plik

ĆWICZENIE 3

OZNACZANIE DOLNEJ I GÓRNEJ

GRANICY WYBUCHOWOŚCI (DGW I GGW)

PAR C I E C Z Y

I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA

1.1. Definicje DGW i GGW

Granice wybuchowości stanowią bardzo ważny parameti bezpieczeństwa pożarowego i

wybuchowego palnych związków. Mieszanina palnych par i cieczy z powietrzem lub innym
utleniaczem może ulec wybuchowemu spaleniu tylko wtedy, gdy stężenie składnika palnego
zawiera się w określonych granicach. Te graniczne wartości, najniższa i najwyższa, przy
których proces spalania może mieć jeszcze miejsce, nazywa się dolną i górną granicą
wybuchowości

Dolna granica wybuchowości (DGW) - jest to najniższe stężenie składnika palnego w

mieszaninie z powietrzem lub innym gazem utleniającym, przy którym zapłon jest juz
możliwy.

Górna

granica

wybuchowości   (GGW)   ■
jest to  ; najwyższe stężenie
składniki   palnego   w
mieszaninie   z  powetrzem
lub

innym

gazem

utleniającym, przy którym
zapłon jest jeszcze możliwy.
Zarówno dolną, jak i górną
granicę

wybuchowości

określa się w procentach
objętościowych lub g/m

powietrza

(gazu

utleniającego)  Nie   wszystkie   mieszaniny   palnych   par   są
wybuchowe.  Zapłonowi   -   a   w   konsekwencji   wybuchowi   -
ulegać   mogą  tylko   takie   mieszaniny,   których   stężenie
znajduje   się  pomiędzy   DGW   i   GGW   (patrz   rys.   1   ).
Poniżej DGW nadmiar powietrza w mieszaninie z  parami
cieczy palnej jest zbyt duży. Wydzielone ciepło pochodzące  z
reakcji spalania z różniczkowałnej objętości

me wystarcza do ogrzania kolejnej objętości do minimalnej temperatury zapoczątkowania
reakcji spalania (do temperatury zapłonu); zapłon jest niemożliwy.

2 W DGW nadal występuje nadmiar utleniacza w stosunku do składnika palnego, ale nie jest on

na tyle duży. by uniemożliwić zapoczątkowanie reakcji spalania. Efekt cieplny reakcji
wskutek nadmiaru powietrza jest minimalny.

3.Powyżej DGW nadmiar utleniacza w stosunku do par cieczy zmniejsza sie. przez co rośnie

efekt cieplny reakcji spalania na jednostkę objętości.

4.Maksymalna temperatura wybuchu (efekt cieplny) występuje przy spalaniu nieco powyżej

stężenia stechiometiycznego (stężenia wynikającego z reakcji spalania), tj. gdy następuje
całkowite spalania utleniacza i materiału palnego

5.Powyżej stężenia stcchiometrycznego występuje nadmiar składnika palnego w mieszaninie z

powietrzem Jednakże jest to obszar wybuchowości, a więc zapłon i rozprzestrzenianie się
płomienia w mieszaninie jest możliwe. Efekt cieplny w miarę zbliżania się do GGW maleje,
gdyż część ciepła pochodząca z reakcji utleniania zużywana jest na ogrzanie nadmiaru
składnika palnego (straty).

6 W GGW stężenie par cieczy w mieszaninie z powietrzem osiąga wartość maksymalną, przy

której może wystąpić zapłon i rozprzestrzenianie się płomienia. Efekt cieplny wybuchu jest
minimalny.

7. Powyżej GGW nadmiar składnika palnego w stosunku do utleniacza jest tak duży, że zapłon, a

tym samym rozprzestrzenianie się płomienia w mieszaninie jest niemożliwe.

