RE G ULA MIN

 

dla Kol.Kol. Studentów IV i V roku Wydziału Lekarskiego dotyczący 

odbywania zajęć, zaliczania i egzaminowania z przedmiotu Diagnostyka Laboratoryjna

 

1. Studenci 

są zobowiązani do uczęszczania na zajęcia w terminach wyznaczonych przez Dziekana. 

2. W 

wyjątkowych sytuacjach, uzasadnionych przypadkiem losowym oraz w przypadku indywidualnego toku 

studiów (ITS ) termin odrobienia zajęć należy ustalić z nauczycielem akademickim odpowiedzialnym za 

kooidynację zajęć dydaktycznych w Katedrze* - nie póżniei niż 2 tygodnie przed planowanym terminem. 

Studenci ITS są zobowiązani każdorazowo do okazania zaświadczenia o odbywaniu indywidualnego 

nauczania. 

3. Studenci, 

którzy 

zgłoszą się / poza planem / bez uprzedniego uzgodnienia terminu mogą być nie przyjęci 

z uwagi na brak miejsca na sali ćwiczeń. 

4. Obecność na zajęciach ćwiczeniowo - seminaryjnych jest obowiązkowa. 

5. W 

przypadku 

nieobecności należy odrobić zaległy temat z kolejnym blokiem ćwiczeń, po uzgodnieniu 

z nauczycielem akademickim odpowiedzialnym za działalność dydaktyczna Katedry*. 

6.  Nauczanie przedmiotu: Diagnostyka Laboratoryjna na IV roku Wydziału Lekarskiego kończy się zaliczeniem 

pisemnym w sesji letniej. 

7.  Nauczanie przedmiotu: Diagnostyka Laboratoryjna na V roku Wydziału Lekarskiego kończy się egzaminem 

pisemnym w sesji zimowej. 

8. Studenci 

są zobowiązani do zgłoszenia się na zaliczenie lub egzamin w terminie zaproponowanym 

przez opiekuna i starostę roku, zaakceptowanym przez kierownika przedmiotu. 

9. Nieobecność na egzaminie jest usprawiedliwiona po okazaniu w ciągu 7-miu dni od daty egzaminu, 

zwolnienia lekarskiego obejmującego okres powyżej 3-ch dni. 

10. Studenci ITS mają prawo składać zaliczenie lub egzamin, zgodnie z Regulaminem Studiów Indywidualnych 

pkt lii.10, w dowolnym terminie wybranym z terminów ustalonych decyzją Rady Pedagogicznej, nie później 

niż w czasie określonym w programie studiów (zakończenie roku akademickiego). 

Studenci ITS sąjednak zobowiązani do okazania zaświadczenia o indywidualnym toku nauczania i ustalenia 

terminu na minimum 7 dni przed planowanym egzaminem dla całego roku..

 

11.  Studenci,którzy zdali egzamin mają prawo do jednorazowej poprawy oceny zdając go w wyznaczonym 

dla całego roku terminie. 

12.  Studentom, którzy w terminie zerowym (przedsesyjnym) otrzymają ocenę niedostateczną a w terminie 

pierwszym poprawią na co najmniej ocenę dobrą ocena z terminu zerowego zostanie anulowana (brak 

wpisu w indeksie). 

 

w roku akademickim 200312004 - Dr n. med. Natalia Kościuk

 

Zalecane 

materiały szkoleniowe 

*

 

dla 

studentów 

IV 

i V roku Wydziału Lekarskiego

 

przedmiot: Diagnostyka Laboratoryjna

 

Angielski S., Jakubowski Z., Dominiczak M.H. : Biochemia Kliniczna,

 

Wydawnictwo Perseusz, Gdańsk

 

Burbis CA /red./: Tietz Textbook of Clinical Chemistry, Saunders Co

 

Dembińska-Kieć A., Naskalski J. : Diagnostyka Laboratoryjna z elementami

 

biochemii klinicznej, Volumed, Wrocław

 

Neumeister B., Besenthal I., Liebich H.; Diagnostyka Laboratoryjna, Wydawnictwo

 

Urban&Partner

 

Pawelski S., Maj S. : Normy i diagnostyka chorób wewnętrznych, PZWL,

 

Warszawa

 

Sznajd J. /red./: Biochemia kliniczna w praktyce lekarskiej, PZWL, Warszawa

 

