przeciętne dziewczyny, jakich tysiące na ulicach, aż
po tzw. bardzo męskie - w garniturach i pod krawatem. Wciąż zaskakują mnie panie
pracujące w urzędach, takie typowe matki dzieciom w mało eleganckich garsonkach
lub szarych sweterkach, które nagle spotykam w lokalu lesbijskim i zadziwiam się, bo
nigdy nie wpadłabym na to, że są lesbijkami. A to oznacza, że we własnym gronie
mamy od metra stereotypów.

Mogę jechać obok ciebie w autobusie, być twoją, fryzjerką, koleżanką z pracy,
sąsiadką. Ta kobieta, która, ze mną mieszka, nie jest moją przyjaciółką, kuzynką ani
siostrą. Kocham ją i śpię z nią. Robię z nią zakupy i razem płacimy rachunki. Nie
odgrywamy żadnych ról. Żadna z nas nie. jest w roli mężczyzny. I czy jesteśmy ze sobą,
od miesiąca, czy od wielu lat, ważne, że w końcu się odnalazłyśmy. I czy kochałyśmy
się, ostatniej nocy, czy od miesięcy nie miałyśmy na to siły, nasza bliskość jest pełna.

W ostatnim czasie w przestrzeni publicznej zaistniało wiele nowych mo

liwo

ci ujawniania si

kobiet,

które maj

intymne zwi

zki z kobietami. Pojawiły si

organizacje gejów i lesbijek, kluby, akcje i kam-

panie społeczne (patrz: lista na ko

cu cz

ęś

ci II), programy telewizyjne. Nareszcie, u progu XXI wieku

kobiety, które kochaj

inne kobiety,

w sposób troch

bardziej otwarty i wolny, ni

to miało miejsce

kiedykolwiek wcze

niej.

Kobiety, które maj

kontakty seksualne z innymi kobietami, okre

lamy mianem lesbijek lub osób

biseksualnych (je

li wchodz

w zwi

zki równie

z m

ęż

czyznami). Potocznie nazywamy je ró

nymi

słowami: lesbijka czy obra

liwie lesba, a tak

e bł

dnie „lisbijka". Ostatnio pojawia si

równie

an-

gielskie okre

lenie queer (pol. dziwny, inny), które jest wspólnym okre

leniem dla gejów, lesbijek,

osób biseksualnych i transseksualnych.

Wraz ze zmianami natury politycznej i społecznej cz

ęść

kobiet zaczyna ujawnia

yciu

osobistym. Nieuchronnie b

dzie równie

post

pował proces ujawniania si

ich w

yciu publicznym (do

tej pory w mediach zrobiła to pisarka Izabela Filipiak wraz ze swoj

partnerk

). Jednak

e w zwi

zku z

powszechnym w Polsce społecznym pot

pieniem homoseksualizmu wi

kszo

ść

osób

homoseksualnych

yje w ukryciu i dlatego nasza ró

norodno

ść

jeszcze nie zaprezentowała si

sferze publicznej.
Chocia

wiele osób wci

ąż

uwa

e lesbijki to kobiety o m

skim wygl

dzie, które maj

krótkie włosy i

niechlujnie ubrane, cz

sto okazuje si

e to zwykle kobiety, takie jak ty i ja. Nie mo

esz mie

pewno

ci, czy kobieta o długich włosach i pomalowanych ustach, spaceruj

ca z dzie

mi w parku, na

pewno jest heteroseksualna. Jeste

my kobietami z s

siedztwa, aktorkami, twoj

najlepsz

przyjaciółk

ze szkoły

redniej, kole

ank

z pracy. Niektóre z nas s

niepełnosprawne. Niektóre z nas

maj

lub planuj

mie

dzieci. Niektóre pozostaj

w zwi

zkach przez cafe

ycie, inne za

w ce-

libacie. Niektóre z nas po

lubiły m

ęż

czyzn i nie potrafi

tak łatwo zrezygnowa

ze swoich mał

stw,

nawet po tym, jak odkryty,

e s

lesbijkami. Poniewa

wci

ąż

tak trudno wprost i jawnie mówi

nam o

sobie, lesbijki i kobiety biseksualne w kulturze popularnej pozostaj

jedynie twarzami piosenkarki

k.d.lang, tenisistki Martiny Navratilowej i aktorki Ellen DeGeneras.

Mimo

e w Polsce wci

ąż

tak niewiele wiadomo na temat tego, kim jeste

my, musimy by

wiadome

naszej ró

norodno

ci. Wraz z ró

norodno

pojawiaj

ró

nice. Musimy przyj

ąć

e nie wszystkie

lesbijki maj

takie same do

wiadczenia, problemy, cele i potrzeby. Naszych wyborów - pocz

wszy od

kwestii ujawnienia swojego

ycia z partnerk

, a sko

czywszy na decyzji co do pracy czy

zaanga

owania w organizacji społecznej - dokonujemy dzi

ki temu, kim jeste

my jako osoby, nie tylko

poprzez pryzmat naszej orientacji seksualnej.

Homofobia wci

ąż

bardzo gł

boko przenika nasze społecze

stwo. Homofobia to irracjonalny strach i

niech

ęć

lub czasem nawet nienawi

ść

do homoseksualistów. Razem z rasizmem i seksizmem nale

do uprzedze

, które maj

dług

tradycj

w naszej kulturze. Heteroseksizmem nazywamy tradycyjnie

uprzywilejowan

pozycj

heteroseksualizmu nad homoseksualizmem, z której wynikaj

automatycznie

ksze prawa osób heteroseksualnych. Mał

stwa heteroseksualne, praktyka wprowadzania

„rodzinnych przywilejów" i jednoczesne odmawianie podstawowych praw parom homoseksualnym to

przykłady heteroseksistowskich praktyk. Podobn

praktyk

jest równie

promowanie przekonania,

jedynie heteroseksualno

ść

jest moralna, naturalna, poprawna i/lub jest jedyn

„wła

ciw

" form

zwi

zków mi

dzyludzkich. W rezultacie homoseksuali

ci, którzy si

ujawniaj

, ryzykuj

utrat

pracy,

pozycji, czasem rodziny, niekiedy i przyjaciół.

W tym rozdziale chcemy poda

wszelkie niezb

dne informacje i udzieli

wsparcia kobietom, które nie-

dawno odkryły swoj

homoseksualn

samo

ść

, oraz lesbijkom, które

odizolowane od szerszej

społeczno

ci lesbijskiej. Chcemy tak

e pokaza

heteroseksualnym kobietom rzeczywisty obraz

ycia

lesbijek. Mamy nadziej

e czytaj

c poni

szy rozdział, zastanowi

i by

e zmieni

swój

niepełny, czasem nietolerancyjny i homofobiczny, a czasem po prostu pełen niewiedzy obraz

wiata.

Ale najbardziej pragniemy powiedzie

wszystkim kobietom, które maj

intymne seksualne kontakty z

kobietami,

e nie s

same i

e s

jak najbardziej w porz

dku! Napisały

my ten rozdział na podstawie

naszych do

wiadcze

i do

wiadcze

innych kobiet z naszego otoczenia, na podstawie listów, które do

nas nadesłały

cie, oraz pracy w grupach wsparcia dla lesbijek. Na pewno wiele jeszcze mo

powiedzie

, wiele wa

nych historii nie zostało przez nas przytoczonych. Szczególnie trudno było nam

dotrze

do kobiet z małych miasteczek, ze wsi, a tak

e do starszych lesbijek. Nie udało nam si

nawi

kontaktu z lesbijkami niepełnosprawnymi, o których bardzo du

o mówi si

w ameryka

skiej

wersji tej ksi

ąż

ki. Na wiele pyta

wci

ąż

nie znamy odpowiedzi. Jak si

domy

lasz, ameryka

ska

wersja rozdziału o lesbijkach w ogóle nie nadawała si

do publikacji w polskich warunkach. Je

eli nie

znajdziesz tutaj podobnych do twoich do

wiadcze

i b

dziesz chciała si

nimi podzieli

z innymi

kobietami, zach

camy ci

do opisania i przesłania nam swojej historii! Pytanie, kim s

polskie lesbijki,

wci

ąż

pozostaje otwarte, a to, co znajduje si

poni

ej, to pierwsza próba znalezienia na nie

odpowiedzi.

Ujawnianie si

(coming out)

Ujawnianie si

to proces wielostopniowy, rozpoczynaj

cy si

od akceptacji własnej seksualnej to

sa-

ci, poprzez pełn

jej afirmacj

, a

po kwesti

decyzji, jak bardzo otwarcie b

dziemy

. Skala

ujawniania si

zacz

ła si

zmienia

w przeci

gu ostatnich kilku lat. W niektórych miejscach, szcze-

gólnie w miastach, kobiety, które kochaj

kobiety, mog

ujawni

stosunkowo łatwo w porównaniu z

sytuacj

sprzed kilkunastu lat. Coraz cz

ęś

ciej lesbijki spotykaj

z tolerancj

ze strony rodziny,

współpracownicy nas akceptuj

, zwi

ksza si

liczba tych, które znajduj

dla siebie miejsce w

lesbijskiej społeczno

ci. Trudno sugerowa

e to do

wiadczenie jest norm

, niemniej pragniemy

zaakcentowa

post

p, jaki zrobiły

my w ci

gu kilku lat.

/ Rozdział powstał w oparciu o tekst z amerykańskiej wersji książki, autorstwa Emily Bender i Anoosh Jorjorian, został jednak gruntownie przerobiony i dosto-
sowany do polskich realiów, tak więc stanowi w dużym stopniu całkowicie oryginalne opracowanie problematyki związków z kobietami, którego autorkami są
polskie adaptatorki, ekspertki i uczestniczki specjalnie w tym celu zorganizowanych warsztatów.

Dla wielu lesbijek ujawnianie si

wci

ąż

jest procesem długim i trudnym. Ujawnianie si

, jak ju

po-

wiedziały

my, to proces wieloetapowy. Najpierw musimy przyzna

same przed sob

e jeste

lesbijkami, potem poznajemy inne lesbijki, informujemy rodziny i przyjaciół o swojej orientacji,
bierzemy udział w Paradzie Równo

ci, wreszcie - ujawniamy si

w szkole lub pracy. W zale

ci od

naszego pochodzenia, wieku, miejsca zamieszkania, statusu społecznego, aktualnej sytuacji rodzinnej
i materialnej, a tak

e zdrowia i sprawno

ci stajemy wobec bardzo ró

nych problemów i zagro

Odr

kwesti

jest ujawnianie si

, je

eli jeste

my transseksualne, co mo

e by

szczególnie trudne.

Wtedy oprócz to

samo

ci seksualnej musimy ujawni

nasz

samo

ść

płciow

Mnóstwo czasu i energii zabiera nam podj

cie decyzji, czy, kiedy, jak i przed kim chcemy si

ujawni

Kiedy nasze społecze

stwo pewnego dnia całkowicie zaakceptuje kobiety, których partnerkami s

inne kobiety, b

dziemy mogły wykorzysta

energi

na wiele innych sposobów.

Co ja mog

zrobi

, aby zmieni

sytuacj

lesbijek w Polsce? Da

pozna

. Skoro ludzie boj

inno

ci, a do tematu homoseksualizmu w ogóle nie s

przyzwyczajani czy przygotowywani, to trzeba

luk

wypełni

. Da

pozna

jako kole

anka, przyjaciółka, s

siadka, współpracowniczka.

