plik

Zawód: technik bezpieczeństwa i higieny pracy
symbol cyfrowy: 315[01]
numer zadania: 1

Czas trwania egzaminu: 180 minut

RKUSZ

EGZAMINACYJNY

EGZAMINU

PRÓBNEGO

POTWIERDZAJĄCEGO

KWALIFIKACJE

ZAWODOWE

grudzień 2010

E T A P P R A K T Y C Z N Y

Instrukcja dla zdającego

1. Materiały egzaminacyjne obejmują: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treścią zadania

i dokumentacją, zeszyt ze stroną tytułową KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ.

2. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron. Sprawdź, czy materiały

egzaminacyjne są czytelne i nie zawierają błędnie wydrukowanych stron.
Ewentualny brak stron lub inne usterki w materiałach egzaminacyjnych zgłoś
przewodniczącemu zespołu nadzorującego etap praktyczny.

3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ:

•

wpisz swoją datę urodzenia,

•

wpisz swój numer PESEL.

4. Zapoznaj się z treścią zadania egzaminacyjnego, dokumentacją załączoną do zadania,

a następnie przystąp do rozwiązywania zadania.

5. Rozwiązanie zadania obejmuje opracowanie projektu realizacji prac określonych

w treści zadania.

6. Zadanie rozwiązuj w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na

czysto. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeżeli nie należą do pracy, obwiedź linią
i oznacz słowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS nie będą
oceniane.

7. Po rozwiązaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie

rozpocznij od strony, na której jest miejsce do zapisania tytułu pracy. Wszystkie
materiały, które załączasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL w prawym
górnym rogu.

8. Na stronie tytułowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ wpisz liczbę

stron swojej pracy i liczbę sztuk załączonych materiałów.

9. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ przekaż zespołowi nadzorującymi

etap praktyczny.

Powodzenia!

strona 1 z 16

Zadanie egzaminacyjne

W fabryce pomp wirnikowych znajduje się wydział obróbki

mechanicznej. W jednym z pomieszczeń tego wydziału usytuowane są
cztery stanowiska tokarskie, na których obrabia się korpusy pomp.

Wykonaj analizę i ocenę stanowiska pracy tokarza pod względem

spełnienia wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
a także ocenę ryzyka zawodowego wraz z uzasadnieniem, w oparciu
o przedstawiony opis stanowiska i pomieszczenia (Załączniki 1 - 3) oraz
przepisy i normy (Załączniki 4 - 10). Zaproponuj sposoby zmniejszenia
poziomu ryzyka zawodowego.

Projekt realizacji prac powinien zawierać:

1. Tytuł pracy egzaminacyjnej.
2. Założenia, czyli dane niezbędne do wykonania zadania, wynikające

z treści zadania, opisu pomieszczenia i stanowiska pracy oraz
przeprowadzonych pomiarów i oględzin.

3. Wykaz wymagań określonych w przepisach bezpieczeństwa

i higieny pracy oraz ergonomii dotyczących pomieszczenia oraz
stanowiska pracy tokarza wraz z oceną spełnienia tych wymagań.

4. Wykaz zagrożeń fizycznych, chemicznych i psychofizycznych

występujących na stanowisku pracy tokarza wraz z podaniem
źródeł zagrożeń i ich skutków.

5. Oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z poszczególnymi

zagrożeniami zidentyfikowanymi na stanowisku pracy tokarza,
zgodnie z metodą oszacowania ryzyka zawodowego w skali
trójstopniowej.

6. Sposoby zmniejszania poziomu ryzyka zawodowego oraz powtórne

oszacowanie ryzyka zawodowego po zastosowaniu działań
naprawczych.

7. Wyznaczenie dopuszczalności ryzyka zawodowego z podaniem

uzasadnienia łącznej oceny ryzyka zawodowego na stanowisku
pracy tokarza przed podjęciem działań naprawczych i po ich
zastosowaniu.

