Najważniejsze fakty z historii miasta S t a n i s ł a w o w a   

 
 

   

 

 

 

Data

  

Wydarzenie 

 

1437  

Historyczne wzmianki i dokumenty z przeszłości wsi w miejscu której Andrzej 
Potocki wybudował gród - Stanisławów znaleźć można w aktach grodzkich 
i ziemskich z 1437 roku. "Akta grodzkie i ziemskie - Najdawniejsze zapiski sądów 
halickich z 1435 -1475". W-wa 1887, s. 27. Obecnie w Państwowym Archiwum we 
Lwowie.  

1650 
1662  

W miejscu starej wsi Zabłotowo inni podają Zabłocie położonej 256 m n.p.m. 
Andrzej Potocki wybudował miasto fortecę - Stanisławów. Dla gospodarczego 
ożywienia nowego miasta sprowadził Ormian i Żydów. W tym czasie miasto było 
zamieszkałe przez narodowości: polsko-ruską, ormiańską i żydowską. Z czasem 
napływały inne narodowości. Miasto zostało opasane wałem ziemnym i palisadami. 
Nieco później murem i fosą. Do miasta prowadziły dwie bramy: halicka 
i tyśmienicka, oraz furta zwana ormiańską.  

1662  

7 maja stanisławowska forteca wraz z przysiółkami otrzymała na prawie 
magdeburskim przywileje lokacyjne (wieloetnicznościowe): między innymi prawo 
samostanowienia, prawa religijne, prawo na cotygodniowe targi piątego dnia 
tygodnia i w niedzielę od godz. 9.00 wokół ratusza oraz na jarmarki: trzy w roku po 4 
tygodni. Odrębne przywileje otrzymali Ormianie i Żydzi.  

1662 

Zbudowano pierwszy rzymsko - katolicki kościół. Był to kościół drewniany 

1662 

Pierwszym wójtem w Stanisławowie został Polak B. Androszewski. 

1663 

14 sierpnia król Jan Kazimierz nadał we Lwowie de jure miastu prawa magdeburskie, 
potwierdził uprzednio nadane przywileje oraz zatwierdził herb miasta. Miasto zaś 
nazwane zostało Stanisławowem na cześć 12-letniego syna Andrzeja Potockiego - 
Stanisława. Istnieje też prawdopodobieństwo, że także na cześć swego ojca hetmana 
Stanisława Rewery Potockiego.  

1664 

Od początku tegoż roku były organizowane cechy rzemiosł: rzeźniczy, szewski, 
krawiecki.  

1666 

W mieście zbudowano pierwszy drewniany ratusz. Podziemia ratusza były połączone 
lochami z różnymi strategicznymi punktami miasta.  

1667 

Zmarł hetman wielki koronny, starosta halicki, wojewoda krakowski - Stanisław 
Rewera Potocki, ojciec założyciela miasta Andrzeja. 

 

1669 

15 kwietnia Andrzej Potocki założył "Kolonię Akademicką" - kolegiaty jezuickie 
przy których powstały filie uniwersytetu krakowskiego. Kościół rzymsko-katolicki 
otrzymał godność kolegiaty. Kapituła kolegiacka sprawowała opiekę nad szkołą 
Kolonią Akademicką. 

1672 

Od chwili upadku Kamieńca Podolskiego stanisławowska forteca obok halickiej stała 
się najważniejszym punktem obrony na tych ziemiach Rzeczpospolitej. 

1672 

W Stanisławowie przebywał Ulrich von Verdum, który w swym "Dzienniku" opisał 
miasto oraz ratusz.  

1672 
1703 

Przebudowano kościół parafialny (architekt: F. Korassini i K. Bene). Najstarsza 
budowla miasta. Styl barokowy z elementami renesansu. Wcześniej był drewniany. 

1676 

Na początku września armia turecka Ibrahima baszy w połączeniu z tatarami 
w pochodzie na Polskę podeszła pod fortecę, zniszczyła ją , lecz nie mogła szturmem 
zdobyć miasta dzięki zbliżającej się odsieczy Jana lll pod Żurawnem Przedmieście 
wschodnie i południowe zostało zupełnie spalone. Miasta bronił komendant fortecy 
Jan Kamiński. Po tureckim oblężeniu rozebrano ratusz, który został uszkodzony.  

