streszczenie ksiazki

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

GENEZA LOGISTYKI – GŁÓWNE IDEE

Logistyka jako dziedzina wiedzy rozwinęła się w wojskowości. Stanowi tam teorię i praktykę działalności wojskowej w
zakresie zaopatrzenia, dowozu i komunikacji, administracji, remontów itp.
Bada całokształt możliwości i zdolności państwa w zakresie zabezpieczenia działań wojennych, planuje i realizuje
związane z tym przedsięwzięcia, które mają prowadzić do zrealizowania celów wytyczonych dla określonych działań.
Logistyka – sztuka kalkulacji przestrzeni i czasu.
Logistykę pojmuje się jako jednolity proces.
W wojsku silnie rozbudowała się teoria i praktyka systemów logistycznych – angażowano coraz większe siły i środki
techniczne, wykorzystywano najnowsze osiągnięcia w zakresie komunikacji i informatyki, a także w zakresie
zaopatrzenia i transport (działanie na dużą skalę).
Osiągnięcia logistyki w wojsku przeniesiono na grunt gospodarki cywilnej, gdzie coraz bardziej złożone
przedsięwzięcia wytwórcze a także dystrybucyjne wymagały podejścia systemowego oraz rachunków
optymalizacyjnych ułatwiających podejmowanie decyzji gospodarczych.
Niektórzy pojmują logistykę jako dyscyplinę naukową inni jako konkretną działalność wspierającą i utrzymującą takie
dziedziny jak: gospodarka materiałowa, eksploatacja, transport.
Niekiedy podkreśla się znaczenie logistyki jako filozofii zarządzania zjawiskami i procesami rzeczowymi.
Logistyka stała się dyscypliną badawczą – odnoszącą się do rzeczywistości, jaką stanowiły łańcuchy magazynowo
transportowe, rozpatrywana na przestrzeni od składników surowców, poprzez przerób i dystrybucję aż do konsumenta.
Można wyróżnić systemu logistyczne w produkcji transporcie i dystrybucji. Podporządkowane są one kompleksowej
ocenie działalności z wykorzystaniem zintegrowanych systemów informatycznych.
Powszechnie zaczęto wykorzystywać metody automatycznej identyfikacji towarów, automatyki w produkcji,
automatycznego przesyłania informacji, symulacji komputerowej, kompleksowych rachunków optymalizacji,
sterowania jakością.
Logistyka jako dziedzina badawcza znalazła praktyczne zastosowania, które przynosiły efekty z coraz szerzej
rozprzestrzeniających się systemów logistycznych
Usprawnienia w zarządzaniu uzyskano dzięki zastosowaniu kodów kresowych, co pozwoliło na sterowanie
strumieniami.
Istoty logistyki rozumianej jako nowa generacja gospodarowania, poprzez sterowanie przepływem towarów w
łańcuchach magazynowo-transportowych z wykorzystaniem sieci komputerowych metod symulacji i wielu innych
osiągnięć nauki i techniki -to właśnie należy uznać za istotę rozwiązań logistycznych.
Logistykę należy traktować jako teorię jak i praktykę. Związana jest z wieloma dziedzinami naukowo badawczymi i
wykorzystuje ich metody do procesów logistycznych.
Procesy te to ciągi czynności związane z przepływem dóbr, obejmujące fizyczne przemieszczanie i magazynowanie
materiałów i produktów oraz przepływ związanej z tym informacji przez kolejne fazy różnego typu procesów
gospodarczych, zorganizowane tak, aby ich realizacja była sprawna i ekonomicznie uzasadniona.
Patrząc na przepływową koncepcję – logistyka jako dziedzina badawcza opierająca się na ujęciu całościowym, w takim
podejściu obejmuje swym zakresem wszelkie ważne strumienie. Wyróżnienie strumieni materiałów, ludzi, informacji i
kapitału w trzech fazach: zaopatrzenia, działalności i zbytu ułatwia zastosowanie uogólnionych ujęć prowadzących do
wyodrębnienia systemów logistycznych.
Rozwój logistyki rozpoczął się do badania przepływów materiałowych w układzie: transport-magazyn-zapasy.
W ewolucji logistyki wyróżniamy okresy:

Krystalizacji idei logistyki

Zmiany priorytetów wraz z rozwojem komputeryzacji

Liberalizacji transportu i postępu technicznego

Zróżnicowania stopnia integracji

Strategicznych wymiarów logistyki

Logistyka wnosi istotny element do zarządzania gospodarką narodową, jakim jest systemowe powiązanie procesów
przemieszczania i magazynowania dóbr w łańcuchach zaopatrzeniowych tj. od momentu pozyskania surowca na
określony towar poprzez jego wytworzenie i dystrybucję aż do ostatecznego konsumenta. Ważne tu są procesy
przeładunkowe. Łańcuch zaopatrzeniowy (dostawcy) szeroko traktowany jako łańcuch logistyczny – rozpoczyna się
badaniami marketingowymi gdzie można przesądzić o jakości wyrobu gotowego zależnej od surowców oraz opakowań
– na poziomie akceptowalnym przez nabywców. W dalszej kolejności – wyróżniając procesy wytwarzania,
przemieszczania i przechowywania produktów oraz ich przeładunków – można podporządkować je kompleksowej
ocenie efektywności.
W logistyce wykorzystuje się JIT, dzięki czemu wpływa się na efektywność.
Szybki rozwój logistyki spowodował modyfikację jej definicji – wprowadza się więcej elementów.
Punktem wyjścia wielu definicji logistyki jest istota logistyki polegająca na zapewnieniu potrzebnych materiałów i
produktów, a więc właściwego towaru we właściwym czasie, właściwym miejscu, właściwemu klientowi w potrzebnej
ilości, odpowiedniej jakości i właściwym koszcie, czego wyrazem jest cena (zasada 7W)
Efektywność gwarantuje rozpoznanie w prawidłowy sposób potrzeb klienta.

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

Zadania stawiane przed logistyką:

kompleksowe zarządzanie wszystkimi dobrami potrzebnymi do produkcji poprzez planową gospodarkę
materiałową

redukcję kosztów wytwarzania produktów i usług poprzez efektywną jej organizację a zwłaszcza
optymalizację zapasów

wybór odpowiednich kanałów dystrybucji towarów i usług zarówno w ruchu rzeczywistym jak i w fazie
bezruchu

Odpowiedni dobór strategii i sprawne posługiwanie się narzędziami logistycznymi umożliwia i ułatwia rozwiązywanie
tych problemów w działalności firm na rynku, zwłaszcza w konieczności współpracy kooperacyjnej

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

MYŚLENIE W KATEGORIACH SYSTEMOWYCH

Logiczna zasada „myślenia o całości” łańcuchów zaopatrzeniowych tkwi w teorii systemów, która zwraca uwagę na
dynamiczny i wzajemnie powiązany charakter przedsiębiorstwa stwarza ramy do planowania działań i przewidywania
ich bezpośrednich i dalekosiężnych skutków, pozwala też na zrozumienie nieprzewidzianych konsekwencji. W
wynikającym stąd podejściu systemowym dąży się do traktowania przedsiębiorstwa jako jednorodnego celowo systemu
składającego się z powiązanych części. Podobnie podejście systemowe traktuje łańcuch logistyczne.
Podejście systemowe koncentruje się na oddziaływaniach między elementami, opiera się na spojrzeniu ogólnym,
całościowym, prowadzi do działania kierunkowego nastawionego na cel, do określenia reguł działania, których celem
jest zmiana systemu lun stworzenia nowego.
Cechą podejścia systemowego jest kompleksowy charakter rozpatrywania wszystkich zagadnień, co oznacza, że do
wyjaśnienia pewnej całości nie wystarcza objaśnienie jej elementów, lecz także wyjaśnienie zależności między nimi.
Zastosowanie teorii systemów w logistyce wyniknęło z samego charakteru i zadań logistyki:

procesy logistyczne tworzą strukturę systemu w postaci elementów i relacji między nimi

w systemach logistycznych następuje pokonywanie czasu i przestrzeni dzięki przepływowi dóbr między
punktami nadania i odbioru

w każdym systemie logistycznym występują dwie sfery: przepływów fizycznych (transport, magazynowanie,
przeładunek, kontrola jakości) i regulacji (procesy zarządzania całym systemem logistycznym – planowaniem
organizowaniem sterowaniem i kontrolowaniem)

Istota podejścia systemowego w logistyce polega na tym, że ponad znaczenie poszczególnych elementów systemu
przedkłada się wzajemne zależności między tymi elementami, rzutujące na efektywność całego systemu. System musi
więc określić:

sposób w jaki przebiegają procesy logistyczne

techniki sterowania procesami logistycznymi

środki realizacji procesów logistycznych

Celowe oddziaływanie na proces sterowania przepływem towarów dla uzyskania pożądanego przebiegu orientowane
jest na:

wartość zadaną – wielkość wiodąca w sterowaniu i zawiera cel sterowania do jakiego zmierza system
sterowany

zakłócenia – powodują że rzeczywisty przebieg zjawiska odbiega od pożądanego

wielkość sterowaną (sterowania), którą stanowią rzeczywiste stany wyjściowe układu sterowania

Wiodącą rolę odgrywa wartość zadana, która wymaga podsystemów i układów regulacyjnych. Regulacja polega na
zapewnieniu takiego działania układu regulowanego, aby wielkość wyjściowa została doprowadzona do odpowiedniej
normy. Odbywa się to najczęściej na najniższym szczeblu wykonawczym systemu sterowania.
Norma stanu wyjściowego może być wielkością zmieniającą się lub wielkością, od której zależy realizacja określonego
celu i wówczas zamiast regulacji mamy do czynienia ze sterowaniem. Polega ono na utrzymaniu wielkości wyjściowej
na poziomie wartości zadanej. Musi więc istnieć określony program sterowania (stałowartościowy, programowy,
nadążny, optymalny).
W działaniu dynamicznym regulatora można wyróżnić:

działanie proporcjonalne – sygnał sterujący jest wytworzony w stosunku proporcjonalnym do uchybu

działanie całkujące - progresywny wzrost działania korekcyjnego

działanie różniczkujące – ustalenie sygnału sterującego na poziomie proporcjonalnym do szybkości zmian
uchybu

W tak określonym sterowaniu i regulacji w systemach logistycznych należy je rozpatrywać w odniesieniu do ruchu
dóbr w całych łańcuchach logistycznych.
Ten sposób myślenia systemowego w logistyce wspierany jest przez modele podsystemów regulacji, sterowania oraz
modele systemów wyższego rzędu.
Myślenie kategoriami systemowymi przy decyzjach logistycznych przyczynia się do uniknięcia suboptymalnych
rozwiązań wycinkowych, przez uwzględnienie wzajemnych zależności między zasobami i procesami, i do osiągania
optymalnych rozwiązań kompleksowych.
Myślenie kategoriami systemowymi ściśle połączone jest z myśleniem kategoriami kosztów ogólnych lub całkowitych i
myśleniem kategoriami poziomu obsługi klientów.

Zarządzanie logistyczne zwraca uwagę nie tylko na usprawnienie organizacji zaopatrzenia, procesów magazynowania i
transportu oraz dystrybucji w odniesieniu do przedsiębiorstwa określonego producenta, ale także na modernizację
kontaktów z zewnętrznymi klientami tworzącymi łańcuch logistyczny.