Do opracowania projektu wykorzystaj:

•

Opis pomieszczenia i stanowiska pracy tokarza – Załącznik 1,

•

Plan pomieszczenia i stanowiska pracy – Załącznik 2,

•

Wyniki pomiarów i oględzin w pomieszczeniu i na stanowisku pracy
– Załącznik 3,

•

wyniki pomiarów parametrów opisujących środowisko pracy
– Załącznik nr 3,

strona 2 z 16

•

Wyciąg z Rozporządzenia MPiPS z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie

najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy - Załącznik 4,

•

Wyciąg z normy PN-EN 12464-1: 2004 dotyczącej oświetlenia wnętrz

– Załącznik nr 5,

•

Wyciąg z Karty charakterystyki chłodziwa wodorozcieńczalnego -

Aktualizacja według Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14
grudnia 2004 r. – Załącznik nr 6,

•

Wyciąg z Rozporządzenia MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - Załącznik 7,

•

Wyciąg z Rozporządzenia MG z dnia 21 października 2008 r. w sprawie
zasadniczych wymagań dla maszyn – Załącznik nr 8,

•

Wyciąg z INSTRUKCJI BHP OBSŁUGI TOKARKI – Załącznik nr 9,

•

Materiały pomocnicze do oceny ryzyka zawodowego – Załącznik nr 10

•

Wzór tabeli do sporządzenia KARTY ANALIZY RYZYKA ZAWODOWEGO
metodą trójstopniową wg PN - N -18002 na stanowisku pracy tokarza
– Załącznik 11

Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 180 minut

strona 3 z 16

Załącznik nr 1

Opis pomieszczenia i stanowiska pracy tokarza

Dział obróbki korpusów zajmuje pomieszczenie o wymiarach

15m   ×   10m   i   wysokości   5m.   Odbywa   się   w   nim   proces   obróbki
skrawaniem   żeliwnych   odlewów   korpusów   o   masie   ok.   28kg,   dla
wytwarzanych w tej fabryce pomp wirnikowych.
W   pomieszczeniu   znajdują   się   trzy   okna   o   wymiarach   4m   ×   3m,
wentylacja naturalna i mechaniczna oraz oświetlenie ogólne.

Istotnym elementem wyposażenia jest suwnica boczna

podwieszana o udźwigu 5T i rozpiętości 10m, która obsługuje transport
stanowiskowy.
Dział   wyposażony   jest   w   odpowiednio   oznakowaną   apteczkę   oraz
instrukcję pierwszej pomocy, a także umywalkę z zimną i ciepłą wodą.
Cztery   identyczne   stanowiska   pracy   wyposażone   są   w:   tokarkę
uniwersalną,   szafkę   na   najczęściej   używane   narzędzia   i   przyrządy
pomiarowe   oraz   regał   na   obrabiane   części.   Oświetlenie   bezpośrednie
stanowiska pracy zasilane jest napięciem bezpiecznym 24V. Obrabiarki
posiadają   kompletne   i   sprawne   osłony   z   systemem   zabezpieczającym
przed   ich   otwarciem   podczas   ruchu   maszyny.   Eksploatacja   maszyn
odbywa się zgodnie z Dokumentacją Techniczną DT.

Praca odbywa się w systemie jednozmianowym w godzinach

od 7

- 15

Do zadań pracowników należy:

•

transport za pomocą suwnicy obrabianych odlewów pomiędzy
regałem a obrabiarką,

•

toczenie i wytaczanie zgrubne i średnio dokładne odlewów,

•

codzienna obsługa techniczna tokarki i utrzymanie porządku na
stanowisku pracy.

Pracownicy wyposażeni są i stosują w sposób prawidłowy niezbędne

ubrania robocze i ochronne oraz środki ochrony indywidualnej.

Pracownicy odbyli szkolenie w zakresie bhp zakończone

egzaminem, posiadają wymagane uprawnienia do obsługi suwnicy oraz
aktualne okresowe badania lekarskie.

Poprzednia kontrola i pomiary na stanowisku pracy wykazały

podwyższone   stężenie   pyłu   wolnej   krzemionki,   którego   źródłem   jest
proces   obróbki   skrawaniem   porowatej   i   zanieczyszczonej   powierzchni
odlewu.   W   celu   poprawienia   warunków   skrawania   zastosowano,   więc
ciecz   chłodząco-smarującą   Shell   Adrana   E   3201.   Stężenie   oleju
mineralnego   w   powietrzu   na   stanowisku   pracy   podlega   obowiązkowej
kontroli.

strona 4 z 16

Załącznik nr 2

Załącznik 3

Wyniki pomiarów i oględzin w pomieszczeniu i na stanowisku

pracy

1. Pył całkowity wolnej krzemionki 1 mg/m

2. Stężenie oleju mineralnego w powietrzu 2 mg/m

3. Poziom natężenia hałasu: L

EX 8h

= 75dB

4. Natężenie oświetlenia 312lx
5. Mokre wióry z procesu skrawania zalegają w pojemniku na wióry

znajdującym się w pomieszczeniu pracy

6. Podłoga na całej powierzchni równa i nieśliska

strona 5 z 16

Załącznik nr 4

Wyciąg z Rozporządzenia Ministra Pracy I Polityki Społecznej

z dnia 29 listopada 2002 r.