Uwypukli

podobie

stwa. Pokaza

: „Jestem taka jak ty". Otwarcie mówi

o swojej orientacji. I robi

to naturalnie, bez fanfaronady, tajemniczo

ci, skradania si

czy tłumaczenia. Z moich do

wiadcze

wynika,

e kiedy mówi

o sobie-lesbijce otwarcie, to i ludzie przyjmuj

to dobrze. Nie przepraszam

ich, nie uciekam wzrokiem, a je

li s

ciekawi, to odpowiadam na pytania. Zreszt

te pytania si

powtarzaj

: „Sk

d wiesz?", „Czy spała

z m

ęż

czyzn

?", „Czy masz przykre do

wiadczenia z

ęż

czyznami?", „Czy nienawidzisz m

ęż

czyzn?". Ludzie heteroseksualni nie wiedz

i je

li nie

dowiedz

od nas - jedynego prawdziwego

ródła informacji - to b

i tkwi

ograniczeniu. Edukowa

. Mówi

. Pokazywa

. Zaprasza

do poznania nas. No i kiedy potrzeba -

walczy

o nasze prawa. Rami

w rami

, jako silna grupa nacisku.

Ujawniaj

c si

przed sob

da z nas ma własn

histori

dojrzewania

wiadomo

ci dotycz

cej swojej seksualnej orientacji.

Poniewa

dorastamy w kulturze, która zakłada,

e ka

dy b

dzie heteroseksualny, u

wiadamianie so-

bie własnej to

samo

ci cz

sto jest procesem bardzo trudnym i wieloetapowym. Ujawnianie si

przed

sob

e mie

miejsce w ró

nych momentach naszego

ycia.

Nie myślałam, że zostanę, lesbijką, dopóki nie skończyłam 19 lat. Po prostu
zakochałam się w kobiecie i musiałam poradzić sobie z tym uczuciem., Tak długo, jak
byłyśmy razem, to wszystko było proste, ale kiedy rozstałyśmy się, musiałam
ostatecznie zapytać siebie, czy rzeczywiście jestem lesbijką.

Jako młoda i dojrzewająca kobieta utożsamiałam się z orientacją heteroseksualną,,
wyobrażając sobie swoją przyszłość z mężczyzną.. Kobiety mnie nie pociągały, ,nie
zokochiwałam się w nich, nie miałam fantazji seksualnych z kobietami. Kiedy miałam
20 lat spotkałam dziewczynę. To było jak grom, jak olśnienie! Wzajemna fascynacja,
namiętność, pragnienie i tęsknota. Musiałam rozstać się, ze swoją wizją przyszłości i
zmienić wszystko, co do tej pory o sobie myślałam. Nie było to łatwe, ale wahałam się
krótko. Od tej pory jesteśmy ze sobą, w szczęśliwym związku.

Czułam osobiste zaangażowanie w feminizm i jednocześnie fascynację lesbijkami, ale
przerażała mnie myśl, że być może chcę kochać inną, kobietę - przecież moi rodzice
wpadną w złość, mój były mąż będzie próbował odebrać mi prawa rodzicielskie, moje
przyjaciółki mogą myśleć, że próbuję je poderwać. Obawiałam się wielu rzeczy,
niemniej ostatecznie pewnego dnia powiedziałam sobie:

Od teraz jestem lesbijka!'.

Poczułam wtedy, że pewna ważna cześć mojej tożsamości wróciła na swoje miejsce.

Cieszę się, że wybrałam bycie lesbijką, jeszcze zanim po raz pierwszy przespałam się z
kobietą.

Na pocz

tku wiele z nas próbuje zaprzeczy

swojemu po

żą

daniu skierowanemu do kobiet, gdy

jest

to niezgodne z tym, czego oczekuj

od nas nasze rodziny i społecze

stwo. Cz

sto my same

oczekujemy od siebie tego, samego i zgodnie z zewn

trznymi normami planujemy swoj

przyszło

ść

Zwykle wszystko, co wcze

niej słyszały

my o gejach i lesbijkach, „lesbach" i „pedałach" było

negatywne. Wiele z nas mo

e nawet nie zna

adnych

cych otwarcie lesbijek.

Zniech

nas mog

równie

stereotypy na temat lesbijek. Kiedy jednak rozpoznamy swoj

samo

ść

, mo

emy rozpocz

ąć

nazywanie siebie w sposób, który najpełniej nam odpowiada. Wiele z

nas nie chce by

okre

lanymi jako „lesby" czy słucha

obra

liwych słów, takich jak „pedzio" czy

„ciota".
Mo

na próbowa

uwolni

od miło

ci do kobiet, poniewa

seksistowskie wychowanie nauczyło nas,

e kobiety s

osobami o ni

szej pozycji, i poniewa

wiemy,

e je

eli pod

ąż

ymy za naszymi pragnienia-

mi, nasze

ycie b

dzie ci

ęż

kie i skomplikowane (chocia

prawdopodobnie da nam wi

cej satysfakcji).

Wiele z nas ma bolesne wspomnienia zwi

zane z próbami zaprzeczenia uczuciom do kobiet - na

przykład umawianie si

na randki z m

ęż

czyznami, wychodzenie za m

ąż

, odwiedzanie psychiatrów,

którzy próbowali nas „wyleczy

", czy uzale

nianie si

od alkoholu i narkotyków.

Obawiałam się, że jeżeli będę dotykać inną dziewczynę, polubię to i już zawsze będę
chciała dotykać tylko kobiety. Tak wiec zaczęłam nabierać odrazy do tego pomysłu.
Jestem wściekła, że tak długo powstrzymywałam swoje uczucia, ponieważ teraz jest mi
bardzo ciężko zrelaksować się i dotykać kogoś, kogo kocham.

Ujawnianie si

przed sob

sam

to pozbycie si

poczucia winy, nienawi

ci do samej siebie i strachu

przed

yciem w społecze

stwie homofobicznym. Ujawnianie si

to pokochanie siebie jako kobiety,

która kocha inne kobiety, i

towanie swojej nowo odkrytej seksualno

ci.

Ujawnianie się przed rodziną i przyjaciółmi

Ujawnienie ludziom,

e interesuj

nas kobiety, jest zwykle bardziej problematyczne ni

wiadomienie

tego sobie samej. Je

eli zdecydujemy si

szczere w kwestii naszej seksualno

ci, potencjalnie

staniemy si

celem fizycznego i psychicznego molestowania. Mo

emy by

uznane za chore psychicz-

nie, izolowane od dzieci, zosta

wyrzucone z pracy. Je

eli natomiast ukrywamy nasz

seksualno

ść

nara

amy si

rednio na zniewagi oraz na zakłopotanie, poniewa

ludzie b

zakładali,

jeste

my heteroseksualne. Ginekolog b

dzie nas namawia

do stosowania antykoncepcji, przyjaciele

spróbuj

nas wyswata

ze znajomymi m

ęż

czyznami, m

ęż

czy

ni za

ocenia

nas jako

potencjalne partnerki.

yjemy wtedy w l

ku,

e inni odkryj

, kim jeste

my. Czujemy si

odci

te i

oddzielone od wielu ludzi, których kochamy, a przecie

jednocze

nie pragniemy si

podzieli

z nimi,

najbli

szymi nam osobami, nowo odkryt

wiedz

na temat siebie i swojej orientacji seksualnej.

Pragnęłam, żeby moja rodzina, i przyjaciele wiedzieli, że jestem lesbijką, ponieważ
chciałam być wobec nich uczciwa. Nie chcę niczego przed nimi ukrywać, szczególnie
tej najważniejszej w moim

yciu rzeczy.

Gdy związałam się z kobietą, byłam bardzo szczęśliwa. Chciałam, żeby cały świat
dzielił ze mną tę radość. Chciałam, aby wiedzieli moi rodzice, moi przyjaciele.
Ufałam, że po pierwszym zaskoczeniu ucieszą się wraz ze mną. Bardzo szybko
powiedziałam o sobie wszystkim przyjaciołom, koleżankom z pracy i

rodzicom. Moi

przyjaciele faktycznie byli zaskoczeni, ale szybko przeszli nad tym faktem do porządku
dziennego. Rodzice... Cóż, zajęto im to kilka lat: Zwłaszcza mojemu ojcu, który jest
absolutnie heteroseksualnym, silnym, autorytarnym facetem, bardzo trudno było
zaakceptować fakt, że jego córka jest lesbijką. Przez kilka lat był to temat tabu.
Musiałam bardzo mocno i jednoznacznie stanąć po swojej stronie oraz po stronie

swojego związku, mojej nowej rodziny, która tworzę od lat ze swoją partnerką. Nie
zawsze było to łatwe, ale teraz wszystko się ułożyło. Ostatnie święta Bożego
Narodzenia spędziłyśmy razem, w domu mojego ojca.

Wiele z nas ujawnia si

najpierw przed przyjaciółmi, wybieraj

c do zwierze

kogo

, kto jest najbardziej

otwarty.

Moja najlepsza, od 13 lat przyjaciółka zerwała naszą przyjaźń kilka miesięcy po tym,
jak ujawniłam się przed nią. Nie kontaktujemy się ze sobą od 1O lat: Niezależnie od
tego, jak dobrze kogoś znasz, nie możesz dokładnie przewidzieć, jak się zachowa, gdy
się ujawnisz...

Szczególnie bolesny jest czas, zanim ujawnisz si

przed rodzin

Jest mi bardzo ciężko podczas rodzinnych spotkań, gdzie wszyscy są heteroseksualni i
przyprowadzają swoje rodziny, a ja nie jestem w stanie przyjść ze swoją partnerką..
Moje wszystkie ciotki pytają, kiedy zamierzam wyjść za mąż

kszo

ść

rodziców, dowiaduj

c si

o naszej homoseksualno

ci, prze

ywa ci

ęż

ki okres.

Patrzyłam na moich rodziców, na ich osamotnienie w próbie zmierzenia się z nowym
problemem. Z kim mogą pogadać o tym, że ich córka jest lesbijką? W naszym
społeczeństwie ludzie wydają radykalnie negatywne sady o homoseksualistach i ta
ocena rzutuje na całą ich rodzinę. Moi rodzice czują, że są odpowiedzialni za to, kim

jestem, czują się winni i zastanawiają się, jaki błąd popełnili, wychowując mnie.

e bycie lesbijk

jest czym

złym i

e ma okre

lone przyczyny, rodzice mog

obwinia

to,

e wychowali córk

lesbijk

. Cz

sto nie traktuj

wyboru swoich córek powa

nie i maj

nadziej

wkrótce spotkaj

one

wietnych m

ęż

czyzn i wtedy naprawd

zakochaj

Kiedy rodzice pytają, mnie, czy umawiam się z mężczyzną czy z kobieta, słyszę
napięcie w ich głosie. Jeżeli chodzę z chłopakiem, oddychają z ulga... jeżeli spotykam
się z kobietą, naprawdę nie wiedzą, co powiedzieć.