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

ISTOTA ZARZĄDZANIA LOGISTYCZNEGO – OPTYMALIZACJA
PRZEPŁYWU DÓBR

Zapewnienie optymalnego przepływu dóbr w szeroko rozbudowanych systemach logistycznych wymaga wielu prac
związanych z ich wdrożeniem, co wymaga określonego czasu.
Zarządzanie logistyczne składa się z formułowania strategii, planowania, sterowania i kontroli procesów przepływu i
magazynowania surowców, zapasów produkcji w toku, wyrobów gotowych i odpowiednich informacji – od punktu
pozyskania do punktu konsumpcji – w celu jak najlepszego dostosowania się do potrzeb klienta i ich zaspokojenia.

Logistyka w skali przedsiębiorstwa ma na celu dążenie do osiągnięcia optymalnej koordynacji przepływu materiałów,
surowców, czynności związanych z ich magazynowaniem itp., a więc procesem planowania, wprowadzania w czyn i
kontrolowania skutecznych kosztowo-efektywnych przepływów i zapasów surowców, zapasów produkcyjnych,
wyrobów gotowych i związanych z nimi informacji, od punktu początkowego do punktu konsumpcji, zgodnie z
wymaganiami klientów.
Zadania logistyki w przedsiębiorstwie:

usprawnienie zarządzania procesami przepływu i magazynowania, aby zaspokoić materialne potrzeby
uczestników procesów

uwzględnienie w strategii rozwoju przedsiębiorstwa elementów związanych z budową łańcuchów
logistycznych

podporządkowanie czynności związanych z procesami logistycznymi wymogom obsługi odbiorców

zwiększenie efektywności przepływu dóbr (obniżka kosztów przepływu, procesów logistycznych)

Wyróżniamy 5 obszarów zarządzania logistycznego:

optymalizacja fizycznego przepływu dóbr rzeczowych

budowa łańcuchów logistycznych, nowa strategia logistyczna

zarządzanie logistyczno-marketingowe (pozwala dobrać surowce i opakowania stosownie do potrzeb
klientów)

symulacja komputerowa

modernizacja struktur organizacyjnych

zastosowanie badań operacyjnych do optymalizacji odcinkowych

sterowanie przepływem materiałów i towarów (optymalizacja fizycznego przepływu)

usprawnienie procesów informacyjno-decyzyjnych

postęp w technologii informatycznej

rozwój nowych technik produkcyjnych

automatyczna identyfikacja za pomocą kodów kresowych – usprawnia weryfikację informacji o
przepływie dóbr itp.

Elektroniczna wymiana danych – bezpapierowa ewidencja

Analiza zamówień handlowych i nowe formy opracowania zleceń – lepsza realizacja porozumień
handlowych

utrzymanie optymalnych zapasów

synchronizacja transportu z gospodarką zapasami (optymalne partie dostaw)

pojawienie się nowoczesnych koncepcji zarządzania JIT MRP MRPII

spełnienie terminowości dostaw przy podwyższonym poziomie jakości świadczenia usług

zapewnienie jakości poprzez gotowość dostawczą, lepszą jakość przesyłek itp. – gwarancja
konkurencyjności produktów

synchronizacja infrastruktury procesów logistycznych

koordynacja zamówień odbiorców z manipulacjami transportowymi, składowaniem i gospodarka
opakowaniami itp.

Synchronizacja prac transportu wewnętrznego i zewnętrznego

Koordynacja wyboru źródeł zakupu, programowania oraz planowania potrzeb materiałowych i
sterowania zapasami

Dobór systemu automatycznej identyfikacji oraz rodzaju opakowań stosowanie do potrzeb
identyfikacyjnych w łańcuchach logistycznych

Dostosowanie procesów informacyjnych do działań dotyczących pozyskiwania i gromadzenia
informacji oraz ich transformacji

analiza kosztów procesów logistycznych

analiza kosztów w odniesieniu do infrastruktury logistycznej

redukcja lub skrócenie czasu realizacji usług transportowych

zmniejszenie lub redukcja zapasów

zastosowanie metod ABM XYZ dla grupowania materiałów i towarów

wprowadzenie metod kontrolingu w zakresie kosztów

właściwe wykorzystanie czasu w odniesieni do przestrzeniu

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

włączenie do obsługi usługodawców logistycznych

prowadzenie kompleksowego rachunku kosztów w odniesieniu do łańcuchów logistycznych

Wpływ na optymalny przepływ dóbr w skali przedsiębiorstwa ma wzajemne położenie magazynów, które powinny
stanowić jeden ciąg, by dzięki temu uniknąć zbędnych przemieszczeń
Oprócz modernizacji gospodarki magazynowej oraz transportu niezbędne jest wprowadzenie komputerowego
wspomagania i nowoczesnych systemów informatycznych, które mogą wiele działań realizować samoczynne –
wykorzystanie np. JIT
W systemach JIT pojawia się wiele strategii, z których najważniejsze to:

całościowe zarządzanie jakością

uproszczenie przebiegu produkcji – przez uproszczenie i przyspieszenie ruchu produktów

elastyczność – osiągana poprzez przechodzenie w jak najkrótszym czasie od wytwarzania jednego do drugiego
elementu lub wyrobu

tworzenie łańcucha dostawców i odbiorców (wszyscy rozumieją celowość pracy)

Tworzenie łańcuchów dostaw należy uznać za najistotniejsze osiągnięcie prowadzące do oszczędności przy zachowaniu
dyscypliny czasowej.

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

KODY KRESKOWE

Kody kreskowe umożliwiają automatyczną identyfikację towarów, a następnie wykorzystanie w elektronicznej
wymianie danych (EDI) i w sterowaniu przepływem dóbr
Automatyczna identyfikacja polega na zastosowaniu czynników kodów kreskowych, podłączonych do systemów
informatycznych, umożliwiających niemal natychmiastową identyfikację badanych towarów, dokumentów czy innych
przedmiotów lub osób.
Historia kodów sięga 25 lat – w amerykańskim supermarkecie wprowadzono symbolikę w ramach Uniwersalnego
Kodu Towarowego, czyli systemu kodowania towarów i odwzorowania tych numerów w symbolach kodów
kreskowych.
Kody kreskowe należą do najliczniejszych grup metod automatycznej identyfikacji. Jest graficznym odzwierciedleniem
określonych znaków poprzez kombinację jasnych i ciemnych elementów, ustaloną wg przyjętych reguł budowy danego
kodu, w celu ich maszynowego odczytu. Służą do kodowania danych identyfikujących określony produkt za pomocą
symbolu graficznego odczytywanego automatycznie przez czytniki i interpretowanego w systemie komputerowym
gdzie następuje identyfikacja danego produktu. Pozwala to na odnalezienie w bazie odpowiedniego rekordu
zawierającego indeks materiałowo towarowy i pozostałe informacje takie jak cena, nazwa, jednostka itp.
W odróżnieniu od kodów kreskowych spełniających rolę identyfikacyjną, indeksy materiałowo towarowe już wcześniej
pełniły rolę klasyfikacyjną tj. umożliwiającą uporządkowanie dużych zbiorów informacji i szybkie dotarcie do niej.
Baza indeksowa – są to symbole indeksowe będące szczegółowymi układami klasyfikacyjnym pracowników,
przedmiotów a nawet jednostek organizacyjnych. Odpowiednie symbolizowanie (kodowanie) informacji
przenoszonych do komputera to warunek działania każdego systemu informatycznego, co pozwala na identyfikowanie
danych w tym systemie i ich przetwarzanie.
Indeksy materiałowo towarowe umożliwiają więc identyfikację danych wewnątrz systemu danego przedsiębiorstwa
dzięki ich odpowiedniej klasyfikacji, a kody kreskowe służące automatycznej identyfikacji spełniają tę role w
odniesieniu do jednolitej identyfikacji towarów w skali świata.
Odczyt kodu kreskowego umożliwia odniesienie w danym konkretnym systemie tych danych do indeksu materiałowo
towarowego a więc tym samym do kartotek charakteryzujących bazę związana z obrotem towarowym

EAN – europejski system kodowania towarów – używa symboli automatycznie odczytywanych i interpretowanych.
Główne zadanie EAN: usprawnienie ewidencjonowania ruchu wyrobów w obrocie handlowym niezależnie od kraju ich
pochodzenia i miejsca sprzedaży; dokumentowanie transakcji handlowych, rozliczeń finansowych, analiz
statystycznych, itp.
EAN kod 13 znaków

3 prefix – numer kraju dającej numer (polska 590 0

4 (lub 5) numery konkretnych producentów lub dystrybutorów krajowych (w Polsce nadaje Centrum Kodów
Kreskowych)

5 nadaje producent znakujący w ten sposób swoje wyroby

1 komputerowa cyfra kontrolna – służy sprawdzeniu poprawności odczytywania symbolu kodu przez czytnik

Można też posługiwać się kodem EAN-8 gdzie w podaje się tylko prefix kraju numer indywidualny i cyfrę kontrolną
Każdy wariant danego towaru musi mieć przyporządkowany odmienny niepowtarzalny symbol kodu EAN
Indywidualny numer wymagany jest dla każdego wariantu danej jednostki konsumenckiej, każdego innego rozmiaru
opakowania, opakowań zbiorczych, niektórych wariantów promocyjnych, modyfikacji konsumenckiej
Kody kreskowe są najczęściej drukowane na opakowaniach. Podczas drukowania kodów należy zwrócić uwagę na
konieczność dokładnego odwzorowania symbolu kodu na opakowaniu.
Informacje dotyczące kodów EAN są w Polskich Normach
Jeśli struktura kodu głównego nie jest wystarczająca do podania informacji to można te informacje oznaczyć za pomocą
kodów uzupełniających – znormalizowanych przez EAN oraz UCC. Mają one mniej skomplikowaną budowę. Po lewej
stronie podaje się dwie cyfry – identyfikator zastosowania a za nimi od 2 do 30 znaków alfanumerycznych lub
numerycznych, które służą oznaczeniu potrzebnych informacji.
Korzyści ze stosowania kodów:

uzyskanie od odbiorców szczegółowej informacji na temat zbytu

przyspieszenie obrotu towarowego i zmniejszenie wydatków związanych z ruchem towarów

oszczędność czasu pracy dotyczącego inwentaryzacji

oszczędność siły roboczej

zmniejszenie zapasów o 30%

usprawnienie relacji między handlem i produkcją

przyspieszenie obsługi klientów o 15%

usprawnienie wymiany handlowej z zagranicą

Na gospodarkę magazynową można spojrzeć w podejściu logistycznym ze szczególnym zwróceniem uwagi na:

obiekty magazynowe wraz z wyposażeniem

struktury organizacyjne i decyzyjne powiązane z transportem wewnętrznym i zewnętrznym

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

LOGISTYKA NA TLE INNYCH KONCEPCJI ZARZĄDZANIA

Najważniejsze zasady logistyki, które wymagają kompleksowego wdrażania i ich skutki:
Podejście systemowe Æ obejmuje łańcuchy dostaw
Dokładnie na czas Æ w realizacji dostaw
Upraszczanie przepływów Æ dające oszczędności
Szybkie reagowanie na klienta Æ dla uchwycenia wielkości popytu
Komputeryzacja Æ dla przyspieszenia transakcji
Minimalizacja zapasów Æ dająca oszczędności
Usprawnienie przepływów Æ przez modernizację transportu
Kody kreskoweÆ dla automatycznej identyfikacji
Elastyczność dostawców Æ dla podnoszenia jakości