w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników

szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

B. Pyły

Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego

dla zdrowia

Najwyższe dopuszczalne

stężenie

mg/m

włókien w cm

Pyły zawierające wolną [krystaliczną]
krzemionkę od 2% do 50%

a) pył całkowity

----

b) pył respirabilny

----

Pył całkowity – zbiór wszystkich cząstek otoczonych powietrzem w określonej objętości

powietrza.

Pył respirabilny – zbiór cząstek przechodzących przez selektor wstępny o charakterystyce

przepuszczalności według wymiarów cząstek opisanej logarytmiczno-normalną funkcją
prawdopodobieństwa ze średnią wartością średnicy aerodynamicznej 3,5 ± 0,3μm i z

geometrycznym odchyleniem standardowym 1,5 ± 0,1.

Załącznik nr 5

Wyciąg z PN-EN 12464·1 :2004 dotyczącej oświetlenia wnętrz

Czynności

[lx]

UGR

Uwagi

Kucie swobodne

200

Kucie matrycowe

300

Spawanie

300

Zgrubna i średnia obróbka skrawaniem

300

Trasowanie i sprawdzanie

750

– natężenie oświetlenia

UGR

L –

wartość graniczna ujednoliconego wskaźnika olśnienia

– wskaźnik oddawania barw

strona 6 z 16

Załącznik nr 6

Wyciąg z Karty Charakterystyki chłodziwa wodorozcieńczalnego

Aktualizacja według Rozporządzenia Ministra Zdrowia

z dnia 14 grudnia 2004r.

1. Identyfikacja preparatu

Nazwa produktu: Shell Adrana E 3201

Zastosowanie: Chłodziwo wodorozcieńczalne
(...)

3. Identyfikacja zagrożeń

Emulsje   lub   roztwory   nie   są   niebezpieczne   dla   zdrowia   w   rozumieniu
norm europejskich ze względu na silne rozcieńczenie wodą.
Zagrożenie zdrowia ludzkiego: Możliwe do przewidzenia zagrożenia
wynikające z powodu nieodpowiedniego stosowania produktu obejmują:
niestosowanie się do procedur na stanowisku pracy, brak odpowiedniej
wentylacji, nie usuwanie wiórów, używanie nieodpowiednich detergentów
i kremów regenerujących (zawierających alkohol, środki ścierające oraz
rozpuszczalniki).   Mogą   one   powodować   podrażnienie   skóry   lub   dróg
oddechowych.   Zanieczyszczeniu   emulsji   bakteriami,   grzybami,
drożdżami,   produktami   enzymatycznego   rozkładu   składników,
produktami   rozkładu   istniejącej   flory   można   zapobiec   stosując   się   do
podstawowych   zasad   higieny   (punkt   8),   utrzymując   odpowiednie
stężenie oraz poprzez regularne czyszczenie obrabiarek.
Zagrożenie   dla   środowiska:   Chłodziwa   odprowadzane   bezpośrednio
do wód powierzchniowych lub innych cieków wodnych, a także kanalizacji
mogą   poważnie   zakłócić   procesy   metaboliczne   gatunków   żyjących   w
ekosystemie. Z tego powodu zabronione jest odprowadzanie produktu do
kanalizacji.

(...)

7. Postępowanie z preparatem

Magazynowanie: Pojemniki, również puste przeznaczone do ponownego
użycia, przechowywać w suchym i przewiewnym miejscu. Jeśli pojemniki
nie są aktualnie w użyciu, należy je szczelnie zamykać.

8. Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej

Normy ekspozycji dla zagrożeń zawodowych: W preparacie występują
następujące składniki, dla których obowiązują normy ekspozycji
(Rozporządzenie Min. Pracy i Polityki Społecznej z dn. 29/11/2002 - Dz.
U. Nr 217, poz. 1833):

Rodzaj związku

NDS

NDSCh

Zawartość [%]

Olej mineralny (faza ciekłego
aerozolu)

5mg/m

10mg/m

25,0÷30,0

strona 7 z 16

Kontrola narażenia: Należy okresowo kontrolować miejsce pracy pod
względem:

•

higieny

•

stosowania się do procedur na stanowisku pracy

•

zastosowania środków ochrony skóry.

