background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 
 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

            NARODOWEJ 

 

 
 
 
 
 
 
Wojciech Pilc 
 
 
 
 

Przygotowanie form do drukowania wklęsłego 
825[01].Z2.02 

 
 

 

 
 

 

Poradnik dla nauczyciela 
 
 
 
 
 
 

 

 
 

Wydawca

 

Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Recenzenci: 
mgr inż. Tomasz Pawłowski 
mgr inż. Maria Widawska 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr Elżbieta Gonciarz 
 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr Małgorzata Sienna 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  825[01].Z2.02, 
„Przygotowanie  form  do  drukowania  wklęsłego”,  zawartego  w  modułowym  programie 
nauczania dla zawodu technik drukarz. 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS TREŚCI 
 

1. 

Wprowadzenie 

2. 

Wymagania wstępne 

3. 

Cele kształcenia 

4. 

Przykładowe scenariusze zajęć 

5. 

Ćwiczenia 

12 

5.1.  Charakteryzowanie oraz przygotowanie form wklęsłodrukowych 

12 

5.1.1. Ćwiczenia 

12 

5.2.  Procesy pomocnicze związane z przygotowaniem form 

wklęsłodrukowych 

15 

5.2.1. Ćwiczenia 

15 

6. 

Ewaluacja osiągnięć ucznia 

18 

7. 

Literatura 

31 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1. WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla  nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  drukarz,  w  obrębie  jednostki 
modułowej 825[01].Z2.02 „Przygotowanie form do drukowania wklęsłego”. Jest to jednostka 
modułowa  zawarta  w  module  „Technologia  drukowania  wklęsłego”  (schemat  układu 
jednostek modułowych przedstawiony jest na stronie 4 tego poradnika). 

W poradniku zamieszczono: 

– 

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

– 

cele  kształcenia  –  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

– 

przykładowe scenariusze zajęć, 

– 

przykładowe ćwiczenia ze wskazaniami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania –
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi, 

– 

ewaluację osiągnięć ucznia – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego. 

– 

wykaz literatury. 
Treść  programu  jednostki  modułowej  zawiera  podstawowe  zagadnienia  związane 

z wykonywaniem  form  w  technice  rotograwiurowej  i  tamponowej  różnymi  metodami. 
Znajdują się tu także treści dotyczące procesów pomocniczych związanych z produkcją tych 
form  oraz  przygotowaniem  do  produkcji  wklęsłodrukowej.  Znajdują  się  tu  także 
charakterystyki poszczególnych form drukowych wraz z podstawowymi ich parametrami. 

Jednostka  modułowa  „Przygotowywanie  form  do  drukowania  wklęsłego”  została 

podzielona na dwa rozdziały: 
– 

charakteryzowanie oraz przygotowanie form wklęsłodrukowych, 

– 

procesy pomocnicze związane z przygotowaniem form wklęsłodrukowych. 
Zajęcia  powinny  odbywać  się  w  odpowiednio  wyposażonych  laboratoriach  szkolnych 

oraz  w  zakładach  poligraficznych,  w  grupach  15-osobowych,  a  ćwiczenia  w  zespołach  
3–4-osobowych. 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróżnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

Po  zakończeniu  realizacji  programu  zaleca  się  zastosowanie  testu  dydaktycznego 

wielostopniowego  lub  zadania  typu  próba  pracy  W  tym  celu,  w  poradniku  zamieszczono 
przykładowy test i zadanie typu próba pracy razem z obudową metodyczną. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Schemat układu jednostek modułowych 

825[01].Z2 

Technologia drukowania  

wklęsłego

 

 

825[01].Z2.01 

Eksploatowanie maszyn  

do drukowania wklęsłego 

 

825[01]Z2.02 

Przygotowanie form  

do drukowania wklęsłego 

825[01]Z2.03 

Drukowanie wklęsłe 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

posługiwać się terminologią poligraficzną, 

– 

charakteryzować podstawowe działy poligrafii, 

– 

określać podstawowe szeregi i formaty wyrobów poligraficznych, 

– 

posługiwać się podstawowymi miarami poligraficznymi, 

– 

charakteryzować papiery drukowe, papiery tzw. nowej generacji, papiery syntetyczne,  

– 

klasyfikować oraz określić skład farb drukowych,  

– 

określać mechanizmy utrwalania farb,  

– 

określać drukowe i użytkowe właściwości farb, 

– 

klasyfikować formy drukowe do wklęsłych technik drukowania, 

– 

klasyfikować wklęsłodrukowe maszyny drukujące, 

– 

klasyfikować  i  charakteryzować  zespoły  zasilania  arkuszami  maszyn  drukujących 
arkuszowych oraz mechanizmy prowadzenia wstęgi w maszynach zwojowych, 

– 

charakteryzować procesy drukowania technikami wklęsłymi, 

– 

współpracować w grupie, 

– 

formułować wnioski, 

– 

oceniać swoje umiejętności, 

– 

uczestniczyć w dyskusji, 

– 

prezentować siebie i grupę w której pracuje, 

– 

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3.

 

CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

scharakteryzować materiały i budowę form do drukowania wklęsłego, 

– 

rozróżnić formy drukowe do drukowania wklęsłego, 

– 

określić sposoby wykonania form do drukowania wklęsłego, 

– 

określić wymagania jakie muszą spełniać formy drukowe do drukowania wklęsłego, 

– 

scharakteryzować proces powstawania form do drukowania wklęsłego, 

– 

ocenić jakość form drukowych, 

– 

obliczyć ilość materiałów do określonej wielkości produkcji, 

– 

dobrać i przygotować podłoża do produkcji, 

– 

przygotować farby drukarskie oraz materiały pomocnicze, 

– 

założyć formę drukową w maszynie, 

– 

skorzystać z norm i literatury technicznej, 

– 

skorzystać z katalogów materiałów i informacji w Internecie, 

– 

zorganizować stanowisko pracy, 

– 

dobrać środki ochrony  indywidualnej do prac związanych z przygotowaniem  maszyn do 
druku, 

– 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej 
i ochrony środowiska. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 

Osoba prowadząca 

……………………...………………………………………… 

Modułowy program nauczania:  Drukarz  825[01] 
Moduł:  

Technologia drukowania wklęsłego 825[01].Z2 

Jednostka modułowa: 

Przygotowanie form do drukowania wklęsłego 825[01].Z2.02  

 

Temat: Klasyfikowanie form drukowych dla techniki drukowania rotograwiurowego. 