Inne zastosowanie logistyki wyłoniło z marketingu funkcję opakowania – dostosowanie opakowań do procesu
dystrybucji, rozumianego w łańcuchu procesów transportowych, przeładunku i magazynowania. Został stworzony
pomost między marketingiem a dystrybucją jak również między gospodarką materiałową (operatywne planowanie
zaopatrzenia, magazynowania oraz zamówień). Tak powstała logistyka zaopatrzeniowa a z punktu widzenia dostawcą –
zalążki łańcuchów dystrybucyjnych, w których transport odgrywa znaczącą role. Na dalszy rozwój logistyki wpłynęła
technika przepływu materiałów. Doskonalenie transportu wewnętrznego zostało sprzęgnięte z gospodarką zapasami.
Przy coraz bardziej skomplikowanych procesach produkcyjnych koniecznością stało się doskonalenie metod
planowania i sterowania produkcją. Doskonalenie systemu wspomagającego obrót materiałowy to przykład
odcinkowego wdrożenia logistyki co przyczynia się do powszechnego stosowania zasady JIT.
Podkreślając na tle łańcucha logistycznego przestrzeń i czas należy zwrócić uwagę na czynnik czasu jako kosztu.
Transport – najistotniejszy składnik infrastruktury technicznej logistyki przy zachowaniu dla niego samodzielności
technicznej organizacyjnej i ekonomicznej. Systemowe rozumienie procesów logistycznych zakłada ich kompleksowe
rozpatrywanie, ze szczególnym zwróceniem uwagi na:

sprawność przepływu dóbr materialnych w sferze transportu

minimalizację kosztów tego przepływu

sprawność to we współczesnej gospodarce podstawowy wymóg efektywności a minimalizacja kosztów transportu musi
być rozpatrywana w aspekcie całych łańcuchów logistycznych.
Koszty transportu zwłaszcza zewnętrznego, są istotnym składnikiem kosztów procesów logistycznych, a w łańcuchach
powiązane są ściśle z procesami magazynowania.
Transport jest integralna częścią systemu logistycznego – stanowi ważne ogniwo przepływu wyrobów gotowych a
wcześniej surowców pomiędzy dostawcami a konsumentami,.
Przy rozwijaniu systemu transportu należy osiągnąć:

zapewnienie żądanego poziomu obsługi klienta

zminimalizowanie kosztów przy akceptowalnym ich poziomie

Podstawowym zadaniem transportu jest przemieszczanie towarów i materiałów pomiędzy dwoma określonymi
punktami, z zapewnieniem ich przybycia w dobrym stanie.
Wybór rodzaju transportu jest związany z potrzebami w zakresie: prędkości, niezawodności, kosztu
Należy również uwzględnić dodatkowe czynniki operacyjne: klienta, produktu, przedsiębiorstwa, otoczenia.
Decydując się na rodzaj transportu trzeba rozważyć:

typ pojazdu

typ nadwozia

typ wyposażenia wspomagającego manipulowanie ładunkiem

Istotnym problemem natury logistycznej to różnorodność przedmiotu transportu, w którym opakowanie ma związek
zarówno z transportem jak i magazynowaniem
Coraz częściej wykorzystuje się transport kombinowany
Międzynarodowy transport multimodalny oznacza przewóz towarów przy użyciu co najmniej dwóch różnych gałęzi
transportu. Podkreśla się przy tym konieczność:

wykorzystania środków o co najmniej dwóch gałęziach transportu

wystąpienia tylko jednej umowy o przewóz

zaangażowania tylko jednego wykonawcy odpowiedzialnego za przebieg dostawy towaru

zjednostkowanie ładunku – towar podlega manipulacjom przeładunkowo składowym w całości wraz z
kontenerem lub środkiem transportowym.

Później powstały przewozy lądowo promowe, szynowo drogowe.
Z punktu widzenia zarządzania logistycznego główną zaletą tych technologii jest znaczne ograniczenie czasu
przeładunku w punktach styku różnych gałęzi lub wręcz ego wyeliminowani, co prowadzi do wzrostu wydajności
transportu i usprawnień manipulacyjnych w procesach logistycznych.
Inne zalety to: obniżka kosztów transportu oszczędności na opakowaniach, zmniejszenie strat w transporcie, wyższa
jakość usług przewozowych, wyższa terminowość, zwiększenie zdolności przewozowej, wzrost wydajności i
usprawnienia prac przeładunkowych.

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

Modernizacji gospodarki magazynowej i zarządzania transportem - towarzyszyło udoskonalanie w zakresie metod
zarządzania.
Logistyka korzysta z dorobku tych koncepcji. Wśród licznych form nowoczesnego zarządzania można wymienić takie
jak:

reengineering – fundamentalne przemyślenia i radykalne przeprojektowanie procesów prowadzące do poprawy
osiągniętych wyników

benchmarking – porównywanie się z najlepszymi, dorównywanie im uczenie się od konkurentów

outsourcing – koncentracja na kluczowych obszarach działania firmy, wykorzystująca zewnętrznych oferentów

lean management – wyszczuplona produkcja i zarządzanie

time based management – konkurencja skierowana na czas, koncentrująca się na procesach

ucząca się organizacja – wykorzystanie doświadczenia do kreowania nowej wiedzy

wirtualna organizacja – włączenie wszystkich do wspólnej gry na rynku

myślenie sieciowe – metodyka objaśniania zjawisk gospodarczych w ich złożonych systemach z
uwzględnieniem ich otwartości i porządku w celu realizacji kontrolowanego rozwoju

Co może być wykorzystane w zarządzaniu logistycznym, zwłaszcza przy tworzeniu łańcuchów logistycznych. Ich roli
nie należy jednak przeceniać.
Reinżynieria pojawia się zawsze, gdy udoskonalamy system informatyczny.

Procesy logistyczne obejmujące transport i magazynowanie w łańcuchach logistycznych sa czymś nowym w
dotychczasowym podejściu do zarządzania i prowadzenia biznesu, Pole działania i decyzyjne się rozszerza i obejmuje:

transport zewnętrzny

transport wewnętrzny

przeładunki i magazynowanie wraz z pracami, w których jawi się nowa rola opakować mająca na celu
usprawnienie tych procesów

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

ROLA OPAKOWAŃ W PROCESACH LOGISTYCZNYCH

Z jednej strony mamy rolę opakowań w zakresie ochrony jakości w etapach procesów logistycznych związanych z
przygotowaniem do dystrybucji oraz samą dystrybucję, a także z drugiej strony znaczenie takiego doboru opakowań by
w przypadku bezzwrotnych opakowań było najmniej problemów z ich recyklingiem czy utylizacją
Opakowania w praktyce gospodarczej spełniają wiele funkcji:

produkcyjne – umożliwienie ilościowego dzielenia produktów

marketingowe – istotny element polityki rynkowej

użytkowe – wiążące się z ułatwieniem lub umożliwieniem użytkowania zawartości opakowań

logistyczne – dzięki nim opakowania powinny ułatwić lub umożliwić procesy logistczne

Do ostatniej grupy należą funkcje:

ochronne – zapewniają dostarczenie właściwych produktów we właściwej liczbie na właściwe miejsce w
odpowiednim czasie

magazynowe – ułatwiają proces składowania, przy czym znaczenie mają tu modularne wymiary opakować –
optymalne wykorzystanie miejsc i urządzeń

transportowe – związane z przebiegami towarowymi których optymalizacja to główny cel

manipulacyjne – dotyczą załadunku przeładunku i wyładunku

informacyjne – od nich zależy dobra gospodarka opakowaniami przy wielokrotnym ich wykorzystywaniu

recyklingowe i kasacyjne – wiążą się z problemem kasacji zużytych opakowań oraz z troską o surowce wtórne
i ograniczenie powiększania wysypisk

Nie tylko zwracamy uwagę na opakowania jednostkowe, ale również na zbiorcze (pozwalają na identyfikacje ich ruchu)
Logistyczne podejście do opakowań wymaga powiązań między kooperantami a więc w całej hierarchii od opakowania
jednostkowego poprzez jednostki ładunkowe i jednostki przewozowe, zależne od środków transportu a skończywszy na
jednostkach magazynowych, uwzględniających możliwości składowania.
Zasadniczym rozwiązaniem usprawniającym w tym zakresie przepływy logistyczne są palety wygodne w pracach
manipulacyjnych.
Przy projektowaniu opakowań należy uwzględnić rodzaj jednostek opakowaniowych.
Przy paletach należy spełnić wszystkie wymogi dotyczące nacisków, nośności jednostki ładunkowej i wymiarów.
Ułatwieniem przy tym są przy tym jednolite opakowania na palecie, natomiast trudniejszym wymogiem jest spełnienie
zachowania zgodności asortymentowej w przypadku opakowań warstwami.
Foliowanie produktów na paletach – używane w pracach manipulacyjnych – pozwala na zapewnienie zwartości
przesyłki, gdy jest kierowana w procesach dystrybucji do różnych odbiorców w handlu. Foliowanie jest kosztowne, ale
ma znaczenie również w magazynach wysokiego składowania gdzie jest pełna automatyka – tu wymaga się
wyjątkowego zabezpieczenia towarów.
Należy dążyć do standaryzacji jednostek ładunkowych w powiązaniu z możliwościami składowania i przemieszczania
towarów. Przeładunki narażają towary na zniszczenie lub uszkodzenie a w każdym razie wymagają nakładu pracy
żywej i opóźniają realizację procesów logistycznych w czasie. Minimalizacja przeładunków prowadzi do wymiernych
efektów oszczędnościowych.
Istotny jest różnorodny udział kosztów opakowań w stosunku do wartości pakowanych produktów, dlatego może on się
stać podstawowym problemem w systemach logistycznych. Ponadto znaczny procent szkód towarowych spowodowany
był nieodpowiednimi opakowaniami.

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

GOSPODARKA ZAPASAMI W ŚWIETLE LOGISTYKI

Kompleksowe spojrzenie na zarządzanie logistyczne zapasami wymaga zwrócenia uwagi na wzajemne relacje
pomiędzy zbliżonymi pojęciami:

gospodarki materiałowej

gospodarki zapasami

gospodarki magazynowej

gospodarka materiałowa ma na celu zabezpieczenie materiałów i surowców w przedsiębiorstwach produkcyjnych i
obejmuje procesy przepływu i gospodarowania materiałami w tak pojętym zaopatrzeniu.
Gospodarka zapasami – punkt ciężkości przeniesiony na zapasy, bierzemy tu pod uwagę dobór wielkości i struktury
zapasów oraz ich ruch zapewniając tym samym efektywne zaspokojenie potrzeb.
Gospodarka magazynowa – działalność techniczna ekonomiczna i organizacyjna związana z magazynowaniem dóbr
materialnych w celu zapewnienia właściwej działalności gospodarczej
W zarządzaniu logistycznym magazynem mamy trzy elementy składowe:

pracochłonność

przestrzeń

wyposażenie

Odzwierciedlają one całkowite koszty działalności magazynu.
Komputeryzacja gospodarki magazynowej pozwala na szybkie przestawienie się na nowe metody i kryteria oceny
działań
Z punktu widzenia zarządzania magazynami należy podkreślić ich właściwą organizację a zwłaszcza organizację
procesu magazynowania. Kolejność czynności i ich synchronizacja z wymogami działalności przedsiębiorstwa
produkcyjnego albo nawet całego łańcucha zaopatrzeniowego wymaga sprzężeń informatycznych, a uzależniona jest w
dużym stopniu od pozostałej infrastruktury magazynowej
Potrzeby w zakresie magazynowania powinny wynikać ze strategii, wiązać się z organizacją transportu by ostatecznie
dążyć do minimalizacji zapasów.
Nieodzowny jest program magazynowania.
Wykorzystuje się go do:

zaprojektowania procesów przebiegów magazynowych

zagospodarowania przestrzeni magazynowej

określenia potrzeb w zakresie wyposażenia magazynowego

ustalenia warunków przechowywania produktów

Rodzaj świadczonych usług magazynowych wynika z posiadanego wyposażenia bazy magazynowej a więc budynków
placów składowych a także wyposażenia technicznego w sprzęt magazynowy oraz w infrastrukturę logistyczną.
Problematyka ta jest ściśle związana z transportem gdyż strumienie towarowe rozpatruje się w ruchu a różnego typu
magazyny są tylko punktem ich zatrzymania. Tu pojawia się problem optymalnych wielkości zapasów. Optymalizacja
w tym zakresie musi być skorelowana z procesami zaopatrzenia co powinno rzutować na problematykę poprawy
jakości produktów a także wiąże się ściśle z gospodarką magazynową i transportem.
Najistotniejszym podziałem zapasów jest wiążące się z poszczególnymi fazami tych procesów wyróżnienie:

zapasów materiałowych

zapasów produkcji niezakończonej

zapasów wyrobów gotowych

Utrzymanie zapasów wymaga od przedsiębiorstw angażowania wielu kapitałów oraz posiadanie zaplecza
magazynowego, zarządzanie logistyczne zmierza do powszechnego stosowania zasady JIT a więc dążenia do
minimalizacji a niekiedy likwidacji zapasów. Należy przy tym spełnić ządania klienta zarówno co do ilości, terminu jak
i jakości wyrobów
Można wyznaczyć cenność zapasów:

absolutnie niezbędnych do produkcji

o krytycznym znaczeniu dla utrzymania produkcji

o krótkim czasie przechowywania

o długim czasie dostawy

wynikających z sezonowości w dostawach lub dystrybucji

podatnych na kradzież

dóbr charakteryzujących się dużymi gabarytami

które mogą stać się nieprzydatne

wymagających specjalnego składowania

z punktu widzenia logistyki optymalną wielkość zapasów należy wyznaczać nie tylko ze względu na koszty
magazynowania ale także na koszty transportu. Łączny koszt tak rozumianego procesu logistycznego powinien być
decydujący.
Minimum kosztów wskazuje optymalną wielkość partii zakupu w odniesieniu do jednego produktu przy założeniu
takiego kształtowania się krzywych kosztów

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

Przy ostatecznym wyborze systemu zamawiania należy uwzględnić różne czynniki:

wielkość popytu

trend popytu

zmienność popytu

koszty towarów

koszty systemu

dostępność danych

Klasycznymi modelami sterowania zapasami są:

model poziomu zapasu wyznaczającego moment zamawiania, w którym należy wyznaczyć dwie normy
sterowania

model stałego cyklu zamawiania, w którym normami są poziomy zapasu maksymalnego i cyklu zamawiania

Przy systematycznym zmniejszaniu się zapasów pojawia się potrzeba zapasów bezpieczeństwa niezbędnych do
utrzymania określonego poziomu obsługi
Kształtowanie się zapasów w odniesieniu do zapasu bezpieczeństwa ukazuje proces częstotliwości dostaw będącej w
ścisłym związku z wielkością partii towarów dostarczanych. Politykę zakupów surowców, materiałów, części towarów
powinno się prowadzić przez pryzmat ich cenności określanej na przykład udziałem w wartości łącznego zużycia.
Posłużyć się przy tym można metodą ABC dzielącej materiał na 3 grupy

zapasy cenne – udział wartościowy 75-80% udziału wartościowego w całości

zapasy stanowiące 20% całości

zapasy o charakterze masowym

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE W PRODUKCJI

Zarządzanie przepływem materiałów różni się w przedsiębiorstwach a jego przebieg zależy od tego, jak
przedsiębiorstwo jest zorganizowane i zarządzane, a także jaki jest profil produkcji.
Z punktu widzenia logistycznego należy uwzględnić podejście systemowe a więc począwszy od projektowania, poprzez
organizację i realizację procesów produkcji, na dystrybucji kończąc.
Należy zwrócić uwagę na 3 typy produkcji.
Zależności między typem produkcji a elastycznością planowania w przedsiębiorstwach produkcyjnych wskazują na fakt
że im bardziej masowa produkcja, tym bardziej realne jest stosowanie rozwiązań logistycznych. Formę organizacji
produkcji stanowi rodzaj przepływu części, zespołów, wyrobów pomiędzy stanowiskami roboczymi w cyklu
produkcyjnym. Cykl jest uzależniony od technologii.
Analiza ABC jest tu pomocna, bo możemy wydzielić grupy asortymentowe o określonej wielkości i częstotliwości ich
popytu.
Dążenie do systemów zintegrowanych oznacza ciągłe usprawnianie stosowanych i rozwijanych metod logistycznych
poprzez integrację sprzętu, metod, procedur i wreszcie danych. Procesom tym towarzyszy ciągłe doskonalenie samej
organizacji procesów produkcyjnych. Przeobrażeniu ulega zarządzanie przepływem strumienie rzeczowych.
Punktem newralgicznym sterowania przepływami materiałów w procesie produkcji są zapasy produkcji w toku, przy
czym generalną zasadą współczesnego gospodarowania jest minimalizacja ich wielkości. Znaczącą rolę także
odgrywają metody skracania cyklu produkcyjnego.
JIT stanowi filozofię zaopatrzenia. Powstała w Japonii z „Kanbanu” Funkcjonuje obecnie na bazie systemów
komputerowych umożliwiających synchronizację produkcji i poprawę informacji mających na celu zmniejszenie
eliminację zakłóceń
Celem tej metody Kanban jest zwiększenie sprawności działania, troska o jakość wyrobu i obniżenie kosztów. JIT
stanowi serię powiązanych technik produkcji i dostaw mającą na celu zmniejszenie zapasów magazynowych i poprawę
obsługi klientów przez wytwarzanie wyrobów na ściśle określony termin pożądany przez klienta
Czynniki rytmiczności produkcji:

organizacja produkcji

planowanie produkcji

czynniki techniczne

zaopatrzenie i kooperacja

związane z pracą, zatrudnieniem i płacą

Czynniki te wpływając na rytmiczność produkcji wpływają na rytmiczność przepływu dóbr przez przedsiębiorstwo.
Logistyczne wspomaganie procesów produkcyjnych polega na usprawnieniu przepływu materiałów pochodzących od
dostawców poprzez kolejne fazy produkcji aż do postaci wyrobów gotowych wchodzących w ogniwa dystrybucji.
Gospodarka magazynowa pomaga dojść do poważnych efektów finansowych logistycznego oddziaływania na
gospodarkę zapasami.
Wraz ze wzrostem tendencji to tworzenia logistycznych łańcuchów dostaw obejmujących kompleksowo proces
wykonania i dostawy wyrobu lub usługi rośnie w ramach zaopatrzenia materiałowego rola działań nakierowanych na
tworzenie długoterminowych związków z dostawcami. Przy opracowaniu harmonogramu produkcji mamy 2
podstawowe warianty planowania:

produkcja na magazyn

produkcja na indywidualne zamówienia

Wybór jednego z nich nie musi być ostateczny.
Dzięki właściwie zbudowanemu systemowi planowania działalności wytwórczej można mówić o pełnym sterowaniu
przepływem surowców i materiałów oraz wyrobów. W miarę wprowadzania komputeryzacji odnoszono ją stopniowo
do kolejnych obszarów sterowania.
Z punktu widzenia zarządzania logistycznego pierwszym osiągnięciem zmierzającym do komputeryzacji procesów
wytwórczych było wprowadzenie MRP, który umożliwia zwiększanie zapasów tylko do takiego stopnia jaki jest
konieczny do zaspokojenia popytu, który może być w miarę dokładnie przewidywany.
Mechanizmy MRP;

planowanie produkcji na podstawie prognozowanego popytu rynkowego

zamawianie materiału

Dzięki temu uzyskiwano szczegółową listę materiałów itp., jakie należy wytworzyć lub zamówić.
System miał 3 poziomy:

opracowanie wzorcowego harmonogramu produkcyjnego

planowanie zapotrzebowania materiałowego

zamawianie

Związany był głównie funkcjami kontroli i produkcji zapasów
Później wprowadzono MRPII, który rozbudowano o:

opracowanie biznes planu

planowanie produkcji

opracowanie wzorcowego harmonogramu

produkcyjnego

planowanie zapotrzebowania materiałowego

planowanie wymagań dotyczących

wydajności

zamawianie

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE W DYSTRYBUCJI

Dystrybucja nastawiona jest na usprawnianie magazynowania i rozwożenia towarów, z wykorzystaniem automatycznej
identyfikacji oraz metod dobrego przewidywania sprzedaży. Tym problemom służyć ma podejście w zarządzaniu
logistycznym na etapie dystrybucji. Należy zwrócić uwagę na odmienność indeksów materiałowo-towarowych i kodów
kreskowych ze względu na różną rolę, jaką spełniają.
Strona techniczna automatycznej identyfikacji służy tylko identyfikacji. Ma to znaczenie dla przyspieszenia procesu
identyfikacji co rzutuje na istotny w logistyce parametr czasu. Kody kresowe nie zastąpią indeksów materiałowo-
towarowych. Kiedy mówimy że kody kreskowe służą do identyfikacji mamy na myśli fakt że nie ma możliwości by
pojawiły się dwa identyczne produkty o różnym kodzie kreskowym.
Dzięki indeksom klasyfikującym zwłaszcza w dystrybucji możemy sporządzić zestawienia zbiorcze wg grup
towarowych które służą analizie zapasów i możliwości sterowania spływem masy towarowej na potrzeby klientów.
Zmiana orientacji produkcyjne na rynkową spowodowała między innymi akceptację zmiany głównych celów
przedsiębiorstwa – zaczęto kreować i dostarczać satysfakcję klientom, co w konsekwencji powinno doprowadzić do
wzrostu sprzedaży i uzyskania niezbędnych dochodów dla rozwoju przedsiębiorstwa.
Główny problem to rozpoznawanie bieżących i przyszłych potrzeb potencjalnych nabywców, uważnego śledzenia i
przewidywania poczynań obecnych i potencjalnych konkurentów, skutecznego komunikowania się ze środowiskiem,
form i technik oddziaływania na potencjalnych nabywców w celu wywoływania pożądanych zachowań.
Stąd konieczność istnienia marketingu. Podstawowe korzyści z marketingu:

optymalizacja wykorzystania zapasów

wzrost ekspansji przedsiębiorstwa na rynku

zwiększenie zdolności dostosowawczych

Rozszerzenie tych działań na usprawnienie dystrybucji doprowadziło do połączenia zarządzania marketingowego z
rozwiązaniami logistycznymi, które stanowią kolejny krok w usprawnianiu zarządzania przedsiębiorstwami.
Strategia marketingowa obejmujące decyzje środki i sposoby realizacji celów przedsiębiorstwa odnosiła się do
poszczególnych towarów w przeciwieństwie do logistyki, która reprezentuje szersze kompleksowe podejście do analiz i
ocen
Jeśli chodzi o komputeryzację handlu na rzecz logistyki należy podkreślić rolę hurtu gdyż oni wiążą produkcje z
handlem detalicznym.
Główna funkcja hurtu: zakupywanie u producentów dużych partii towarów w celu zaopatrywania przedsiębiorstw
detalicznych i własnych sklepów oraz niektórych jednostek gospodarczych.
Jednostki spełniające funkcje hurtu oprócz czynności organizacyjnych wykonują również czynności techniczne:
sortowanie przepakowywanie kompletowanie uszlachetnianie. Tutaj mogą najszybciej ujawnić się korzyści
zastosowanych metod logistyki dystrybucji w skali przedsiębiorstwa
W hurcie często stosowano kody kreskowe by usprawnić organizację i technologię
Obecnie w hurtowni z jednej strony mamy kody kreskowe a z drugiej system komputerowy rozliczania sprzedaży z
wykorzystaniem automatycznej identyfikacji towarów.
Czyli magazyn ma wywieszki przy towarze z kodem kreskowym i dokonać możemy wyboru kupowanego towaru z
zapisem go na rejestratorze przenośnym ponadto po zakończeniu obsługi klienta rejestrator zostaje podłączony do
mikrokomputera i automatycznie zostają przekazane informacje i zostaje wystawiona faktura.
Skrócenie czasu i uzyskanie bezbłędności odczytów usprawnia obsługę klientów przy sprzedaży drobnohurtowej.
Komputeryzacja pozwala uzyskać większe efekty z zastosowania systemów logistycznych. Opłacalność jest
uzależniona od właściwego doboru sprzętu i oprogramowania a więc rozwiązań w ujęciu systemowym
Pojawienie się domów handlowych – zadanie masowa obsługa klientów Æ umożliwiona przez zainstalowanie kas
elektronicznych a dalej kas z automatycznym odczytem identyfikującym towar i jego cenę (kod kreskowy Æ przyczyna
rozwoju handlu)
Pełną satysfakcję usprawnienia operacji kasowych uzyskuje się po zainstalowaniu systemów kasowych z
automatycznym odczytem kodów kreskowych współpracujących z systemem komputerowego wspomagania
zarządzania (kod kreskowy może być wykorzystany do współpracy z kodem materiałowo towarowym).
Kompleksowy system usprawnia sprzedaż w co najmniej trzech obszarach:

w systemie kas gdzie jest identyfikacja towaru jego ceny

sterowania spływającą masą towarową z poszczególnych stanowisk sprzedażnych w sklepie

usprawnienie gospodarki magazynowej i zaopatrzenia dzięki możliwości odpowiedniej gospodarki zapasami
m.in. poprzez bieżącą kontrolę szybkości obrotu towarów

Do tego należy dodać wspomaganie zarządzania całością przedsiębiorstwa. Otwiera ono nowe możliwości rozwiązań
uzależnione w dużym stopniu od stosowanego sprzętu.
System baz danych obejmuje:

określoną strukturę zapisywanych informacji

zbiór danych zapisanych wg zasad określonych strukturą

system zarządzania zapisanymi danymi

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

Dysponując dostępem do znacznych zbiorów informacji o działalności przedsiębiorstwa w tym procesach logistycznych
dzięki metodom statystycznym można przewidywać ich dalszy przebieg przez:

badania tendencji rozwojowej trendów linowych

prognozowanie na specjalnych typach modeli

uwzględnianie wahań sezonowych

badanie współzależności zjawisk

wybór korzystnych tras dystrybucji

optymalizację kosztów transportu

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

OPTYMALIZACJA KOSZTÓW LOGISTYCZNYCH

Koszty logistyczne przedsiębiorstw to 10-40% wartości sprzedawanych towarów i są grupą kosztów w której istnieją
największe rezerwy działań oszczędnościowych.
Punktem wyjścia do polityki racjonalizacji i obniżki kosztów logistycznych jest zrozumienie ich kompleksowego
charakteru. Pomagają to zrozumieć trzy koncepcje:

globalnych kosztów logistycznych

współzależności kosztów

unikania suboptymalizacji

Koncepcja globalnych kosztów logistycznych zasadza się na założeniu, że wszystkie działania przedsiębiorstwa mające
znaczenie w fizycznym przepływie i składowaniu surowców i materiałów do produkcji oraz wyrobów gotowych
powinny być traktowane jako całość. W koncepcji logistycznej kosztów globalnych powinny być uwzględnione takie
koszty cząstkowe jak: transport, utrzymanie zapasów, utrzymanie powierzchni składowej, zaopatrzenia, realizacji
zamówienia, opakowań, administracji itp.
W rezultacie podejmowania decyzji dotyczących pozycji kosztowych może się okazać że pewne koszty logistyczne
będą wzrastały ale to powinno spowodować spadek innych kosztów.
Trzeba znaleźć wariant z najniższymi kosztami globalnymi przy założeniu osiągnięcia określonego poziomu obsługi
klienta.
Koncepcja kosztów globalnych jest ściśle związana z koncepcją współzależności kosztów. Wspomaga ona globalne
podejście systemowe do logistyki w którym za cenę wzrostu jednych kosztów uzyskuje się spadek kosztów globalnych
– przy danym poziomie obsługi klienta lub kooperanta. Dotyczy to decyzji w zakresie sfer:

transportowych

zapasów

zmianą technologii

zakupy zaopatrzeniowe

sposób realizacji zamówień

Należy unikać suboptymalizacji, co ma miejsce wtedy, gdy mimo wysiłków w elementach składowych decyzji
logistycznych nie osiąga się optymalnego rezultatu z punktu widzenia systemu jako całości.
Trzeba zwrócić uwagę na koszty z tytułu zamrożenia kapitału oraz występowania niedoborów. Punkt wyjścia tych
kalkulacji może stanowić określenie potrzeb kapitałowych przedsiębiorstwa z uwzględnieniem zobowiązań płatniczych
oraz środków pieniężnych będących w dyspozycji. Wysokość potrzeb kapitałowych określają czynniki:

okres zamrożenia kapitału w wartościach majątkowych

program produkcji i zbytu

stan zatrudnienia

ceny nabywanych dóbr materialnych i usług

procesy produkcyjne i technologiczne

Określenie zapotrzebowania na kapitał jest w logistyce problemem, który trzeba rozwiązywać w sposób ciągły.
W logistyce może być wykorzystany dorobek ekonomiki transportu gdzie wycinkowo traktowane łańcuchy
transportowo- magazynowe doprowadziły do tworzenia odpowiedniej liczby baz magazynowych warunkującej
ponoszenie najniższych kosztów magazynowania i transportu
Kontrola i utrzymanie zapasów – istotną rolę odgrywa struktura kosztów zapasów. Cztery grupy koszów:

zakupu lub wyprodukowania konkretnych pozycji

zamówienia

utrzymania zapasów

wyczerpania zapasów

Skupić należy uwagę na potrzebie wyodrębniania kosztów logistycznych – nie można mówić o zarządzaniu
logistycznym, jeśli w przedsiębiorstwie nie zostały dopracowane zasady funkcjonowania rachunku kosztów logistyki.
Konieczne jest wspomaganie komputerowe przy podejmowaniu decyzji.
Maksymalizowanie obrotów świadczące o rozwoju przedsiębiorstwa nie może być realizowane za wszelką cenę toteż
minimalizacja kosztów stanowi nadrzędną funkcję o znacznie szerszym polu decyzyjnym
Aktualnie do tego dołącza się minimalizacje zatrudnienia.
Badanie operacyjne – metoda służąca do wyznaczania optymalnej decyzji w bardziej skonkretyzowanych sytuacjach
niż jest to w teorii.
Metoda simpleks – najpierw ustala się pierwsze próbne rozwiązanie dopuszczalne i bada się czy jest optymalne- jak nie
– ulepsza się wariant tak długo aż się osiągnie plan optymalny.
Dla zbudowania modelu dla zagadnienia programowania liniowego są:

zmienne decyzyjne

warunku ograniczające wartość zmiennych decyzyjnych

określenie funkcji celu

określenie kryterium optymalizacyjnego

Zasada racjonalnego gospodarowania możliwa jest:

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

jeżeli przy danym nakładzie środków uzyskuje się maksymalny stopień ustalonego celu – realizowana jest
zasada największej efektywności

jeżeli pragniemy osiągnąć określony cel przy możliwie najmniejszych nakładach – zasada najmniejszego
nakładu środków

Plan optymalny Æ plan zgodny z zasadą racjonalnego gospodarowania
Zastosowanie rachunków optymalizacyjnych (w obszarach analizy obrotu towarowego, optymalizacji zapasów, analizy
obrotu towarowego w zakresie zakupów, polityki kredytowej) otwiera drogę przed kolejnym etapem, polegającym na
poszerzeniu zakresu analiz, zastosowaniu doskonalszych metod wspomagania zarządzania by następnie przejść do
kolejnego jakim byłoby wspomaganie komputerowe na wyższych szczeblach zarządzania obrotem towarowym.
Wskaźnik DPP - bezpośrednia rentowność produktu.
Ocena rentowności produktu zależna jest od sposobu jej liczenia.
Średnie koszty dystrybucji% = (koszty dystrybucji ogółem *100)/sprzedaż ogółem
Przy czym do kosztów dystrybucji zalicza się koszty składowania, transportu, utrzymania zapasów i koszty realizacji
zamówienia.
W firmach o małej pozycji a rynku planowanie trzeba zastąpić planowaniem średniookresowym na dwa lata – w sposób
elastyczny Æ tu wykorzystanie sprzętu mikrokomputerowego:

wspomaganie budowy planu działalności

dysponując planem do symulowania różnych wariantów sprzedaży

W zakresie planowania operatywnego można zastosować arkusz kalkulacyjny co pozwala na podejście
wielowariantowe.
W prognozowaniu sprzedaży można skorzystać z pakietu zintegrowanego, umożliwiającego szybką ocenę tendencji
rozwojowych.
Efektywność komputeryzacji w dziedzinie produkcji powinna być rozpatrywana globalnie jako suma wyników
działalności całego przedsiębiorstwa czyli suma osiąganych efektów. Można wyróżnić ich wiele:

ograniczenie strat

obniżka kosztów

ograniczenie ryzyka

trafniejsze decyzje

zmniejszenie niepewności

podniesienie konkurencyjności

doskonalenie organizacyjne

wzrost kwalifikacji pracowników

wzrost wydajności pracy

Wszystko przemawia za obcięcie sterowaniem komputerowym całych systemów wytwarzania a w następnym etapie
rozwoju również dystrybucji co doprowadziło do systemów logistycznych.
W logistyce obowiązuje podejście kompleksowe.
Podkreślając kompleksowy charakter optymalizacji należy zwrócić uwagę na to że praktycznie zastosowania tego typu
rachunków wymagają rozbudowanych systemów informatycznych
W tych warunkach przedmiotem analizy i oceny funkcjonowania kanałów dystrybucji powinny być:

skuteczność oznaczająca stopień zorientowania się na ustalony wcześniej cel

granica obsługi rynku i jego segmentów

wydajność oznaczająca tempo odtwarzania podniesionych zakładów mierzona fizyczną efektywnością

rentowność będąca pomiarem finansowej efektywności członków kanału

Model strategiczny zysku – wykorzystuje wzajemne współzależności między przeciwstawnymi relacjami finansowymi,
co w kompleksowej ocenie kanałów dystrybucji może często występować SPM zawiera ważne wnioski dla kierujących
dystrybucją:

model wykazuje zasadnicze zadanie finansowe firmy lub celowe tempo zwrotu nakładów na aktywa netto

model wykazuje 3 drogi zysku możliwe w przedsiębiorstwie

model eksponuje zasadnicze obszary podejmowania decyzji wewnątrz firmy: zarządzanie kapitałem, marżą,
finansami

model jest użyteczny dal oceny finansowych strategii realizowanych przez różne organizacje w celu
osiągnięcia właściwego tempa zwrotu nakładów