1677 

W związku z bohaterską obroną miasta Warszawski Sejm zwolnił mieszkańców od 
podatków na rzecz odbudowy zniszczeń. Uchwała zwała się "Fundacją Ecclesiae 
Collegiatae Stanislavovie..."Przez lat 12 uwolniony z podatków oprócz ceł 
koronnych. Napływ Ormian był tak duży, że w tym roku otrzymali prawo na własny 
magistrat, czyli samorząd niezależny od polsko-ruskiego. Król Jan lll Sobieski 
zatwierdza w tym roku przywileje Ormian w Stanisławowie.  

1679 
1682 

Pod kierownictwem inż. Karola Benoego udoskonalono, odnowiono oraz umocniono 
nadwyrężone mury fortyfikacyjne fortecy i wyremontowano zamek.  

1680 

Halicki Sejm Mały nazwał Stanisławów stolicą całego Pokucia. Tego też roku 
wybudowano arsenał. 

1683 

12 września w bitwie z Turkami pod Wiedniem zginął najstarszy syn twórcy miasta 
Andrzeja Potockiego - Stanisław. Ciało jego przywieziono do Stanisławowa 
i pochowano w grobowcach kolegiaty.  

1690 

Zakon Trójcy Przenajświętszej - Trynitarów wybudował klasztor i kościół 
drewniany. 

1691 

We wrześniu zmarł założyciel miasta - hetman wielki koronny Andrzej Potocki. 
Dziedzicem Stanisławowa zostaje jego młodszy syn Józef hetman wielki koronny, 
starosta halicki.  

1695 

Rozpoczęto po raz trzeci przebudowę miejskiego ratusza na planie krzyżowym, który 
przetrwał do pożaru miasta w 1868 roku. Na wieży ratusza wstawiono zegar 
z czterema cyferblatami, a na kopule umieszczono figurę Archanioła Michała 
pokonywającego szatana w postaci smoka. Zaczęto też brukować ulice. Miasto 

obwarowano staranniej, mury rozszerzono, a zamek zaopatrzono w zbrojownię.  

1702 

W mieście przebywał Franciszek Rakoczy (od 1704 książę Siedmiogrodu, a od 1705 
Węgier). Przywódca powstania przeciw Habsburgom.  

1703 

Ukończono budowę w centrum miasta murowanego kościoła parafialnego pod 
wezwaniem najświętszej Marii Panny Łaskawej. W tym roku Józef Potocki brał 
udział w pacyfikacji powstania chłopskiego S. Paleja  

1707 

Pod miasto podeszli Kozacy i carscy żołnierze - zajęli przedmieście Stanisławowa 
(po raz pierwszy), władali miastem jeden rok do 1708 roku. Dokonali wiele 
zniszczeń i rabunków Zostawili miasto okrutnie zniszczone i wyludnione. Moskale 
wraz z hetmanem Sieniawskim - stronnicy Augusta II w ten sposób zemścili się na 
Józefie Potockim, który był stronnikiem króla Stanisława Leszczyńskiego.  

1709 

Statystyka: mieszkało 221 rodzin, mieszkańców ok. 1494, 9 szewców, 6 rzeźników, 5 
kowali, 3 krawców, 3 stolarzy, 2 tkaczy, 2 kuśnierzy, 2 kotlarzy, szklarz, młynarz, 
tokarz, piekarz, 2 apteki.  

1709 
1711 

Miastem zawładnęła zaraza morowa (epidemia morowego powietrza). 

1712 

Napad Moskali powtarza się (po klęsce Karola XII pod Połtawą. 

1713 

Właściciel miasta rozpoczął odbudowywanie miasta. - Stanisławowską szkołę tzw. 
"Kolonię Akademicką" przejęli sprowadzeni jezuici  

1719 

Józef Potocki sprowadził do Stanisławowa Jezuitów, którzy przyczynili się do 
rozwoju szkolnictwa i oświaty. 