Cel  ogólny:  Kształtowanie  umiejętności  klasyfikowania  form  rotograwiurowych,  sposobów 

ich wykonania i określania właściwości. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 
– 

sklasyfikować formy drukowe dla technik drukowania rotograwiurowego, 

– 

scharakteryzować różne rodzaje form rotograwiurowych, 

– 

scharakteryzować  proces  technologiczny 

wykonania  różnych  rodzajów 

form 

rotograwiurowych, 

– 

zidentyfikować  rodzaje  form  rotograwiurowych  na  podstawie  rysunków  powierzchni 
form. 
 

Metody nauczania–uczenia się: 
– 

wykład informacyjny, 

– 

dyskusja konferencyjna, 

– 

ćwiczenie. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów:  

  praca w grupach 15-osobowych. 

 

Czas: 2 godziny dydaktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 
– 

plansze z rysunkami powierzchni różnych rodzajów form rotograwiurowych, 

– 

plansze  ze  schematami  technologicznymi  wykonywania  różnych  rodzajów  form 
rotograwiurowych, 

– 

przykłady rotograwiurowych form drukowych. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności. 
2.  Nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć. 
3.  Zapis tematu do zeszytów. 
4.  Wykład  informacyjny  na  temat  rodzajów  form  rotograwiurowych  i  sposobów  ich 

wykonywania. 

5.  Dyskusja  w  grupie  na  temat  charakterystyki  poszczególnych  rodzajów  form 

rotograwiurowych i sposobów ich wykonywania. 

6.  Ćwiczenie dotyczące rozpoznawania różnego typu form rotograwiurowych. 
Ćwiczenie 
 

Sklasyfikuj przedstawione Ci rotograwiurowe formy drukowe. 

7.  Podsumowanie zajęć. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Odpowiedz  pisemnie  na  pytanie:  jak  wykonuje  się  w  warunkach  przemysłowych 

autotypijne formy rotograwiurowe? 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

  anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 

umiejętności.  

 
 

Ankieta: 

 

Odpowiedz  na  poniższe  pytania.  Udzielone  odpowiedzi  pozwolą  ocenić  skuteczność 

zajęć i dokonać ewentualnych zmian. 

 

1)  Czy potrafisz sklasyfikować formy rotograwiurowe? 

 
 
 

2)  Czy wiesz, jak wykonuje się formy rotograwiurowe? 

 
 
 

3)  Czy wiesz, czym charakteryzują się formy do druku wklęsłego? 

 
 
 

4)  Czy potrafisz identyfikować formy rotograwiurowe na podstawie rysunku ich 

powierzchni? 

 
 
 

5)  Czy jakiś element zajęć był dla ciebie niezrozumiały? Jeżeli TAK, to który? 

 
 

 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca  

……………………...………………………………………… 

Modułowy program nauczania:  Drukarz  825[01] 
Moduł:  

Technologia drukowania wklęsłego 825[01].Z2 

Jednostka modułowa: 

Przygotowanie form do drukowania wklęsłego 825[01].Z1.02  

 

Temat: Obliczanie zapotrzebowania materiałowego do drukowania rotograwiurowego. 

Cel  ogólny:  Kształtowanie  umiejętności  obliczania  zapotrzebowania  materiałowego  dla 

techniki rotograwiurowej w różnych sytuacjach technologicznych. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 
– 

ustalić, ile użytków mieści się na arkuszu drukowym, 

– 

obliczyć, z ilu arkuszy drukowych składa się publikacja, 

– 

obliczyć, ile arkuszy drukowych netto potrzebne jest do wykonania nakładu publikacji, 

– 

ustalić procentowy, lub ilościowy naddatek arkuszy „na zmarnowanie”, 

– 

przeliczyć, łączną liczbę arkuszy drukowych na arkusze pełnoformatowe, 

– 

ustalić, masę obliczonej liczby arkuszy na podstawie znormalizowanej tabeli, 

– 

obliczyć, masę ustalonej liczby arkuszy, 

– 

wpisać, obliczone wartości do karty technologicznej. 
 

Metody nauczania–uczenia się: 
– 

pokaz z objaśnieniami. 

– 

ćwiczenia. 

– 

dyskusja dydaktyczna. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów:  

 

w grupach 3–4-osobowych. 

 

Czas: 2 godziny dydaktyczne (90 minut). 

 

Środki dydaktyczne: 
– 

przykład publikacji, 

– 

karta założeń technologicznych dotyczących obliczeń, 

– 

tabela określająca masę papieru w zależności od liczby arkuszy oraz ich formatu, 

– 

kalkulator, 

– 

materiały i przybory piśmienne, 

− 

poradnik dla ucznia. 

 
Przebieg zajęć: 
 
1. Faza wstępna: 

– 

powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności, 

– 

nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć, 

– 

zapis tematu do zeszytów. 

2. Faza właściwa: 

uczniowie: 

– 

analizują treść ćwiczenia,  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

Ćwiczenie 1 
 

Oblicz  masę  surowca  potrzebną  do  wydrukowania  100  000  opakowań  o  formacie  A3. 

Podłoże  stanowi  wklęsłodrukowy  karton  powlekany  PE  o  gramaturze  300  g/m

2

.  Straty 

przyjmij na poziomie 50 arkuszy drukowych na kolor. Druk odbywa się w kolorystyce 4 + 4 
kolory na maszynie drukującej rotograwiurowej arkuszowej o formacie B2. 

– 

planują wykonanie ćwiczenia, 

– 

analizują dane do obliczeń zapotrzebowania materiałowego, 

– 

wykonują obliczenia, 

– 

wyniki obliczeń wpisują do karty technologicznej; 

– 

nauczyciel: 

– 

prezentuje  zasady  i  sposoby  wykonania  obliczeń  zapotrzebowania  materiałowego  do 
wydrukowania publikacji, 

– 

rozdaje uczniom karty technologiczne i inne teksty źródłowe, 

– 

obserwuje pracę uczniów, 

– 

konsultuje i udziela wyjaśnień. 

3. Faza kończąca: 

– 

prezentowanie wyników pracy, 

– 

sprawdzenie poprawności wykonania ćwiczenia, 

– 

analizowanie sposobu wykonania zadania, 

– 

dyskusja  w  grupie  na  temat  trudności  napotkanych  przez  uczniów  podczas 
wykonywania ćwiczenia, 

– 

podsumowanie zajęć. 