Na wiadomo

ść

e ich córka jest lesbijk

, rodzice cz

sto reaguj

zło

, strachem i wstydem, maj

poczucie winy, daj

do zrozumienia,

e to ich zraniło. Niektórzy stosuj

przemoc fizyczn

lub/ i

psychiczn

: wyrzucaj

dzieci z domu, próbuj

je umieszcza

w zakładach dla psychicznie chorych,

wysyłaj

na leczenie do psychiatry, seksuologa, psychologa, czasami porywaj

je i umieszczaj

jakim

miejscu w celu „przeorientowania", wyrzekaj

ich, zamykaj

je w domu, kontroluj

c na

dym kroku, izoluj

od grupy rówie

niczej, zastraszaj

ujawnieniem orientacji seksualnej dziecka w

szkole lub w pracy, manipuluj

i szanta

swoim zdrowiem i samopoczuciem („Umr

przez ciebie"

lub „B

dzie wielki wstyd, gdy ktokolwiek si

dowie").

Nie powiedziałam moim rodzicom o sobie, choć jestem pewna., że domyślają się, kim jestem.
Mama kontroluje mnie na każdym kroku, dzwoni po kilka razy dziennie, od razu po zajęciach
w szkole muszą wracać do domu. Sprawdza moje zapiski, moją korespondencję. Pyta o każdą
osobę, która do mnie dzwoni. Wciąż muszę kłamać i coś wymyślać, jeżeli chcę gdzieś wyjść.
Kilka razy przy mnie mówiła, co myśli o „lisbijkach". Nawet się mnie zapytała, czy jestem
„lisbijką", dodając, że to by ją zabiło albo że wysłałaby mnie do zakładu zamkniętego. To
potworna męczarnia. Jestem zależna od rodziców, ale też nie chcę ich zranić. Czuje się
potwornie winna i zagubiona

O tym, że jestem lesbijką powiedziałam, mając 17 lat zaprzyjaźnionej pani psycholog,
która pracowała w organizacji młodzieżowej. W tym czasie brałam udział w grupie
terapeutycznej prowadzonej przez nią oraz chodziłam do niej na sesje indywidualne.
Była dla mnie bardzo ważną, wspierającą mnie osobą. Gdy dowiedziała się o mojej
orientacji i o tym, że jestem szczęśliwie zakochana, była zaszokowana i zdziwiona.
Powiedziała, że widzi mnie w związku z mężczyzną i że nawet zna odpowiedniego dla.
mnie. Potem zaczęła mówić, że moja dziewczyna nie jest odpowiednią osobą dla mnie,
ż

ebym jej nie ufała. W pewnym momencie powiedziała, że nienawidzi mojej

dziewczyny. Bez mojej zgody ujawniła moją orientację innym osobom. Ponieważ była
dla mnie ważna, a wcześniej bardzo mi pomogła, było to dla mnie bardzo raniące i
trudne doświadczenie, które spowodowało kilkumiesięczną depresję.

Jednak niektórzy rodzice akceptuj

i wspieraj

dzieci, które miały odwag

ujawni

Reakcja mojej mamy była wyjątkowa. Powiedziała: ‘Nic z tego nie rozumiem, ale
cieszą się, że ty jesteś szczęśliwa!'.

Proces ujawniania si

przed rodzin

sto trwa kilka lat. Zmieniamy si

i dorastamy, a nasze rodziny

zmieniaj

razem z nami, czasami tak, jak tego oczekujemy, a czasami odwrotnie. Niektórzy rodzi-

ce w ko

cu zaczynaj

nas rozumie

, nawet je

eli na pocz

tku nas odrzucili i stracili z nami kontakt.

Niektórzy nigdy nas jednak nie zrozumiej

i nie zaakceptuj

. Ujawnianie si

sprawia,

e relacje w

rodzinie staj

uczciwsze, czasami nawet bli

sze ni

byłyby wtedy, gdy

yłyby

my w kłamstwie. Z

czasem mo

emy nawet by

mile zaskoczone tym, jak dobrze uło

yły si

stosunki w naszej rodzinie.

Nastolatki ujawniaj

Kiedy byłam nastolatką - lata osiemdziesiąte - w Polsce nie istniała żadna prasa
gejowska (poza kserowanym pisemkiem wydawanym w ilości poniżej 100 sztuk, gdyż
taka właśnie ilość była zwolniona wtedy z cenzury), nie było „branżowych" lokali.
Czułam się jak kosmitka na obcej planecie. Jak jedyna na świecie dziewczyna, która
zakochuje się w kobietach. Myślę, że dla mnie i kobiet starszych ode mnie to
naprawdę duża luka w rozwoju psychoseksualnym, (obecnie nastolatki mogą w miarę
normalnie dojrzewać, zapoznawać inne nastolatki-lesbijki na dyskotekach, biwakach,
imprezach domowych, przez Internet.

Niektóre z nas zawsze wiedziały,

e interesuj

je inne kobiety. Niektóre odkryty to dopiero wtedy, gdy

byty nastolatkami, a inne du

o pó

niej. By

e jednak zauwa

amy nasze zainteresowanie bliskimi

przyjaciółkami, zakochujemy si

romantycznie w innych młodych dziewczynach, czujemy,

e jeste

inne, ale nie rozumiemy do ko

ca tego, co si

z nami dzieje i dlaczego.

Gdy dorastasz i jeste

w okresie szkoły

redniej, otrzymujesz wiele informacji na temat twojej kształ-

tuj

cej si

seksualno

ci. Jest to równie

czas, kiedy sama j

odkrywasz, co mo

e si

odbywa

ró

ne sposoby: samodzielnie, z chłopakiem lub z dziewczyn

. Zastanawianie si

, czy twoja

seksualno

ść

odbiega od heteroseksualno

ci, to okres w

tpliwo

ci, stawiania pyta

. Wiele z nas przez

to przeszło, zanim odpowiedziały

my sobie na pytanie, kim jeste

my. Stawianie pyta

zwykle nie jest

łatwe. Mo

esz mie

trudno

ci w znalezieniu przyjaciół, którzy wysłuchaj

bez os

dzania. Zawsze

jednak mo

esz spróbowa

poszuka

dla siebie wsparcia w

ród grup dla lesbijek, spotykaj

cych si

gdzie

w okolicy twojego miejsca zamieszkania, lub poszuka

kobiet lesbijek w Internecie. To

normalne i bardzo powszechne,

e czujesz si

zakłopotana, zła i jeste

w depresji z powodu swojej

inno

ci, i wa

ne jest, aby

znalazła ludzi, którzy zrozumiej

, z którymi b

dziesz mogła si

porozumie

, od których uzyskasz pomoc.

Kiedy miałam 16 lat, powiedziałam swojemu chłopakowi, iż wydaje mi się, że
interesują mnie kobiety. Powiedział wtedy: „Super! teraz możemy urządzić sobie
orgietkę!" Byłam naprawdę wściekła, ponieważ on nie zrozumiał, że ta sprawa
dotyczyła tylko mnie i że nie jest to jakakolwiek propozycja dla niego.

Gdy zastanawiasz si

nad sob

i stawiasz sobie wiele pyta

lub nawet wahasz si

, czy si

nie ujaw-

, odkrywasz, jak wiele istnieje negatywnych opinii na temat homoseksualistów. Pami

taj,

e po-

chodz

one od ograniczonych, homofobicznych, nietolerancyjnych ludzi. Nawet je

eli wypowiadaj

osoby ci bliskie, którym ufała

do tej pory, nie musisz si

z tym zgadza

. Oni patrz

wiat z punktu

widzenia heteroseksualnej, posiadaj

cej wiele przywilejów wi

kszo

ci. Nie pozwól,

eby te pogl

zraniły.

Bycie inn

- czy jest spowodowane twoj

seksualno

, pochodzeniem czy osobowo

- to cz

sto

pod

ąż

anie trudn

cie

. Staje si

jednak znacznie łatwiejsze, kiedy jeste

my dojrzałe i mamy

ksz

kontrol

nad swoim

yciem. Musisz by

silna i zdecydowanie obstawa

przy tym, kim napraw-

jeste

Rodzice najcz

ęś

ciej maj

wiele planów zwi

zanych ze swoimi dzie

mi. Cz

sto jest to zwyczajne pra-

gnienie,

eby dziecku w

yciu si

uło

yło,

eby było szcz

ęś

liwe. Problem w tym,

ycie lesbijki jawi

im si

jako obce i niezrozumiałe, a przez to straszne. Broni

c siebie przed tak

wizj

, „broni

" córk

przed popełnieniem bł

yciowego, u

ywaj

c przeró

nych metod dost

pnych rodzicom - pró

gró

b, szanta

u emocjonalnego, wizyt u psychiatry itd. Coming out córki to dla rodziców egzamin z za-

ufania do własnego dziecka. I dla córki jest to czas próby zaufania do siebie, do własnych uczu

, do

własnego ciała. Wi

kszo

ść

dziewcz

t musi kiedy

wybra

dzy własn

wizj

swojego przyszłego

ycia a wizj

rodziców. Ale próba ingerencji rodziców w sfer

seksualno

ci dotyczy wył

cznie lesbijek.

Tylko one musz

zastanawia

, czy aby na pewno ich własne ciało mówi prawd

eli zdecydujesz si

na ujawnienie przed rodzin

lub przyjaciółmi, zanim podejmiesz konkretne

działania, pomy

l o tym, czego mo

esz si

spodziewa

. B

silna, ale jednocze

nie zadbaj o siebie,

nie musisz od razu mówi

o sobie wszystkim dookoła. Zanim powiesz o sobie całemu

wiatu, mo

esz

zacz

ąć

od ludzi naprawd

ci bliskich, o których my

lisz,

e ci

zaakceptuj

Poni

ej wymieniamy kilka podstawowych rzeczy, o których powinna

pomy

, zanim zdecydujesz

ujawni

1. Pomy

l o swojej rodzinie. Czy twoi rodzice generalnie s

otwarci i tolerancyjni? Je

eli twoja rodzina

jest kochaj

ca, prawdopodobnie poradzi sobie z informacj

o tobie. Je

eli nie, nie musisz im nic

mówi

i to jest w porz

dku. Nie jest łatwo to zrobi

, kiedy jeste

nastolatk

, całkowicie zale

rodziców, którzy mog

na przykład wyrzuci

z domu, grozi

zamkni

ciem w szpitalu

psychiatrycznym, izolowa

od rówie

ników, zacz

ąć

kontrolowa

twoj

korespondencj

, rozmowy

telefoniczne, kontakty. B

c ostro

na. Je

eli rodzice wyrzuc

z domu (lub je

eli musisz

odej

ść

, aby chroni

siebie), poszukaj jakiego

bezpiecznego miejsca (np. schroniska dla nastolatków),

korzystaj

c z pomocy innych członków rodziny lub przyjaciół. A

eby uzyska

niezb

dne informacje

i wsparcie, zadzwo

do telefonu zaufania dla homoseksualistów (zobacz informacje na ko

cu cz

ęś

II).

2. Poszukaj grupy wsparcia dla lesbijek działaj

cej w twojej okolicy, a je

li taka nie istnieje, poszukaj

pomocy przez Internet lub telefonicznie. Znalezienie wsparcia jest najlepsz

i najwa

niejsz

rzecz

jak

esz zrobi

dla siebie.