Ochrona układu oddechowego: Monitorować stężenie spalin i dymów.
Zastosować   odpowiednią   wentylację.   Stosować   specjalne   osłony,
chroniące   pracowników   przed   nadmierną   mgłą   mogącą   powstawać
w wysokich temperaturach.
Ochrona rąk, skóry i oczu: Ograniczać do minimum możliwość rozlania
i   wycieków.   Okresowo   kontrolować   szczelność   przewodów.   Stosować
odpowiednie osłony w miejscach narażonych na rozpryski.
Nie   przechowywać   w   kieszeniach   szmat   nasączonych   produktem.
Stosować ubranie ochronne bez kieszeni i fartuch wodoodporny.
Regularnie   zmieniać   ubranie   ochronne   oraz   buty.   Używanie   obuwia
zanieczyszczonego może doprowadzić do skażenia.
Okresowo   sprawdzać,   czy   stosowane   rękawice   ochronne   nie   są
zanieczyszczone,   pęknięte,   zniszczone   (odpowiednie   materiały   na
rękawice to polichlorek winylu, polietylen, neopren. Nie stosować rękawic
z naturalnego kauczuku).
Higiena   osobista:   Środowisko   pracy   powinno   być   odpowiednio
zorganizowane i umożliwiać pracownikowi możliwość dokładnego" umycia
się.   Do   mycia   nie   używać   materiałów   ścierających,   rozpuszczalników
należy natomiast stosować ręczniki jednorazowe. Należy stosować krem
ochronny,   który   powoduje   powstanie   warstwy   nie   przepuszczalnej   dla
chłodziwa   oraz   pozwala   na   szybsze   i   dokładniejsze   umycie   rąk.
Pracownikom   mającym   suchą   skórę   zaleca   się   w   okresie   zimowym
stosowanie   po   pracy   kremów   natłuszczających.   Niska   temperatura
i wilgoć przyczyniają się do ścierania skóry sprawiając, że staje się ona
mniej   odporna   na   uszkodzenia   mechaniczne,   działanie   substancji
chemicznych i mikroorganizmów.

Załącznik nr 7

Wyciąg z Rozporządzenia Ministra Pracy I Polityki Socjalnej

z dnia 26 września 1997r.

w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

§16.1. W pomieszczeniach oraz na drogach znajdujących się w obiektach
budowlanych podłogi powinny być stabilne, równe, nieśliskie, niepylące
i   odporne   na   ścieranie   oraz   nacisk,   a   także   łatwe   do   utrzymania
w czystości.
§20.1. Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być mniejsza niż:
1)   3   m   w   świetle   -   jeżeli   w   pomieszczeniu   nie   występują   czynniki
szkodliwe dla zdrowia;
2)   3,3   m   w   świetle   -   jeżeli   w   pomieszczeniu   prowadzone   są   prace

strona 8 z 16

powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.
§26.1.   Oświetlenie   dzienne   na   poszczególnych   stanowiskach   pracy
powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej
dokładności   oraz   powinno   spełniać   wymagania   określone   w   Polskiej
Normie.
2. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy
zapewnić   oświetlenie   elektryczne   o   parametrach   zgodnych   z   Polskimi
Normami.
§44.1.   Pracodawca   jest   obowiązany   zapewnić   pracownikom   sprawnie
funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do
udzielania   pierwszej   pomocy.   W   szczególności   pracodawca   powinien
zapewnić:

•

apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

§62.1.   Pracodawca   powinien   zapewnić   zastosowanie   odpowiednich
rozwiązań   organizacyjnych   i   technicznych,   zwłaszcza   w   zakresie
wyposażenia   technicznego,   w   celu   wyeliminowania   potrzeby   ręcznego
przemieszczania ciężarów.
2. Jeśli nie ma możliwości uniknięcia ręcznego przemieszczania ciężarów,
należy   podjąć   odpowiednie   przedsięwzięcia,   w   tym   wyposażyć
pracowników   w   niezbędne   środki   w   celu   zmniejszenia   uciążliwości   i
zagrożeń związanych z wykonywaniem tych czynności.
§63.1.   Ręczne   przemieszczanie   i   przewożenie   ciężarów   o   masie
przekraczającej ustalone normy jest niedopuszczalne.
§64.1.   Masa   ładunków   przemieszczanych   przy   użyciu   środków
transportowych   nie   powinna   przekraczać   dopuszczalnej   nośności   lub
udźwigu danego środka transportowego.
§111.1.   Pracodawca   jest   obowiązany   zapewnić   pracownikom
pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne, których rodzaj, ilość i
wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników,
stosowanych  technologii i rodzajów pracy  oraz warunków, w jakich ta
praca jest wykonywana.