 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Oblicz  zapotrzebowanie  materiałowe  na  wykonanie  okładki  do  tygodnika  o  formacie  

190 × 280 mm w kolorystyce 4 + 4 kolory. Nakład tygodnika: 100 000 egzemplarzy. Okładka 
powinna  być  wydrukowana  na  kartonie  rotograwiurowym  o  gramaturze  170  g/m

2

Drukowanie  odbywa  się  za  pomocą  maszyny  rotograwiurowej  arkuszowej  półformatowej 
czterokolorowej B2. 

Dodatkowo oblicz koszt materiału, przyjmując cenę kartonu na 4,30 zł netto za kg. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć  i  zdobytych 

umiejętności.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

 

Ankieta: 
Odpowiedz  na  poniższe  pytania.  Udzielone  odpowiedzi  pozwolą  ocenić  skuteczność 

zajęć i dokonać ewentualnych zmian. 

 

1)  Czy potrafisz obliczyć, ile użytków mieści się na arkuszu drukowym? 

 
 
 

2)  Czy potrafisz ustalić, z ilu arkuszy drukowych (leg) składa się publikacja? 

 
 
 

3)  Czy  potrafisz  obliczyć,  ile  arkuszy  drukowych  netto  potrzebne  jest  do 

wydrukowania całego nakładu produktu poligraficznego? 

 
 
 

4)  Czy  potrafisz  oszacować,  ilość  arkuszy,  które  należy  dodać  do  nakładu  netto 

jako naddatek „na zmarnowanie”? 

 
 

 

5)  Czy  potrafisz  przeliczyć  arkusze  drukowe  brutto  na  arkusze  pełnoformatowe 

A1 brutto lub B1, które są dostępne w handlu? 

 
 

 

6)  Czy  potrafisz  przeliczyć  arkusze  pełnoformatowe  na  kilogramy  lub  odczytać 

ich masę za pomocą znormalizowanych tabel? 

 
 
 

7)  Czy któraś część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która? 

 
 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

  TAK              NIE 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

5. ĆWICZENIA 

 

5.1.  Charakteryzowanie oraz przygotowanie form 

wklęsłodrukowych 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dokonaj  analizy  technologii  wykonania  formy  wklęsłodrukowej  autotypijnej  na 

podstawie 

filmu 

dydaktycznego. 

Poszczególne 

etapy 

obserwowanego 

procesu 

technologicznego  skonfrontuj  ze  schematem  rysunkowym  procesu  oraz  zapisz  wnioski 
z obserwacji. 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Prawidłowe  przeprowadzenie  ćwiczenia  wymaga  wcześniejszego  przygotowania  filmu 

dydaktycznego na temat wykonywania form rotograwiurowych autotypijnych. 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  obejrzeć uważnie film dydaktyczny o procesie wykonywania form autotypijnych, 
2)  skonfrontować poszczególne etapy procesu technologicznego ze schematem rysunkowym 

procesu, 

3)  dokonać  analizy  poszczególnych  etapów  procesu  technologicznego  wykonywania  form 

autotypijnych, 

4)  zapisać  wnioski  z  obserwacji  procesu  technologicznego  wykonywania  form 

wklęsłodrukowych autotypijnych. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

wykład informacyjny, 

– 

dyskusja dydaktyczna związaną z wykładem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

film  dydaktyczny  o  wykonywaniu  form  wklęsłodrukowych  autotypijnych  w  warunkach 
przemysłowych, 

– 

urządzenie audio-wideo do prezentacji filmu dydaktycznego, 

– 

plansza ze schematem rysunkowym procesu wykonywania form autotypijnych, 

– 

poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

Ćwiczenie 2 

Dokonaj  analizy  zasady  działania  heliokliszografu  na  podstawie  schematu  budowy 

i instrukcji 

użytkowania 

heliokliszografu. 

Określ 

rodzaj 

właściwości 

form 

wklęsłodrukowych  wykonywanych  za  pomocą  tego  urządzenia  na  podstawie  rysunku 
powierzchni formy.

 

 

Wskazówki do realizacji 
Wymagane  jest  wcześniejsze  przygotowanie  plansz  ze  schematami  heliokliszografu 

i rysunku  powierzchni  formy  wykonanej  za  pomocą  heliokliszografu.  Zalecane  jest  również 
w miarę  możliwości  zaprezentowanie  uczniom  cylindra  drukowego  z  obrazem  wykonanym 
przez heliokliszograf. 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  obejrzeć uważnie schemat budowy heliokliszografu, 
2)  przeczytać dokładnie instrukcje obsługi heliokliszografu, 
3)  dokonać  analizy  zasady  działania  heliokliszografu  na  podstawie  schematu  budowy 

i instrukcji obsługi tego urządzenia, 

4)  obejrzeć dokładnie rysunek powierzchni formy uzyskanej za pomocą heliokliszografu, 
5)  określić rodzaj i właściwości formy wklęsłodrukowej na podstawie rysunku powierzchni 

formy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

wykład informacyjny, 

– 

dyskusja dydaktyczna związaną z wykładem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

plansza ze schematem budowy heliokliszografu, 

– 

instrukcja obsługi heliokliszografu, 

– 

plansza z rysunkiem powierzchni formy wykonanej za pomocą heliokliszografu, 

– 

cylinder drukowy z obrazem wykonanym przez heliokliszograf, 

– 

poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj stalową formę drukową przeznaczoną do drukowania tamponowego. 

 

Wskazówki do realizacji 
Wymagane  jest  wcześniejsze  przygotowanie  wszystkich  materiałów  niezbędnych  do 

wykonania  formy  tampodrukowej.  Bezpośrednio  przed  wykonaniem  ćwiczenia  nauczyciel 
sprawdza, czy naświetlarka i wytrawiarka działają prawidłowo. 