3. Je

eli czujesz si

le, rób rzeczy, które ci

uszcz

ęś

liwiaj

. Czasami pomagaj

twórcze działania,

które lubisz: maluj, rysuj, rób fotografie, pisz. Mo

esz te

zaanga

owa

w prac

społeczn

lub

działalno

ść

polityczn

. Je

eli znajdziesz si

w dobrej, bezpiecznej grupie zajmuj

cej si

np.

działalno

na rzecz kobiet, prawdopodobnie spotkasz wtedy osoby, które zaakceptuj

twoj

orientacj

seksualn

Samobójstwo nie jest

adnym rozwi

zaniem! Szukaj wsparcia i pomocy! Ratuj si

wszelk

cen

! Pomy

l o swojej przyszło

ci. Je

eli nie podejmiesz decyzji o pozostaniu przy

yciu

dzisiaj, ju

jutro nie b

dziesz miała

adnego wyboru. Je

eli czujesz,

e zaczynasz działa

przeciwko

sobie (np. okaleczasz si

, nadu

ywasz lekarstw itp.) lub zamierzasz popełni

samobójstwo, zadzwo

do kogo

: przyjaciółki, kogo

bliskiego, telefonu zaufania dla homoseksualistów, zaufanego

psychologa, innej znanej ci lesbijki, wy

lij list do osoby, z któr

korespondujesz. Rozmowa pomo

e ci

w tym trudnym momencie.
5.

Sprawd

na ko

cu cz

ęś

ci II adresy miejsc, w których mo

esz uzyska

wsparcie, centra dla

nastolatków, ksi

ąż

ki i inne

ródła, które pomog

ci przej

ść

przez ten okres.

Poza rodzin

i przyjaciółmi

Co oznacza ujawnianie si

? Jak daleko si

ga? Niektóre z nas czuj

dobrze, demonstruj

c wobec

wiata swoj

samo

ść

poprzez sposób ubierania si

, wygl

d. Niektóre uwa

e nasza

seksualno

ść

jest nasz

prywatn

spraw

i nie jest to temat do dyskusji, zadawania pyta

. Ka

da z nas

musi zadecydowa

sama, w jakim zakresie chce pokaza

wiatu swoj

seksualno

ść

. Ujawnienie si

wobec naszych pracodawców, lekarzy, nauczycieli lub duchownych - mo

e by

ryzykowne. Z drugiej

strony,

c w ukryciu, równie

ponosimy pewne koszty.

Dyskryminacja w pracy to problem wszystkich kobiet, który szczególnie mo

e dotkn

ąć

lesbijki. Je

eli

ukrywamy nasz

seksualno

ść

, szukaj

c pracy, istnieje obawa,

e kiedy

kto

odkryje. Wiele lesbijek

starannie ukrywa swoj

orientacj

przed

wiatem. S

bardzo ostro

ne i prowadz

podwójne

ycie.

Szczególnie cz

sto zdarza si

to w wypadku nauczycielek i innych kobiet, które pracuj

z dzie

mi,

poniewa

stereotypowo uwa

a si

e geje i lesbijki s

niebezpieczni dla dzieci.

W Polsce niewiele lesbijek decyduje si

na ujawnienie swojej orientacji w miejscu pracy. Pary homo-

seksualne nie maj

w Polsce

adnych praw.

ycie jako lesbijka w

wiecie heteroseksualnym, w kraju,

w którym tak powszechna jest homofobia, jest ogromnym wyzwaniem

Bardzo długo czułam, że jestem chora i brudna, że coś jest ze mną nie w porządku.
Jechałam autobusem i wydawało mi się: wszyscy wiedzą, że poprzedniej nocy
kochałam się z kobietą. Miałam ochotę krzyczeć z przerażenia i rozpaczy. Myślałam,
ż

e jestem nienormalna, że muszę się leczyć. Wiedziałam, że moja religia, moja

społeczność nie akceptuje homoseksualizmu. Ja sama go nie akceptowałam!

W czasie Wielkanocy zawsze szłam do spowiedzi. Jestem katoliczką, Kościół jest dla.
mnie ważny. Bardzo trudno było mi uzyskać rozgrzeszenie, gdy mówiłam o swoim
homoseksualizmie. Musiałam to powiedzieć, bo to przecież grzech! A jednocześnie -
wiedziałam, że dalej będę tym, kim jestem! Po spowiedzi wielkanocnej, podczas świąt
nie spotykałam się z moją dziewczyną, aby być czystą i móc pójść do komunii.

Im wi

cej lesbijek ujawnia si

, tym wi

ksze s

szanse,

e ludzie zaczn

postrzega

nas prawdziwie,

widz

c, kim naprawd

jeste

my, poza stereotypami. Zobacz

e jeste

my zwykłymi kobietami, które

czasem s

silne, a czasem delikatne. Zwi

kszaj

ca si

liczba kobiet ujawniaj

cych swoj

orientacj

sprawia,

e b

dziemy mogły działa

na rzecz zwalczania dyskryminacji w pracy i przeciwko wszelkim

innym formom represji, które powoduj

e wiele z nas wci

ąż

pozostaje w ukryciu.

Homofobia i

ycie w ukryciu

Niektóre z nas podejmuj

decyzj

yciu w ukryciu i nieujawnianiu przed

wiatem i przed najbli

szymi

swojej orientacji seksualnej. Pragniemy w tym miejscu podkre

e to te

jest w porz

dku, nie chce-

my bowiem, aby cokolwiek, co napiszemy, stało si

kolejnym rodzajem presji. Wa

ne jest jednak, by-

my wyra

nie zdały sobie spraw

, jakie koszty ponosimy,

c w ukryciu.

Nasz związek trwał 7 lat. Miałyśmy prawdziwy dom, czyli wszystko co jest potrzebne,
aby funkcjonować jako para młodych ludzi, odróżniających się od samotnych właśnie
tym, że w domu jest ktoś, kto kocha, na kogo można liczyć, dokąd się wraca. Życie
towarzyskie przebiegało w gronie znajomych z czasów studiów, z pracy, którzy
akceptowali stan rzeczy jaki widzieli. Mogli widzieć tylko to, co im przedstawiałyśmy.
„Odgrywałyśmy" dwie przyjacióki, mieszkające razem, gdyż rynek mieszkaniowy w
kraju... Znajomi nawet nie wnikali, dawałyśmy im obraz nierealny, ale społecznie
tolerowany... To, co było między nami: miłość - taka czysta, prosta, była ukryta przed
przyjaciółmi, rodzicami, rodzinami, w miejscu pracy, na ulicy, wśród, sąsiadów. Nikt
nie mógł dowiedzieć się, że się kochamy, że jesteśmy razem, że łączy nas tak wiele...
Pamiętam ciągłe pytania, naszych znajomych, których gościłyśmy w naszym domu, o

rzeczy, o jakie nie chciałyśmy, aby nas pytano... Zawsze posiadałyśmy dwa łóżka, jako
ż

e każda śpi w swoim. Pytali wtedy, która z nas na którym śpi. Można było się pomylić,

rzeczywiście ciężko byle zapamiętać uzgodnioną wersję. To był koszmar: Lata. mijały,
stawałyśmy się „społecznie coraz bardziej zauważalne", pytano jak tam mężczyźni w
ż

yciu każdej z nas, jakie plany, bo to czas na stabilizację, na wyjście za mąż... To, co

stworzyłyśmy - nasz dom i miłość, ciepło, troska, zaufanie - było dla nas takie czyste,
nasze, dobre i wyjątkowe. Na zewnątrz nas - w świecie otaczających nas osób i
zależności, w istniejącym układzie relacji z innymi, obojętnie, czy z osobami z rodziny,
czy osobami z pracy, z ulicy - to wszystko było brudne, nieczyste, złe, chore,
poniżające. To było nie do zniesienia... Stanęłyśmy wobec presji otoczenia,
zwiększającej się z dnia na dzień. Nie zdołałyśmy funkcjonować jednocześnie w
naszym pięknym, dobrym, nietykalnym, czystym świecie miłości oraz to świecie
stworzonym wzorcowo, zgodnie z presją, społeczną. Czułam, że nie chcę, ale muszę to
zrobić, bo nie jestem w stanie tej dwoistości dalej kontynuować, nie miałam odwagi,
siły, pomysłów... Nie widziałam innej możliwości... Myślałam także, że zło musi być
osadzone i ukarane... Ona wyszła za mąż... Ja nie czuję się szczęśliwa.... Jedynie
odpoczęłam, odetchnęłam, że już nie grzeszę...

Ukrywaj

c, kim jeste

my, cz

sto płacimy bardzo du

żą

cen

. Jeste

my odizolowane, zaczynamy

poczuciu nieprzystosowania i bycia poza społecze

stwem. Nadu

ywamy alkoholu, nasze zwi

zki si

rozpadaj

, zaczynamy chorowa

, podejmujemy próby samobójcze.

yjemy w kłamstwie, oddzieleniu

od naszych bliskich, od przyjaciół, w l

ku. By

e niektóre z nas wybrałyby

ycie w ukryciu, ale

wiele kobiet ma wra

enie,

e w ogóle nie mamy wyboru,

e inna opcja nie istnieje. Niektóre z nas z

powodu gł

bokiej nieakceptacji siebie bardzo długo zaprzeczaj

swojej orientacji.

Jestem kobietą. Największą miłością mojego życia była i jest kobieta. Przez długie lata
zaprzeczałam sama sobie, przekonana o swojej nienormalności, bo miłość do kobiety
była postrzegana jako grzech, choroba. Długo „leczyłam" swoją homoseksualność u
różnych psychoterapeutów i seksuologów. Kiedy w latach osiemdziesiątych
dowiedziałam się, że to nie jest choroba - nie uwierzyłam. Dalej próbowałam
udowodnić sobie i całemu światu, że jestem normalną kobietą. A przecież byłam nią
cały czas! Kiedy byłam nastolatka,, świat wydawał mi się o wiele prostszy. Wszystko
lub prawie wszystko było dla mnie społecznie akceptowane, nie miałam poczucia,
winy, życie było piękne. Czasem tylko czułam, że chyba nie do końca jestem w
porządku... Wszystkie moje koleżanki przeżywały zauroczenie, miłość, głównym
tematem rozmów byli chłopcy, mężczyźni. A mnie dziwnie jakoś nie ciągnęło do nich.
Mnie podobały się dziewczęta, kobiety. Dobrze się czułam w ich towarzystwie. Co
chwila w jakiejś się zakochiwałam, wzdychałam, pisałam pełne miłości wiersze,
przynosiłam kwiaty. I tak było, odkąd pamiętam, od początku, od przedszkola. Nikt
nigdy nie mówił mi, że miłość do kobiety jest zła, że jest grzechem. Któregoś dnia
rodzice dziewczyny, z którą łączył mnie gorący romans, złapali nas w łóżku.
Dowiedziałam się wtedy, w bardzo nieprzyjemny dla mnie sposób, że to jest złe, chore,
nienormalne, zboczone. Zostałam brutalnie wyrzucona z ich domu. Teraz już
wiedziałam. Miałam 20 lat. Rodzice tamtej dziewczyny tak dobitnie wykazali nie-
niewłaściwość mego postępowania, że postanowiłam udowodnić sobie i światu, że
jestem normalna. Nie – zboczona. Kiedy moja młodsza córka miała sześć lat; a ja.
trzydzieści jeden, po dziesięciu latach małżeństwa - małżeństwa, w którym działo się
coraz gorzej - zakochałam się w kolejnej kobiecie. Zakochałam się, mocno, bez