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

DBAŁOŚĆ O JAKOŚĆ W ŁAŃCUCHACH LOGISTYCZNYCH

Jakość i jej kształtowanie rozpatrujemy w całych łańcuchach - one dopiero w ujęciu kompleksowym stanowią o
ostatecznym kształcie jakości produktu na rynku.
Ciąg terminów określających coraz doskonalsze metody troski o jakość:

kontrola techniczna

statyczna kontrola jakości

sterowanie jakością

odpowiedzialność za wyrób

zapewnienie jakości

zarządzanie jakością

Strategia jakości

TQM

TQC

Procesowi podejścia do kształtowania jakości towarzyszyło stosowanie norm kontroli jakości np. TCC analiza stopnia
zadowolenia klientów, Kaizen (przetwarzanie napływających sygnałów o niezadowoleniu klienta); Połączenie TCC i
Kaizen to TQM póżniej dopełniona programem Lean Management.
Najnowsze podejście to TQC – totalne sterowanie jakością, które zawiera statystyczne sterowanie jakością.
Sterowanie jakością jest nie tylko kontrolą, oznacza oddziaływanie na jakość od projektu wyrobu poprzez całe procesy
wytwórcze często obejmujące wielu kooperantów uczestniczących w łańcuchu logistycznym po to by produkt
oczekiwanej jakości trafił do konsumenta.
Zarządzanie jakością to aspekt ogółu zarządzania określający i wdrażający politykę jakości. Gdy uwzględnimy przy
tym łańcuchy logistyczne rozpatrywane od pozyskania surowca do konsumenta, to spojrzenie na jakość można odnieść
na wielu uczestników i różne jednostki gospodarcze.
Zarządzanie logistyczne niesie nowe podejście do problematyki jakości; uwydatnia się to w zorganizowanych
systemach logistycznych. Należy podkreślić, że do pewnego momentu w łańcuchach logistycznych mamy do czynienia
tylko z kształtowaniem jakości, potem dochodzi ochrona by w końcowej fazie koncentrować się jedynie na ochronie
jakości wyrobów gotowych.
Sterowanie jakością – rozszerzenie zakresu oddziaływania na całe łańcuchy logistyczne. Staje się on dalszym rozwojem
programów TQM. W ostatniej fazie tj zintegrowanych systemów zdąża się do obszerniejszych systemów
komputerowych wspomagania procesów produkcyjnych.
TQM i LM obejmują wszystkich uczestników łańcuchów.
Istotnego znaczenia nabiera przygotowanie kadr.
Elementy sterowania jakością (TQC) powinny być wprowadzone w system sterowania przepływem materiałów wraz z
odpowiednimi regulatorami a przede wszystkim dobranym wspomaganiem komputerowym.
Wdrażanie rozwiązań logistycznych prowadzi do zintegrowanych systemów logistycznych.
Problem kształtowania i ochrony jakości w dużym stopniu uzależniony jest od podstaw wszystkich uczestników
łańcuchów logistycznych
Komputeryzację przedsiębiorstw trzeba podporządkować wymogom poprawy zarządzania logistycznego.
Dbałości o jakość wyrobów dotyczy całych łańcuchów logistycznych. Problem jakości trzeba rozpatrywać
kompleksowo począwszy od fazy projektowania wyrobu i doboru surowców oraz technologii poprzez cały proces
produkcyjny aż do magazynów zbytu należy sterować jakością i najlepiej (może się to odbywać przy wspomaganiu
zintegrowanym systemem zarządzania).
Zintegrowany system zarządzania – modułowo zintegrowany system informatyczny obsługujący wszystkie sfery
działalności przedsiębiorstwa.
Oddziaływanie logistyki na jakość na wymiar już w momencie podjęcia strategii logistycznej, więc decyzji dotyczącej
klasy, poziomu czy pożądanego stopnia jakości.
Zastosowanie JIT umożliwia zmniejszanie zapasów do minimum a dzięki temu osiąganie oszczędności finansowych.

Do instrumentów kształtowania rynku zaopatrzeniowego zaczęto zaliczać politykę:

kształtowania ilości zakupów

kształtowania jakości

cenową

selekcji

komunikacją

W łącznym oddziaływaniu umożliwiają one kształtowanie skutecznej strategii gospodarki materiałowej i to nie tylko
przedsiębiorstwa, ale na znacznie wyższych szczeblach.
Konieczność sterownia produkcją w odniesieniu do jakości wymusza logistykę, przy czym punkt wyjściowy stanowi
marketingowo określony poziom jakości wyrobu, oddziaływanie zaś na jakość musu się odbywać w czasie całego
procesu nowoczesnego gospodarowania.

Normy jakości – takie podejście systemowe do standaryzacji badań jakości doprowadziło do spirali tj pojęciowego
modelu współzależności działań, które wpływają na jakość wyrobu lub usługi.
Wyróżnienie w tym przypadku łańcucha logistycznego umożliwia dopiero faktyczną realizację sterowania jakością,
czyli metod i działania stosowanego w celu spełniania wymogów jakościowych. Celem modelu „spirali jakości” jest
zapobieganie wadom na wszystkich etapach życia wyrobu.

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

Po stronie odbiorcy, konsumenta spirali jakości wyróżnia:

marketing i badania rynku

likwidację i utylizację

pomoc techniczną i obsługiwanie

instalowanie i uruchamiania

sprzedaż i dystrybucje

Po stronie producenta dostawcy:

tworzenie projektu specyfikacji i
konstruowanie wyroby

zaopatrzenia

planowanie i rozwój procesu

kontrolę i badania

pakowanie i przechowywanie

Celowo podkreśla się rolę transportu w kształtowaniu jakości.
Działania dotyczące zapewnienia jakości są realizowane w 3 sferach – przedprodukcyjnej, produkcyjnej i
poprodukcyjnej Ich cechy:

pełny udział zaplecza B+R

ciągłe ulepszanie metod kontroli i badań jakości

tworzenie i wykorzystywanie zbioru informacji o jakości wyrobów

współpraca z dostawcami i kooperantami

ścisłe powiązanie wysokości wynagrodzeń z wynikami jakościowymi na każdym stanowiskiem pracy

Rozwojowi działań systemowych na rzecz zapewnienia jakości sprzyjają dodatkowo:

zbiór norm przedmiotowych ujmujących wymagania użytkowe wyrobów itp.

System certyfikacji jakości stymulujący rozwój produkcji wyrobów

System miar wzorców i metod pomiarowych spełniających funkcję weryfikacyjną.

Koło jakości – grupy pracownicze zorganizowane w tym celu aby rozwiązać problem jakości. ich tok myślenia:

więcej automatyzacji

lepsza jakość produktu

bardziej zadowoleni klienci

dalsze umocnienie rynku

bezpieczne miejsce pracy

TQC musi być związane z całymi procesami sterowania przepływem dóbr.
Sterownie odniesione do procesów logistycznych musi obejmować fazę projektu wyrobu i jego opakowania, poprzez
dobór dostawców zgodnie z wymogami logistyki z jednoczesnym stworzeniem warunków dalszego sterowania
procesami magazynowania i transportu, by zapewnić odpowiedni poziom jakości wyrobu, a w końcu sterowanie w fazie
dystrybucji by towar znalazł się we właściwym miejscu i czasie na rynku.
Oddziaływanie logistyki na jakość już jest w momencie podjęcia strategii logistycznej.
Nawiązując do idei kontrolingu logistycznego – dzięki niej można uzyskać i wykorzystać informacje rzetelne o stanie
jakości.
Działania w tym zakresie powinny zmierzać do:

opracowania programów kompleksowych dla najtrafniejszych metod ilościowego określania poziomu jakości

rozpoznawanie potrzeb dot przeznaczenia liczby oraz rozmieszczenia kryterialnych wzorców jakości w
systemach sterowania procesami gospodarczymi

opracowania zasad racjonalnego korzystania z kryterialnych wzorców jakości w systemach sterowania

tworzenia analitycznych metod badania strat z tyt. Niewykorzystania możliwości utrzymania jakości

wypracowania kierunków działań projakościowych w skali całego przedsięb. w aspekcie zarządzania logistyką

okresowej analiz skuteczności podejmowanych działań w celu dokonania korekt

Rzetelna informacja o stanie jakości pozwala dokonać korekt jeszcze we wstępnej fazie realizacji (nie dopuszcza od
„wąskiego gardła” w następnym ogniwie łańcucha).

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE ZARZĄDZANIA
LOGISTYCZNEGO

Nowoczesne systemy logistyczne bazują na systemach informatycznych, zwanych zintegrowanymi systemami
zarządzania, które stanowią ich główną część w odniesieniu do łańcuchów magazynowo transportowych.
Decydując się na strategię logistyczną należy poddać surowej ocenie aktualnie eksploatowany system informacyjny ze
szczególnym zwróceniem uwagi na komputerowe wspomaganie zarządzania. Posiadanie sprzętu komputerowego nie
może dawać satysfakcji, gdyż ich możliwości wynikają głównie z oprogramowania a zwłaszcza odpowiedniej
organizacji baz danych wspomagających zarządzanie. Dla logistyki potrzebny jest też sprzęt duży, komputery większej
mocy. W związku z tym zachodzi konieczność wytyczenia harmonogramu realizacji kolejnych etapów wdrożenia
systemu logistycznego.
Poziomy związane z rozbudową sprzętową wskazują na złożoność tej problematyki, tym bardziej, że w logistyce
makroekonomicznej mamy do czynienia raczej z systemami wyższych poziomów których nie można budować
wyłącznie na sprzęcie mikrokomputerowym. Przechodzenie od pracy autonomicznej, poprzez sieci lokalne do
rozległych a następnie do przetwarzania szerokoproblemowego i satelitarnego rzutuje w zasadniczy sposób na
koncepcję systemu logicznego, jakiemu służy sieć komputerowa, Chodzi tu głównie o oprogramowanie umożliwiające
pracę w hierarchicznych sieciach. Punk ciężkości spoczywa na projektowaniu systemów informatycznych w ich
ujęciach sieciowych i przygotowaniu powszechnym do wdrożeń systemów powielarnych.
Nie należy zaniedbać w okresie prac przygotowawczych opracowania oferty instalacji sieci lokalnej, przygotowanej na
podstawie specyfikacji, która powinna zawierać:

projekt struktury sieci z podziałem na węzły i moduły systemu

analizę według podanych kryteriów technicznych i ekonomicznych wyboru sieci i sprzętu

wykaz koniecznego oprogramowania podstawowego

prezentację cech funkcjonalnych i parametrów przewidywanych do zainstalowania systemu

analizę możliwości przeniesienia na nowy system istniejących już baz danych

ocenę niezawodności i całego systemu

warunki sprzedaży sieci i komputerów oraz udzielanych gwarancji

plan szkolenia personelu

kosztorys zakupu sprzętu, oprogramowania i instalacji siedzi z podziałem na etapy