Korzystne jest przygotowanie takiej liczby diapozytywów, żeby każdy uczeń wykonywał 

inną  formę  drukową.  Po  wykonaniu  ćwiczenia  można  przykładową  formę  zamocować  na 
tamponiarce  i  wykonać  wydruki.  Da  to  uczniom  satysfakcję  z  wykonanego  ćwiczenia 
i połączy etap przygotowalni z etapem drukowania tamponowego. 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  sprawdzić wymiary diapozytywu w stosunku do blachy, 
2)  rozmieścić diapozytywy na blasze i wytrasować odległości określające ich położenie, 
3)  sprawdzić, czy rysunek obrazu wymaga nałożenia filmu rastrowego, 
4)  zdjąć folię ochronną, 
5)  ułożyć diapozytyw na blasze i umieścić w naświetlarce, 
6)  naświetlać w przeciągu czasu określonego przez instrukcję, 
7)  wywołać obraz na formie drukowej, 
8)  spłukać formę silnym strumieniem wody, 
9)  usunąć wodę silnym strumieniem powietrza, 
10)  zretuszować formę, 
11)  wytrawić formę przy użyciu wytrawiarki, 
12)  spłukać ponownie formę silnym strumieniem wody, 
13)  wymyć formę przy użyciu specjalnej szczotki drucianej i środka typu CIF, 
14)  zmyć emulsję z blachy przy użyciu rozpuszczalnika nitro, 
15)  zakonserwować formę wazeliną, olejem lub papierem konserwującym. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie, 

– 

dyskusja dydaktyczna. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

blacha presensybilizowana służąca do przygotowania form tamponowych, 

– 

diapozytywy o charakterze offsetowym, 

– 

film rastrowy, 

– 

naświetlarka próżniowa, 

– 

wywoływacz do klisz tamponowych, 

– 

wytrawiarka wraz z wytrawiaczem do klisz, 

– 

preparat typu CIF, 

– 

rozpuszczalnik nitro, 

– 

dostęp do bieżącej wody, 

– 

instrukcja wykonania formy tamponowej drukowej, 

– 

poradnik dla ucznia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

5.2. Procesy pomocnicze związane z przygotowaniem form 

wklęsłodrukowych 

 

5.2.1. Ćwiczenia  
 

Ćwiczenie 1 

Oblicz  masę  surowca  potrzebną  do  wydrukowania  100  000  opakowań  o  formacie  A3. 

Podłoże  stanowi  wklęsłodrukowy  karton  powlekany  PE  o  gramaturze  300  g/m

2

.  Straty 

przyjmij na poziomie 50 arkuszy drukowych na kolor. Druk odbywa się w kolorystyce 4 + 4 
kolory na maszynie drukującej rotograwiurowej arkuszowej o formacie B2.

 

 

Wskazówki do realizacji 
Wykonanie  tego ćwiczenia  wymaga  od nauczyciela przygotowania odpowiedniej  liczby 

zadań polegających na obliczaniu zapotrzebowania materiałowego. Zadania powinny być jak 
najbardziej  różnorodne  i  dotyczyć  wszelkiego  rodzaju  produktów  poligraficznych 
zadrukowanych  techniką  rotograwiurową.  Każde  obliczenie  powinno  być  osadzone 
w konkretnej  sytuacji  technologicznej,  opisanej  w  karcie  założeń  technologicznych. 
Uczniowie  powinni  mieć  również  dostęp  do  norm  polskich  oraz  branżowych,  w  których 
znajdują  się  m.in.  tabele  przeliczeń  arkuszy  na  kilogramy,  a  także  procentowe  udziały 
naddatków „na zmarnowanie”. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  oszacować, ile użytków mieści się na arkuszu drukowym, 
2)  obliczyć, liczbę arkuszy netto potrzebnych do wykonania nakładu, 
3)  doliczyć dodatkowe arkusze „na zmarnowanie”, 
4)  przeliczyć liczbę arkuszy drukowych na arkusze pełnoformatowe, 
5)  obliczyć lub dobrać z normy łączną masę arkuszy wytworu papierowego. 
6)  zapisać liczbę arkuszy i masę obliczonego surowca w karcie technologicznej. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pogadanka, 

– 

ćwiczenia, 

– 

dyskusja dydaktyczna. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

karta założeń technologicznych dotyczących obliczeń, 

– 

tabela określająca wagę papieru w zależności od liczby arkuszy, 

– 

kalkulator, 

– 

materiały i przybory piśmienne,

 

– 

poradnik dla ucznia.

 

 

Ćwiczenie 2 

Dobierz podłoża drukowe stosowane w rotograwiurze do konkretnych produktów.

 

 

Wskazówki do realizacji 
Ćwiczenie  wymaga  od  nauczyciela  przygotowania  odpowiedniej  liczby  produktów 

poligraficznych zadrukowanych techniką rotograwiurową. Do każdego produktu powinna być 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

dołączona karta założeń technologicznych określająca m.in.: nakład, rodzaj wykorzystywanej 
maszyny drukującej itp. Pozwala to wprowadzić ucznia w konkretną sytuację technologiczną. 
Najlepiej  jeżeli  uczeń  ma  dostęp  do  kart  katalogowych  podłoży  zarówno  w formie 
papierowej,  jak  i  w  formie  elektronicznej.  Należy  zachęcać  ucznia  by  szukał  podłoży 
oferowanych  przez  różnych  producentów,  a  także  proponował  podłoża  alternatywne.  Każde 
wybrane  podłoże  powinno  być  opisane  przez  ucznia  fachowo,  za  pomocą  odpowiedniej 
terminologii – nazwa, symbol, producent, przeznaczenie, postać. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować  dokładnie  wygląd  i  cechy  produktów,  które  mają  być  zadrukowane 

w technice rotograwiurowej, 

2)  określić wymagania funkcjonalne i jakościowe stawiane tym produktom, 
3)  określić oczekiwane parametry podłoży przeznaczonych do wykonania ww. produktów, 
4)  dobrać odpowiednie podłoże z katalogu lub strony internetowej producenta, 
5)  sprawdzić, w jakiej postaci dostępne jest określone podłoże, 
6)  sprawdzić, czy istnieją alternatywne w danej sytuacji podłoża drukowe. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pogadanka, 

– 

dyskusja dydaktyczna związana z wykładem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

przykłady produktów zadrukowanych w technice rotograwiurowej, 

– 

opis sytuacji technologicznej dotyczącej produkcji każdego z wyrobów, 

– 

karty katalogowe podłoży oferowanych przez różnych producentów, które przeznaczone 
są do zadruku rotograwiurowego,  

– 

dostęp do Internetu, 

– 

materiały piśmienne, 

– 

poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 3 

Dobierz  wklęsłodrukowe  farby  graficzne  do  zadruku  określonego  podłoża  oraz  do 

określonego produktu poligraficznego. 
 