Załącznik nr 8

Wyciąg z Rozporządzenia Ministra Gospodarki

z dnia 21 października 2008r.

w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn

(Dz. U. z dnia 7 listopada 2008 r.)

§5. Maszyny mogą być wprowadzane do obrotu lub oddawane do użytku,
jeżeli przy prawidłowym zainstalowaniu i konserwacji oraz zastosowaniu
zgodnym z przeznaczeniem lub w warunkach, które można przewidzieć,
nie stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz zwierząt
domowych lub mienia oraz spełniają przepisy rozporządzenia.

strona 9 z 16

§6.1. Przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub oddaniem do użytku
producent lub jego upoważniony przedstawiciel:
1) zapewnia, że maszyna spełnia odpowiednie zasadnicze wymagania w
zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa określone w rozporządzeniu;
2) zapewnia, że dostępna jest dokumentacja techniczna, o której mowa
w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
3) dostarcza niezbędnych informacji, w szczególności instrukcji;
4) przeprowadza właściwe procedury oceny zgodności, o których mowa
w §127;
5) sporządza deklarację zgodności WE, o której mowa w pkt 1 załącznika
nr 3 do rozporządzenia, i zapewnia, że została dołączona do maszyny;
6)   umieszcza   oznakowanie   CE,   zgodnie   z   zasadami   określonymi   w
załączniku nr 4 do rozporządzenia.
§14.1. Mimo oświetlenia zewnętrznego o normalnym natężeniu maszyna
powinna być wyposażona w oświetlenie stanowiące jej integralną część,
odpowiednie do wykonywanych czynności, jeżeli brak takiego oświetlenia
może spowodować powstanie ryzyka.
2.   Oświetlenie,   o   którym   mowa   w   ust.   1,   nie   może   spowodować
występowania   uciążliwych   obszarów   zacienienia,   męczących   olśnień   i
niebezpiecznego efektu stroboskopowego spowodowanego oświetleniem
części ruchomych.
§33.1.   Ruchome   elementy   maszyny   powinny   być   zaprojektowane   i
wykonane tak, aby zapobiec ryzyku zetknięcia mogącego być przyczyną
wypadku, a gdy ryzyko  to nadal istnieje, ruchome elementy  maszyny
powinny być wyposażone w osłony lub urządzenia ochronne.
§34.1. Osłony zaprojektowane w celu ochrony osób przed zagrożeniami
stwarzanymi   przez   ruchome   elementy   przenoszenia   napędu   powinny
być:
1) osłonami stałymi, o których mowa w §37 ust. 1, albo
2) ruchomymi osłonami blokującymi, o których mowa w §37 ust. 3-5.
2.   Zaleca   się   stosowanie   osłon   ruchomych   blokujących   w   przypadku
ruchomych   elementów   maszyny,   jeżeli   przewiduje   się   konieczność
częstego dostępu do nich.
§37.1. Osłony stałe powinny być mocowane w sposób umożliwiający ich
otwarcie lub demontaż wyłącznie przy użyciu narzędzi. Tam gdzie jest to
możliwe,   usunięcie   elementów   mocujących   powinno   uniemożliwiać
pozostawienie osłon na swoim miejscu.
Osłony ruchome blokujące powinny:
1) o ile to możliwe, pozostawać po otwarciu przymocowane do maszyny;
2) być zaprojektowane i wykonane tak, aby mogły być regulowane tylko
poprzez zamierzone działanie;
3) być sprzężone z układem blokującym, zapobiegającym uruchomieniu
niebezpiecznych   funkcji   maszyny   do   chwili   zamknięcia   osłony
i wydającym polecenie zatrzymania, gdy tylko osłona jest otwierana.

strona 10 z 16

4. W przypadku gdy operator może znaleźć się w strefie niebezpiecznej,
zanim ustanie ryzyko związane z niebezpiecznymi funkcjami maszyny,
ruchome osłony muszą być połączone z urządzeniem ryglującym osłony
stanowiącym uzupełnienie urządzenia blokującego, aby:
1) zapobiec uruchomieniu niebezpiecznych funkcji do chwili zamknięcia
i zaryglowania osłon oraz
2) osłony pozostawały zamknięte i zaryglowane, dopóki nie ustanie
ryzyko urazów wynikające z niebezpiecznych funkcji maszyny.