Warunkiem koniecznym do zapalenia mieszaniny jest istnienie bodźca energetycznego,

posiadającego   odpowiedni  zapas   energii,  inicjującego   proces   spalania  Wydzielona   w   bodźcu
energia   ci   ciplna   zostaje   częściowo   przekazana   bezpośrednio   otaczającej   źródło   zapłonu
mieszaninie, w której zainicjowana zostaje egzotermiczna reakcja spalania substancji palnej w
utleniaczu Jeżeli bilans cieplny jest dodatni, wówczas  proces spalania będzie mógł się dalej
rozprzestrzeniać na całą objętość. W przeciwnym razie proces spalania stopniowo zanika.

najmniej równa Q

min

. niezbędnego do zapoczątkowania procesu egzotermicznego spalania. Qmin

praktycznie równe ilości ciepła niezbędnej do ogrzania powietrza od temperatury początkowej do
ok. 15OO-1550K. Rozprzestrzenianie płomienia jest możliwe zatem wtedy,

gdy Q1+Q2>Qstraty1+ Qstraty2

Granice wybuchowości nie są wielkościami stałymi i zależą od wielu parametrów. Do

najważniejszych czynników wpływających na wartości granic wybuchowości należą:

•temperatura,
•ciśnienie,
•domieszka gazów obojętnych.
•energia źródła zapłonu,
•kierunek propagacji płomienia

Temperatura

Ze wzrostem temperatury dolne granice wybuchowości (z wyjątkiem CO) ulegają obniżeniu, a

górne - podwyższeniu, a więc zakres granic wybuchowości, tzn. zakres stężeń leżących między
dolną a górną granicą wybuchowości powiększa się. Na ogół obniżenie dolnej granicy
wybuchowości na każde 100% wynosi 8-12% jej wartości w 20°C. Istnieją jednak związki
wykazujące duże odchylenia od tych średnich wartości

W podwyższonej temperaturze mniejsza jest różnica pomiędzy minimalną temperaturą

zapoczątkowania reakcji egzotermicznych a temperaturą otoczenia. Część ciepła zawarta jest już
w samej mieszaninie i zostaje przekazana do kolejnej różniczkowej objętości dV, powodując tyra
samym potrzebę dostarczenia mniejszej ilości ciepła (pochodzącego od punktowego bodźca
energetycznego, koniecznego do spowodowania zapłonu).

W przypadku DGW spalaniu będą wiec mogły ulec również mieszaniny bardziej

rozcieńczone, zaś w przypadku GGW również o większym stężeniu. Wpływ temperatury na
granice wybuchowości ilustruje rys. 3.

wzrostem

temperatury   począt
kowej   obszar   wybu
chowości   mieszaniny
palnej

rośnie.

Mieszanina, która była
niepalna w niższej
temperaturze, może ulec
wybuchowi

temperaturze wyższej
(A-B).

Z wykresu widać

wyraźnie,   że   stężenie
par   równe   DGW   w
cieczy   powstaje   do
kładnie   w   ich   tempe
raturze zapłonu.

Rozprzestrzenianie płomienia jest możliwe tylko wtedy, gdy do każdej różniczkowej objętości

spalania dV=dxdydz dostarczona jest z każdej poprzedniej objętości ilość ciepła co

Temperatura zapłonu i DGW par są ze sobą ściśle związane i przedstawiają dwie strony tego
samego procesu. Temperatura zapłonu wskazuje najniższą temperaturę cieczy, przy której
mieszanina par cieczy z powietrzem jesi palna, DGW wskazuje stężenie par w tej mieszaninie.

Ciśnienie
Obniżenie ciśnienia poniżej atmosferycznego wpływa na powolne zawężenie granic

wybuchowości, aż do całkowitego ich zaniku.