Wskazówki do realizacji 
Ćwiczenie  wymaga  od  nauczyciela  przygotowania  odpowiedniej  liczbt  produktów 

poligraficznych zadrukowanych techniką rotograwiurową. Do każdego produktu powinna być 
dołączona karta założeń technologicznych, określająca m.in.: nakład, rodzaj wykorzystywanej 
maszyny drukującej itp. Pozwala to wprowadzić ucznia w konkretną sytuację technologiczną. 
Najlepiej jeżeli uczeń ma dostęp do kart katalogowych farb zarówno w formie papierowej, jak 
i w formie elektronicznej. Należy zachęcać ucznia by szukał farb oferowanych przez różnych 
producentów.  Każda  wybrana  przez  ucznia  farba  powinna  być  opisana  za  pomocą 
odpowiedniej  terminologii  –  nazwa,  symbol,  producent,  przeznaczenie,  rodzaj  podłoża  do 
jakiego jest przewidziana, sposób pakowania, itp. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować  dokładnie  wygląd  i  cechy  produktów,  które  mają  być  zadrukowane 

w technice rotograwiurowej, 

2)  przeanalizować dokładnie podłoże na jakim został dokonany zadruk, 
3)  określić rodzaj podłoża, na którym wykonany został wydruk, 
4)  dobrać  odpowiednią  do  podłoża  oraz  produktu  farbę  wklęsłodrukową  z  katalogu  lub 

strony internetowej producenta, 

5)  sprawdzić, w jakich opakowaniach dostępna jest wybrana farba, 
6)  sprawdzić, czy istnieją farby o podobnych cechach w ofercie innych producentów. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pogadanka, 

– 

dyskusja dydaktyczna związana z wykładem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

– 

przykłady produktów zadrukowanych w technice rotograwiurowej, 

– 

opis sytuacji technologicznej dotyczącej produkcji każdego z wyrobów, 

– 

karty katalogowe farb wklęsłodrukowych oferowanych przez różnych producentów, 

– 

dostęp do Internetu, 

– 

materiały piśmienne,

 

– 

poradnik dla ucznia.

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

TEST 1 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Przygotowanie  form  do 
drukowania wklęsłego” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru: 

– 

zadania  1,  2,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  9,  10,  13,  14,  15,  16,  17,  18,  19,  20  są  z  poziomu 
podstawowego,  

– 

zadania 11, 12 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za  każdą  poprawną  odpowiedź  uczeń otrzymuje  1 punkt.  Za  złą  odpowiedź  lub  jej  brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

  dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego, 

  dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  16  zadań,  w  tym  przynajmniej  jednego  z  poziomu 

ponadpodstawowego, 

  bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  19  zadań,  w  tym  2  z  poziomu 

ponadpodstawowego, 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  b,  2.  a,  3.c,  4.  a,  5.  c,  6.  d,  7.  a,  8.  b,  9.  d,  10.  a,  11.  a,  
12. 
d, 13. b, 14. a, 15. a, 16. b, 17. c, 18. c, 19. c, 20. b
 
Plan testu  
 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 
(mierzone osiągnięcia uczniów) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Wskazać rodzaje form 
wklęsłodrukowych 

Określić postać kałamarzyków 
występujących w formach 
wklęsłodrukowych 

Określić materiał, z którego 
wykonane są cylindry formowe  
w maszynach wklęsłodrukowych 

Zdefiniować pojęcie: koszulka 
Ballarda 

Określić sposób zwiększania 
trwałości cylindrów 
rotograwiurowych 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

Określić sposób postępowania 
z koszulką Ballarda po drukowaniu 

Zdefiniować pojęcie formy 
autotypijnej 

Wskazać sytuacje, w której rastruje 
się autotypiijne formy 
diapozytywowe 

Określić zakres zastosowania 
heliokliszografu 

10 

Wskazać sposób powodujący 
przyspieszenie pracy 
heliokliszografu 

11 

Dokonać analizy zakresu 
zastosowania dla procesu 
grawerowania laserowego 

PP 

12 

Dokonać analizy zakresu kontroli 
rotograwiurowej formy drukowej 

PP 

13 

Wskazać formy drukowe stosowane 
w drukowaniu tamponowym 

14 

Określić elementy składowe zestawu 
drukująco-farbowego montowanego 
na maszynie rotograwiurowej 

15 

Określić miejsce montażu formy 
drukowej rotograwiurowej 

16 

Wskazać podłoża drukowe 
charakterystyczne dla drukowania 
rotograwiurowego 

17 

Wskazać typowe produkty 
przeznaczone do zadruku 
tamponowego 

18 

Określić końcowy efekt obliczeń 
zapotrzebowania materiałowego 

19 

Dobrać środki ochrony osobistej 
niezbędne do pracy w dziale 
przygotowania produkcji 
wklęsłodrukowej 

20 

Określić warunki montażu na 
maszynę formy drukowej 
rotograwiurowej 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania. 
3.  Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych. 
4.  Rozdaj  uczniom  przygotowane  dla  nich  materiały  (instrukcję,  zestaw  zadań  testowych, 

kartę odpowiedzi). 

5.  Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów. 
6.  Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu. 
7.  Jeżeli  uczeń  zakończy  test  przed  przewidzianym  czasem,  to  podnosi  rękę  i  czeka  aż 

nauczyciel odbierze od niego pracę. 

8.  Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania. 
9.  Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi. 

Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Jeśli udzielenie odpowiedzi  będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż  jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.  Na rozwiązanie testu masz 45 min. 
9.  Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę. 

 
 

 

Powodzenia 

 
 

Materiały dla ucznia 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

 
 
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Formy wkłęsłodrukowe dzielimy na 

a)  autotypijne, powierzchniowo zmienne i głębokościowo zmienne. 
b)  głębokościowo, powierzchniowo oraz głębokościowo-powierzchniowo zmienne. 
c)  głębokościowo-powierzchniowo zmienne i autotypijne. 
d)  powierzchniowo zmienne i autotypijne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

2.  Kałamarzyki w formach wklęsłodrukowych to 

a)  znajdujące się na powierzchni formy zagłębienia. 
b)  zagłębienia, z których rakiel wygarnia farbę w procesie drukowania. 
c)  wypukły relief formy wklęsłodrukowej. 
d)  miejsce mocowania formy na cylindrze.

 

 
3.  Cylindry formowe we wklęsłodruku wykonane są 

a)  całkowicie z miedzi. 
b)  z żeliwa. 
c)  ze stali. 
d)  z mosiądzu. 
 

4.  Koszulką Ballarda nazywamy  

a)  warstwę miedzi na powierzchni cylindra wklęsłodrukowego. 
b)  warstwą srebra naniesioną galwanicznie na cylinder wklęsłodrukowy. 
c)  warstwę kopiową formy wklęsłodrukowej. 
d)  papier pigmentowy nieuczulony na światło. 