Załącznik nr 9

Wyciąg z INSTRUKCJI BHP OBSŁUGI TOKARKI

Uwagi ogólne:
1.   Pracę   na   tym   stanowisku   można   powierzyć   pracownikowi   o
odpowiednich kwalifikacjach zawodowych po uprzednim przeprowadzeniu
instruktażu   bhp   oraz   skontrolowaniu   posiadanych   wiadomości   i
dopuszczeniu do pracy przez kierownika wydziału. Pracownik powinien
okresowo poddawać się badaniom lekarskim.
2. Należy wyposażyć pracownika w odzież i obuwie robocze. Pracownik
powinien   stosować   przydzieloną   mu   odzież   i   obuwie   robocze   w   taki
sposób, aby rękawy ubrania były ściśle opięte przy dłoniach lub zawinięte
do łokcia, a włosy chronione nakryciem ściśle przylegającym do głowy.
Praca w rękawicach lub z dłonią owiniętą bandażem jest zabroniona.
3. ............
Stanowisko pracy:
1. Nie zastawiać dróg i przejść.
2.   Stosowane   narzędzia   skrawające   oraz   przyrządy   pomiarowe   należy
przechowywać w szafkach narzędziowych.
3. Materiały, półwyroby i obrobione detale układać na przeznaczonych do
tego regałach.
4. Powstałe podczas obróbki wióry wrzucać do przeznaczonego do tego
celu   pojemnika   i   na   bieżąco   usuwać   z   pomieszczenia   na   składowisko
złomu.
5. ............
Przygotowanie do pracy:
1. Sprawdzić, czy nie ma uszkodzeń instalacji elektrycznej.
2. Sprawdzić działanie lamp zasilanych prądem elektrycznym o' napięciu
24 V, przeznaczonych do oświetlania bezpośredniego stanowiska pracy.
Natężenie   oświetlenia   powinno   zapewniać   widoczność   pozwalającą   na
bezpieczne wykonywanie pracy.

strona 11 z 16

3.   Sprawdzić,   czy   wszystkie   elementy   sterujące   (dźwignie,   przyciski)
uruchamiające   poszczególne   mechanizmy   tokarki   są   sprawne,   czy
funkcjonują.
4.   Sprawdzić,   czy   są   zamontowane   osłony   na   wszystkich   miejscach
niebezpiecznych,   takich   jak:   przekładnie   pasowe   i   zębate,   wirujące
elementy, miejsca rozprysku chłodziwa, wiórów itp. oraz czy te osłony są
w należytym stanie.
5. ...................
Praca:
1. Umocować dokładnie obrabiany przedmiot w uchwycie.
2. Zabronione  jest  usuwanie  wiórów  sprężonym  powietrzem  ani   przez
zdmuchiwanie   ich   ustami.   Jeżeli   podczas   obróbki   powstają   wióry
odpryskowe   lub   dochodzi   do   pryskania   chłodziwa,   to   należy   stosować
ekrany.
3. Hamowanie wrzeciona ręką jest zabronione.
4. Narzędzie dosuwać do obrabianego przedmiotu z dużą ostrożnością,
aby nie spowodować silnego uderzenia lub wyrwania przedmiotu.
5. Podczas wymiany narzędzia, a także dokonywania pomiarów i innych
czynności   w   pobliżu   strefy   niebezpiecznej   należy   wyłączyć   obroty
wrzeciona.
6. Do podnoszenia i zakładania przedmiotów przeznaczonych do obróbki
oraz   uchwytów   o   masie   powyżej   10   kg,   należy   stosować   suwnicę   lub
zgłosić mistrzowi potrzebę pomocy ze strony drugiego pracownika.
7. W razie awarii - unieruchomić tokarkę i wyłączyć spod napięcia.
8. ..................
Zakończenie pracy:
1. Przed przystąpieniem do czyszczenia lub konserwacji obrabiarki należy
wyłączyć jej napęd i zabezpieczyć przed przypadkowym uruchomieniem.
2. .................

strona 12 z 16

Załącznik nr 10

Materiały pomocnicze do oceny ryzyka zawodowego

w zależności od wartości prawdopodobieństwa i stopnia utraty zdrowia przez
osobę poszkodowaną (ciężkość następstw), ryzyko zawodowe może być:

małe lub średnie – takie ryzyko można uznać za dopuszczalne,
duże – takie ryzyko jest niedopuszczalne.
Przedstawiona tabela może dopomóc w określeniu, czy ryzyko jest małe,
średnie, czy też duże.