pamięci, a moja miłość znalazła wzajemność. Po kilku miesiącach, kiedy moje
zaangażowanie rosło, mąż postawił mi ultimatum: albo on, albo ona. Nie umiałam
dokonać takiego wyboru. Chciałam umrzeć. Próba samobójcza zakończyła się na
pogotowiu, dokąd zawiózł mnie mój raptem troskliwy mąż. Trafiłam do psychiatry, ten
odesłał mnie do psychologa, nie znajdując u mnie żadnej choroby psychicznej.
Psycholog wysłał mnie na konsultacje. do seksuologa. Pojechaliśmy na wizytę razem z
mężem. Docent' Dulko wyjaśnił mnie i mojemu mężowi, że homoseksualizmu nie
można wyleczyć, że to jest tak jak z kolorem włosów lub oczu. Nie uwierzyłam. W
dalszym ciągu silnie brzmiało we mnie postanowienie bycia NORMALNĄ kobietą. Po
psychoterapii indywidualnej i grupowej, która pomogła mi wrócić do równowagi,
poprawiła moje stosunki z innymi, z mężem, znów podjęłam kolejną próbę życia w
związku. Teraz już

bardziej ze względu na córki. Przez cały czas starałam się ukrywać

przed nimi swoja homoseksualność, żeby niczym nie skazić ich rozwoju, żeby nikt
nigdy nie mógł mi zarzucić, że zaraziłam swoje dzieci zboczeniem. Przeprowadziliśmy
się. Zerwałam wszelkie kontakty z dawną kochanką, przeżyłam to rozstanie bardzo
mocno, długo cierpiałam, nie mogąc znaleźć sobie miejsca. Coraz częściej popadałam
w przygnębienie. Dolegliwości fizyczne: wysokie ciśnienie, zaburzenia trawienia,
wiecznie bolący brzuch, boląca głowa, nieomal co miesiąc, jak we wczesnym dzie-
ciństwie, angina. Wysokie ciśnienie nie poddające się leczeniu. Psychoterapia na
żą

danie internistki opuszczającej bezradnie ręce na widok wyniku kolejnego pomiaru

ciśnienia. I ten cholerny, bolący brzuch... Po wielu latach znów postanowiłam nie żyć.
Pod strumieniem gorącej wody, dosyć tępym nożykiem usiłowałam przeciąć sobie żyły
na lewym nadgarstku. Przecinanie własnego ciała jest bardzo bolesne.

W Polsce homofobia i niech

ęć

, a czasem nawet nienawi

ść

wobec osób homoseksualnych to zjawiska

wyst

puj

ce bardzo cz

sto, społecznie akceptowane i popierane. Du

y wpływ na istnienie tego

zjawiska ma negatywny stosunek Ko

ciota Katolickiego do homoseksualizmu. Istniej

nawet spe-

cjalne grupy terapeutyczne skupione wokół Ko

cioła, zajmuj

ce si

„leczeniem" z homoseksualizmu.

Wiele z nas, wychowuj

c si

w heteroseksualnym

wiecie pełnym negatywnych przekazów o homo-

seksualizmie, uwewn

trznia je i zaczyna przejawia

homofobi

, odrzucenie siebie, brak akceptacji. S

to bardzo destrukcyjne zjawiska.

Poni

ej zamieszczamy przykłady typowych przejawów homofobii, z którymi spotykamy si

na co

dzie

. Bardzo wiele zachowa

osób heteroseksualnych, które nas rani

, wynika z niewiedzy, braku

wiadomo

ci i przekonania,

wiat ze swej natury jest heteroseksualny. Mamy nadziej

e osoby

heteroseksualne czytaj

ce ten rozdział b

miały okazj

zweryfikowa

swoje stanowisko. Oto niektó-

re tylko z serii rani

cych gejów i lesbijki zachowa

arty na temat „pedałów".

2. Poszukiwanie przyczyn wyst

powania orientacji homoseksualnej (np. tłumaczenie jej w kontek

cie

psychologicznym). Nie ma znaczenia, jaka jest przyczyna orientacji homoseksualnej, je

eli próbujemy

ustali

, to zakładamy,

e jest co

nie tak w homoseksualizmie. Czy kto

szuka przyczyn orientacji

heteroseksualnej?

3. Pełne nienawi

ci i braku akceptacji wypowiedzi w prasie, radio, TV, których niestety wci

ąż

pojawia

bardzo wiele.

4. Wy

miewanie si

z homoseksualizmu.

5. Psychiczna i fizyczna przemoc wobec gejów i lesbijek.

6. Pytania o przyszło

ść

, o m

ęż

a, o

lub - zakładanie,

e heteroseksualny model

wiata jest jedynym,

który istnieje.

7. Homofobia to te

brak - brak filmów, ksi

ąż

ek, prasy skierowanej do osób homoseksualnych, to

unikanie kwestii homoseksualizmu w podr

cznikach dla dzieci, to nieobecno

ść

par homoseksualnych i

relacji homoseksualnej w przestrzeni publicznej.

8. Próby leczenia homoseksualizmu.
9. Dawanie sobie prawa do wyra

ania wszelkich opinii, s

dów o homoseksualizmie.

10. Brak prawa do zawierania zwi

zków.

Homofobia to l

k i niech

ęć

. Nie mo

emy udawa

e jeste

my w stanie j

zignorowa

. Osoby hete-

roseksualne powinny zacz

ąć

stawia

sobie pewne pytania. Czy zastawiała

, jakby

czuła, gdy-

by kto

dawał sobie prawo do wyra

ania wszelkich opinii, pogl

dów, przepełnionych zło

dów na

twój temat? Gdyby wci

ąż

zastanawiano si

, czy jeste

chora? Gdyby kwestia twojej seksualno

ci była

tematem narodowej debaty? Gdyby ka

dy mógł powiedzie

najwi

ksz

bzdur

na twój temat, a ty

przeczytałaby

o tym nast

pnego dnia w najwi

kszej polskiej gazecie? Gdyby całkiem niedawno twoj

orientacj

seksualn

wykre

lono z listy chorób? Gdyby pytano przechodniów, czy akceptuj

twoj

orientacj

seksualn

, czy akceptuj

to, kim jeste

, a oni po zastanowieniu si

w wi

kszo

ci odpo-

wiedzieliby,

e nie? Wyobra

sobie,

e nagle znalazła

na planecie, na której zdecydowan

norm

jest homoseksualizm, a homoseksualna wi

kszo

ść

zbiera si

i zastanawia, czy heteroseksualizm jest

na pewno normalny i czy mo

e jednak nie nale

ałoby ci

leczy

Nie jeste

my zainteresowane dyskutowaniem naszej seksualno

ci. Prawo do jej wyra

ania, do cie-

szenia si

sob

, do podejmowania takich zachowa

seksualnych, jakie s

dla nas najlepsze - to jedno

z podstawowych praw

ywej istoty. Nie jeste

my zainteresowane poszukiwaniem przyczyn naszej

orientacji. Nie jeste

my zainteresowane tym, co wi

kszo

ść

chce nam o nas powiedzie

. Bardziej nas

zastanawia, dlaczego wi

kszo

ść

daje sobie w ogóle prawo do wypowiadania si

o nas, pisania,

debatowania.

eli do

wiadczasz prze

ladowania i dyskryminacji jako lesbijka, mo

esz szuka

wsparcia w

ród

innych lesbijek. Dopóki w przestrzeni, w której

yjemy, b

pojawiały si

jakiekolwiek homofobiczne

tre

ci (wypowiedzi, komentarze, przekazy),

adna z nas nie jest wolna od dyskryminacji. Mo

emy na-

wet czu

bezpiecznie w przestrzeni prywatnej, tworz

c przyjazne i wspieraj

rodowisko, w któ-

rym nie spotykaj

nas prze

ladowania, niemniej poza prywatn

istnieje przestrze

publiczna i spo-

łeczna.
Nale

y podkre

e w ostatnim czasie jako społeczno

ść

lesbijek podejmujemy coraz wi

cej działa

na rzecz zmiany naszej sytuacji w Polsce. Organizowana jest coroczna majowa Parada Równo

ci,

pojawiaj

kampanie społeczne, na przykład „Niech nas zobacz

", powstaj

organizacje

homoseksualistów, tworzone s

grupy wsparcia.

Proces ujawniania si

i uzdrawiania sytuacji gejów i lesbijek w Polsce trwa, i cho

jest on na pewno

długofalowy, to jednak pierwsze kroki zostały poczynione. Pisz

c to, wyra

amy równie

wdzi

czno

ść

wobec wszystkich gejów i lesbijek, którzy podejmuj

działania, przeciwstawiaj

dyskryminacji,

uczestnicz

w Paradzie, wyst

puj

w programach telewizyjnych, działaj

w organizacjach poza-

dowych i partiach politycznych.

Społeczno

ść

lesbijek

Aby poczu

dobrze ze swoj

seksualno

, powinny

my znale

źć

inne lesbijki. Znalezienie si

ród podobnych nam osób jest bardzo wspieraj

ce, przynosi du

żą

ulg

. Okazuje si

e nie jeste

sama!

e s

inne kobiety, które dziel

z tob

twoje do

wiadczenie, które maj

podobne problemy i

obawy.
W Polsce wci

ąż

jednym z niewielu miejsc, w którym mog

pozna

lesbijki, s

kluby i bary, co nie

wszystkim odpowiada. Niemniej mo

liwo

ci nawi

zania kontaktów s

coraz wi

ksze. Powstaj

orga-

nizacje zrzeszaj

ce osoby homoseksualne, grupy dyskusyjne skupione wokół uniwersytetów, wyjazdy

wakacyjne, grupy wsparcia itp. Wiele mo

liwo

ci nawi

zania kontaktów ze społeczno

lesbijek daje

równie

Internet. Mamy nadziej

e sytuacja b

dzie zmienia

na lepsze i

e zaistnieje potrzeba

organizowania si

lesbijek i powstanie prawdziwy ruch społeczny. Wci

ąż

jednak wiele lesbijek

yje w

poczuciu odizolowania, a dost

p do specjalistycznych czasopism i literatury jest zbyt maty.

Lesbijki z rejonów wiejskich

Spotkanie w małych miasteczkach lub na wsiach innych kobiet, które pragn

tworzy

zwi

zki z ko-

bietami, jest bardzo trudne. Niestety, posiadamy bardzo niewiele materiałów na ten temat. Mamy na-
dziej

e wraz ze wzrostem

wiadomo

ci i zmianami, które nast

puj

, to równie

zmieni.

eli mieszkasz z daleka od wielkich miast i jeste

lesbijk

, we

pod uwag

poni

sze sugestie:

1. Uzyskaj dost

p do Internetu. (Je

eli nie masz takiej mo

liwo

ci na swoim własnym

komputerze, spróbuj na przykład w bibliotece publicznej). Wyszukiwarki pomog

ci znale

źć

strony

i grupy dyskusyjne dla lesbijek, które chc

przedyskutowa

wszystko, pocz

wszy od problematyki

ujawniania si

do kwestii bezpiecznych technik seksualnych.

Napisz e-maila do której

organizacji lesbijek i gejów (nie ma znaczenia, jak daleko od twego

miejsca zamieszkania si

znajduj

) lub skontaktuj si

z grup

wsparcia dla lesbijek. Popro

umieszczenie ci

na li

cie dyskusyjnej.