Podwyższenie ciśnienia ponad atmosferyczne wpływa na ogół rozszerzające na granice

wybuchowości, a w szczególności na górną Wyjątek stanowi CO, który wykazuje obniżenie
górnej granicy wybuchowości pod zwiększonym ciśnieniem Ze względu na to, ze straty ciepła z
różniczkowej objętości dV są proporcjonalne do powierzchni wymiany ciepła, zaś ilość
wydzielonego ciepła jest proporcjonalna do ilości zawartego w dV składnika palnego 0 względne
jednostkowe straty ciepła przy podwyższonym ciśnieniu początkowym są mniejsze, stąd też
rozszerzenie granic wybuchowości Istnieje jednak kilka wyjątków od tej reguły. Przy ciśnieniach
niższych od atmosferycznego przebieg zmian w dużym stopniu zależy od ubocznych procesów
częściowego utleniania

Domieszka gazów obojętnych
Jeżeli do mieszaniny składnika palnego i utleniacza dodać gazu obojętnego, wówczas

następuje podwyższenie dolnej granicy wybuchowości i znaczne obniżenie górnej granicy
wybuchowości.

Obszar wybuchowości ulega zawężeniu i powyżej pewnej ilości dodanego składnika palnego

mieszanina przestaje być palna.

Dodatek gazu obojętnego (N2. CO2. H2O) z jednej strony zmniejsza ogólne stężenie tlenu w

mieszaninie, zaś z drugiej strony zwiększa ilość bezproduktywnie ogrzewanego ciepłem reakcji
par cieczy. Większa ilość ciepła zostaje przekazana do gazu obojętnego, maleje temperatura w
różniczkowej objętości spalania 1 rozprzestrzenianie się płomienia możliwe jest w zawężonym
obszarze stężeń.

Minimalne stężenie tlenu, przy którym możliwe jest jeszcze rozprzestrzenianie się płomienia

przy rozcieńczeniu gazami obojętnymi dla większości substancji palnych (z wyjątkiem H2,
C2H2, CS2, C2H4, N2H4) wynosi zwykle 10-16%. np. dla N2 ok. 11%, dla CO2 Ok. 13-
l4~%,~dlaH

O ok. 16%

Obszar wybuchowości zanika, jeżeli ilość gazu obojętnego dodanego do mieszaniny

większości substancji palnych w powietrzu wynosi od 20- 40%. np dla N2 ok. 40%, dla CO2 ok.
2800%, dla H

0 ok. 20-23%

Energia źródła zapłonu

Przy niewielkich wartościach energii wraz ze wzrostem ilości dostarczonej ze źródła, zakres

granic wybuchowości ulega rozszerzeniu Nie każde wylądowanie iskrowe (bądź inne źródło) jest
w stanie zapalić mieszaninę palną Poza niektórymi wyjątkami {H2, CS2, CH2 i inne) minimalna
energia zapłonu gazowych substancji palnych w powietrzu wynosi ok. O,25-K),30 mJ

Kierunek propagacji płomienia
Najszerszy zakres wybuchowości uzyskuje się w pionowo ustawionych rurach przy dolnym

zapłonie (kierunek wstępujący rozchodzenia się płomienia). Najwęższy zakres wybuchowości
uzyskuje się przy rozprzestrzenianiu się płomienia ku dołowi (kierunek zstępujący, a pośredni
przy poziomym).

1. 2. Definicja wybuchu, niektóre typy wybuchów

Wybuch jest zawsze wynikiem wywiązywania się energii w odpowiednio krótkim czasie i

odpowiednio małej objętości, to znaczy w taki sposób, ze powstaje fala ciśnieniowa, występuje
gwałtowny przyrost ciśnienia i temperatury. Istnieje wiele podziałów wybuchów Niżej zostaną
przedstawione tylko niektóre rodzaje wybuchów.

Wybuch detonacyjny

Detonacje przebiegają z bardzo dużą i stałą prędkością liniową rozprzestrzeniania wynoszącą

np. dla pyłów nawet kilka tysięcy m/s W strefie przemiany powstaje wysoka temperatura (18O0-
20OO°C), a fala uderzeniowa wyprzedzająca falę detonacyjną jakby „podpala" czynnik,
powodując nagłą zmianę stanu skupienia i nagły wzrost ciśnienia rzędu kilkuset MPa

Wybuch deflagracyjny

Dcflagracja charakteryzuje się

tym. że szybkość rozprzestrzeniania
się   czoła   płomienia   w   mieszaninie
jest   stała   i   zależna   od   ilości   ciepła
przekazywanego   od   gazów   do
mieszaniny

wyniku

przewodnictwa   i   promieniowania
Spalanie   deflągracyjne   bywa   często
nazywane   wolnym   spalaniem   w
przeciwieństwie   do   spalania   kine
tycznego,   które   nazywane   jest
szybkim   spalaniem.   Spalanie
deflągracyjne przebiega z prędkością
zbliżoną   do   wartości   prędkości
dźwięku.