Thomas L.: Clinical laboratory diagnostics . Use and assessment of clinical

 

laboratory results, TH-Books Verlagsgesellschaft mbH, Frankfurt/Main, Germany

 

Tietz N.W. /red./: Fundamentals of Clinical Chemistry. Saunders Co

 

Tietz N.W. /red./: Clinical Guide to Laboratory Tests, Saunders Co

 

Tomaszewski J.J. : Diagnostyka Laboratoryjna, PZWL, Warszawa

 

* zalecane najnowsze edycje

 

 

• interpretacja wyniku badania ogólnego moczu

 

Cz

ęść teoretyczna

 

1. 

Pobieranie  

moczu  na badanie ogólne, poranna i "przypadkowa

1 

porcja moczu. Wpływ przechowywania moczu na wynik badania. 

2. 

Schemat wykonanaia badania metod

ą tradycyjną i za pomocą tes 

tów paskowych. 

3.  Badanie ogólne moczu jako badanie skriningowe dla chorób nere* 

i  dróg moczowych, chorób w

ątroby i dróg żółciowych oraz zaburzeń 

przemiany w

ęglowodanowej. .

 

4. 

Czynniki  fizjologiczne  i patologiczne wpływaj

ące na wygląd, 

g

ęstość i odczyn moczu. Gęstość i ciśnienie osmotyczne moczu jakc 

parametry oceniaj

ące zdolność zagęszczania moczu przez nerkę. 

5. 

Białkomocz - tradycyjne i nowoczesne  metody wykrywania i o/.- 

naczen ilo

ściowych, podział analityczny i kliniczny. Mikroalbunu- 

nuria

. 

o. Elementy osadu moczu - prawidłowe i patologiczne.

 

7.  Przyczyny  krwiomoczu. Znaczenie diagnostyczne wykrywania he-

moglobiny 

i mioglobiny w moczu.

 

3. Przyczyny leukocyturii.

 

9.  Wałeczki w moczu - mechanizmy odpowiedzialne za ich tworzenie, 

znaczenia diagnostyczne.

 

10.  Cukromocz - metody wykrywania, znaczenie diagnostyczne

 

11. Ketonuria 

 

- przyczyny,  metody wykrywania ciał ketonowych w 

moczu i ich swoisto

ść.

 

12. Przyczyny 

bilirubinurii. 

13.  Przyczyny zarówno nadmiernej ilo

ści, jak i braku urobilincge- 

nu w moczu. 

Cz

ęść praktyczna

 

1. Zapoznanie si

ę z testami paskowymi. 

2. Ogl

ądanie osadu moczu. 

3.  Inerpretacja konkretnych wyników badania ogólnego moczu 

OCENA LABORATORYJNA ZABURZE

Ń GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ 

I RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWEJ

 

1.  Homeostaza   ustrojowa 

-  /izojonia,    izohydria,    izoosmia,    izowolemia,   izotermia/ 
-  prawo   elektroobojętności   ustrojowej 
-  prawo  izoosmolalności 

 

2.  Przestrzenie   wodne   ustroju 

3. Osmolalność   osocza 

 

-  substancje  osmotycznie  aktywne   w osoczu 
-  wzory  na   wyliczanie  osmolalności   w osoczu 
-  tzw.    "przerwa  osmotyczna" 

4.  Zaburzenia   i   regulacja   gospodarki   wodno-elektrolitowej 

-  przewodnienia   i   odwodnienia   -   hypo,    izo,    hipertoniczne 
- możliwości    laboratoryjnej   oceny  zaburzeń   wodnych   ustroju 

5.    Elektrolity  osocza   /  Na*.   K

+

,   Cl

 

- stężenia,   regulacja   stężeń,   zmiany  wartości 
- stężenia   w   moczu 
-  kliniczne   stany  zaburzeń   gospodarki   elektrolitowej 
-  tzw.    "przerwa   anionowa" 
-  elektrolity  osocza   a   stężenia   w  krwinkach   czerwonych 
-  nowoczesne   metody  oznaczeń   /ISE,    met. enzymatyczne,    fotometria 

płorni eniowa/ 

 