Przy decydowaniu o strategii rozbudowy sieci mikrokomputerowego wspomagania zarządzania należy uwzględnić czas
realizacji docelowej wersji systemu. Można się posłużyć dwojakiego rodzaju metodyką projektowania tj. metodyka
diagnostyczną i prognostyczną. Niezależnie od wyboru metodyki zakończyć ją musi postawienie daignozy dotyczącej
wyboru poziomu organizacyjnego systemu informatycznego najlepiej odpowiadającego wymaganiom zarządzania
logistycznego danego przedsiębiorstwa
Efektem tak postawionej diagnozy powinna być projekcja projektowanego systemu, charakterystyka jego poziomów
modułów logistycznych i wymogów jakie w danym przedsiębiorstwie stawia zarządzanie logistyczne i jego specyfika.
Przejście od systemów autonomicznych realizujących przetwarzanie rozproszone na bazach rozproszonych do
systemów sieciowych wymaga dobrego przygotowania banku danych
Ważne jest ujednolicenie struktur informacyjnych. To umożliwi stosowanie rozwiązań logistycznych zarówno w skali
przedsiębiorstw jak też w skali makro. Informatyzacja ma na celu dążenie do minimalizacji dokumentów papierowych i
na usprawnieniu przesyłania informacji w sposób automatyczny.
Od sieci informacyjnych i informatycznych zależy w dużej mierze sprawność podejmowania decyzji rynkowych przez
poszczególne szczeble w zakresie przyznanych im funkcji regulacyjnych.
Komputeryzację zarządzania zwłaszcza w postaci sieci komputerowych i stosowania metod symulacji, należy uznać za
podstawowe uwarunkowanie wprowadzania logistyki zarówno w produkcji jak i w dystrybucji, wyróżniając pewną
odrębność ich zastosować.
Aktualnie w Polsce nacisk musi być położony na dalszą budowę sieci lokalnych które już dość licznie są
eksploatowane, choć często w różnych konfiguracjach co dla logistyki nie jest bez znaczenia.
Proces  łączenia licznych sieci lokalnych w sieci rozległe wymaga nie tylko współpracy sprzętowej ale również
programowej.
Wobec ogromnej liczby ofert w zakresie systemów informatycznych w postaci gotowych pakietów oprogramowania na
szczególne wyróżnienie zasługują te które już uwzględniają moduły związane z zarządzaniem logistycznym.
Zarówno w systemach informatycznych jak również w systemach logistycznych na nich budowanych, należy
podkreślić długotrwałości tych prac i potrzebę cierpliwości ze strony użytkowników systemów, którzy będą napotykać
różnego typu trudności w tym zakresie
Integracja w sieci lokalnej na obecnym etapie rozwoju informatyki powinna łączyć komputer sterujący siecią lokalną z
mikrokomputerami zainstalowanymi w poszczególnych działach użytkownika. W dalszej kolejności może dopiero
następować integracja w sieci zdalnej poprzez podłączenie do komputerów telekomunikacyjnych i sieci rozległych

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

Komputeryzacja gospodarki magazynowej pozwala na szybkie przestawienie się na nowe metody i kryteria oceny
działań, jednakże wymaga odpowiedniej klasy sprzętu komputerowego, który nie zawsze jest dostepny. Zachętą tego
typu rozwiązań jest coraz bardziej rozpowszechniane stosowanie automatycznej identyfikacji towarów, materiałów.
Komputeryzacja ukierunkowana na logistykę mysi tez objąć problematykę przemieszczania dóbr a więc procesy
transportowe. Oceniają z punktu widzenia komputeryzacji wspomaganie zarządzania logistycznego, należy zwrócić
uwagę na współpracę pomiędzy partnerami łańcuchów logistycznych.
Internet – zmienia się i zaczyna wychodzić naprzeciw potrzebom szerokiej rzeszy przedsiębiorstw, szeroko pojętego
biznesu. Użytkowników internetu można podzielić na co najmniej cztery grupy w zależności od wielkości firmy i
rodzaju oprogramowania:

bardzo mała firma – konto e-mail, dostęp przez modem i usługodawcę, międzynarodowe zasoby

imała firm – konta grupowe, dedykowane łącza, bezpieczna siec korporacji, system bezpieczeństwa i kontroli
dostępu

średnia firma – serwery www, projekty prezentacji, opieka, dynamiczne katalogi, ankiety, sklepu, aplikacje
B2B

duża firma – pełna integracja obiegu informacji w firmie, system grup towarowych, system przepływu prac,
systemy śledzenia zadań i projektów, składnice danych, dedykowane systemy baz danych, aplikacje Informix,
oracle, lotus notes.

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

STRATEGIE LOGISTYCZNE

Czynności związane ze strategią logistyczną są pierwszym etapem prac wdrożeniowych; może to się odbyć na etapie
wstępnym nawet gdy nie ma bazy komputerowej. Następnie należy opracować projekcję systemu logicznego angażując
się w doskonalenie wspomagania zarządzania, aby przejść do odcinkowych wdrożeń z obszaru logistyki
Cele przedsiębiorstwa są bezpośrednio wspierane strategiami, zawierają sposoby realizacji celów i można je ująć w
ramy podstawowych rodzajów strategii przedsiębiorstwa (produkcyjną finansową marketingową logistyczna i
badawczo rozwojową
Budując plan logistyczny trzeba zwrócić uwagę na cele wynikające z orientacji logistycznej:

optymalizację poziomu zapasów

minimalizację czasu przepływu materiałów i wyrobów

zapewnienie wysokiego poziomu obsługi klientów ze szczególnym zwróceniem uwagi na poziom jakości
oferowanych wyrobów

zapewnienie jak najniższego, ale akceptowanego poziomu kosztów globalnych w kanale logistycznym

Te elementy powinien uwzględniać budowany biznes plan. Formułowanie a następnie realizowanie strategii
logistycznej wymagają spełnienia określonych warunków:

znajomość strategii globalnej i wspierających

możliwość kształtowania wielkości i struktury produkcji z punktu widzenia wymagań nowoczesnych
technologii i logistyki

pionową integrację obszarów logistyki w przedsiębiorstwie

organizację przedsiębiorstwa zorientowaną na rynek

strukturę zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji zorientowane przepływem materiałów i wyrobów gotowych

odpowiedni system informacyjny i system sterowania wraz z systemem wspomagania komputerowego

właściwe miary efektywności wraz z algorytmami decyzyjnymi

odpowiedni poziom automatyzacji technik produkcji, przepływu materiałów oraz informacji

zbudowanie powiązań między kooperantami w branży w stosowny łańcuch logistyczny

zatrudnienie odpowiednio wykwalifikowanych kadr

Każde wdrożenie systemu logistycznego wymaga od dyrekcji podjęcia strategii logistycznej w swej działalności.
Strategia logistyczna należy do grupy strategii funkcjonalnych, przy czym logistyka spełnia samodzielną funkcje,
wiążąc tradycyjne sfery funkcjonowania przedsiębiorstwa tj. zaopatrzenie, produkcja, zbyt. Funkcja ta może być
realizowana we właściwym systemie logistycznym.
W sytuacji gdy strategia logistyczna ingeruje w procesy technologiczne a więc dotyczy zmiany w procesach
produkcyjnych, logistyka może tylko usprawnić zaopatrzenie i zabezpieczenie tych procesów, przy jednoczesnym
oddziaływaniu na minimalizację zapasów. Znacznie większe pole do działań o charakterze strategicznym można
znaleźć w obszarze dystrybucji.
Najbardziej doniosła spośród zmian w podejściu do zarządzania, jakie nastąpiły w ostatnich latach, było położenie
nacisku na strategię zapewniające najwyższą postrzeganą wartość dla klienta.
Porter – konkurencyjna zależność wewnątrz przedsiębiorstwa w osiąganiu sukcesu na rynku. Zarządzanie logistyczne
ma potencjał do wspierania organizacji w osiąganiu zarówno przewagi kosztowo-produktywnościowej jak i przewagi w
wartości dla klienta.
Istotna jest umiejętność przejścia do stadium wdrażania strategii logistycznych. Wymagane przy tym jest kompleksowe
podejście systemowe, które kładzie nacisk na konieczność uwzględniania wszystkich działań związanych z
magazynowaniem i przepływami w obrębie przedsiębiorstwa i jego kanałów dystrybucyjnych. Dalszym zadaniem jest
obsługa klienta a w szczególności zapewnienie dostępności produktu na rynku przy określonym koszcie i w
określonych warunkach serwisu. Potrzebne jest przy tym uwzględnienie strategicznej zmiennej marketingowej.
Główny problem związany z rozwojem skutecznego zarządzania logistycznego wynika z potrzeby ścisłego powiązania
go z operacjami zarządzania całością działalności gospodarczej. Dzięki takiemu podejściu logistyka zwróciła uwagę na
potrzebę dokonywania wielokrotnych zmian w strategii firmy, by dzięki temu uzyskać oczekiwane efekty, polegające
na zmniejszeniu kosztów, poprzez zmniejszenie zapasów, przy jednoczesnym zapewnieniu przynajmniej
dotychczasowego poziomu obsługi klientów.
Wprowadzenie w gospodarce metod zarządzania logistycznego będzie zmuszało do tworzenia łańcuchów logistycznych
nie tylko w przemyśle ciężkim, ale także w rolnictwie i przemyśle przetwórczym zwłaszcza rolno spożywczym tak
istotnym w naszej gospodarce.
W odniesieniu do produkcji rolno spożywczej w takich łańcuchach logistycznych istotne ogniwa to: producenci
surowca a także przedsiębiorstwa przetwórcze. Pośrednimi ogniwami powinny być wyspecjalizowane przedsiębiorstwa,
zajmujące się skupem, natomiast na końcu łańcucha logistycznego znajdują się dystrybutorzy.

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

INFRASTRUKTURA LOGISTYCZNA

Konsekwentne wdrażanie rozwiązań logistycznych prowadzi do zintegrowanych systemów logistycznych w
przedsiębiorstwach a także w ich otoczeni gdzie w ramach makrologistyki pojawiają się systemy wielkiej skali w
gospodarowaniu a także nowe organizacje w postaci logistycznych centrów dystrybucji, które dzięki stosowanemu
wyposażeniu w infrastrukturę logistyczną mogą sprostać coraz nowym zadaniom obsługi klientów, poprzez coraz
większe strumienie towarowe, z zapewnieniem większej precyzji w dostawach oraz pełniejszej informacji zwłaszcza
dotyczącej jakości produktów.
Podstawowym założeniem takiej koncepcji logistycznej jest systemowy sposób analizy. Charakterystyczne jej cechy:
całościowy, kompleksowy sposób analizy oraz zasada, że dla wyjaśnienia funkcjonowania systemu nie wystarcza
objaśnienie funkcjonowania jego elementów składowych, ale niezbędne jest wyjaśnienie związków między tymi
elementami.
Jednym z istotnych czynników w projektowaniu i wdrażaniu systemów logistycznych jest rodzaj jednostek
ładunkowych, składowanych w magazynach a które biorą udział w całym  łańcuchu magazynowo – transportowym.
Łańcuch ten należy rozpatrywać od momentu wyprodukowania danego dobra, gdyż producent przesądza o postaci
jednostki ładunkowej.
Drugim istotnym czynnikiem wpływającym na strukturę systemów logistycznych są sposoby organizacji procesów
produkcyjnych, a także metody przemieszczania produktów, które zamierza się stosować zarówno w transporcie
wewnętrznym jak i między jednostkami, do których produkt ma trafić. Zależy to od doboru stosowanych środków
transportu, co wobec szybkiego rozwoju techniki w zakresie tych środków oraz informatyki staje się bardzo złożonym
problemem decyzyjnym
Wśród dalszych czynników można wymienić przestrzeń produkcyjną i magazynową.
Istotnym czynnikiem rzutującym na systemy logistyczne jest charakter działalności przedsiębiorstw i operacji w nich
przeprowadzanych. Wynikają z niego zadania dla gospodarki magazynowo transportowej, związane z przepustowością
i selektywnością magazynów. Z punktu widzenia logistyki problemy te również należy rozgraniczyć jako odrębne w
skali przedsiębiorstw i w skali kraju
Ponieważ logistykę można traktować jako proces zarządzania całym  łańcuchem dostaw, należy podkreślić,  że w
większości przedsiębiorstw niezbędne jest zmodernizowanie nie tylko sposobu myślenia kadry ale także wyposażenia
które warunkuje realizację tak pojętego zarządzania. Stąd w procesach logistycznych zaangażowana jest bogata
infrastruktura, zwłaszcza magazynowa, transportowa, opakowań a przede wszystkim informatyczna i dopiero
sprzęgnięcie jej może doprowadzić do oczekiwanych efektów.
Istotne jest, aby wszystkie te środki traktować jako jedną infrastrukturę  służącą zarządzaniu logistycznemu, która
umożliwia realizację zadań logistyki tj.;