Wybuch punktowy

W tym modelu pomija się masę i rozmiary czynnika ulegającego wybuchowi. Przedmiotem

analizy są wyłącznie efekty gazodynamiczne Określona wartość energii w trakcie wybuchu
wywiązywana jest w jednym punkcie przestrzeni, w której następnie rozchodzi się fala ciśnienia
Tworzenie się takiej fali przedstawiono na rys. 5.

Wynikiem powstania fali jest spadek ciśnienia w punkcie wybuchu znacznie poniżej wartości

ciśnienia w czole fali. Zjawisko to prowadzi do powstania podciśnienia z* falą ciśnieniową (rys.
6.)

Pokazane na rys. 6. wielkości charakteryzujące fale wybuchu, a mianowicie: wartość ciśnienia

(Ap) oraz czas trwania nadciśnienia (At) pozwalają oszacować spodziewane skutki wybuchu.
Wartości Ap i At zalezą od odległości od miejsca wybuchu punktowego oraz wywiązanej tam
energii

Wybuch cieplny

W modelu wybuchu cieplnego pomija się efekty gazodynamiczne, a ogranicza się do zjawisk

związanych z kinetyką reakcji chemicznych i związaną z tym generacją j wymianą ciepła Model
wybuchu cieplnego przedstawiono na rys. 7.

Zamknięta w naczyniu mieszanina par cieczy z powietrzem pod wpływem punktowego

bodźca energetycznego utlenia się i zachodzi reakcja egzotermiczna, której towarzyszy wzrost
ciśnienia i wytworzenie się ciepła Część tego ciepła idzie na straty poprzez wymianę z oto
czeniem, a część podwyższa energię wewnętrzną czynnika. W związku z tym mogą zaistnieć trzy
przypadki.

♦bilans cieplny jest dodatni, ilość ciepła akumulowanego w mieszaninie (zyski) jest większa

od ilości ciepła odprowadzonego na zewnątrz naczyniu (straty). Prowadzi to do wybuchu
cieplnego.

♦krzywe zysków i strat przecinają się. Punkt przecięcia A (początku wybuchu cieplnego)

wymaga doprowadzenia energii z zewnątrz;

♦ krzywe są styczne - przypadek graniczny wybuchu cieplnego.

I. 3. Ciśnienie i temperatura wybuchu

Ciśnienie towarzyszące wybuchowi jest różne w zakresie granic wybuchowości i zależy od

rodzajów składnika palnego i jego stężenia w mieszaninie z powietrzem, a także od temperatury
wybuchu (patrz rys 8.) i współczynnika zmiany objętości

Dla większości substancji palnych minimalna temperatura spalania rośnie od ok. 1500-ISSOK

przy DGW do 2500K przy stężeniu nieznacznie wyższym od stechiometrycznego. a następnie
maleje do ok 11OO-130OK przy GGW.

W DGW ciśnienie wybuchu podobnie jak efekt cieplny reakcji spalania jest minimalny.

Powyżej DGW. w miarę wzrostu stężenia składnika palnego w mieszaninie z utleniaczem
ciśnienie wybuchu rośnie osiągając maksimum przy stężeniu stechiomeirycznym

Po przekroczeniu stężenia siechiometrycznego ciśnienie wybuchu maleje, aż do minimalnego

w GGW.

Bardzo duży wpływ na ciśnienie wybuchu ma tzw. współczynnik zmiany objętości, który

definiuje się jako stosunek objętości gazów spalinowych tworzących się w warunkach wybuchu
do objętości par cieczy przed leakcją spalania.