6.  Praktyczne  oznaczanie   stężeń   elektrolitów  i   osmolalności   osocza 

7. Możliwości   błędów  i   ocena   wiarygodności    wyników elektrolitów 

8. Równowaga 

 

kwasowo-zasadowa 

 

-  bufory  zewnątrz   i   wewnątrzkrwinkowe 
-  buforowanie   narządowe 

- układ kostny 

-  równanie   Hendersona-Hasselbalcha   /wykorzystanie   w  praktyce/ 
- współzależność   zmian  rk-z   i   elektrolitów 
- materiał   do   badań   rk-z   /krew  tętnicza,    arterializowana/ 
-  parametry  rk-z   /mierzone   i   wyliczone/ 
-  zaburzenia   proste 
-  zaburzenia   mieszane 
-  wzory  na   kompensację   zaburzeń   rk-z 
-  wykorzystanie      "przerwy  anionowej" 
-  wykorzystanie   zmian   stężeń   elektrolitów  w  interpretacji   wy 

ników  rk-z 

- najczęstsze   kliniczne   przyczyny zmian   wyników rk-z 

G.    Praktyczne  oznaczanie   rk-z   ♦   metodyka  oznaczeń 1O.      

Możliwości   błędów  i   ocena   wiarygodności   wyników  rk-z 

Ocena laboratoryjna zaburze

ń 

homeostazy 

glikemii.

 

I. W

ęglowodany

 

1. Regulacja st

ężenia glukozy. 

2. Genetycznie uwarunkowane 

zaburzenia 

gospodarki w

ęglowodanowej. 

 

- galaktozeroia 

- fruktozuria 

- glikogenozy 

 

3.  Oznaczanie glukozy / met .redukcyjne, raet

. o-toluidynowa , met. 

enzymatyczne/ 

4. Test doustnego obci

ążenia glukozę 

- klasyczny: a/ krzywa pełna

 

b/ krzywa skrócona c/ 

krzywa przedłu

żona

 

- inne: z dwukrotnym obci

ążeniem glukozą

 

5.  Glukoza w płynie raózgowo-rdzeniowym 

6. Glukoza 

w 

moczu /oznaczanie, 

poj

ęcie Tmax/

 

7. Cukrzyca 

 

- podział /typ 1, typ 11, 

wtórna, upo

śledzona tolerancja 

glukozy, cukrzyca ci

ężarnych/ 

- diagnostyka laboratoryjna 

a/ rozpoznanie 

b/ kontrola terapii /oznaczanie glukozy 

w surowicy na czczo, 

tzw. "profil dobowy", 

oznaczanie Hb 

glikozylowanej, fruk-

tozaminy, insuliny, 

znaczenie peptydu 

C.

 

OCENA      WYNIKU     MORFOLOGICZNEGO     KRWI

 

1./  Podstawy  patofizjologii   układu   krwiotwórczego.

 

Podział       na      linie      komórkowe,       wzajemne       relacje       układów      w 
prawidłowym        mi elogramie.

 

2./   Wyni k      morfologii      krwi   Cmetody   pobierania   materiału): 
a/     Wynik   tradycyjny

 

b/     Wynik   uzyskany   z   oznaczeń   wykonanych   w   automacie   hematologicznym 
c/        Wynik         w        którym        niektóre        parametry        zostały        oznaczone 

automatyczni e 

3./  Parametry  układu   czer wonokr wi nkowego:

 

a/     Parametry oznaczalne   i   wyliczane

 

b/ 

Z    czego     wynikają     różnice     w     wartościach     parametrów     układu

 

czer wonokrwinkowego  oznaczanych   różnymi   metodami 

c/     Wartość   

informacyjna   parametrów   układu   czerwonokrwinkowego

 

-  w  ocenie   zaburzeń   układu   krwiotwórczego 
-  w   innych   przypadkach   (zaburzenia   wodno—elektroi itowe) 

d/ Wskaźniki RDW i HDW jako wskaźniki charakteryzujące ogólną 

populację      krwinek,    ich   odnośniki    w   wyniku   tradycyjnym

 

e /   S p o s o b y   k o n t r o l i   p o p r a w n o ś c i   o z n a c z e n i a   p a r a m e t r ó w   u k ł a d u  

czer wonok r wi nkowego

 

f/     Ocena   aktywności   erytrop^etycznej

 

-  odsetek   retikulocyi '   ' 

- bezwzględna   liczba   retikulocytów 
- wskaźnik   skorygowanej    liczby   retikulocytów 

4.  /  Parametry  układu   bi ałokrwi nkowego

 

a/     Liczba      leukocytów      w     metodzie      tradycyjnej       i       automatycznej.