1720 
1727 

Zbudowano klasztor jezuicki, przy którym powstało kolegium jezuickie - 
pięcioklasowa szkoła. W miejscu, gdzie stał niegdyś drewniany zamek ojcowski.  

1729 

Józef Potocki wydaje obszerny przywilej a raczej instrukcję dotyczącą organizacji 
życia wewnętrznego cechów. Wymienia w nim cechy: puszkarskie, szychlerskie, 
miecznicze, paśnicze, konwisarskie, siodlarskie, złotnicze i stolarskie.  

1730 

Miasto nawiedziła zaraźliwa choroba z Turcji - dżuma. Zmarłych grzebano zbiorowo 
za miastem przy drodze do Tyśmienicy. W tym czasie syn Józefa, Stanisław wzniósł 
pomnik statuę Zbawiciela Świata z kulą ziemską w ręku i napisem: Salvator mundi 
salva nos -- obok cmentarza, w ogrodzie ochronki im. Mroczkowskiej za 
wdzięczność odwrócenia nieszczęścia. Około 1730 roku wybudowano na 
przedmieściu tyśmienickim kościół pod wez. Św. Józefa i stanęła tam też cerkiew 
drewniana św. Barbary. 

1732 

Zbudowano w miejsce starego drewnianego murowany klasztor i kościół ojców 
Trynitarów, który częściowo spalił się podczas pożaru w 1868 roku.  

1732 

Statystyka: spis ludności ok. 3321 mieszkańców. 

1737 

Przebudowano i odnowiono kościół - kolegiatę  

1737 
1739 

Rosjanie z Kozakami oblegli fortecę z boku Tyśmienicy i Knichinina (po raz trzeci). 
Miasto oblężenie mężnie wytrzymało i zmusiło wroga do odwrotu. Przyczyną napadu 
była walka sukcesyjna o tron między Augustem III, a Leszczyńskim. Miasto bronił 
gen. Hundorf.W dowód wdzięczności Potocki własnym kosztem wzniósł na 
przedmieściu halickim od północnej strony miasta kamienną statuę Bogarodzicy, na 
wysokim podnóżu oraz pod spodem napis SPWS 1739 AD a nad napisem 
umieszczono dużą kulę armatnią.  

 

 

1742 
1762 

Armeński sobór wybudował kościół ormiański w stylu barokowym w miejscu 
drewnianego .-(dziś prawosławny).W 1742 roku wzniesiono okazałą figurę św. Jana 
Nepomucena na przedmieściu halickim zaraz za bramą - wychodząc z miasta.  

1744 

Przebudowano kolegium jezuickie w stylu barokowym, od 1784 gimnazjum 
państwowe, jedno z pierwszych na terytorium Pokucia. Zbudowany został klasztor 
oo. Jezuitów, murowany, trzypiętrowy, na planie prostokąta, pokryty dwuspadowym 
dachem. W latach dwudziestych pełnił funkcję państwowego gimnazjum.  

1751 

Zmarł dziedzic miasta - Józef Potocki. Pochowano go z wielką okazałością w 
grobowcach rodzinnych w kolegiacie - 25 września. Przez krótki czas dziedzictwo 
obejmuje jego syn, Stanisław wojewoda poznański.  

1753 
1763 

Został wybudowany murowany kościół Jezuitów (architekci: S. Potocki, H. Dalke, 
obecnie greckokatolicki kościół metropolitarny). 

1754 

25 kwietnia na stanisławowskim rynku stracono rozbójnika następcę Dowbosza 
Wasyla Bajuraka.  

1760 

Nową dziedziczką Stanisławowa została Katarzyna Kossakowska. Miasto pozostaje 
jako jej własność aż do rozbioru Polski.  

1761 

Żydzi wybudowali synagogę (spaliła się podczas pożaru miasta), została 
odbudowana. 

1762 

W Stanisławowie przebudowano ormiański kościół na murowany, który był w 1742 
roku zbudowany z drewna. 

1764 

7 stycznia Kniaź Daszkow zdobył fortecę stanisławowską - przebywali w niej do 5 
października 1764 roku. 

1767 

Wybudowano najstarszy zakład piwowarski (browar) przy ul. Nowogrodzkiej 49. 
Wcześniej ulica. Wyrobnicza nr.47 .Kompleks budynków w stylu barokowym, 
murowany, na planie prostokąta, jednopiętrowy, pokryty dwuspadowym dachem. 