Najbardziej groźny wybuch w skutkach jest wtedy, gdy objętość gazów spalinowych jest

dużo większa niz objętość substratów biorących udział w trakcie zapoczątkowania reakcji
utleniania.

1. 4. Wykorzystanie granic wybuchowości w praktyce

Oznaczanie granic wybuchowości par cieczy w praktyce pozwala na ocenę zagrożenia

wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych i w konsekwencji wyznaczenie w
pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem.

Na podstawie § 29 ust 3 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3. 11. 1992

roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
(Dz. U. Nr 92, poz. 462) w pomieszczeniach należy wyznaczyć strefę zagrożenia wybuchem,
jeżeli może w nim wystąpić mieszanina wybuchowa o objętości co najmniej 0.01 m2 w zwartej
przestrzeni.

Na podstawie § 29 ust. 4 ww. rozporządzenia ustanawia się następującą klasyfikację stref

zagrożenia wybuchem: Z0 - strefa, w której mieszanina wybuchowa gazów, par lub mgieł może
występować stale lub
długotrwale w normalnych warunkach pracy, Z1 - strefa, w której mieszanina wybuchowa
gazów, par lub mgieł może występować w normalnych warunkach pracy; Z2- strefa, w której
istnieje niewielkie prawdopodobieństwo wystąpienia mieszaniny wybuchowej gazów,
par lub mgieł, przy czym mieszanina wybuchowa może występować jedynie
krótkotrwale.

Na podstawie § 6 ust. 5 rozporządzenia pomieszczenie, w którym może wytworzyć się

mieszanina wybuchowa powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, mgieł lub
pyłów, której wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia w tym pomieszczeniu
przekraczający 5 kPa, określa się jako pomieszczenie zagrożone wybuchem

I. 5. Charakterystyka porównawcza eksperymentalnych metod do oznaczania DGW

par cieczy

Istnieje wiele metod do oznaczania DGW par cieczy Aktualnie w Polsce brak jest

unormowań w tym zakresie.

Jak wynika z przeprowadzonej analizy porównawczej poszczególne metody różnią się przede

wszystkim:

♦ wielkością i kształtem komory wybuchowej, np wg normy ASTM E 681-79 jest to

komora kulista, natomiast komora stosowana np. w Instytucie Chemii Przemysłowej
jest w kształcie walca,

* Sposobem tworzenia mieszaniny parowo-powietrznej, np. zgodnie z wyżej cytowaną

normą tworzenie mieszaniny odbywa się za pomocą pola elektromagnetycznego;

• miarą wybuchu, np. wg ASTM E 681-79 mieszaninę par cieczy z powietrzem uważa

się za wybuchową jeżeli płomień powstały po zapłonie rozprzestrzenia się po całej
objętości komory

II. CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA

2.1. Czynności wstępne

2.1.1. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia należy sprawdzić wyposażenie

stanowiska zgodnie ze schematem 2 1.2 Sprawdzić

połączenia wszystkich elementów wg schematu. 2.1.3 Zapoznać się
z BHP na tym stanowisku.

2.2. Włączenie przyrządu

2.2.1. Włączyć wtyczkę przewodu zasilającego generator do gniazda sieci 220V, 50 Hz.

posiadającego zerowanie bądź uziemienie 2.2 2 Włączyć przycisk 3, znajdujący się pod

napisem „SIEĆ". Lampki neonowe umieszczone

nad czterema bezpiecznikami nie powinny się świecić. Zapalenie się którejkolwiek z
nich sygnalizuje uszkodzenie bezpiecznika 2.2.3. Odczekać ok. 6 minut do zapalenia się

lampek "GOTOWOŚĆ 1" (4) i „GOTOWOŚĆ

2" (5). 2 2 4 Ustawić pojemność kondensatora na „4", posłjgując się

pokrętłem 6.

