10/22/2014
1
Badanie ginekologiczne w
praktyce-badanie kliniczne
i cytologia pochwy
Wojciech Niżaoski
Katedra Rozrodu, Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Badanie ginekologiczne suki
Wykonywane
Ewidentne objawy
schorzenia narządu
płciowego
Zaburzenia płodności
(„puste krycia”)
Ustalanie
optymalnego terminu
unasienniania
Optymalny termin krycia suki wyznaczany jest w sytuacjach
Transport suki do krycia
Wcześniejsze „puste krycia”
Zaburzenia cyklu płciowego
Konserwacja nasienia
Samiec o obniżonej płodności
Brak tolerancji
Określanie terminu porodu
!
Około 40% pustych kryd wynika z
nieumiejętnego ustalenia optymalnego
terminu unasienniania
Około 20% pustych kryd wynika z zaburzeo
płodności samca
Przed badaniem, leczeniem suki w kierunku
płodności należy skontrolowad płodnośd samca
!!!
Dostępnośd diagnostyczna narządu płciowego
suki jest ograniczona
Koniecznośd wykonywania skomplikowanych
badao laboratoryjnych!
Badanie ginekologiczne suki
Wywiad
Badanie
kliniczne
Cytologia
pochwy
Waginoskopia
Oznaczenia
hormonów
Bad
bakteriologiczne
USG
RTG
inne
10/22/2014
2
Wywiad
Przy podejrzeniu niepłodności
należy bezwzględnie ustalid czy
samiec jest płodny
Ogólny
- wiek
- rasa
- profilaktyka
- żywienie
- okrywa włosowa
- wcz schorzenia
- stos hormony
Cykl płciowy
- regularnośd
- okr. międzyrujowe
- ostatnia cieczka
- objawy cieczki
- próby krycia
- przebieg krycia
- monitor. cykli
Ciąża i poród
- czy rodziła
- ilośd miotów
- ciężkie porody
- schorz poporodowe
- ronienia
- resorpcje
Wcześniejsza antykoncepcja, śr.
poronne, endometritis, vaginitis
Omacywanie
Oglądanie
Badanie kliniczne
Srom
Wypływ
Per
vaginam
Przez powłoki
brzuszne
•proestrus
•oestrus
•st. zapalny
•o. poporod.
•ocena budowy
•przeszkody
•przestronnośd
•tolerancja
•proestrus
•oestrus
•diestrus
•st. zapalny
•o. przedpor.
•o. poporod.
•wielkośd macicy
•zmiany w cyklu
•endometritis
•ciąża
•inwolucja
Powłoki
brzuszne
Gruczoł
sutkowy
Badanie kliniczne
c.d.
•laktacja
•laktomania
•mastitis
•guzy
•obecnośd blizn po kastracji lub
cesarkim cięciu
Cytologia pochwy
Pozwala ocenid zmiany
stężenia estrogenów
Estrogenizacja indukuje proliferację
komórek nabłonka pochwy
Ocena morfologii i
wybarwiania komórek
nabłonka
Cykliczne zmiany w obrębie
nabłonka pochwy właściwej
proestrus
oestrus
dioestrus
anoestrus
17-ß-estradiol
Nabłonek pochwy-schemat i klasyfikacja komórek
estrogeny
w. przypodstawna
w. powierzchowna
w. pośrednia
k. metoestralna
k. piankowata
k. przypodstawna
k. pośrednia mała
k. pośrednia duża
kk. powierzchowne
skeratynizowane
10/22/2014
3
Klasyfikacja komórek nabłonka pochwy
k. przypodstawna
k. pośrednia mała
k. pośrednia duża
k. powierzchowna
(Niżaoski et. al.., 2003)
Komórki powierzchowne jądrzaste
Komórki pośrednie duże
Komórki przypodstawne
(barwienie Shorra, Hemacolor)
Proestrus
(Hemacolor)
Cytologia pochwy
proestrus
Proestrus
Późny proestrus
10/22/2014
5
Dioestrus
Dioestrus
Anoestrus
Obraz cytologiczny
Inne elementy komórkowe
Komórki nabłonka dołu
łechtaczkowego
Erytrocyty
Leukocyty
Bakterie i śluz
Technika pobierania wymazu
Technika pobierania wymazu
10/22/2014
6
Technika sporządzania preparatu
Barwienie
Metody proste
Metody złożone
• Błękit metylenowy
• Barwnik Giemzy
• Wright-Giemzy(Diff-Quik)
• Papanicolaou
•Shorra
Hemacolor
Barwienie
1. Metoda Shorra w modyfikacji Pundela (Kubicek, 1978)
- eter – alkohol 95% 1:1
30 minut
- alkohol 95%
płukanie
- alkohol 70%
płukanie
- alkohol 50%
płukanie
- woda destylowana
- hematoksylina Harrisa
6 minut
- woda bieżąca
płukanie
- alkohol – amoniak (3%)
1 minuta
- roztwór Shorr S III
2 minuty
- alkohol 70%
płukanie
- alkohol 80%
płukanie
- alkohol 95%
płukanie
- ksylen
- balsam kanadyjski
1. Szybka metoda Shorra w modyfikacji Kubicka (1978)
- Mercofix spray
utrwalenia
- woda destylowana
płukanie
- etanol 70%
płukanie
- hematoksylina Harrisa
4-6 minut
- woda bieżąca
płukanie
- alkohol – amoniak (3%)
1 minuta
- roztwór Shorr S III
2 minuty
- alkohol 70%
płukanie
- ksylen
- balsam kanadyjski
- preparaty ocenia się w mikroskopie świetlnym pod powiększeniem 200x - 400x
- ocenia się zwykle 200 komórek biorąc pod uwagę morfologię i sposób wybarwiania się
komórek
Barwienie
Cytologiczne określanie optymalnego
terminu unasienniania
Indeks
zrogowacenia
Indeks eozynofilii
Indeks kariopyknozy
Indeks komórek
bezjądrzastych
10/22/2014
7
-13 -12 -11 -10 -9 -8 -7 - 6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
7 m-cy
anoestrus
proestrus
6-11 dni
estrus
5-9 dni
diestrus
56-60 dni
estrogeny
60-70 pg/ml
8-15 pg/ml
LH
20 ng/ml
progesteron
0,5 ng/ml
1-2,5 ng/ml
owulacja
dojrzewanie
oocytów
szczyt
płodności
2,5-5 ng/ml
5-10 ng/ml
szczyt
21 dnia
15-60ng/ml
tolerancja
zainteresowanie psów
Indeks eozynofilny >80%
waginoskopia
silny obrzęk
zapadnięcie
błony śluzowej
zapadnięcie+silne
ukątowania
Znaczenie diagnostyczne cytologii pochwy
Ustalanie terminu krycia
Wyznaczanie terminu porodu
Diagnostyka zaburzeo
płodności
Diagnostyka hiperestrogenizacji
Diagnostyka vaginitis,
endometritis
Guz Stickera
„Mezalians”
Monitorowanie cyklu, efektów
leczenia