 

Wartość   informacyjna   wyniku, b/     Leukocyty     krwi         obwodowej,         

charakterystyka        morfologiczna,

 

wartości   odsetkowe   i    bezwzględne   obliczano   różnymi    metodami

 

-  granul ocytopeni a    i    granul ocytoza,    formy   pałeczkowate,    formy 
wielopłatowe,    tzw.przesunięcie   w  lewo   i   prawo 
-  limfocyty,     limfopenia   i     1 imfocytoza.       nietypowe     postacie 
1 i mfocytów 
-  monocyty,    monocytopenie   i    monocytozy 
-  eozynofile,    bazofile 

- komórki których pojawienie si

ę w rozmazie krwi obwodowej 

wskazuje na patologi

ę: blasty, plazmocyty, komórki nowotworowe, 

rola parametru LUC 

5. / Parametry układu płytkotwórczego

 

a/  Liczba płytek - ró

żne metody oznaczania

 

b/  Bł

ędy oznaczenia wynikające z niewłaściwego przygotowania krwi

 

do bada

ń

 

C/     Parametry     MPV,      PCT.      PDW,      LP     i      ich     wartość      informacyjna     w

 

diagnostyce     zaburzeń     układu     płv4 L{otwórczego     oraz     w     ocenie

 

~agroźenia   krwawieniem.

 

Laboratoryjna ocena zaburzeń gospodarki Iipidowei i lipoproteinowei.

 

I.        Lipidy i lipoproteiny.

 

1.  • Lipidy surowicy (rola, występowanie, homeostaza w surowicy)

 

- cholesterol 
- triglicerydy 
- fosfolipidy 

2. Lipoproteiny surowicy

 

- rola 

lipoprotein 

-  lipoproteiny aterogenne i antyaterogenne 

3.  Metody oznaczania lipidów i lipoprotein w surowicy

 

- przygotowanie 

pacjenta 

-  oznaczanie cholesterolu i triglicerydów całkowitych 

. -    rozdział lipoprotein 

 

a) ultrawirowanie 
b) elektroforeza 
c) metody strąceniowe 

- ilościowa ocena lipoprotein

 

a)  w oparciu o składniki lipidowe 
b)  w oparciu o składniki białkowe 
c) zastosowanie wzoru Frieiewalda 

4. Diagnostyka laboratoryjna dyslipoproteinemii.

 

Profile białkowe płynów ustrojowych przydatno

ść 

ich oceny w diagnostyce klinicznej.

 

I. B i a ł k a  płynów ustrojowych charakterystyka struktur i 

aktywno

ści biologicznej.

 

Ii. Cechy mierzalne białek,przykłady wykorzystywania pomiaru 

tych cech w diagnostyce klinicznej.

 

1. masa 

cz

ąsteczkowa 

2. stopie

ń jonizacji i ruchliwość  elektroforetyczna 

3. g

ęstość właściwa 

"4. aktywno

ść enzymatyczna 

5. st

ężenie

 

III. Podstawowe testy laboratoryjne oceniaj

ące skład białek.

 

osocza 

surowicy moczu ____

 

OB proteinogram,

 

oznaczenia ilo

ściowe 

monowalentnych białek

 

1.  poziom uiałka całkowitego - warto

ść informacyjna wyniku 

2.  rozdział elektroforetyczny, charakterystyka frakcji. 

U.  Proteinogramy surowicy typowe dla niektórycn stanów pat ol og ic zn yc n  

/uj

ęcie klasyczne i przykłady badań poszerzonycn/.

 

1. odczyn 

ostrej 

fazy 

2.  przewlekłe zapalenie w

ątrooy i marskość 

3.  nerczyca i nefropatia kanalikowa 

4.  hypoimmunoglobulinemie w zaourzeniach oLporno

ści 

5.  hyperimmunoglobulinemie p oli - i oiigoklonalne 

6. immunoglobulinemie monoklonalne 

7.  zaburzenia białkowe w okresie ci

ąży 

i/.   Białkoz-mocz - ocena laboratoryjna.