Drugi budynek dwupiętrowy z poddaszem, zbudowany na wysokiej podmurówce.  

1768 Rosyjskie 

pułki w Stanisławowie. 

1770 

Zaraza morowa opanowała miasto. 

1772 

I rozbiór Polski - Stanisławów przechodzi pod panowanie cesarzy austriackich. Tu 
ustanowiono siedzibę urzędu cyrkularnego i w tym powstał pierwszy cyrkuł w 
Galicji.  

1772 

25 października w związku z przejęciem władzy przez Austro-Węgry do 
Stanisławowa weszli pierwsi strzelcy (Kawalerzyści austriaccy i oni utworzyli 
wojskowy garnizon). Nastąpiło reorganizowanie urzędów i magistratu. 

1782 

Połączono obwody tyśmienickie i kołomyjskie - utworzono jeden stanisławowski i w 
związku z tym powstało kilka nowych urzędów państwowych. Powstaje urząd 
obwodowy, który początkowo mieścił się w gmachu pojezuickim. W tym roku 
założono jeden z największych i najstarszych cmentarzy w Polsce. Starszy od 
Powązek i lwowskiego Łyczakowa. Zniszczono go w 1980r.Usytuowany był przy ul. 
Tyśmienickiej (górnej Sapieżyńskiej) obok magazynu tytoniowego. Od 1782 roku 
kościół rzymsko-katolicki przestaje być kolegiata.  

1783 

Podczas swego objazdu po Haliczczyźnie austriacki cesarz Józef II odwiedził 
Stanisławów. Rodzina Potockich przyjęła go bardzo uroczyście. Zaprowadzono 
szkoły gimnazjalne, których prefektem był ks. Franciszek Milbacher ex jezuita.  

1786 

Przedmieścia przeszły w nazwę ulic. Utworzono sąd szlachecki (forum nobilium) dla 
czterech obwodów. Urząd umieszczony został w klasztorze dawnych trynitarów- a 
drugie skrzydło klasztoru zamieniono na więzienie.  

1787 Rozpoczął pracę browar - najstarszy z okolicznych browarów. 

1797 

Katarzyna Kossakowska sprzedaje część swego majątku bratu Piotrowi Potockiemu.  

1799 Kościół kolegiacki zamieniono na farny.  

1801 

Majątek Potockich przeszedł na własność państwa austriackiego. Ratusz został zajęty 
przez urząd austriacki. A z powodu dość dużego zadłużenia w który wpadł Piotr 
Potocki browar przeszedł na własność państwa austriackiego.  

1804 

Nakazem cesarza zniesiono mury stanisławowskiej fortecy (wały rozbierano do 1870 
roku). Mury rozebrano do 1812 roku i to zmieniło strukturę przestrzenną 
Stanisławowa oraz wygląd zewnętrzny miasta.  

1809 

Do Stanisławowa wkraczają zwycięskie wojska Księstwa Warszawskiego. 
Przedstawiciele Józefa Poniatowskiego stworzyli tu zagon Strzelców. Zarządzali 
jakiś czas miastem i nawet zorganizowali nowy miejski urząd. Szóstego czerwca 
książę Józef Poniatowski z wojskiem Napoleona zajął Stanisławów i był tam do 

końca lipca.  

1823 

Otwarta zostaje księgarnia oraz czytelnia przy ul. Sapieżyńskiej  

1825 

Austriacy znoszą z wieży ratusza św. Michała... w miejsce, którego wstawiają 
dwugłowego orła austriackiego. W tym roku przeszła nad miastem silna burza, 
zerwała wieżę ratusza, która runęła na rynek.  

1826 

Pożar miasta. Spaliły się kamienice w rynku naprzeciw kościoła ormiańskiego, 
szkoła żydowska, łaźnia, strażnica wojskowa i 16 domów.  

1827 

Wybudowano pierwszy skwer z inicjatywy Austriaka Stanisława Franciszka Krattera. 
Wybudowano nową dzięki staraniom starosty Krattera tzw. główną strażnicę 
wojskową przy kościele pojezuickim.  