składowania produktów

przemieszczania produktów

ochrona produktów

przetwarzanie informacji niezbędnych w sterowaniu procesami logistycznymi

Dopiero w takim spojrzeniu można dojrzeć nowe podejście do organizacji prac przeładunkowych i związanej z tym
infrastruktury. Wszystkie te elementy infrastruktury należy analizować kompleksowo w zintegrowanych systemach.
Mówiąc o zarządzaniu magazynami należy rozważyć problem zarządzania magazynem oraz zespołami magazynów
zwracając uwagę na koszty i obsługę
Celem jest tutaj uzyskanie efektywności w odniesieniu do tych elementów przez:

minimalizację całkowitych kosztów operacji

zapewnienie pożądanego poziomu obsługi

System decyzji logistycznych nie może uwzględniać tylko interesów nowej gospodarki.
Transport - od samochodów do prac przeładunkowych. Prace ciężarowego taboru samochodowego dopełniają maszyny
i urządzenia wykorzystywane do zmechanizowanych robót ładunkowych.
Dynamizują one procesy załadunku, przeładunku i wyładunku co wpływa na wydajność i intensywność pracy w całym
transporcie a nawet na organizację przewozów w logistycznych łańcuchach zaopatrzeniowych
W świetle podejścia logistycznego różnorodność w zakresie transportu samochodowego należy rozpatrywać na tle
możliwości przewozów ładunków transportem kolejowym gdzie mamy:

przewozy masowe – masowi odbiorcy, specjalistyczne wagony

przewozy masowe do odbiorców niewielkich partii – zwarte składy pociągowe

przewozy kontenerowe i multimedialne – specjalne wagony z urządzeniami montującymi kontener lub
naczepy

procesy niemasowe – nietypowe realizowane jako przesyłki drobnicowe

Rozmaitość środków transportu i związanych z nimi różnorodnie zorganizowanych prac przeładunkowych nie można
rozpatrywać bez powiązania z jednostkami ładunkowymi, transportowymi a co za tym idzie z odmiennością opakować,

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

wynikającą ze specyfiki towaru, jaki został opakowany, oraz uzależnioną od promienia dostaw i logistycznego systemu
dystrybucji.
Logistyka pozwala na sprzęgnięcie infrastruktury w jeden system działający pod nadzorem systemu informatycznego.
Transport stanowi główny składnik systemów logistycznych i wymaga starannego planowania zarządzania i
kontrolowania zarówno w jego wymiarze wewnętrznym jak i zewnętrznym. Transport wewnętrzny należy poddać
analizie – obsługuje on przede wszystkim proces działalności podstawowej. Najpierw musi być racjonalnie
zorganizowany proces produkcyjny a następnie do niego przystosowana organizacja procesu transportowego.
W transporcie wewnętrznym używa się różnego typu wózków. W transporcie międzystanowiskowym przydatne są
wózki mechaniczne niskiego podnoszenia oraz widłowe. Przy organizacji transportu wewnętrznego należy uwzględnić
rodzaj używanych pomocniczych urządzeń transportowych takich jak: pojemniki, palety i kontenery. Różnorodność
tych urządzeń daje duże możliwości w zakresie optymalizacji prac transportowych.
Sprawna organizacja transportu wewnętrznego w przedsiębiorstwie powinna zapewnić przemieszczanie określonej
ilości ładunków po możliwie najkrótszych drogach przy maksymalnym wykorzystaniu a jednocześnie najmniejszym
zużyciu środków transportu.
Działania usprawniające transport przez mechanizację i automatyzację procesów transportowych zmierzają w kierunku
efektywnego wykorzystania środków transportowych.
Zarządzanie logistyczne w odniesieniu do łańcuchów logistycznych zwraca szczególną uwagę na oszczędności, jakie
można uzyskać dzięki modernizacji transportu zewnętrznego. Zwrócić należy uwagę na logistykę z punktu widzenia
przedsiębiorstwa transportowego, które ma do dyspozycji małą i droga przestrzeń transportową. Towarzyszy temu
procesowi dostosowanie opakowań do procesu dystrybucji, rozumianego w łańcuchu procesów transportowych,
przeładunku i magazynowania.
Doskonalenie systemu wspomagającego obrót materiałowy jest przykładem odcinkowego wdrożenia logistyki
pozwalającego na dalszą rozbudowę id dochodzenie do coraz powszechniejszego stosowania zasady JIT. Podkreślając
na tle łańcuch logistycznego przestrzeń i czas jako nowe współrzędne wynikające z zasady JIT należy zwrócić uwagę
na czynnik czasu jako kosztu.
Sprawność procesów transportowych to we współczesnej gospodarce podstawowy wymóg efektywności natomiast
minimalizacja kosztów transportu musi być rozpatrywana w aspekcie całych łańcuchów logistycznych.
Koszty transportu, zwłaszcza zewnętrznego są istotnym składnikiem kosztów procesów logistycznych a w łańcuchach
powiązane są ściśle z procesami magazynowania.
Dobór odpowiednich środków transportu wewnętrznego w powiązaniu z zewnętrznym i organizacją magazynowania
daje dopiero pełne podejście systemowe o charakterze logistycznym procesów.
Znaczące oszczędności może przynieść transport kombinowany
Mówiąc o zarządzaniu logistycznym w transporcie należy podkreślić rolę spedytorów. Podstawowe zadanie spedycji to
organizowanie przewozów we współdziałaniu z wszystkimi gałęziami transportu.
Mówiąc o procesie transportu należy wyróżnić:

proces przewozowy – załadunek przewóz przeładunek przewóz i wyładunek

spedycję – poprzedza i kończy proces przewozowy zajmując się przygotowaniem ładunku do transportu,
magazynowaniem przejściowym, organizacją transportu i czynnościami zdawczo odbiorczymi

W rozwoju powiązań transportowych należy widzieć dążenie do systemu transportowego składającego się z
podsystemu transportowego (autostrad) oraz podsystemy logistycznych centrów dystrybucji, których ujęcie systemowe
warunkuje efektywność ich pracy.

LOGISTYKA PRZEMYSŁOWA

streszczenie książki

www.zie.pg.prv.pl

aktualizacja: 24.06.2003

ZARZĄDZANIA LOGISTYCZNE W ZAOPATRZENIU

Zaopatrzenie rzutuje na gospodarkę zapasami. Procesy zaopatrzenia stanowią dystrybucję dla przedsiębiorstw, które
zaopatrują daną firmę
Reguły logistyczne w zaopatrzeniu;

tworzenie między dostawcami a odbiorcami stosunków – współdziałanie i zaufanie wspólne interesy

podejmowanie doradztwa technicznego i transferu technologii

dążenie do wspólnej infrastruktury informatycznej oraz systemów informacyjnych

dążenie do wspólnych rachunków ekonomicznych przedsięwzięć logistycznych wraz ze sprawiedliwym
podziałem nakładów i korzyści

prowadzenie wspólnych rachunków rozliczeń bankowych EDI

weryfikację wyboru dostawcy zgodnie ze zorientowaniem logistycznym w tym także z uwzględnieniem
jakości produktów

dążenie do docelowej długoterminowej kooperacji w systemie logistycznym zaopatrzenia

wykorzystanie nowych możliwości wynikających z rozwoju rynków zaopatrzenia

zwrócenie uwagi na sterowanie przepływem produktów z ukierunkowaniem na systematyczne podwyższanie
jakości wyrobów gotowych

Orientacja marketingowa wpływa na strategię i organizację zaopatrzenia. Punkt wyjścia Æ plan sprzedaży zwłaszcza w
krótkiej skali czasu, z którego można wyprowadzić program produkcji a z niego plan potrzeb materiałowych. Systemy
informatyczne do tego wykorzystywane to MRP MRPII. RezultatÆ zamówienie dostaw stosownie do systemu
harmonogramowania produkcji (z uwzględnieniem zapasów i ich optymalizacją)
Problem zaopatrzenia – ocena dostawców
Podstawowym kryterium wyboru źródeł zakupu powinno być dążenie do minimalizacji łącznych kosztów związanych z
zakupem materiałów i utrzymaniem zapasów oraz stworzeniem podstaw do niezakłóconego przebiegu produkcji.
Dalsze problemy; cena w ofercie, oferowane warunki płatności, proponowane terminy dostaw, sumienność ich
realizacji.
Dokonywanie zakupów surowców i materiałów wiąże się również z zawieraniem umów z dostawcami zarówno
długoterminowych jak i krótkoterminowych, co uzależnione jest od prognozowania sprzedaży a co za tym idzie
prognoz zaopatrzenia w poszczególne produkty.
Prognozy popytu i plany produkcji należy ze sobą wiązać.
Podstawową bazą informacyjną do planowania potrzeb materiałowych są prognozy popytu na danym produkt oraz
posiadane zamówienia.
Do instrumentów kształtowania rynku zaopatrzeniowego należy zaliczyć politykę:

kształtowania ilości zakupów – celem jest to, aby na rynku użyć ilości jako czynnika zmiennego

kształtowania jakości – celowe wykorzystanie w sferze gospodarki materiałowej takich parametrów jak jakość
i rodzaj materiału

cenową – najpierw decyzja o generalnej strategii cenowej, w ramach których można się poruszać a potem
szczególne ustalenia cenowe dla poszczególnych materiałów i dóbr; polega na systemowym podejściu do
parametru działania

selekcji – możliwość wyboru rynkowego, systemowe kształtowanie parametru „wybór rynkowy” przy
uwzględnianiu polityki jakości i ilości a także możliwości polityki cenowej

komunikacyjną - „pielęgnacja rynku” zorientowana na dostawców – jej zadanie to wyjaśnienie idei i zamiarów
marketingu na rynkach dóbr zaopatrzeniowych a cel polega na tym aby wytłumaczyć rzeczywistym i
potencjalnym dostawcom treść idei marketingowych; musi ona formułować ideologię gospodarki materiałowej
i nadzorować komunikację na rynkach zaopatrzenia.

Koncepcji wyboru strategii zaopatrzenia dokonuje się na podstawie analizy typu portfelowego w sferze zakupów, która
umożliwia porównanie siły rynkowej danego przedsiębiorstwa jako nabywcy z siła rynkowa oferenta dóbr.
Ryzyko związane z zaopatrzeniem może być wyrażone przez poziom dostępności do konkretnego dobra, liczbę
dostawców, nabywców, możliwości techniczne wytwarzania we własnym zakresie, ryzyko związane z
magazynowaniem.
Na podstawie tych kryteriów można wyodrębnić 4 klasy artykułów zaopatrzeniowych:

strategiczne o dużym wpływie na wyniki ekonomiczne nabywcy i wysokim ryzyku związanym z
zaopatrzeniem

mające charakter wąskich gardeł – niski wpływ na wyniki, ale duże ryzyku zaopatrzeniowe

mające charakter dźwigni – duży wpływ na wyniki, ale niskie ryzyko zaopatrzeniowe

pozostałe artykułu o niskim wpływie na wynik i ograniczonym ryzyku zaopatrzeniowym

W zależności od klasy artykułów zróżnicowane są sposoby postępowania przy realizacji zakupów.