Zaanga

uj si

w kobiec

aktywno

ść

społeczn

. Sprawd

, czy blisko ciebie jest centrum dla

kobiet, mo

e na pobliskiej uczelni? Czy w twojej okolicy działaj

jakie

grupy feministyczne?

Wiele lesbijek jest politycznie zaanga

owanych i wi

kszo

ść

organizacji kobiecych ma

członkinie lesbijki.

Bierz udział w wydarzeniach organizowanych przez kobiety i dla kobiet, takich jak koncerty,
konferencje i festiwale (od kilku lat takie imprezy odbywaj

w du

ych miastach w Polsce).

Seksualno

ść

Seks z kobietami zach

ca nas, aby

my przedefiniowały seksualno

ść

. Mo

emy odkry

e dzi

intymnym kontaktom z kobietami otwiera si

przed nami cały

wiat nowych erotycznych mo

liwo

ci.

Kochaj

c si

, mo

emy wyra

miło

ść

, przyja

źń

, po

żą

danie, opiek

, nasze potrzeby i pragnienia,

przyjemno

ść

. Mo

emy cieszy

seksem, w którym wszystko odbywa si

powoli i delikatnie, lub

takim, który czasami jest szorstki i pełen energii. Mo

liwo

ci s

niesko

czone.

Nie ma jednego sprawdzonego sposobu,

eby mie

udany seks inn

kobiet

. Kochanie si

z kobiet

po raz pierwszy to niezwykłe do

wiadczenie, zwi

zane nie tylko ze sfer

seksualn

. Mo

emy nagle

poczu

wolne jako istoty seksualne. Mo

emy czu

rado

ść

i zachwyca

skór

kochanki.

Poznanie nowych mo

liwo

ci seksualnych mo

e zaj

ąć

nam miesi

ce, a nawet lata.

Chocia

kobiety kochanki maj

ciało podobne do naszego, ich upodobania seksualne mog

ró

od tego, co my lubimy. Nasze upodobania s

tak ró

ne, jak ró

ne jeste

my we wszystkich innych

kwestiach. Oznacza to,

e seks z inn

kobiet

, oprócz tego,

e jest ekscytuj

cy, nie jest wolny od

problemów.
Utrudnieniem jest to,

e wi

kszo

ść

kobiet, czy to heteroseksualnych, czy lesbijek, nosi w sobie he-

teroseksualne modele seksualno

ci, które cz

sto sprawiaj

e czujemy si

niepewnie wobec naszego

własnego po

żą

dania. Oto niektóre z tego typu ograniczaj

cych nasz

seksualno

ść

przekona

• Zało

enie,

e powinny

my si

kocha

z nasz

partnerk

zawsze wtedy, gdy ona ma na to ochot

• Brak zaufania dla naszych seksualnych reakcji - przekonanie,

e nie mo

emy osi

ąć

orgazmu,

kochaj

c si

z kobiet

• Małe do

wiadczenie w byciu asertywn

lub obawa przed przej

ciem inicjatywy w seksie.

• Przekonanie,

e nie lubimy za bardzo seksu i jeste

my prawdopodobnie aseksualne lub ozi

błe.

• Uczucie,

e seks jest w porz

dku, ale nie powoduje pogł

biania wi

zi emocjonalnej.

• Wstyd przed dotykaniem siebie podczas seksu, poniewa

limy (lub uwa

amy,

e nasza

partnerka my

li),

e tylko ona powinna to robi

• Skupianie si

na orgazmie jako na głównym celu seksu.

Czasem nasze własne impulsy i preferencje seksualne mog

powodowa

dyskomfort i zdziwienie,

gdy

wydaje si

nam,

e s

to typowo m

skie zachowania. Mo

emy by

zakłopotane, kiedy odczu-

wamy intensywne po

żą

danie, kiedy agresywnie uprawiamy seks czy snujemy fantazje dotycz

dominacji lub erotycznych zabawek.

Poniewa

kobiety maj

gł

boko uwewn

trznione przekonanie,

e nie nale

y wprost i bezpo

rednio

rozmawia

o seksie oraz

e nie wolno otwarcie szuka

przyjemno

ci i rozkoszy, to nauczenie si

roz-

mawiania z kochank

o tym, czego oczekujemy od wspólnego seksu, mo

e si

okaza

wyzwalaj

ce.

Rozmowy z naszymi partnerkami to tak

e negocjacje na temat bezpieczniejszego seksu - zanim

pójdziemy do łó

ka. Mo

ecie czu

niezr

cznie, poruszaj

c temat bezpiecznego seksu, ale jest to

jedna z najwa

niejszych spraw. Istnieje niebezpieczny mit, który mówi,

e kobiety, których partnerkami

inne kobiety, nie nale

żą

do grupy ryzyka zaka

enia chorobami przenoszonymi drog

płciow

lub

zaka

enia wirusem HIV. Jeste

my w grupie ryzyka - i nie, dlatego,

e lesbijki lub kobiety biseksualne,

które maj

skich partnerów, „przynosz

" HIV do społeczno

ci lesbijskiej. To tak

e jest

niebezpieczny mit, który dzieli nasz

społeczno

ść

i sprawia,

e jeste

my podejrzliwe w stosunku do

siebie. Wiele praktyk seksualnych odpowiada za przenoszenie chorób wenerycznych i wirusa HIV. W
naszym interesie jest chronienie si

poprzez stosowanie odpowiednich

rodków zaradczych, np.

kawiczek lateksowych,

eby zapobiega

wymianie płynów ustrojowych.

Wiele z nas znalezienie czasu i energii na seks wydaje si

najwa

niejszym problemem ze wszystkich.

eby poczu

swoj

seksualno

ść

, musimy si

uwolni

od stresu, napi

cia i zm

czenia. Jako kobiety

uczymy si

, jak zachowa

równowag

pomi

dzy tym, co dajemy i co robimy dla innych, a tym, co

bierzemy dla siebie. By

e musimy si

nauczy

bra

dla siebie czas przeznaczony na seks.

Związki

Zwi

zki lesbijek (a tak

e kobiet transseksualnych i transpłciowych) wykazuj

wielk

ró

norodno

ść

, od

celibatu do wielu zwi

zków oraz wszystkiego, co mie

ci si

pomi

dzy. Mo

emy by

samotne, mo

emy

mie

jedn

partnerk

, mo

emy mie

wiele partnerek. Nie ma znaczenia, w jakiego rodzaju zwi

zku

jeste

my. Nie zmienia to faktu,

e wi

kszo

ść

z nas dorastała w społeczno

ci heteroseksualnej i nasze

relacje intymne przesi

kni

te s

dominuj

cym, heteroseksualnym wzorcem zwi

zku. Media zasypuj

nas heteroseksualnymi wyobra

eniami, bardzo rzadko pojawiaj

filmy ukazuj

ce zwi

zki dwóch

kobiet.

Jednym z heteroseksualnych modeli zwi

zku jest instytucja mał

stwa. Gdyby było to mo

liwe, nie-

które z nas wybrałyby zwi

zki mał

skie, poniewa

postrzegamy społeczne uznanie i zalegalizo-

wanie zwi

zku jako wa

ny element naszej relacji. Niektóre z nas z kolei podwa

ide

mał

stwa

(historycznie rzecz ujmuj

c, instytucji religijnej) jako jedynego prawdziwego i usankcjonowanego przez

stwo zwi

zku. Nie chcemy mał

stwa, poniewa

stawia ono w uprzywilejowanej sytuacji pary w

stosunku do tych osób, które wybrały gł

bokie zwi

zki z wi

cej ni

jedn

osob

lub

ycie w pojedynk

Konstytucja Trzeciej Rzeczypospolitej stanowi, i

zwi

zek mał

ski to zwi

zek dwóch osób ró

nej

płci. Dlatego wa

ne s

dla nas mo

liwo

ci ustanowienia legalnych zwi

zków partnerskich.

Oczywi

cie, zwi

zki osób tej samej płci trapi

takie same problemy, jak w wypadku zwi

zków hete-

roseksualnych, ale b

c mniej ograniczone przez sztywne, narzucone społecznie oczekiwania i mo-

dele, łatwiej nam znale

źć

własne, zgodne z naszymi potrzebami i oczekiwaniami rozwi

zania, tworz

w ten sposób przykłady dla przyszłych pokole

kobiet .

Nie twierdzę, że zawsze było nam łatwo. Bywało bardzo ciężko, ale nauczyłyśmy się
rozmawiać ze sobą, o wszystkim tak długo, aż znajdowałyśmy rozwiązanie. Nieraz
trwało to kilka godzin, płakałyśmy, krzyczałyśmy, czasem czułyśmy się zranione, ale w
końcu udawało się nam porozumieć.

Szczególnym rodzajem zwi

zku mi

dzy dwiema kobietami jest tzw. zwi

zek butch/femme. S

zwi

zki pomi

dzy bardzo „m

" kobiet

, co wyra

a si

poprzez jej zachowanie, strój, a bardzo „ko-

biec

" kobiet

, czego wyrazem jest jej dziewcz

cy ubiór, makija

itp. Zwi

zki butch/femme charakte-

ryzuj

wyrazistym podziałem erotycznych ról.

Wybieramy inne opcje poza parą

Tak jak w wypadku kobiet heteroseksualnych kobiety, których partnerkami s

kobiety, cz

sto s

bardzo szcz

ęś

liwe,

c jako para. Niektóre z nas jednak preferuj

inne modele zwi

zku. Mo

emy z

wyboru by

same, mie

wiele kochanek lub wi

cej ni

jeden stały zwi

zek.

emy wybra

samotno

ść

, poniewa

chcemy sp

dza

czas same ze sob

, odkry

i rozwin

ąć

nasze

poczucie niezale

ci lub po prostu czujemy si

wygodniej,

c w ten sposób.

Wybieraj

c z jakiegokolwiek powodu

ycie poza stałym zwi

zkiem, cz

sto mamy szans

nauczy

czego

cej o sobie samej i dojrze

. Czasami jest to niemo

liwe, kiedy jeste

my zaanga

owane w

zwi

zek. Intymno

ść

emy odnale

źć

w wielu ró

nych rodzajach zwi

zków. Ka

da z nas musi odkry

to, co jest dla niej najlepsze.

Jedna partnerka

Wiele z nas wybiera intymne kontakty tylko z jedn

kobiet

, niezale

nie od tego, czy mieszkamy ze

sob

, czy nie. Budujemy zwi

zek - planujemy wspólnie prac

i czas wolny, bawimy si

i odpoczywamy

razem, mo

emy liczy

na wsparcie i wzajemn

pomoc w osobistych problemach i trudno

ciach,

uczymy si

, jak rozwi

zywa

konflikty. Mo

emy

razem przez kilka miesi

cy, kilka lat lub całe

ycie.

Chocia

istnieje tak wiele ró

nic pomi

dzy kobietami, cz

ęść

poczucia blisko

ci mi

dzy nami wynika z

posiadania tej samej płci - podobnego ciała, wychowania, podobnych do

wiadcze

, wypełniania

podobnych ról społecznych. Ryzyko bycia w jednym stałym zwi

zku polega na tym,

e w pewnym

momencie mo

emy by

tak blisko, i

zabraknie nam przestrzeni do oddychania. Musimy pracowa

nad tym,

eby znale

źć

zdrow

równowag

pomi

dzy blisko

i dystansem, tworz

c przestrze

dla

siebie i rozwoju swojej indywidualno

ci.