I UWAGA:

ZABRANIA SIĘ ZMIANY POJEMNOŚCI PRZY WIĄCZONYM WYSOKIM NAPIĘCIU

2.3. Wykonanie oznaczenia 2.3 1 Zanotować temperaturę panującą w komorze wybuchowej

Temperaturę tę wskazuje

• termostat. 2 3 2 Podłączyć końcówkę przewodu do przedmuchiwania komory z

końcówką przewodu

wychodzącego z termostatu. 2.3 3 Otworzyć

zawór (8) przy komorze wybuchowej.
2.34.Otworzyć zawór przy Sieci powietrznej w celu przedmuchania (oczyszczenia z pozo

stałości powybuchowych) komory wybuchowej Czynność ta powinna trwać ok. 30 sek

2.35.Zaniknąć zawór przy sieci powictrznej.
2 3.6. Zamknąć zawór (8) przy komorze wybuchowej.

2 1 7. Rozłączyć końcówkę przewodu do przedmuchiwania komory i końcówkę przewodu

podłączonego do termostatu 2 3 8. Wcisnąć korek 1 w celu uszczelnienia komory

wybuchowej. 2 3.9 Otworzyć zawór (7) 2 3 10 Włączyć pompę próżniową w celu uzyskania w
komorze wybuchowej podciśnienia l

atm

2-3 11 Zamknąć zawór (7).
2.3.12.Nabrać pipetą badaną ciecz (mieszaninę) Objętość i rodzaj cieczy wskazuje prowadzący
2 3 13 Pipetę z cieczą wprowadzić do gruszki.
2 3 14 Nacisnąć przy gruszce zawór (3) w celu umożliwienia zassania cieczy do komory

wybuchowej.

2 3 15 Otworzyć zawór (8) w celu wyrównania ciśnień w komorze pomiarowej i na zewnątrz, a

zarazem by wytworzyć mieszaninę parowo-powiełrzną

2 3.l6.Zamknąć zawór(8).
2 3 17 Włączyć wysokie napięcie poprzez naciśnięcie przycisku (1l) umieszczonego pod

pokrętłem „REGULACJA WYSOKIEGO NAPIĘCIA".

2 3.18. Włączyć przycisk „START" (9). Generator pracuje tak długo, jak długo wciśnięty jest ten

przycisk W tym czasie wyzwalana jest iskra elektryczna.

Uwaga:

w momencie wyzwalania iskry należy odsunąć się od komory wybuchuchowej,
wypowiedzieć głośno stowo „uwaga". Zwrócić uwagę na wylatujący korek

2.3 19 Po pomiarze wyłączyć wysokie napięcie przyciskiem „0" (10) umieszczonym pod

pokrętłem „REGULATORA WYSOKIEGO NAPIĘCIA"

2 3 20 O zaistnieniu reakcji spalania świadczy zrzucenie korka (l).
2.3.21 Po przeprowadzonej próbie należy ponownie przedmuchać komorę wybuchową, postę

pując zgodnie ze wskazówkami zawartymi w pkl. 2.3 9-2.3.14.

2 1 22 Jeśli nie zajdzie reakcja Spalania, czyli nie zostanie zrzucony korek, należy go zdjąć przed

przedmuchaniem komory wybuchowej.

2 .3 23 Pomiar przeprowadzać 3-krotnie dla każdej objętości cieczy, postępując zgodnie z pkt. 2

3.8-2.3.23

2,4. Opracowanie wyników

2.4.1. Jeśli dla takiej samej ilości cieczy wykona się trzy próby i chociażby jedna tylko próba dala

wynik pozytywny (nastąpił wybuch, korek został zrzucony), wówczas stężenie
wytworzone przez tę ilość cieczy należy uwa2ać za wybuchowe

2.4 2 Za dolną granicę wybuchowości należy przyjąć najniższe stężenie badanej cieczy w mie

szaninie z powietrzem, przy którym możliwy jest już zapłon (korek zostanie zrzucony z
komory wybuchowęj)-