1830 Utworzono 

pocztę. Zaprowadzono c. k. administrację ceł i dochodów skarbowych. 

1834 

Polacy utworzyli Towarzystwo Muzyczne, które później otrzymało nazwę Stanisława 
Moniuszki. 

1835 Pożar miasta. 28 kwietnia - spaliło się przedmieście halickie po obu stronach Bramy.  

1837 

Wybudowano pomnik cesarzowi Franciszkowi I na koszt starosty Milbachera oraz 
utworzono dwie nowe ulice: cesarza Ferdynanda i Langenaua. W tym roku J. Halpern 
wybudował szpital żydowski  

1847 

Statystyka: 10866 mieszkańców, 4 place, 24 ulice, 800 budynków z tego 430 
murowanych. W tym roku Rusini otrzymali od austriackiego cesarza zezwolenie na 
utworzenie w Stanisławowie episkopatu grecko-katolickiego oraz otrzymali 
pojezuicki zniszczony kościół, który był zamknięty od 1773 roku. W 1847 roku 
ukończono i nastąpiło otwarcie z korzyścią dla całego kraju nowej drogi na Węgry 
przez Delatyń, Mikuliczyn i Karpaty.  

1848 

8-10 maja stworzono miejska ruską radę - 30 maja w Stanisławowie działała 
lwowska filia ruskiej rady. 

1848 Rozwiązanie szkół jezuickich. W Galicji zostaje zniesiona cenzura. 

1848 

2 września ukazał się pierwszy numer "Dziennika Stanisławowskiego" wydanego 
przez Polskie Towarzystwo Demokratyczne (Wiktor Heltman).  

1848 

Powstała w Stanisławowie Polska Narodowa Gwardia. Ukazał się też "Dziennik 
Stanisławowski" pismo poświęcone rodzimym demokratycznym zasadom. Założył: 
Wiktor Heltman.  

1849 Parafia 

ormiańska stała się trzecim dekanatem po Lwowie i Kutach. 

1855 

29 września nowym ukazem imperatorskim Stanisławów wszedł w skład 
namiestnictwa lwowskiego. Miejski urząd składał się z naczelnika, 2 asesorów 
sekretariatu, 3 pisarzy, budowniczego i 20 policjantów - nastąpiła reorganizacja 
urzędu.  

1858 

We Lwowie wyszła książka " Pamiątki miasta Stanisławowa", napisał ją historyk 
pochodzenia ormiańskiego ks. Sadok Barącz.  

1860 Powstała pierwsza kasa oszczędnościowa. 

1860 
1861 

Pracował jeden z trzech młynów na całą wschodnią Galicję (młyn parowy).  

1863 

Aktywny udział w powstaniu styczniowym biorą: poeta Mieczysław Romanowski, 
który zginął w boju, F. Lewicki zesłany na sybir - potem wrócił.  

1866 

1 września rozpoczął się regularny ruch pociągów: Lwów - Czerniowce przez 
Stanisławów.  

1866 

Nastąpiło przekształcenie absolutnej monarchii austriackiej w  konstytucyjne Austro 
- Węgry.  

1868 

28 września na ulicy Lipowej (obecna Szewczenki) wybuchł pożar. Bardzo szybko 
pochłonął całe miasto. Doszczętnie spalił się rynek i inne budynki wkoło. W ogniu 
stanął ratusz. Pozostał tylko żelazny szkielet.  

1869 
1871 

Powstał budynek urzędu wojewódzkiego, magistrat, teatr, odbudowano centrum 
miasta z ratuszem. Tym razem ratusz odbudowano w stylu eklektycznym pod 
kierownictwem prof. Pokutińskiego. Wieża z kopułą.  

1870 

Inteligencja żydowska założyła "Stowarzyszenie Postępowe" w Sali tzw. Peitzera 
przy ul. Halickiej 15 w kamienicy Orłowskiego.  

1871 

Polskie Pedagogiczne Towarzystwo redaguje organ "Szkoła". Powstaje szkoła 
żydowska - czynna od 1872 r.  

1876 Pierwsze 

oświetlenie na ważnych ulicach i placach - gazowe latarnie. 