 
5.  W celu zwiększenia trwałości cylindry rotograwiurowe pokrywa się 

a)  miedzią. 
b)  stalą. 
c)  chromem. 
d)  tytanem. 
 

6.  Po drukowaniu koszulkę Ballarda 

a)  pokrywa się kolejną warstwą galwaniczną. 
b)  zakleja się przy użyciu polimerów. 
c)  szlifuje się aż do osiągnięcia odpowiedniej gładkości. 
d)  zrywa się łącznie z warstwa dzielącą. 
 

7.  Autotypijna forma wklęsłodrukowa to forma 

a)  powierzchniowo zmienna. 
b)  głębokościowo zmienna. 
c)  głębokościowo-powierzchniowo zmienna. 
d)  wykonana za pomocą grawerowania. 
 

8.  Autotypijne diapozytywowe formy kopiowe rastruje się 

a)  w przypadku wykonywania wydruków wysokiej jakości.  
b)  zawsze. 
c)  w przypadku występowania na niej elementów jednotonalnych.  
d)  w przypadku występowania na niej elementów wielotonalnych.  
 

9.  Heliokliszograf to urządzenie za pomocą którego 

a)  wykonuje się formy powierzchniowo zmienne technologią autotypijną. 
b)  wykonuje się formy głębokościowo zmienne technologią tradycyjną. 
c)  wykonuje się kopie opalowe. 
d)  wykonuje się formy wklęsłodrukowe głębokościowo-powierzchniowo zmienne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

10.  Przyspieszenie procesu grawerowania za pomocą helikliszografu osiągnięto poprzez 

a)  zastosowanie kilku urządzeń odczytujących i grawerujących. 
b)  zwiększenie twardości noża grawerującego. 
c)  zwiększenie prędkości obrotowej cylindra. 
d)  zastosowanie sterowania komputerowego. 

 
11.  Laserowe grawerowanie form wklęsłodrukowych jest najodpowiedniejsze do 

a)  wypalania kałamarzyków w związkach wielkocząsteczkowych. 
b)  wypalania kałamarzyków w koszulce Ballada. 
c)  wypalania kałamarzyków na warstwie kopiowej formy wklęsłodrukowej. 
d)  wykonywania form autotypijnych.

 

 
12.  Podczas kontroli jakościowej form drukowych rotograwiurowych bada się 

a)  długość cylindra, twardość cylindra, pH powierzchni cylindra, udarność cylindra. 
b)  grubość ścianek, średnicę cylindra, wydajność maszyny, wilgotność formy. 
c)  średnicę cylindra, twardość cylindra, pH farby, powierzchnię łączną kałamarzyków. 
d)  wymiary kałamarzyka, grubość ścianek, średnicę cylindra, twardość cylindra. 
 

13.  Formy do druku tamponowego mogą być 

a)  polimerowe, stalowe, szklane, gumowe. 
b)  polimerowe, stalowe, aluminiowe, ceramiczne. 
c)  gumowe, stalowe, tytanowe, ceramiczne. 
d)  miedziane, stalowe, aluminiowe, z tworzyw sztucznych. 

 
14.  Zestaw drukująco-farbowy montowany do maszyny rotograwiurowej składa się z 

a)  cylindra drukowego, łożysk, kałamarza, rakla. 
b)  cylindra dociskowego, łożysk, kałamarza, pompy farbowej. 
c)  cylindra drukowego, wałków farbowych, samonakładaka, kałamarza. 
d)  łożysk, kałamarza, duktora, presera. 
 

15.  Montaż formy drukowej w rotograwiurze odbywa się 

a)  bezpośrednio na maszynie. 
b)  na specjalnym stanowisku poza maszyną drukującą. 
c)  w warsztacie mechanicznym. 
d)  w studiu prepress. 

 
16.  Typowe podłoża do zadruku rotograwiurowego to: 

a)  tylko wytwory papiernicze. 
b)  wytwory papiernicze, folie, blachy. 
c)  folie aluminiowe, gadżety reklamowe. 
d)  papiery, tkaniny, wyroby gumowe.

 

 
17.  Typowe podłoża do zadruku tamponowego to 

a)  opakowania do słodyczy. 
b)  wizytówki puchnące. 
c)  gadżety reklamowe. 
d)  koszulki tekstylne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

18.  Efektem końcowym obliczeń dotyczących zapotrzebowania materiałowego jest 

a)  oszacowanie liczby ryz papieru o formacie B0. 
b)  obliczenie liczby arkuszy A4 przeznaczonych do drukowania. 
c)  obliczenie wagi wyrobu papierniczego. 
d)  obliczenie objętości wyrobu papierniczego. 
 

19.  Typowe środki ochrony indywidualnej stosowane w dziale przygotowalni 

wklęsłodrukowej to: 
a)  hełm ochronny, buty przeciwpoślizgowe, ochraniacze na łokcie. 
b)  buty przeciwpoślizgowe, ochraniacze na łokcie, grube rękawice ochronne. 
c)  odzież ochronna, buty przeciwpoślizgowe, ochronniki słuchu. 
d)  peleryna przeciwchemiczna, buty z noskami, ochronniki słuchu. 

 
20.  Rotograwiurową formę drukującą montuje się 

a)  podczas biegu maszyny. 
b)  przy całkowicie wyłączonej maszynie. 
c)  przy wyłączonym określonym agregacie, pozostałe mogą pracować. 
d)  podczas przerw na codzienna konserwację maszyny. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko ……………………………………………........……………………………… 
 

Przygotowanie form do drukowania wklęsłego 

 
 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem:   

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

TEST 2 
 
ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY 

 

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania: 

1)  sprawdzić  stopień  opanowania  jednej  z  umiejętności  praktycznych  jakie  uczniowie 

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu, 

2)  przygotować  uczniów  do  zdawania  części  praktycznej  egzaminu  zewnętrznego, 

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie drukarz. 

 

W tym celu zadanie praktyczne musi być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie 

spotkają  się  na  egzaminie.  Oznacza  to  konieczność  opracowania  zadania  w  sposób 
umożliwiający  kryterialne  ocenianie  wykonywanych  przez  ucznia  czynności  w  czterech 
obszarach: planowania, organizowania, wykonywania i prezentowania.  
 