2 4 3. Za górną granicę wybuchowości należy przyjąć najwyższe stężenie badanej cieczy w

mieszaninie z powietrzem, przy którym możliwy jest jeszcze zapłon (korek zostanie
zrzucony z komory wybuchowej)

2 4.4. Wyniki badań należy zestawić w tabeli wg poniższego wzoru;

Rodzaj cieczy

Objętość cieczy

Kolejna próba

Wynik próby

(pozytywny/negatywny)

2.4.5 Dla poszczególnych objętości cieczy należy obliczyć stężenie par cieczy w mieszaninie z

powietrzem w komorze wybuchowej w % i g/l wg wzorów:

Objętość komory wybuchowej wynosi 2500 ml.
V

- ilość par cieczy w komorze spalania f ml).

Granice wybuchowości w g/l oblicza się korzystając z proporcji:

1l (objętość badanej cieczy) - (masa 1l badanej cieczy) kg),

al (objętość zadozowanej cieczy) - x (masa zadozowanej cieczy).
Na podstawie tak zestawionych proporcji należy wyliczyć
x (masę zadozowanej objętości) [g]

Znając objętość z komory spalania i objętość zadozowanej cieczy, można obliczyć, korzystając
z proporcji, objętość zadozowanej cieczy przypadającej na II

2,5 l (objętość komory) - x (masa zadozowanej cieczy)
II - y (masa zadozowanej cieczy przypadająca na U) Na podstawie tak zestawionych proporcji

należy wyliczyć: y (masę zadozowanej cieczy przypadającą na 1l) Wyniki obliczeń zestawić w
tabelę wg poniższego wzoru

Objętość cieczy (ml]

Stężenie

[%];[g/l]

Podać DOW i (juw w
taoeli wg poniższego
wzoru:

Granice e wybuchowości

2.4.6. Obliczyó dla DGW

i GGW błąd

względny i
bezwzględny
pomiaru wg
poniższych
wzorów: a)
błąd bezwzględny

2.5. Wnioski

Wnioski

powinny

zawierać

przede

wszystkim

wartość

DGW/GGW.   porównanie
wyników   otrzymanych
doświadczalnie   z   danymi
literaturowymi
Dodatkowych   wskazówek
w   zakresie   opracowania
wyników   i   wniosków
może udJiehć prowadzący.

LITERATURA

1.Pofit-Szczepańska:

Wybrane zagadnienia z
chemii

ogólnej,

fizykochemii spalania i
rozwoju

pożarów.

Kraków 1994.

Pofit-Szczepańska:

Chemia

pożarnicza

Warszawa

1973.

3.M. Pofit-Szczepańska:
Chemia stosowana.
Warszawa 1965.
4.M. Sheldon DSc (FPA):

A study of flammabilit>'
limils of gases and
vapours.

Fire Fire

Prevention 1984 nr 174.

5.A. Pile, I. Zaborowska:

Granice wybuchowości
palnych pai i gazów.
Ochrona

przeciw

pożarowa w Przemyśle
Chemicznym 1971 nr 3,
s. 1.

6.D. Dworccki. I.

Zaborowska: Własności
wybuchowe i palne
aerozoli

cieczy.

Ochrono
przeciwpożarowa w
Przemyśle Chemicznym
1974 nr 2. ił.

7.M. Brajla: Iskra

mechaniczna

jako

źródfo

zapłonu

mieszanin
wybuchowych.
Ochrona
przeciwpożarowa w
Przemyśle Chemicznym
1979 nr 1-2, s. I.

8.ASTMĘ681-79.

9.E.

Heidelberg:

Niebezpieczeństwo
zapłonu

mieszanin

wybuchowych   przez
ładunki   elektryczności
statycznej   gromadzące
się   na   powierzchniach
zbiorników   z   tworzyw
sztucznych.

Biuletyn

Techniczny KGSP 1966
nr 2. s. 17-26.

10.S. Wójcicki: Fizyczne

podstawy   wybuchów.
Biuletyn   Informacji
Technicznej  1979   nr   2,
s. 4-6.