1876 

Wybudowano gmach dworca kolejowego, który został w 1906 roku rozbudowany. 

1878 

Pierwsza fabryka wódek i spirytusu.  

1880 

Statystyka: 18626 osób, 1257 budynków; struktura przestrzenna obejmowała 
Śródmieście i cztery przedmieścia: Halickie, Tyśmienickie, Zabłotowskie 
i Kniahinińskie.  
Do Stanisławowa na stałe przyjeżdża Agaton Giller - współzałożyciel "Kuriera 
Stanisławowskiego"  

1883 

W kościele katedralnym otwarta zastała tablica pamiątkowa na cześć Stanisława 
Potockiego (syna Andrzeja), który zginął w bitwie pod Wiedniem w 1683 roku.  

1884 Powstało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" (lwowska filia). 

1885 

Powstała w Stanisławowie archidiecezja grecko-katolicka w której rezydowali: Julian 
Pepesz, Julian Kujałowski, Andrzej Szeptycki, Grzegorz Homyszyn.  

1886 

4 kwietnia ukazał się pierwszy numer tygodnika "Kuriera Stanisławowskiego" - 
Polski Organ Kresowy.  

1892 

Kapitalny remont (renowacja) kolegiaty stanisławowskiej.  
W tym roku powstała "Gazeta Stanisławowska" tygodnik polityczno-ekonomiczno- 
społeczny.  

1893 

Powstanie trzeciej w Galicji Dyrekcji Kolei Państwowych. Rada miasta 7 grudnia 
1893r. podjęła uchwałę na darowiznę "Placu Rybiego" pod budowę świątyni 
izraelickiej.  

1895 

Oddano do użytku gmach Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" zaprojektowanego 
przez krakowskiego architekta Karola Zarembę.  

1895 - 

1899 

Budowano synagogę postępową przy Placu Mickiewicza wg projektu architekta 
Wilchelma Stiasnego i inż. Maksymiliana Schlossa. 4 września 1899 nastąpiło 
otwarcie i poświęcenie synagogi postępowej.  

1898 

Józef Haller przeniesiony ze Lwowa do Stanisławowa. Pełnił funkcję dowódcy kadr - 
założył klub Atletów, którzy organizowali życie kulturalne oficerów polskich. Po 
roku wrócił do Lwowa (1899).  

1898 

Wybudowano pomnik Adama Mickiewicza w setną rocznicę urodzin. 

1902 

Powstaje Polski Związek Naukowo - Literacki. Denis Siczyński - kompozytor 
wybudował pierwszą szkołę muzyczną.  

1905 Austriacki 

urząd wydał zgodę na utworzenie ukraińskiego gimnazjum. 

1905 

Poświęcono gmach Krakowskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych tzw. 
"Florianki". 

1906 

Pod przejazdem kolejowym wybudowano wiadukt wołczyniecki.  
Wydano pierwszy "Kalendarz Informacyjno-Kupieckie Miasta Stanisławowa" Rok 
1906  

1907 

Powstało pierwsze kino na ziemiach polskich, funkcjonowało do wybuchu II wojny 
światowej, prowadził inż. Leon Harasiewicz, miało 200 miejsc.  
17 maja odbyły się wybory do parlamentu. Miasto podzielono na cztery okręgi 
wyborcze:1.śródmieście i dzielnica (Halickie),2-gie dzielnica m. Lysieckie i ul. 

Belwederska, 3-cie dzielnica m. Tyśmienickie, i 4-rta Zabłotowskie.  

1908 

Polacy zorganizowali Związek Niezależnej Młodzieży "Zagrawa". Wojskowe 
drużyny. 

1910 

W 500 rocznicę bitwy pod Grunwaldem odsłonięto 6 metrowy obelisk w parku im. 
cesarzowej Elizabeth.  
W grudniu odbył się spis ludności. 

1912 

14 kwietnia do Stanisławowa przyjechał arcyksiążę Karol Franciszek Józef.  