Prawdopodobieństwo

Ciężkość następstw

mała

średnia

duża

Ryzyko zawodowe

Mało prawdopodobne

małe

średnie

Prawdopodobne

małe

średnie

duże

Wysoce prawdopodobne

średnie

duże

Źródło: PN-N-18002:2000 „Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne
wytyczne do oceny ryzyka zawodowego”

Mało prawdopodobne następstwa zagrożeń to takie, które nie powinny

wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika.

Prawdopodobne następstwa zagrożeń to takie, które mogą wystąpić nie

częściej niż kilkakrotnie podczas okresu aktywności zawodowej
pracownika.

Wysoce prawdopodobne następstwa zagrożeń to takie, które mogą wystąpić

wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika.

Ciężkość następstw jest mała, jeżeli powstające w wyniku zagrożeń urazy

i choroby nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy
(np. bóle głowy, niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu itp.)

Ciężkość następstw jest średnia, jeżeli powstające w wyniku zagrożeń

urazy i choroby powodują niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające
okresowo dolegliwości i są związane z krótkimi okresami absencji
(np. zranienia, alergie skórne, nieskomplikowane złamania itp.)

Ciężkość następstw jest duża, jeżeli powstające w wyniku zagrożeń urazy

i choroby powodują ciężkie i stałe dolegliwości i/lub śmierć (np. oparzenia
III stopnia, amputacje, zawodowe uszkodzenie słuchu itp.

strona 13 z 16

Ogólne zasady oszacowania ryzyka zawodowego w skali trójstopniowej na
podstawie wartości wielkości charakteryzujących narażenie.

Wartości wielkości charakteryzujących

narażenie

Oszacowanie ryzyka zawodowego

P > P

max

duże

max

≥ P ≥0,5P

max

średnie

P < 0,5P

max

małe

Uwaga - P

max

- wartość dopuszczalna wielkości charakteryzującej narażenie, ustalona

na ogół na podstawie odpowiednich przepisów (może to być odpowiednia wartość

NDS- najwyższego dopuszczalnego stężenia lub NDN najwyższego dopuszczalnego
natężenia).

W przypadku braku ustalonych wymagań przy ich ustalaniu można wykorzystać
opinie ekspertów i/lub wziąć pod uwagę opinie pracowników.

Zasady oszacowania ryzyka zawodowego dla zagrożenia hałasem w skali
trójstopniowej w zależności od zmierzonego poziomu hałasu: L

EX,h8,

Amax

, L

Cpeak

Ekspozycja na hałas [dB]

Krotność NDN

Ryzyko

EX,8h

< 82

Amax

< 109

Cpeak

< 129

k < 0,5

małe

dopuszczalne

EX,8h

= 82÷85

Amax

= 109÷115

Cpeak

= 129÷135

k = 0,5÷1

średnie

EX,8h

> 85

Amax

> 115

Cpeak

> 135

k > 1

duże

niedopuszczalne

strona 14 z 16

Załącznik nr 11

Wzór tabeli do sporządzenia KARTY ANALIZY RYZYKA ZAWODOWEGO

wg PN-N-18002 metodą trójstopniową na stanowisku pracy tokarza

Wykaz zagrożeń fizycznych, chemicznych i

psychofizycznych występujących na stanowisku pracy

tokarza wraz z podaniem źródeł zagrożeń i ich skutków

Oszacowanie ryzyka

zawodowego z

poszczególnymi

zagrożeniami na

stanowisku pracy

tokarza, zgodnie z

metodą oszacowania

ryzyka zawodowego

w skali

trójstopniowej

Sposoby zmniejszania poziomu ryzyka zawodowego

oraz powtórne oszacowanie ryzyka zawodowego po

zastosowaniu działań naprawczych

Lp.

Zagrożenia,

możliwe

niebezpieczne

wydarzenia

Źródła

zagrożeń,

przyczyny

Możliwe skutki

zagrożeń

ię

żk

oś

tę

(

Sposoby zmniejszania ryzyka

zawodowego