Trwały, wieloletni zwi

zek ma wiele zalet - stwarza szans

na budowanie mocnego oparcia w sobie

nawzajem, daje wi

ksze poczucie bezpiecze

stwa, zmniejsza ryzyko zaka

chorobami

przenoszonymi drog

płciow

. Społecze

stwo heteroseksualne nie ułatwia nam

ycia w długotrwałych

zwi

zkach i ujawnienia,

e w takich zwi

zkach pozostajemy oraz tego, jak wa

ne s

one dla nas.

Prze

ladowania i wsparcie

kszo

ść

par heteroseksualnych mo

e publicznie trzyma

za r

ce, chodzi

wsz

dzie razem, by

zapraszana na przyj

cie rodzinne czy na piknik w pracy, korzysta

z instytucji religijnych, jawnie

mówi

o swoim zwi

zku, ma prawo do decydowania o sobie nawzajem w czasie choroby i wsparcia

na wypadek

mierci. Kobiety, które maj

intymne zwi

zki z innymi kobietami, nie mog

pewne

adnego z tych oczywistych przywilejów.

Niezwykle wa

ne jest, aby

my jako lesbijki wspierały siebie nawzajem. Mo

emy pyta

nasze przy-

jaciółki, jak im si

wiedzie w zwi

zkach, rozmawia

o naszych własnych problemach: kłótniach,

zazdro

ci, pracy, podziale zaj

ęć

domowych i innych rzeczach, o których potrzebujemy pomówi

Niektóre lesbijki znajduj

wspólnoty religijne lub duchowe, które uznaj

nasze zwi

zki. Mo

emy tak

tworzy

nasze własne rytuały, podczas których wraz z rodzin

i przyjaciółmi celebrujemy nasz

decyzj

dotycz

wspólnego

ycia i tworzenia rodziny.

Przemoc w zwi

zkach lesbijskich

Pomimo powszechnego wyobra

enia,

e miło

ść

dzy kobietami wolna jest od bolesnych nadu

wyst

puj

cych tak cz

sto w

ród par heteroseksualnych, zwi

zki lesbijskie tak

e mog

nazna-

czone fizyczn

, słown

i emocjonaln

przemoc

. Mo

e ona przyjmowa

ró

ne formy. Twoja partnerka

nie musi rani

fizycznie,

eby w twoim zwi

zku istniała przemoc, wystarczy,

e cz

sto czujesz si

lekcewa

ona, zniewa

ana i poni

ana przez twoj

kochank

lub zastraszana przez ni

fizycznie lub

emocjonalnie. Je

eli twoja partnerka u

ywa gro

by w celu sprawowania jakiejkolwiek kontroli nad tym,

co robisz, lub ingeruje w to, jak wiele czasu sp

dzasz z twoj

rodzin

lub przyjaciółmi, je

eli w

cieka

i krzyczy na ciebie, je

eli wini ci

za problemy w swoim

yciu, nie powinna

zwleka

z decyzj

rozstaniu. Twoja partnerka mo

e próbowa

przej

ąć

kontrol

nad twoim finansami lub si

ąć

repertuaru homofobicznych metod zastraszania i zagrozi

e powie innym - na przykład twojemu

szefowi, byłemu m

ęż

owi, rodzinie -

e jeste

lesbijk

Kiedy rozstałam się z moją kochanką, wpadła w szał. Wrzeszczała, krzyczała,
próbowała mnie zastraszyć. Dzwoniła do mnie wielokrotnie, wysyłała maile, SMS-y.
Wyzywała umie i ubliżała mi. Dzwoniła do mnie do pracy, przysyłała obraźliwe listy.
Byłam przerażona, ale wiedziałam, że muszę chronić siebie. Zmieniłam numer
telefonu, nie rozmawiałam z nią. To był koszmar; ale w końcu się uspokoiła.

Oto niektóre sygnały ostrzegawcze, które s

charakterystyczne i wspólne dla wszystkich oprawców i

których wyst

pienie powinno ci

zaalarmowa

: nadmierna zazdro

ść

lub czuło

ść

, trzymanie ci

przez

cał

noc bez snu i opowiadanie, jak bardzo jeste

kochana, co sprawia,

e stajesz si

czona i

bezwolna, napady niekontrolowanej zło

ci i agresji, kierowanej bezpodstawnie ku tobie. Nawet je

eli

kochacie, ten rodzaj traktowania jest przemoc

i powinna

poszuka

pomocy i wsparcia, a

eby

uwolni

od takiego zwi

zku.

Lesbijki musz

wykona

żą

prac

w celu stworzenia bezpiecznej przestrzeni dla ofiar przemocy w

zwi

zkach lesbijskich. Maltretowanie i gwałt w społeczno

ci lesbijek ma takie same przyczyny jak

maltretowanie w

ród par heteroseksualnych. I w jednym i w drugim wypadku chodzi o przemoc, o

stosowanie siły wobec drugiej osoby. Nie zasługujesz na to, aby by

kontrolowan

lub krzywdzon

jakikolwiek sposób. Je

eli masz takie kłopoty, poszukaj pomocy i wsparcia w organizacjach zaj-

muj

cych si

pomaganiem homoseksualistom.

Przemoc występuje w związkach kobiet. Byłam świadkiem wyzwisk, poniżania, bicia,
szantażu. Wiem, że dochodzi w nich też do gwałtu. Znam przypadki zemsty po odejściu

jednej z partnerek - niszczenia, jej własności (samochodu, mieszkania), ujawniania jej
orientacji wobec rodziny czy w pracy, zastraszania.

Wychowywanie dzieci

Kobiety, które kochaj

inne kobiety, na ró

ne sposoby tworz

swoje rodziny. Nasze rodziny cz

sto nie

ró

od tych, w których rodzice s

heteroseksualni, mog

jednak w ogóle ich nie przypomina

Niestety, bardzo niewiele wiemy na temat kwestii posiadania i wspólnego wychowywania dzieci przez
dwie kobiety w Polsce. Oczywi

cie, zjawisko takie wyst

puje i, jak si

okazuje, nierzadko, jednak

wci

ąż

pozostaje ono w ukryciu. Wi

kszo

ść

kobiet wychowuj

cych dziecko w rodzinie homoseksualne]

ma je z poprzedniego zwi

zku z m

ęż

czyzn

Niezwykle ograniczaj

ce s

dla nas negatywne opinie, które słyszymy na temat wychowywania dzieci

przez homoseksualistów, niemniej jako kobiety gł

boko czujemy potrzeb

macierzy

stwa i wiemy,

jeste

my po prostu zdolne do kochania i opiekowania si

dzie

mi, tak samo jak heteroseksualistki.

Oczywi

cie wybór pozostania bezdzietn

tak

e jest w porz

dku. Nie wszystkie lesbijki, jak równie

kobiety heteroseksualne, chc

wychowywa

dzieci. Jednak

e wiele z nas odczuwa wieloletni

gł

bok

sknot

za dzieckiem. Niejednokrotnie latami zadajemy sobie pytanie, czy podj

cie takiej

decyzji jest dobre, czy na pewno nie jest to egoizm, jak poradzi sobie nasze dziecko w
homofobicznym

wiecie. To wszystko s

bardzo wa

ne pytania, na które musimy sobie odpowiedzie

decyduj

c si

na posiadanie dziecka. Musimy rozstrzygn

ąć

kwesti

, jak funkcjonowa

jako rodzina

wobec

wiata, w przedszkolu, w szkole, wobec s

siadów i dalszej rodziny. Stoi przed nami wyzwanie

stworzenia nieistniej

cego wzorca matki-lesbijki oraz drugiej matki, kobiety współwychowuj

cej

dziecko. Bardzo długo w Polsce nie podejmowano w ogóle kwestii matek-lesbijek. Temat ten jest
niezwykle kontrowersyjny, budzi bardzo silne emocje. Bardzo cz

sto równie

egnuj

od niego

rodowiska homoseksualne, boj

c si

ataku i krytyki ze strony

rodowisk prawicowych. Niemniej jako

lesbijki mówimy wprost,

e cze

ść

z nas pragnie mie

dzieci, wiele z nas ju

je ma. Nie zgadzamy si

aby ktokolwiek ingerował w nasze

ycie, podwa

c nasze decyzje, odwołuj

c si

do argumentu

„dobra dzieci". Zdajemy sobie spraw

e chwilami b

dzie nam trudno, a tak

e naszym dzieciom.

Tylko

e głównym

ródłem tych trudno

ci nie jest kwestia wychowywania dziecka przez dwie kobiety,

ale raczej panuj

ce dookoła homofobia i brak akceptacji. Poniewa

nie ma sposobu na stłumienie

pragnienia macierzy

stwa w

ród kobiet, wi

c tak

e w

ród kobiet lesbijek jest to niemo

liwe, je

eli za

w odbywaj

cej si

na ten temat dyskusji naprawd

wszystkim chodzi o dobro dziecka, proponujemy

raczej wspóln

prac

nad zmniejszeniem homofobii, co b

dzie wyrazem prawdziwej, gł

bokiej troski o

dobro dzieci.

Posiadanie dzieci

Wybieraj

c sposób, w jaki chcemy mie

dziecko, i przyst

puj

c do działania, podejmujemy wyzwanie,

które mo

e by

czasochłonne i trudne. Dla kobiet, które chc

mie

dzieci bez uprzednie-go seksu z

ęż

czyzn

, istnieje mo

liwo

ść

zapłodnienia nasieniem dawcy którym mo

e by

znajomy m

ęż

czyzna,

poniewa

oficjalne skorzystanie z banku nasienia nie jest w Polsce mo

liwe.

Niestety, partnerki matek lesbijek nie maj

w Polsce

adnych praw do opieki na dzieckiem (np. w USA

liwa jest adopcja dziecka partnerki). Nie mo

emy te

adoptowa

dzieci.

Ujawnienie si

wobec własnych dzieci: aspekty rodzinne

Ujawnienie si

i jego aspekty s

ró

ne w ró

nych rodzinach i zale

y te

od tego, czy mamy dzieci

przed czy po tym, jak zacz

ły

jako lesbijki. Chcemy, aby nasze dzieci zaakceptowały nas taki-

mi, jakie jeste

my, i czuły si

dobrze w otaczaj

cym

wiecie. Ale to nie zawsze jest takie łatwe.

Ujawnienie si

przed dzie

mi, które wcze

niej uwa

ały nas za heteroseksualistki, mo

e okaza

trudne. Jest bardzo prawdopodobne,

e nasze dzieci b

potrzebowały czasu, by przystosowa

do nowej sytuacji. Je

eli nasze dzieci zostały pocz

te, kiedy były

my ju

w zwi

zku lesbijskim, zwykle

jest im du

o łatwiej zaakceptowa

nasz

seksualno

ść

Te z nas, które maj

dzieci, b

c w zwi

zku z kobiet

, mog

prowadzi

rozmowy ze swoimi dzie

na temat natury swojej relacji stosownie do ich wieku. Je

eli od pocz

tku b

dziemy w stosunku do

nich otwarte, pomo

e im to zaakceptowa

fakt

ycia w tak niezwykłej rodzinie. Tym niemniej

ycie w

lesbijskiej rodzinie mo

e by

problematyczne dla naszych dzieci bez wzgl

du na to, jak szczegółowo i

otwarcie wszystko im wyja

niamy. W takich sytuacjach dzieci cz

sto odczuwaj

e musz

ukrywa

nasz

seksualno

ść

przed

wiatem.

eli chcemy si

ujawni

, maj

c ju

dzieci, cz

sto si

obawiamy,

e nas odrzuc

. Zastanawiamy si

czy ujawnienie si

jest tego warte. Ale zamkni

cie si

tak

e niesie pewne ryzyko. Oznacza,

e nigdy

nie mo

emy by

do ko

ca uczciwe w stosunku do naszych dzieci. Mog

one dorasta

w przekonaniu,

e jest co

wstydliwego w kontaktach seksualnych z osobami tej samej płci. Mog

uzna

e nie

ufamy im na tyle mocno,

eby powiedzie

im prawd

o sobie.