1914 

Wybuch I wojny światowej - przynosi miastu wielkie straty. Cały rok miasto 
znajduje się na linii bojów. Trzecia część budynków była w ruinach. Artyleria 
ostrzeliwała też ratusz (został zniszczony).Od sierpnia 1914r.do 8 czerwca 1915r. to 
okres najeźdźców moskiewskich w Stanisławowie. Dopiero sprzymierzone wojska 
austro-węgierskie i niemieckie uwolniły miasto od inwazji rosyjskiej. Główno-
dowodzącym armią austriacką był arcyksiążę Fryderyk.  

1917 

W dniach 20 do 22 lipca maruderzy rosyjscy, plądrują miasto, gwałcą, okradają 
sklepy, magazyny i podpalają - na pomoc przychodzą polscy ułani, przebywający 
chwilowo w Krechowcach.  

1919 

Od 1 stycznia do 27 maja Stanisławów siłą zajęli Ukraińcy i miasto samozwańczo 
ogłosili stolicą Zachodniej Ukraińskiej Narodowej Republiki, której prezydentem 
został dr Eugeniusz Petruszewicz. Siedzibę zrobili w budynku okręgowego sądu i w  
dyrekcji PKP na Grunwaldzkiej 11 (okupowali miasto od stycznia do maja).  

1919 

26 lutego do Stanisławowa przyjechał główny ataman Semen Petlura. 

1919 - 

1921 

27 maja wojska polskie po trzymiesięcznych rządach ZUNR wyzwalają Stanisławów. 
Następuje wyparcie wojsk Ukraińskich z miasta. Pomyślnie rozpoczęta ofensywa na 
wojska ukraińskie została wstrzymana przez aliancką Radę Najwyższą, a zwłaszcza 
Lloyda Georgea. Oddziały polskie zdążyły zająć Stanisławów, Halicz i w ten sposób 
utworzono wspólną granicę z Rumunią. Od 1919 do końca 1921 odbudowa miasta 
zniszczonego przez wojnę.  

1921 Stanisławów został miastem wojewódzkim.  

1928 Władze polskie przystąpiły do robienia nowego projektu ratusza (inż. Trela). 

1928 

Kilkadziesiąt metrów od rynku wybudowano targowy rynek (60 000 m.kw). Od tego 
czasu wokół ratusza jarmarków już nie było.  

1929 
1935 

Wybudowano ratusz, styl modernistyczny, wygląd obecny. Wysokość ratusza: 
początkowo 47 metrów, obecnie 49,5 m.  

1939 

W sierpniu miały miejsca przygotowania do wojny. W stanie nadzwyczajnym 
postawiono obronę przeciwlotniczą. 3 września ogłoszono pierwsze trzy alarmy 4 

września nad miastem dwukrotnie pojawiły się niemieckie samoloty. 
Zbombardowane zostało lotnisko sportowe na Dąbrowie. W następnych dniach 
bombardowano kolejne cele strategiczne. Po drugiej stronie granicy koncentrowały 
się wojska sowieckie. 17-tego sowieci przekraczają granicę i wkraczają do miasta.18 
września na wieży ratusza dwaj komuniści Lewczuk i Gundert wywiesili czerwony 
sztandar, których później spotkała zasłużona kara.  

1939 
1941 

Miasto pod okupacją sowiecką, aresztowania, zsyłki na Sybir, rozstrzeliwania 
Polaków, Rusinów i innych narodowości, których uważano za wrogów bolszewizmu. 
NKWD było postrachem mieszkańców.  

1941 

Od końca czerwca Stanisławów przechodzi pod okupację niemiecką. Krwawe rządy 
Gestapo i Krugera - zbiorowy mord stanisławowskiej inteligencji. Okrutne mordy na 
Polakach, palenie ich domostw ,kościołów w różnych miejscowościach województwa 
dopuszczają się ukraińskie nacjonalistyczne ugrupowania. Bestialska likwidacja 
Żydów.  

1944 

Latem Stanisławów przechodzi ponownie pod okupację sowiecką. NKWD otwiera 
swoją machinę okrucieństwa. Rozstrzeliwują Rusinów, Ukraińców, Polaków. 
Masowe aresztowania i zsyłki na Sybir.  

1945 

Wysiedlanie Polaków - pierwsze transporty na tzw. "Ziemie Odzyskane".