Ocenianie: 
niedostateczny  do 13 pkt 
dopuszczający 

13–15 pkt 

dostateczny   

16–17 pkt 

dobry 

 

 

18–19 pkt 

bardzo dobry  

od–20 pkt 

 
Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy: 
 

Wyposażenie na stanowisku  

Liczba 

Naświetlarka próżniowa do stalowych tamponowych form drukowych 

1 szt. 

Wytrawiarka do stalowych tamponowych form drukowych 

1 szt. 

Diapozytywy o charakterze offsetowym 

15 szt. 

Presensybilizowana blacha przeznaczona do wykonywania stalowych 

tamponowych form drukowych 

15 szt. 

Filmy rastrowe 

5 szt. 

Wywoływacz do presensybilizowanych form stalowych 

1 szt. 

Dostęp do bieżącej wody 

1 szt. 

Sprężone powietrze 

1 szt. 

Rozpuszczalnik nitro, środek typu CIF, wazelina, olej 

1 szt. 

Szczypczyki, szczotka druciana, rękawiczki ochronne, ściereczka antystatyczna 

15 szt. 

Instrukcja opisująca proces wykonania stalowej formy drukowej do tampodruku 

15 szt. 

 

Informacja dla ucznia 

1.  Sprawdź,  czy  otrzymałeś  kompletny  arkusz  do  wykonania  zadania.  Ewentualne  braki 

stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 

2.  Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia 

i numer stanowiska. 

3.  Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem 

roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut. 

4.  Czas  rozpoczęcia  i  zakończenia  zadania  nauczyciel  zapisze  w  widocznym  dla  Ciebie 

miejscu (czas wykonania zadania wynosi 180 minut). 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

 

Pamiętaj,  że  podczas  wykonywania  zadania  jesteś  oceniany  przez  nauczyciela,  który 

obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek. 
Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony 
przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania. 

 

Powodzenia 

 
Zadanie praktyczne: 

Wykonaj  z  powierzonego  Ci  diapozytywu  formę  drukową  stalową  do  druku 

tamponowego. Określ jakość formy oraz zabezpiecz ją przed czynnikami zewnętrznymi. 

 

Instrukcja wykonania zadania 
 
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie: 
1.  Przeanalizuj dokładnie treść zadania. 
2.  Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA: 

– 

czynności związane z wykonaniem zadania w kolejności ich wykonywania, 

– 

wykaz niezbędnych urządzeń, narzędzi, substancji i odczynników, 

– 

wykaz sprzętu kontrolnego oraz instrukcji, 

– 

rozliczenie i rozrysowanie położenia diapozytywu na blasze, 

– 

ustalenia dotyczące parametrów naświetlania, wywoływania i wytrawiania. 

3.  Przystąp do zorganizowania stanowiska pracy: 

– 

sprawdź  stan  techniczny  urządzeń  i  narzędzi,  którymi  będziesz  się  posługiwał 
w czasie wykonywania zadania, 

– 

wytrasuj na formie odległości określające położenie diapozytywu, 

– 

przygotuj film i kliszę do naświetlania. 

4.  Umieść w prawidłowy sposób diapozytyw i kliszę w naświetlarce. 
5.  Dokonaj naświetlenia zestawu, zachowując odpowiednie parametry. 
6.  Wywołaj obraz naświetlony na formie drukowej, zachowując odpowiednie parametry. 
7.  Usuń resztki wywoływacza z formy drukowej. 
8.  Dokonaj retuszu wywołanej formy drukowej odpowiednią metodą. 
9.  Dokonaj wytrawienia obrazu, zachowując odpowiednie parametry. 
10. Usuń resztki roztworu trawiącego z formy drukowej. 
11. Dokonaj wymycia blachy za pomocą odpowiednich narzędzi i substancji. 
12. Usuń emulsję światłoczułą z blachy. 
13. Zakonserwuj wykonaną stalową formę drukową do drukowania tamponowego. 
14. Po  zakończeniu  pracy  uporządkuj  stanowisko  i  przygotuj  je  do  prezentacji  wykonanego 

zadania. 

15. Zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do prezentacji. 
16. Podczas prezentacji: 

– 

omów  sposób  wykonania  zadania,  celowość  oraz  kolejność  przeprowadzenia 
poszczególnych czynności, 

– 

oceń jakość wykonanej przez siebie formy drukowej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

Zawód: drukarz 
Symbol cyfrowy zawodu 825[01] 
Oznaczenie tematu: …...….  
Oznaczenia zadania: ……… 
 
PESEL   

 

 

 

 

 

 

 

Data urodzenia   

 

Numer stanowiska 

 
 

   

 

 

 

 

 

 

    

dzień   miesiąc  

rok

 

 

PLAN DZIAŁANIA 

 
1. Zapisz czynności związane z przygotowaniem stalowej formy drukowej do tampodruku: 
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………… 
………………………………………………………………………………………………… 
………………………………………………………………………………………………… 
 
2. Wykaz urządzeń, narzędzi, substancji i odczynników niezbędnych do wykonania zadania: 
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………… 
 
3. Wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego i instrukcji niezbędnych do wykonania zadania: 
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………… 
 
4. Rozlicz i rozrysuj położenie diapozytywu na blasze presensybilizowanej: 
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………… 
………………………………………………………………………………………………… 
………………………………………………………………………………………………… 
 
5. Określ podstawowe parametry naświetlania, wywoływania i wytrawiania formy drukowej: 
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………… 
………………………………………………………………………………………………… 
………………………………………………………………………………………………… 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

Zadanie praktyczne 

Wykonaj  z  powierzonego  Ci  diapozytywu  formę  drukową  stalową  do  druku 

tamponowego. Określ jakość formy oraz zabezpiecz ją przed czynnikami zewnętrznymi. 
 
Czas wykonania zadania wynosi 180 minut. 
 

O

b

sza

st

and

ard

 

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA 

Liczba 

pkt 

0–1 

Czynność 1: Sporządzenie wykazu niezbędnych urządzeń i narzędzi: 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zapisał co najmniej: 
– 

naświetlarka próżniowa do stalowych form drukowych, 

– 

wytrawiarka do stalowych form drukowych, 

– 

wywoływacz do płyt stalowych, 

– 

wytrawiacz do płyt stalowych, 

– 

specjalna szczotka druciana, 

– 

ściereczka antystatyczna, 

– 

dostęp do bieżącej wody. 