Poniewa

otwieramy si

przed naszymi dzie

mi w tym szczególnym obszarze naszego

ycia, otwie-

ramy si

przed nimi na wiele sposobów. Mamy odwag

inne, chocia

czasami jest to tak trudne.

Nasze ujawnienie si

pomaga dzieciom zrozumie

kwesti

prze

ladowania i nietolerancji. Zaczynaj

widzie

e dzieci, które obrzucaj

inne dzieci przezwiskami zwi

zanymi z ich religi

, ras

, chorob

lub wygl

dem, prawdopodobnie s

ograniczone, tak samo jak kto

, kto nazywa ich matk

lesb

Wsparcie

Jako matki lesbijki potrzebujemy tego, czego potrzebuj

wszystkie matki.

Z drugiej strony jednak, potrzebujemy znacznie wi

cej ni

matki heteroseksualne, wspierane instytu-

cjonalnie, społecznie i rodzinnie na wielu płaszczyznach. Poniewa

kwestia posiadania dzieci przez

lesbijki jest tak trudna w naszym społecze

stwie, w szczególny sposób potrzebujemy swojego wza-

jemnego wsparcia. Potrzebujemy bezpiecznej przestrzeni dla naszych rodzin, w której b

wychowy-

wały si

nasze dzieci, a my otrzymamy niezb

pomoc. Niektóre z nas uwa

e nie potrzebuj

innych lesbijek,

e wystarczy im kontakt z tymi heteroseksualnymi rodzicami, którzy akceptuj

ich

zwi

zek. Pami

tajmy,

e nie chodzi nam o odci

cie si

i stworzenie getta, ale o wzajemne wsparcie i

pomoc. Nie mo

emy udawa

e homofobia nas nie dotyczy, poniewa

mieszkamy w wielkim mie

cie i

kontaktujemy si

z otwartymi osobami, dla których lesbijska rodzina z dzieckiem nie jest niczym

dziwnym. Nasze dzieci powinny pozna

inne dzieci wychowywane w zwi

zkach dwóch kobiet, aby nie

czuły si

samotne w

ród rówie

ników wychowywanych w rodzinach heteroseksualnych. Musimy

wspólnie przygl

problemom, które pojawiaj

w naszych rodzinach, problemom, które maj

nasze dzieci. Nie mamy podr

czników czy innych form wsparcia i pomocy dost

pnych dla osób

heteroseksualnych. Mo

emy liczy

tylko na siebie nawzajem.

W Polsce brak jest grup wsparcia dla matek lesbijek, a próby stworzenia takich grup si

nie powiodły.

wiadczenie matek lesbijek z innych krajów pokazuje,

e dla niektórych z nas bardzo wa

ne jest

uczestniczenie w spotkaniach takiej grupy. Mo

na wtedy podzieli

swoimi odczuciami i do-

wiadczeniami w roli matek. Dowiedzie

e inne matki

z problemami podobnymi do naszych,

wiadomi

sobie,

e nie powstaj

one z naszej winy, poszuka

nowych rozwi

, a tak

e podzieli

niespodziankami i przyjemno

ciami dnia codziennego, jakie spotykaj

nas ze strony naszych

dzieci. Spotkania takie mog

pomóc tak

e naszym dzieciakom, które dzi

ki nim poznaj

inne dzieci

ce w rodzinach lesbijskich.

Zdrowie psychiczne i psychoterapia

Prawie ka

da z nas znajdzie si

kiedy

w sytuacji emocjonalnego rozchwiania. W naszym społecze

stwie lesbijki nara

one s

na wyj

tkowy stres emocjonalny. Mo

emy uzyska

pomoc, zwracaj

c si

przyjaciół, którzy potrafi

nas wysłucha

, doł

czaj

c do grupy wsparcia dla lesbijek, a tak

e prosz

trzeci

, obiektywn

osob

, by mediowała podczas konfliktu z partnerk

, współpracownikiem lub

osob

, z któr

wspólnie mieszkamy. Kiedy te

ródła pomocy nie wystarcz

, mo

emy przez jaki

czas

podda

psychoterapii.

Niestety wielu konserwatywnych terapeutów utrzymuje,

e homoseksualizm jest nienormalny. Zdarza

wielu terapeutów homofobicznych i nierzadkie s

przypadki nadu

podczas psychoterapii. Te-

rapeuci mog

chcie

„leczy

" nas z naszej orientacji, doszukiwa

jej przyczyn, tłumaczy

wszyst-

kie nasze problemy homoseksualizmem, wyja

nia

nam, dlaczego jeste

my, kim jeste

my, twierdzi

e homoseksualizm jest chorob

. Kontakt z tak

osob

e by

niezwykle bolesny i rani

cy,

zwłaszcza

e trafiamy do niej, poszukuj

c wsparcia w trudnej sytuacji emocjonalnej. Je

eli tylko na-

tkniesz si

na kogo

takiego, natychmiast zmie

terapeut

. Masz prawo przerwa

psychoterapi

dej chwili, je

eli czujesz si

nieakceptowana i słyszysz rani

ce ci

wypowiedzi.

Na szcz

ęś

cie terapeuci (niestety, wi

kszo

ść

z nich pracuje w obszarach miejskich) staj

coraz

bardziej otwarci wobec lesbijek i biseksualistów. Spotyka si

coraz wi

cej terapeutów heterosek-

sualnych, którzy postrzegaj

homoseksualizm i biseksualno

ść

jako jeden z mo

liwych sposobów

cia.

eby znale

źć

takiego terapeut

lub terapeutk

, popytaj w

ród przyjaciół, organizacji kobiecych lub

poszukaj informacji w organizacjach gejów i lesbijek. Na twoim pierwszym spotkaniu z psychotera-
peut

nie wahaj si

zapyta

o punkt widzenia i pogl

dy na ten temat. Czasami wa

ne jest spotkanie z

terapeutka lesbijk

, ale to nie jest koniecznym, najwa

niejszym kryterium.

Czasami przestraszeni lub w

ciekli rodzice wywieraj

presj

lub u

ywaj

siły wobec młodej lesbijki

mówi

cej otwarcie o swojej seksualno

ci, zmuszaj

c j

do terapii lub, co gorsza, próbuj

c wysyła

do szpitala psychiatrycznego w nadziei,

e zmieni to jej seksualn

orientacj

. Młoda lesbijka pocho-

ca ze wsi opowiedziała: „Moi rodzice przestali dawa

mi pieni

dze na opłacenie szkoły od czasu,

kiedy ujawniłam si

przed nimi. Powiedzieli,

e dobrze opłac

psychiatr

, ale nic ponadto". Oczy-

cie, terapia w takiej sytuacji jest drwin

i kar

. Je

eli miała

tego rodzaju przykre do

wiadczenia,

niekoniecznie oznacza to,

e nie mo

esz w przyszło

ci znale

źć

dobrego terapeuty nios

cego

wsparcie.

Brałam udział w psychoterapii grupowej, gdzie moja orientacja została uznana za
czynnik zaburzający i jedyny wymagający leczenia. Również w terapii indywidualnej
byłam nakierowywana na heteroseksualizm. Wszystkie wzmianki o podobających mi
się kobietach były bądź przemilczane bądź analizowane pod kątem dysfunkcji. W
Polsce, mimo wytycznych) WH0, większość terapeutów i psychologów uznaje
homoseksualizm za zaburzenie. Uważam, że powinnyśmy się ostrzegać przed takimi
„specjalistami”, bo kontakt z nimi jest bardzo raniący i dezorientujący.

Prawny zakaz dyskryminacji

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej zakazuje dyskryminacji obywateli - równie

ze wzgl

du na

orientacj

seksualn

. Nie wolno dyskryminowa

gejów i lesbijek w miejscu pracy, w szkole ani na

ulicy. Rzeczywisto

ść

prawna odbiega jednak od obyczajowo

ci i od naszych do

wiadcze

Zwi

zki partnerskie

Poniewa

pary tej samej płci nie maj

liwo

ci zawarcia zwi

zku mał

skiego, co jaki

czas

podejmowane s

w parlamencie próby przedyskutowania i przyj

cia ustawy o zwi

zkach partnerskich.

Ustawy przyjmowane przez parlamenty krajów europejskich w ró

ny sposób formułuj

prawa i

obowi

zki osób tej samej płci tworz

cych zwi

zki. W naszym kraju projekt ustawy prof. Marii

Szyszkowskiej z SLD z roku 2003 ustanawia zasady zawierania zwi

zków partnerskich oraz okre

obowi

zki i prawa stron. Projekt mówi o obowi

zku udzielania sobie wzajemnej pomocy i wsparcia,

wspólnego dbania o podtrzymywanie ł

cych strony wi

zi uczuciowych i pogł

biania porozumienia

duchowego. Partnerzy zawieraj

cy taki zwi

zek maj

równe prawa i obowi

zki. Ustawa proponuje, by

inne prawa, obowi

zki i odpowiedzialno

ci partnerów okre

lały przepisy, które odnosz

zwi

zków mał

skich (art. 25, 27, 29, 30 Kodeksu Rodzinnego i Opieku

czego). Sugeruje równie

zastosowanie dla zwi

zków partnerskich przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opieku

czego mówi

cych

o wspólnocie maj

tkowej oraz mo

liwo

ci dziedziczenia po

mierci jednej ze stron. Ustawa o

zwi

zkach partnerskich reguluje równie

zakres obowi

zków i odpowiedzialno

ci wobec dzieci jednej

ze stron pozostaj

cych w zwi

zku partnerskim. Zabrania natomiast adoptowania dzieci przez par

partnersk

. (Szczegółowe przepisy projektu ustawy znajdziesz na stronach www.zwiazki.pl oraz www.

kampania.org)

Prawa osób homoseksualnych w krajach UE

W niektórych krajach europejskich prawa osób homoseksualnych s

ęś

ciowo ograniczone, na

przykład obowi

zuje ró

ny wiek dopuszczalno

ci stosunków hetero- i homoseksualnych lub te

zakaz

działania organizacji gejów i lesbijek (tak jest w Austrii). Homoseksuali

ci nie s

dopuszczani do

wykonywania niektórych zawodów lub zwalniani, gdy ich orientacja zostanie ujawniona (nauka, woj-
sko, słu

ba dyplomatyczna).

Z drugiej jednak strony rejestrowanie zwi

zków osób tej samej płci mo

liwe jest a

w 11 krajach Eu-

ropy: w krajach skandynawskich - Danii, Finlandii, Szwecji, Norwegii - a tak

e w Holandii, Niemczech,

Francji, Belgii, Islandii, Portugalii, Szwajcarii.