 

Czynność 2: Zapisanie kolejnych czynności związanych z przygotowaniem 
stalowej formy do druku tamponowego. 
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej 
10 z następujących czynności: 
– 

sprawdzenie wymiaru diapozytywu w stosunku do formy, 

– 

rozmieszczenie diapozytywu na blasze, 

– 

sprawdzenie czy konieczne nałożenie jest filmu rastrowego, 

– 

zdjęcie folii ochronnej, 

– 

naświetlenie blachy przez diapozytyw, 

– 

wywołanie formy drukowej, 

– 

spłukanie resztek wywoływacza i usunięcie wody, 

– 

retuszowanie obrazu na formie, 

– 

trawienie formy drukowej, 

– 

płukanie wytrawionej formy drukowej, 

– 

wymywanie obrazu szczotką drucianą, 

– 

zmycie emulsji przy pomocy rozpuszczalnika, 

– 

zakonserwowanie formy drukowej. 

 
 

Czynność 3: Sprawdzenie wymiarów diapozytywu do naświetlenia w stosunku 
do blachy presensybilizowanej. 
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń sprawdził czy wymiar diapozytywu 
odpowiada wymiarowi określonej kliszy stalowej. 

 

P

L

ANO

W

AN

IE

 

Suma punktów w obszarze 1. Planowanie  

Czynność 4: Sprawdzenie stanu technicznego zgromadzonego sprzętu. 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń ocenił stan techniczny próżniowej 
naświetlarki do klisz oraz wytrawiarki. 

 

O

R

GAN

IZ

O

W

AN

IE

 

Czynność 5: Rozmieszczenie diapozytywów na blasze i wytrasowanie 
odległości określających położenie. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń umieści diapozytyw  
w prawidłowej pozycji na blasze stalowej, a następnie wytrasował na niej 
odległości określające położenie. 

Czynność 6: Przygotowanie diapozytywu i kliszy. 

 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń otworzył pudełko z formą drukową 
w pomieszczeniu chronionym przed światłem ultrafioletowym oraz przetarł 
ściereczką antystatyczną diapozytyw oraz blachę presensybilizowaną. 

 

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie  

Czynność 7: Umieszczenie diapozytywu i blachy w naświetlarce. 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń prawidłowo ułożył diapozytyw 
na blasze (emulsją do blachy), a następnie umieścił zestaw w 
naświetlarce. 

 

Czynność 8: Naświetlanie blachy stalowej. 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń dokonał naświetlenia blachy 

poprzez diapozytyw, stosując przy tym prawidłowy czas naświetlenia  
(z instrukcji lub z testów UGRA). 

 

Czynność 9: Wywoływanie naświetlonej formy drukowej. 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń za pomocą szczypców zanurzył 

formę w wywoływaczu, a następnie poruszając nią przez 45–60 s. 
dokonał wywołania obrazu. 

 

Czynność 10: Usuwanie wywoływacza z formy. 
Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń pozwolił na ocieknięcie resztek 
wywoływacza, spłukał formę silnym strumieniem wody i osuszył formę 
sprężonym powietrzem. 

 

Czynność 11: Retuszowanie naświetlonej formy drukowej. 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń dokonał retuszu formy przy 

użyciu pisaka, taśmy lub płynu retuszującego nakładanego pędzelkiem. 

 

Czynność 12: Wytrawianie formy drukowej. 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń dokonał wytrawienia formy 

zachowując odpowiedni czas (podany w instrukcji lub ustalony 
doświadczalnie). 

 

Czynność 13: Usunięcie roztworu trawiącego. 

 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń usunął resztki roztworu 

trawiącego poprzez spłukanie pod silnym strumieniem bieżącej wody. 
Czynność 14: Wymywanie formy drukowej. 

 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń usunął wytrawione resztki 
formy za pomocą szczotki drucianej oraz środka typu CIF. 

 

Czynność 15: Usunięcie emulsji z blachy. 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zmył z blachy emulsję za 
pomocą rozpuszczalnika nitro. 

 

Czynność 16: Zakonserwowanie formy drukowej. 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń zakonserwował formę drukową 
za pomocą wazeliny, oleju lub papieru antykorozyjnego. 

 

II

I. 

W

YKONY

W

AN

IE

 

 

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

Czynność 23: Uzasadnienie sposobu wykonania stalowej formy drukowej do 
drukowania tamponowego. 

 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli zdający uzasadnił potrzebę wykonania 
wszelkich czynności technologicznych oraz ich kolejność. 

 

Czynność 24: Ocena jakości wykonanej formy drukowej. 

 

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń ocenił jakość wykonanej formy 
drukowej, dokonując obserwacji za pomocą lupy. 

 

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie  

P

R

EZE

N

T

O

W

AN

IE

 

RAZEM  

 
Czynność wykonana – 1 pkt, niewykonana – 0 pkt 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

LITERATURA 

 

1.  Arends R. I.: Uczymy się nauczać. WSiP, Warszawa 1994 
2.  Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba 

Druku, Warszawa 1999 

3.  Ciupalski  S.:  Maszyny  drukujące  konwencjonalne.  Oficyna  Wydawnicza  Politechniki 

Warszawskiej, Warszawa 2001 

4.  Czasopisma poligraficzne 
5.  Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP, Warszawa 1996 
6.  Eldred N.: Co drukarz powinien wiedzieć o farbach. COBRPP, Warszawa 2007 
7.  Gehman C.: Systemy produkcyjne w poligrafii. COBRPP, Warszawa 2007 
8.  Jakucewicz  S.,  Magdzik  S.:  Materiałoznawstwo  dla  szkół  poligraficznych.  WSiP, 

Warszawa 2001 

9.  Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997 
10.  Kamiński  B.:  Cyfrowy  prepress,  drukowanie  i  procesy  wykończeniowe.  Translator, 

Warszawa 2005 

11.  Materiały informacyjne firm: Datwyler, HELL Gravure Systems GmbH, Scorpio 
12.  McCue C.: Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów. Helion, Gliwice 2007 
13.  Moos  J.,  Koludo  A.  (red.):  Metody  aktywizujące  z  uwzględnieniem  technologii 

informacyjnej  w  kształceniu  dorosłych.  Stowarzyszenie  Dyrektorów  i  Nauczycieli 
Centrów  Kształcenia  Praktycznego  –  Łódzkie  Centrum  Doskonalenia  Nauczycieli 
i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2006 

14.  Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997 
15.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Wydawnictwo i Zakład Poligrafii 

Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2000 

16.  Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2002 
17.  Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003